Jonge mensen vragen . . .

Waarom krijgt mijn broer alle aandacht?

„Wat mij dwars zit, is dat wanneer mijn broertjes en zusjes zich misdragen, ze veel aandacht krijgen — positieve en negatieve. Maar omdat ik meestal gehoorzaam ben, is er voor mij geen aandacht.” — De achttienjarige Kay.a

„Mijn broers en zussen krijgen meer aandacht en worden beter behandeld. Als ik aandacht krijg, is dat meestal in de vorm van raad. Het zou mij goeddoen als ik wist dat zij ook raad kregen.” — De vijftienjarige Ruth.

„Ik heb de indruk dat mijn oudere broers en zussen meer mogen en meer aandacht krijgen.” — De dertienjarige Bill.

VANAF de dag dat wij geboren worden, hebben wij allemaal aandacht van onze ouders nodig. En als jij vindt dat je op dat punt niet krijgt wat je toekomt, is het begrijpelijk dat je je soms gekwetst voelt en boos bent. Vooral als het lijkt of je broer of zus — de oudste, de jongste, de voorbeeldigste of zelfs de ongehoorzaamste — voortdurend in het middelpunt van de belangstelling staat. Het kan zelfs zijn dat je je net zo voelt als David toen hij schreef: „Als iemand die dood is en niet in het hart, ben ik vergeten; ik ben geworden als een beschadigd vat.” — Psalm 31:12.

Te zien dat een broertje of zusje de aandacht krijgt die je zelf graag zou hebben, kan pijnlijk zijn. Maar wil dat per se zeggen dat je ouders niet van jou houden? Beslist niet. Soms krijgen jongeren extra aandacht omdat zij uitzonderlijke talenten hebben of heel extravert zijn. De elfjarige Kenneth vertelt: „Hoewel mijn jongere broertje, Arthur, pas in de derde klas zit, speelt hij mee in het orkest van de vijfde klas. Hij is ook goed in sport en rekenen. Hij krijgt feitelijk voor alle vakken hoge cijfers. Soms denk ik dat mensen meer van hem houden dan van mij, maar ik ben niet jaloers op hem. Nou ja, misschien een beetje.”

Dan zijn er jongeren die verreweg de grootste portie tijd van hun ouders schijnen te krijgen gewoon omdat zij de oudste zijn — of de jongste. De bijbel zegt over de jonge man Jozef: „Israël had Jozef meer lief dan al zijn andere zonen, omdat hij de zoon van zijn ouderdom was” (Genesis 37:3, 4). De achttienjarige Todd daarentegen vond dat zijn broer werd voorgetrokken omdat hij de oudste was. Hij vertelt: „Op een keer werd ons gevraagd onze lievelingsbabyfoto mee te brengen voor een schoolproject. Ik kon maar een paar foto’s van mezelf vinden en kwam heel wat meer foto’s van mijn oudere broer tegen. Ik begon me af te vragen waarom.”

Vaak echter krijgt een broer of zus extra aandacht omdat hij of zij problemen heeft — misschien problemen waarvan jij niet op de hoogte bent. „Toen ik een jaar of zestien was, maakte mijn oudere broer een moeilijke tijd door”, vertelt Cassandra, die nu 22 is. „Hij wist niet zeker of hij Jehovah echt wilde dienen en mijn ouders richtten bijna al hun aandacht op hem. Ik kon destijds niet begrijpen waarom. Ik dacht dat zij helemaal niet van mij hielden. Daardoor voelde ik me verdrietig en buitengesloten — ook wel een beetje kwaad.”

Waarom zij de een voortrekken boven de ander

Soms echter maken ouders zich schuldig aan regelrechte voortrekkerij. Een moeder gaf toe: „Ik weet dat mijn zoon, Paul, zich er pijnlijk van bewust is hoe trots wij op onze dochter zijn. Hij heeft op de man af tegen ons gezegd: ’U en Pa kijken altijd naar elkaar als Liz iets zegt.’ Eerst wisten wij niet waar hij het over had. Toen beseften wij dat wij constant van die ’is-ze-niet-geweldig’-blikken uitwisselen. Sinds hij ons daarop attent heeft gemaakt, hebben wij echt moeite gedaan dat niet meer te doen.”

Maar waarom trekken ouders eigenlijk het ene kind voor boven het andere? Hun eigen jeugd kan daarbij een factor zijn. Als je moeder bijvoorbeeld is opgegroeid als de jongste thuis, dan kan het zijn dat zij zich het sterkst vereenzelvigt met haar jongste. Zonder zich ervan bewust te zijn, kan zij geneigd zijn altijd partij voor hem of haar te kiezen. Of een ouder kan een speciale band hebben met een kind dat gelijkgeaard is of dezelfde interesses heeft. Sta eens stil bij wat de bijbel over Isaäk en Rebekka zegt in verband met hun tweelingzoons, Jakob en Esau: „De jongens werden groter, en Esau werd een man die verstand van jagen had, een man van het veld, maar Jakob een onberispelijk man, die in tenten woonde. En Isaäk had Esau lief, omdat dit wildbraad in zijn mond betekende, terwijl Rebekka’s liefde daarentegen naar Jakob uitging.” — Genesis 25:27, 28.

Wat moet je doen als je ouders een van je broers of zussen schijnen voor te trekken?b Je zou kunnen proberen er op een kalme en niet-beschuldigende manier met je ouders over te praten (Spreuken 15:22). Door respectvol naar hen te luisteren, kun je de dingen misschien vanuit hun gezichtspunt zien. Dat kan helpen om je frustratie minder groot te maken (Spreuken 19:11). Een tiener vertelt in dat verband: „Het zat me echt dwars dat mijn moeder meer naar mijn broer trok dan naar mij. Toen ik haar ernaar vroeg, legde zij uit dat zij naar hem trekt omdat hij zo veel van Pa weg heeft. En daar ik veel van haar weg heb, trekt Pa naar mij. Omdat zij en ik zo veel op elkaar lijken, werken wij elkaar bovendien op de zenuwen. En omdat mijn vader en broer veel op elkaar lijken, worden zij gek van elkaar. Toen zij het eenmaal zo had uitgelegd, kon ik het accepteren — al was ik niet echt verrukt.”

Ongelijke behandeling — Onrechtvaardig?

Maar waarom kunnen ouders niet gewoon iedereen precies gelijk behandelen? Beth, die nu achttien is, zegt: „Toen ik een jaar of dertien was, vond ik dat mijn broertje en ik gelijk behandeld moesten worden — exact hetzelfde. Maar tegen mij werd altijd geschreeuwd, terwijl hij alles ongestraft kon doen. En hij bracht meer tijd in Pa’s gezelschap door, als ze samen aan de auto werkten. Ik vond het zo oneerlijk.”

Maar een ongelijke behandeling hoeft nog niet onrechtvaardig te zijn. Bedenk eens hoe Jezus Christus zijn apostelen behandelde. Hij hield ongetwijfeld van hen alle twaalf, maar hij nodigde slechts drie van hen uit om getuige te zijn van bepaalde speciale gebeurtenissen, zoals de opwekking van het dochtertje van Jaïrus en de transfiguratie (Mattheüs 17:1; Markus 5:37). Bovendien had Jezus een bijzonder nauwe vriendschapsband met de apostel Johannes (Johannes 13:23; 19:26; 20:2; 21:7, 20). Was er verschil? Zeker. Was het oneerlijk? Beslist niet. Want hoewel Jezus zich in het bijzonder tot sommigen aangetrokken gevoeld kan hebben, ging hij niet aan de behoeften van zijn andere apostelen voorbij. — Markus 6:31-34.

In dezelfde zin kan het zijn dat een van je broers of zussen speciale aandacht krijgt wegens zijn of haar talenten, persoonlijkheid of behoeften. Natuurlijk kan het pijnlijk zijn dat te zien. Maar de vraag is: Wordt er werkelijk aan jouw behoeften voorbijgegaan? Als je raad, hulp of steun van je ouders nodig hebt, staan zij dan voor je klaar? Zo ja, kun je dan echt zeggen dat je onrechtvaardig behandeld wordt? De bijbel moedigt ons aan anderen te behandelen „naar gelang van hun behoeften” (Romeinen 12:13). Daar jij en je broers en zussen personen zijn met uiteenlopende behoeften, is het je ouders gewoon niet mogelijk jullie altijd gelijk te behandelen.

De eerder geciteerde Beth kwam dan ook tot het besef dat een gelijke behandeling niet altijd eerlijk is en dat een eerlijke behandeling niet altijd gelijk is. Zij zegt: „Ik ging begrijpen dat mijn broer en ik twee verschillende mensen zijn die verschillend behandeld moeten worden. Als ik terugkijk, kan ik niet geloven dat ik dat niet kon begrijpen toen ik jonger was. Ik vermoed dat het gewoon te maken heeft met de manier waarop je de dingen op die leeftijd beziet.”

Onderscheidingsvermogen aankweken

Ja, ’de manier waarop je de dingen beziet’ heeft veel te maken met je reactie op je situatie. Net als getinte brilleglazen kunnen je emoties de manier waarop je tegen dingen aankijkt, kleuren. En de emotionele behoefte aan ouderlijke aandacht en goedkeuring is sterk. De wetenschappelijk onderzoekers Stephen Bank en Michael Kahn merken op: „Zelfs indien ouders het onmogelijke zouden kunnen bereiken door hun heel verschillende kinderen onpartijdig te behandelen, dan nog zou elk kind de indruk hebben dat de ouders een van de andere kinderen voortrekken.”

Sta bijvoorbeeld nog eens stil bij wat er gezegd werd door de drie jongeren die aan het begin werden geciteerd. Hun situatie zou vervelend kunnen lijken ware het niet dat zij broer en zussen zijn! Ja, elk van hen verbeeldt zich dat de anderen meer aandacht krijgen en dat hij of zij het is die te weinig aandacht krijgt! Onze kijk op de dingen is dan ook vaak wat verwrongen. „Een man van onderscheidingsvermogen is kalm van geest”, zegt Spreuken 17:27. Onderscheidingsvermogen hebben, wil zeggen dat je de dingen reëel en objectief beziet, niet emotioneel. Onderscheidingsvermogen kan je helpen in te zien dat hoewel je ouders jullie misschien niet allemaal gelijk behandelen, zij het welzijn van jullie allemaal op het oog hebben! Dat besef kan je helpen boosheid en bitterheid te voorkomen.

Maar stel nu eens dat je indruk dat je niet je rechtmatige portie aandacht krijgt, gegrond is? Wat kun je dan doen? Dat zal in een toekomstige uitgave van Ontwaakt! worden besproken.

[Voetnoten]

[Illustratie op blz. 26]

Een ongelijke behandeling kan oneerlijk lijken