Jonge mensen vragen . . .

Wat moet ik doen om met mijn broers en zussen te kunnen opschieten?

ALLE broers en zussen zitten elkaar in de haren! Veel jongeren — en volwassenen — denken er zo over. En ondanks het feit dat er in de Verenigde Staten volgens berichten jaarlijks meer dan 100.000 kinderen hun broer of zus met een vuurwapen of een mes te lijf gaan, klaagt een expert op het gebied van gezinsgeweld: „De meeste mensen nemen geweld onder kinderen uit hetzelfde gezin niet serieus.”

Het kan dus zijn dat je je niet zo erg aangemoedigd voelt om vrede te sluiten met je broer of zus, hoewel jullie misschien voortdurend met elkaar overhoopliggen. Maar ook al komt het bij zulke botsingen niet tot geweld, toch verstoren ze de vrede in het gezin. De jonge Camille vertelt bijvoorbeeld hoe haar ouders reageren wanneer zij en haar zus ruzie maken: „Onze ouders vinden het vreselijk. Zij hebben er een gruwelijke hekel aan wanneer wij ruziën — het maakt hen van streek.” Wat belangrijker is, voortdurend gekibbel wekt onverkwikkelijke gevoelens en emoties op. De bijbel zegt: „Want waar jaloezie en twistgierigheid zijn, daar is wanorde en allerlei verachtelijks.” — Jakobus 3:16.

Een eerder verschenen artikel gaf enkele van de redenen waarom jonge gezinsleden zo vaak onenigheid hebben.a Daartoe behoren: het missen van de bereidheid om te delen, een gebrek aan privacy, de spanningen van een stiefgezin en jaloezie. Volgens Spreuken 14:6 is het in je voordeel dit inzicht te hebben, want „voor de verstandige is kennis iets gemakkelijks”. Met andere woorden, begrijpen waarom je er moeite mee hebt met je zussen of broers op te schieten, maakt het gemakkelijker uit te puzzelen hoe je daar wat aan kunt doen. Hier volgen enkele specifieke suggesties.

Ruzie voorkomen door communicatie

„Waar geen hout is, gaat het vuur uit”, aldus Spreuken 26:20. Dit beginsel wordt vaak toegepast om bosbranden te stuiten, door brandsingels te maken, stroken grond waarop alle bomen gekapt zijn. Wanneer er dan brand uitbreekt, kan het vuur in principe slechts tot dat punt oprukken en dooft dan uit. Jij kunt hetzelfde beginsel toepassen en onenigheden met je broer of zus voorkomen — of op zijn minst beperken. Hoe dan wel? Door met hen te praten en tot overeenstemming te komen voordat er ruzie oplaait.

Is het probleem bijvoorbeeld een gebrek aan privacy? Als dat zo is, probeer er dan op een tijd dat jullie hier geen laaiende ruzie over hebben, samen voor te gaan zitten om een rooster uit te werken. (’Ik heb op deze dagen/uren de kamer voor mezelf en jij op die dagen/uren.’) Laat vervolgens ’je woord Ja gewoon Ja betekenen, en je Neen, Neen’ door je aan die afspraak te houden (Matthéüs 5:37). Mocht er iets gebeuren wat een wijziging noodzakelijk maakt, laat het de ander dan van tevoren weten in plaats van hem of haar gewoon voor het blok te zetten.

Zijn jullie verwikkeld in een strijd om eigendomsrechten? Eén tiener klaagde: „Mijn stiefzuster gebruikt altijd mijn spullen zonder het mij te vragen. Ze gebruikte zelfs mijn make-up en had toen ook nog het lef mij te vertellen dat ik niet de juiste soort kocht!” Je kunt in het uiterste geval een beroep doen op je ouders om als scheidsrechters te fungeren. Beter is het echter om er op een rustig moment met je broer of zus voor te gaan zitten. Probeer het eens te worden over enkele regels voor het lenen van spullen, zoals bijvoorbeeld om het altijd eerst te vragen voordat je iets pakt. Natuurlijk is in dit geval, zoals in zo vele andere, de gulden regel van Matthéüs 7:12 in wezen de sleutel: „Alle dingen dan die gij wilt dat de mensen u doen, moet ook gij insgelijks voor hen doen.”

Praat dus met elkaar! Maak afspraken. Stel specifieke regels vast. Op deze manier kun je ervoor zorgen dat het ’vuur uitgaat’ voordat het begint!

’Het is niet eerlijk!’

„Mijn zus krijgt alles”, klaagt een jongere. „Maar wat mij betreft, ik kom nooit aan mijn trekken.” Komt dit je bekend voor? Let echter op dat zo absoluut gestelde „alles” en „nooit”. Is de situatie echt zo verschrikkelijk? Wanneer wij van streek zijn, hebben wij de neiging om de ernst van de situatie te overdrijven. De bijbel geeft ons de volgende aanmoediging: „Laat uw redelijkheid aan alle mensen bekend worden” (Filippenzen 4:5). Redelijk zijn betekent letterlijk ’toegevend’ zijn en ’niet stug vasthouden aan de letter van de wet’. Zou het redelijk zijn een volmaakte behandeling te verwachten van onvolmaakte ouders? Zou het redelijk zijn een volstrekt gelijke behandeling te verwachten voor twee verschillende persoonlijkheden? Natuurlijk niet!

Het gevaar dat er te snel wordt geroepen dat ouders niet eerlijk zijn, wordt geïllustreerd in het bijbelse verslag van Jozef. Zijn broers haatten hem omdat hij door hun vader, Jakob, werd voorgetrokken. Toen Jozefs broers in een afgelegen gebied hun kudden weidden, toonde Jakob echter dat hij ook diepe bezorgdheid voor zijn andere zoons had door Jozef te sturen om naar hun veiligheid te informeren. Op dezelfde manier zou jij tot de ontdekking kunnen komen dat jouw wrevel over een ’speciale behandeling’ die een broer of zus krijgt, net zo ongefundeerd is. — Genesis 37:1-4, 13.

Vooral als je stiefbroers of -zusters hebt, is het belangrijk dit in gedachte te houden. Een artikel in het tijdschrift ’Teen zegt: „Er bestaat een belangrijk onderscheid tussen gelijk en eerlijk. Mensen hebben een individuele persoonlijkheid en individuele behoeften. . . . In plaats van te proberen hetzelfde behandeld te worden, is het belangrijk erop te letten of je stiefvader of -moeder probeert in elk van je behoeften te voorzien. Als je niet het gevoel hebt dat er in jouw behoeften voorzien wordt, kun je daar met je stiefouder over praten.”

Broers en zussen een zegen?

Soms valt het je misschien moeilijk dit te geloven — vooral wanneer zij je treiteren. Maar een vaak niet benutte hulp om beter met broers en zussen overweg te kunnen, is je voor de geest te roepen dat het voordelen heeft broers en zussen te hebben! De kinderpsychiater James P. Comer herinnert ons eraan dat „rivaliteit onder broers en zussen zo’n op de voorgrond tredend kenmerk van de kinderjaren is, dat wij soms vergeten dat kinderen uit hetzelfde gezin ook kameraden en vrienden zijn”. Diane is het hier beslist mee eens. „Het is leuk broers en zussen te hebben”, zegt zij. Zij heeft er zeven. „Je hebt iemand om tegen te praten en je interesses mee te delen.”

Haar broer Dennis voegt eraan toe: „Er is altijd wel iemand aan wie je een mening kunt vragen.” Anne Marie en haar broer André onderschrijven de voordelen van het hebben van een echte kameraad: „Zelfs al kun je met je vrienden uitgaan, je hebt toch altijd je broers en zussen. Zij zijn er altijd wanneer je een spelletje wilt doen, wilt sporten of naar het park wilt.” Donna ziet nog een praktisch voordeel: „Je kunt de corveewerkjes met iemand samen doen.” Anderen hebben hun broer of zus beschreven als „een speciale raadgever en luisteraar” en iemand die „me aanvoelt”.

Beschouw bovendien eens de toekomstige voordelen. Later in je leven zul je met anderen enkele van dezelfde problemen hebben als die je nu met je broer of zus hebt. Jaloezie, eigendomsrechten, een ongelijke behandeling, gebrek aan privacy, zelfzucht, persoonlijkheidsverschillen — zulke problemen zijn nu eenmaal een deel van het leven. Bezie het leren opschieten met je broers en zussen daarom als een training voor het fascinerende en dikwijls verwarrende terrein van menselijke betrekkingen.

Sla acht op God

De krachtigste motivatie om aan de vrede in het gezin te werken, is echter de wetenschap dat het je verhouding met God kan verbeteren. De 17-jarige André geeft de gedachte uit 1 Johannes 4:20 weer wanneer hij zegt: „Als je niet kunt opschieten met mensen die je kunt zien, hoe kun je dan een goede verstandhouding hebben met God, die je niet kunt zien?”

Toegegeven, het is niet altijd gemakkelijk hieraan te denken. Anne Marie zegt eerlijk: „Als je ruzie hebt, denk je er niet altijd over na hoe het op je verhouding met God van invloed is. Je denkt er alleen maar aan hoe je de ander voor schut kunt zetten of hem of haar iets betaald kunt zetten.” Maar om Gods goedkeuring te behouden, moet je ’in al je wegen acht slaan op hem’. — Spreuken 3:6.

Dit betekent niet dat je het altijd met je zussen en broers eens zult zijn. Maar je kunt leren om het met hen oneens te zijn zonder „kwaadaardige bitterheid en toorn en gramschap en geschreeuw” (Efeziërs 4:31). Een 15-jarig meisje bijvoorbeeld zocht gewoon naar manieren om haar broers en zussen het leven zuur te maken. Maar nu zij geleerd heeft de bijbel te bestuderen en in haar leven toe te passen, zegt zij: „Ik zoek niet langer ruzie maar probeer het juist te vermijden.” Waarom zou jij niet proberen hetzelfde te doen? Misschien kom je er zelfs achter dat het per slot van rekening zo kwaad nog niet is een broer of zus te hebben.

[Voetnoten]

[Inzet op blz. 27]

„Er bestaat een belangrijk onderscheid tussen gelijk en eerlijk. Mensen hebben een individuele persoonlijkheid en individuele behoeften”

[Illustratie op blz. 26]

Trek niet de conclusie dat het niet eerlijk is als een broer of zus zo nu en dan meer aandacht krijgt dan jij