Hulp voor mishandelde vrouwen

WAT kan er worden gedaan om vrouwen die het slachtoffer zijn van geweld te helpen? Ten eerste moeten we begrijpen wat ze doormaken. Vaak is de schade die partnermishandelaars toebrengen, meer dan alleen fysiek. Meestal is er verbale bedreiging en intimidatie bij betrokken, zodat het slachtoffer zich waardeloos en hulpeloos gaat voelen.

Denk nog eens aan Roxana, wier verhaal in het eerste artikel werd verteld. Soms gebruikt haar man woorden als wapen. „Hij scheldt me uit en vernedert me”, vertelt Roxana. „Hij zegt: ’Je hebt niet eens je school afgemaakt. Hoe zou je zonder mij voor de kinderen kunnen zorgen? Je bent een luie, hopeloze moeder. Denk je echt dat ze je de kinderen laten houden als je bij me weggaat?’”

Roxana’s man handhaaft zijn controle door haar financieel strak te houden. Ze mag de auto niet gebruiken, en hij belt haar overdag steeds op om te controleren wat ze doet. Als ze haar voorkeur voor iets uitspreekt, krijgt hij een woede-uitbarsting. Het gevolg is dat Roxana heeft geleerd nooit haar mening te uiten.

Partnermishandeling blijkt dus een complex onderwerp te zijn. Om steun te kunnen geven, is het goed met medegevoel te luisteren. Bedenk dat het meestal heel moeilijk voor het slachtoffer is te praten over wat er met haar is gebeurd. Uw doel moet zijn het slachtoffer te sterken terwijl ze in haar eigen tempo de situatie aanpakt.

Sommige mishandelde vrouwen moeten wellicht hulp vragen van overheidsinstanties. Soms kan een crisis — zoals het ingrijpen van de politie — een man die zijn vrouw mishandelt de ernst van zijn daden doen inzien. Er moet echter worden toegegeven dat elke motivatie om te veranderen vaak weer verdwijnt wanneer de crisis eenmaal voorbij is.

Moet de mishandelde vrouw bij haar man weggaan? In de bijbel wordt het uiteengaan van een echtpaar niet licht opgevat. Tegelijkertijd zegt de bijbel niet dat een mishandelde vrouw verplicht is bij een man te blijven die haar gezondheid en misschien zelfs haar leven in gevaar brengt. De christelijke apostel Paulus schreef: „Indien zij werkelijk zou weggaan, dan moet zij ongehuwd blijven of zich anders weer met haar man verzoenen” (1 Korinthiërs 7:10-16). Aangezien de bijbel uiteengaan in extreme gevallen niet verbiedt, is het een persoonlijke beslissing wat de vrouw in deze kwestie doet (Galaten 6:5). Niemand dient een vrouw ertoe over te halen haar man te verlaten, maar evenmin dient iemand pressie uit te oefenen op een mishandelde vrouw om bij haar gewelddadige man te blijven wanneer haar gezondheid, leven en geestelijk welzijn worden bedreigd.

Is er hoop voor partnermishandelaars?

Partnermishandeling is een schaamteloze overtreding van bijbelse beginselen. In Efeziërs 4:29, 31 lezen we: „Laat geen verdorven woord uit uw mond voortkomen . . . Alle kwaadaardige bitterheid en toorn en gramschap en geschreeuw en schimpend gepraat worde uit uw midden weggenomen, evenals alle slechtheid.”

Geen enkele echtgenoot die beweert een volgeling van Christus te zijn kan werkelijk zeggen dat hij zijn vrouw liefheeft als hij haar mishandelt. Wat voor waarde zouden al zijn goede werken hebben als hij zijn vrouw slecht zou behandelen? „Iemand die slaat” komt niet in aanmerking voor speciale voorrechten in de christelijke gemeente (1 Timotheüs 3:3; 1 Korinthiërs 13:1-3). Ja, elke belijdende christen die zich herhaaldelijk en zonder berouw aan woede-uitbarstingen overgeeft, kan uit de christelijke gemeente gesloten worden. — Galaten 5:19-21; 2 Johannes 9, 10.

Kunnen agressieve mannen hun gedrag veranderen? Sommigen zijn daar inderdaad in geslaagd. Maar meestal zal een partnermishandelaar niet veranderen tenzij hij (1) toegeeft dat zijn gedrag onjuist is, (2) zijn handelwijze wil veranderen en (3) hulp zoekt. Jehovah’s Getuigen hebben gemerkt dat de bijbel een krachtige invloed ten goede kan uitoefenen. Veel geïnteresseerden die de bijbel met hen bestuderen, hebben een sterk verlangen ontwikkeld om God te behagen. Deze nieuwe bijbelstudenten leren over Jehovah God: „Al wie geweld liefheeft, haat Zijn ziel stellig” (Psalm 11:5). Wil een partnermishandelaar veranderen, dan houdt dit natuurlijk meer in dan niet slaan. Het betekent ook dat hij een heel andere houding tegenover zijn vrouw moet leren aannemen.

Wanneer een man kennis van God verkrijgt, leert hij zijn vrouw niet als een ondergeschikte te zien maar als een „hulp”, en niet als inferieur maar als iemand die ’geëerd’ moet worden (Genesis 2:18; 1 Petrus 3:7). Hij leert ook dat hij medegevoel moet tonen en naar het standpunt van zijn vrouw moet luisteren (Genesis 21:12; Prediker 4:1). Het programma van bijbelstudie dat Jehovah’s Getuigen aanbieden, heeft al veel echtparen geholpen. Er is in het christelijke gezin geen plaats voor een despoot, een tiran of een dwingeland. — Efeziërs 5:25, 28, 29.

„Het woord van God is levend en oefent kracht uit” (Hebreeën 4:12). Bijgevolg kan de in de bijbel vervatte wijsheid echtparen helpen hun problemen te analyseren en hun de moed geven ze aan te pakken. Bovendien bevat de bijbel de zekere en vertroostende hoop dat er een wereld zonder geweld zal zijn wanneer Jehovah’s hemelse Koning over de hele gehoorzame mensheid regeert. De bijbel zegt: „Hij zal de arme die om hulp schreeuwt, bevrijden, ook de ellendige en al wie geen helper heeft. Van onderdrukking en van geweld zal hij hun ziel verlossen.” — Psalm 72:12, 14.

[Inzet op blz. 12]

Er is in het christelijke gezin geen plaats voor een despoot, een tiran of een dwingeland

[Kader op blz. 8]

MISVATTINGEN RECHTZETTEN

• Mishandelde vrouwen zijn verantwoordelijk voor de daden van hun man.

Veel partnermishandelaars ontkennen dat ze verantwoordelijk zijn voor hun daden en beweren dat hun vrouw hen provoceert. Zelfs sommige vrienden van het gezin laten zich wellicht wijsmaken dat de vrouw moeilijk in de omgang is en dat het dus niet te verwonderen is dat haar man af en toe zijn zelfbeheersing verliest. Maar dit komt erop neer dat men het slachtoffer de schuld geeft en de dader in het gelijk stelt. In werkelijkheid doen mishandelde vrouwen vaak alle mogelijke moeite om het hun man naar de zin te maken. Bovendien is het slaan van de partner in geen enkele omstandigheid te rechtvaardigen. Het boek De partnermishandelaar — Een psychologisch profiel zegt: „Mannen die door de rechtbank wegens partnermishandeling naar een behandelprogramma worden verwezen, zijn verslaafd aan geweld. Ze gebruiken het als ontlading voor gevoelens van woede en depressie, als een manier om controle te houden en conflicten op te lossen en als middel om spanning te verminderen. . . . Vaak kunnen ze zelfs hun eigen rol in het geheel niet onderscheiden of het probleem ernstig nemen.”

• Alcohol brengt een man ertoe zijn vrouw te slaan.

Het is waar dat sommige mannen agressiever zijn wanneer ze gedronken hebben. Maar is het redelijk de alcohol de schuld te geven? „Het feit dat hij dronken was, geeft de mishandelaar iets wat hij de schuld kan geven voor zijn gedrag in plaats van zichzelf”, schrijft K. J. Wilson in haar boek When Violence Begins at Home. Ze vervolgt: „Het schijnt dat huiselijk geweld in onze samenleving begrijpelijker is wanneer het wordt gepleegd door iemand die te veel gedronken heeft. Een mishandelde vrouw hoeft haar partner dan niet als gewelddadig te beschouwen en ziet hem in plaats daarvan als een zware drinker of een alcoholist.” Die denkwijze, zo zegt Wilson, kan een vrouw de valse hoop geven dat „als de man maar zou stoppen met drinken, het geweld zou ophouden”.

Tegenwoordig zien veel onderzoekers drinken en slaan als twee afzonderlijke problemen. Tenslotte is het zo dat de meeste mannen met een drugs- of alcoholverslaving hun vrouw niet slaan. De schrijvers van When Men Batter Women merken op: „Het mishandelen wordt in de grond der zaak gecontinueerd omdat het een succesvol middel is om de mishandelde vrouw onder controle te houden, te intimideren en te onderwerpen. . . . Alcohol en drugs maken deel uit van de levensstijl van de mishandelaar. Maar het zou een vergissing zijn aan te nemen dat het drugs- of alcoholgebruik het geweld veroorzaakt.”

• Partnermishandelaars zijn tegenover iedereen agressief.

Vaak is de mishandelaar in staat voor anderen een fantastische vriend te zijn. Hij neemt dan een totaal andere persoonlijkheid aan. Daarom kunnen vrienden van het gezin de verhalen over zijn agressiviteit vaak niet geloven. Toch is de waarheid dat de mishandelaar bruut geweld gebruikt om zijn vrouw te domineren.

• Vrouwen vinden het niet erg mishandeld te worden.

Deze gedachte spruit waarschijnlijk voort uit onbegrip over de hulpeloze situatie van een vrouw die nergens heen kan. Een mishandelde vrouw heeft wellicht vrienden die haar een week of twee in huis willen nemen, maar wat moet ze daarna? Een baan zoeken, de huur betalen en tegelijkertijd voor de kinderen zorgen, zijn vooruitzichten die iemand alle moed ontnemen. Ook kan het bij de wet verboden zijn er met de kinderen vandoor te gaan. Sommigen hebben geprobeerd weg te gaan maar werden opgespoord en teruggehaald, hetzij onder dwang of door mooi gepraat. Vrienden die dit niet begrijpen, zouden ten onrechte kunnen denken dat deze vrouwen het niet erg vonden mishandeld te worden.