Zou u graag zelf willen filmen?

Door Ontwaakt!-correspondent in Duitsland

ENIGE tijd geleden werden we voor een avondje uitgenodigd bij onze vrienden de Mullers. Hun kleine dochtertje Tina begroette ons op kinderlijk charmante wijze: „Vanavond gaan we film kijken”, zei ze „een film die pappa zelf heeft gemaakt, en ik ben er ook in!”

We brandden van nieuwsgierigheid om die film te zien. Toen hij ten slotte kwam, bleek het een kleurenfilm te zijn, een bijzonder kleurrijke kleurenfilm zelfs; eerst dachten we dat we naar moderne kunst keken — een massa kleurige vlekken die heen en weer over het scherm schoten. Dat was ons congres enkele weken geleden”, vertelde Heinz Muller. Zonder zijn uitleg waren we er nooit opgekomen.

Maar toen verscheen op het scherm de charmante glimlach van Tina, helder, duidelijk en levensecht. „Dat ben ik”, gilde ze. Die verklaring was onnodig, want het was Tina ten voeten uit, een goede opname. Toen zagen we andere mensen in de tuin. Maar voor we ze konden identificeren, verscheen de volgende scène alweer. De beelden vlogen heen en weer, op en neer; soms voelden we ons bijna zeeziek. Zo af en toe zag men een hond. Aha, dat was een spelletje in de tuin — een wilde jacht! Zo ging het drie minuten en zeventien seconden door. Het eerste rolletje was afgedraaid. Iedereen applaudisseerde en was het met elkaar eens dat alle begin moeilijk is.

Klinkt dit verhaal u bekend in de oren? Al velen hebben zulke eigengemaakte films gezien, of ze misschien zelf vervaardigd. Iemand merkte eens op: „Ik bewonder niet zijn kunde maar zijn moed om zo’n film te durven vertonen.”

Aan de andere kant hoeft men deze kritiek ook weer niet al te serieus te nemen. Al doende moet men leren. En het is ook helemaal niet nodig om die eerste film weg te gooien. Hij vormt een leuk aandenken en een goede maatstaf om toekomstige verbeteringen aan af te meten.

Wat is ervoor nodig om goede opnamen te maken? Als de lens en het mechanisme maar goed zijn, kan een ervaren filmer met een goedkope camera betere en mooiere films maken dan een beginner met de beste en duurste uitrusting. Het is zinloos te proberen een gebrek aan ervaring te vervangen door een betere uitrusting.

Wazige beelden vermijden

Iets wat zeker vermeden moet worden, zijn wazige beelden. Ongetwijfeld weet u dat wanneer u een fotocamera niet stil houdt, er onscherpe foto’s ontstaan. En hetzelfde geldt voor opnamen die men met een filmcamera maakt. Bij een filmcamera is dat trouwens nog erger, want die legt in één seconde achttien beelden vast, zodat vijf seconden bewegen, negentig verknoeide opnamen oplevert. Houdt de camera daarom doodstil, en tracht niet een gebrek aan beweging vóór de camera te compenseren door de camera zelf te bewegen. Op enkele uitzonderingen na is dit een basisregel.

Nog iets om in de gaten te houden, is de opnametijd. De tijd speelt bij het filmen een belangrijkere rol dan bij het namen van foto’s, omdat onze geest tijd nodig heeft om gezichtsindrukken bewust te registreren. Denk dan ook, wanneer u de ontspantoets indrukt, in de eerste plaats aan uw toekomstige publiek, en niet aan de hoeveelheid film die u bezig bent te verbruiken (beginners willen altijd zuinig aan doen.) Overweeg hoeveel tijd er nodig is om de scène in u op te nemen — hetgeen afhangt van wat er is te zien of van wat er gebeurt. De eenvoudigste regel is: wanneer er veel actie is, behoort de scène overeenkomstig langer te duren. Is er weinig te zien of te beleven, dan moet de scène korter zijn. Ja, moet. Anders wordt de film langdradig.

Opnamen van tussen de twee en twaalf seconden voldoen in de regel prima. Tel de seconden nadat u de ontspantoets hebt ingedrukt — eenentwintig, tweeëntwintig, drieëntwintig, enzovoort. (Wanneer u een tekst filmt, lees die dan tijdens het filmen tweemaal door; dat is voldoende.) Maak echter nooit een opname te kort. Als hij iets te lang is, kunt u hem altijd nog tijdens de montage korter maken.

Houd ook in gedachten dat uw oog en het oog van de camera volkomen van elkaar verschillen. Het camera-oog is slechts een zwakke imitatie van het menselijke oog en verwacht daarom niet op het scherm te zien, wat uw oog zag. Het menselijk oog kan ook veel grotere lichtcontrasten verwerken en registreren dan de camera. Wanneer het voor uw oog nog licht genoeg is, kan het voor de camera al veel te donker zijn. En in de sneeuw of de felle zonneschijn zal het voor uw camera misschien weer te licht zijn. Wanneer het op te nemen beeld grote contrasten vertoont, moet u met de beperkingen van uw camera rekening houden. De schaduw van een boom op een zonovergoten strand geeft bijvoorbeeld moeilijkheden. De volledige automatische belichtingsregeling in de meeste camera’s registreert slechts de gemiddelde helderheid. Dit betekent dat op het scherm het strand te licht en de schaduw te donker is. Aangezien de film niet beiden tegelijkertijd goed kan weergeven, moet men beslissen wat voor de film belangrijker is, de details op het strand of in de schaduw.

Soms moet het menselijk oog een moment wennen wanneer het van helder zonlicht in de schaduw komt. De lichtmeter van een camera heeft ook tijd nodig om zich aan veranderingen in lichtomstandigheden aan te passen. Wanneer u derhalve taferelen wilt filmen met een groot contrast in helderheid, geef uw lichtmeter dan de tijd om zich aan te passen. Anders zal een gedeelte van uw film overbelicht of onderbelicht zijn. Soms is het goed om met de hand de belichting bij te stellen indien dat mogelijk is.

Hebt u zich ook wel eens afgevraagd hoe het komt dat uw beelden soms een erg sterke geel- of blauwzweem vertonen? Het menselijk oog functioneert in samenwerking met de hersenen. Als een computer vergelijken de hersenen de indrukken die het oog ontvangt met de ervaring en brengen daarna noodzakelijke correcties aan. Hiertoe is de camera niet in staat. Wanneer u daarom een film gebruikt die bedoeld is voor kunstmatig licht en u maakt daarmee opnamen bij daglicht, dan zal de film een behoorlijke blauwzweem vertonen. En een film voor daglicht vertoont een geelzweem wanneer u bij kunstlicht filmt. Wilt u toch met een film voor kunstlicht in daglicht filmen, dan zult u een filter moeten gebruiken, die u natuurlijk weer moet verwijderen wanneer u binnenshuis verder gaat met filmen.

En wilt u dichter bij uw voorwerp komen dan de lens toestaat, dan zult u voorzetlenzen moeten gebruiken, anders wordt het beeld niet scherp. Bij de meeste camera’s moet de afstand met de hand worden ingesteld. Bezit de camera een zoomlens en een zoeker met afstandmeter, dan is het zaak om altijd in te stellen bij de grootst mogelijke brandpuntsafstand.

Ongetwijfeld is het u wel eens opgevallen dat sommige mensen voortdurend „gestoken” scherpe films maken. De verklaring is erg eenvoudig. Zij gooien altijd de wazige, onderbelichte, overbelichte en anderszins verknoeide opnamen weg.

Het monteren van de film

Ja, ondanks de uiterste inspanning tijdens het filmen, zult u ongetwijfeld fouten maken, al was het maar dat u een keer per ongeluk de ontspantoets indrukt. Wilt u daarom kwaliteitsfilms vertonen, dan zijn een filmviewer en een filmlasapparaat, waarmee overbelichte opnamen en dergelijke gemakkelijk zijn te verwijderen, van onontbeerlijk belang.

Een film monteren voor vertoning, betekent ook dat u de beelden zodanig rangschikt dat er een verhaal met een thema ontstaat. Een „scène-rangschikker” is bijzonder gemakkelijk te vervaardigen. U neemt een dunne lat en spijkert daar op vaste afstanden, om de 2 à 3 centimeter bijvoorbeeld, kleine spijkertjes in. Nummer die spijkertjes en hang dan de filmstroken eraan op. Met behulp van die nummers en een kort krabbeltje over de inhoud van de filmstrook van dat nummer, kunt u gemakkelijk de films in logische volgorde sorteren en rangschikken.

Deze lat is ook een goed hulpmiddel bij het bekorten van opnamen of om te bepalen of ergens nog stukken tussen gefilmd moeten worden. Om de lengte van afzonderlijke opnamen vast te stellen, kunt u zelf een liniaal maken. Neem achttien beeldjes van een strook die u weggooit, en zet ter lengte daarvan een merkstreepje op een rechte lat; achttien is het aantal beelden dat u in één seconde opneemt. Nu kunt u van elke willekeurige strook de lengte in seconden meten. Dit hulpmiddel kost u niets en kan u goede diensten bewijzen.

De projector

Een projector is natuurlijk een belangrijk onderdeel van een filmuitrusting. Hij dient degelijk te zijn, voldoende licht te geven en de film niet te bekrassen. Ook is het plezierig als de machine niet te veel lawaai maakt; het is dan gemakkelijker de voorstelling van commentaar of muzikale begeleiding te voorzien. Bovendien is het verstandig minstens één, of liefst twee reservelampen bij de hand te hebben. Vaak moet een goede voorstelling voortijdig worden afgebroken omdat er geen extra lampen beschikbaar zijn.

Een hobby die in de hand gehouden moet worden

Filmen kan een zeer leerzame en interessante hobby zijn, maar alleen wanneer het een hobby blijft. Laat het niet uw tweede baan worden en een last die andere, belangrijker dingen verdringt. Met dit in gedachten kan filmen uw leven verrijken en uw oog oplettender maken voor de dingen om u heen. Tevens kan het een voortreffelijk middel zijn om uw vrienden aangename verpozing te verschaffen.

We zien verlangend uit naar de volgende filmvoorstelling bij de Mullers. Zal er dan wat verbeterd zijn?