Is wedijver de sleutel tot succes?

„WINNEN is niet alles. Het is het enige.” Tegenwoordig hebben velen deze woorden, die vaak worden toegeschreven aan de American football-coach Vince Lombardi, tot hun lijfspreuk gemaakt. Ex-communistische landen zijn nu ook het beginsel van wedijver of concurrentie gaan verheerlijken. Het invoeren van concurrentie op hun markt is naar men zegt het toegangsbewijs tot welvaart. In de Oriënt zetten veel ouders hun kinderen tegen andere op en sturen hen naar particuliere scholen waar zij worden klaargestoomd om voor toelatingsexamens te slagen. De geobsedeerde ouders zijn ervan overtuigd dat toelating tot een gerenommeerde school de sleutel tot toekomstige voorspoed is.

Velen geloven stellig dat wedijver de sleutel tot succes is. Volgens hen is de vooruitgang van de mensheid te danken aan onderlinge wedijver. „Wedijver om promotie is de bron van de vitaliteit van Japanse bedrijven”, zei 65,9 procent van de leidinggevende personen van grote bedrijven, geënquêteerd door de Federatie van Economische Organisaties in Japan. En het schijnt dat Japanse bedrijven al enige tijd succes hebben. Maar is wedijver werkelijk de sleutel tot succes?

Inderdaad lonend?

Mensen die met anderen wedijveren, leggen een zelfzuchtige „ik eerst”-houding aan de dag. Zij zijn blij wanneer het slecht gaat met anderen, omdat zij denken dat zijzelf daardoor weer beter voor de dag komen. Uit eigenbelang wenden zij wellicht tactieken aan die nadelig zijn voor anderen. Waartoe zal dat najagen van succes door middel van wedijver leiden? Jasoeo, die helemaal opging in de race om in zijn bedrijf een belangrijk persoon te worden, zegt over zijn vroegere levenswijze: „Vol van een geest van wedijver en een op promotie gerichte denkwijze, vergeleek ik mijzelf met anderen en voelde mij superieur. Als die mensen in een positie boven mij werden geplaatst, liep ik elke dag te klagen en te mopperen over het personeelsbeleid van het bedrijf. Ik had geen vrienden in de ware zin van het woord.”

Een geest van wedijver kan ook tot een vroegtijdige dood leiden. Hoe dat zo? De in Japan verschijnende Mainichi Daily News brengt karosji, of dood tengevolge van overwerk, in verband met type A-​gedrag. Type A beschrijft een gedragspatroon waarbij stress wordt bestreden door te proberen elke seconde te benutten, door wedijver, en door vijandigheid. De Amerikaanse cardiologen Friedman en Rosenman brengen het type A-​gedrag in verband met coronaire hartziekte. Ja, een geest van wedijver kan dodelijk zijn.

Wedijver op het werk kan ook tot andere lichamelijke en geestelijke aandoeningen leiden. Een voorbeeld is Keinosoeke, die de topverkoper van een van de grootste autodealers van Japan was. Hij vestigde een record door een totaal van 1250 auto’s te verkopen. Zijn foto werd ingelijst en op het hoofdkantoor van het bedrijf in de vergaderruimte van de raad van bestuur opgehangen. Hoewel hij er een afkeer van had om over de ruggen van zijn collega’s promotie te maken, dwong het bedrijf hem te wedijveren. Als gevolg daarvan kreeg hij in één jaar tijd zowel een maagzweer als een zweer aan de twaalfvingerige darm. In datzelfde jaar werden vijftien leidinggevende personen van zijn bedrijf in het ziekenhuis opgenomen, en één pleegde zelfmoord.

Thuis worden mensen er door de niet-onder-willen-doen-voor-de-buren-mentaliteit toe gebracht in een nooit eindigende rivaliteit opzichtig te geuren met hun middelen voor levensonderhoud (1 Johannes 2:16). Dit komt alleen de commercie ten goede, omdat de kooplieden der aarde daardoor geld in handen krijgen. — Vergelijk Openbaring 18:11.

Hoewel rivaliteit en een geest van wedijver wellicht bedrevenheid in het werk tot gevolg hebben, is het niet verbazingwekkend dat koning Salomo zei: „Ikzelf heb al het harde werk en al de bedrevenheid in het werk gezien, dat het de wedijver betekent van de een tegenover de ander; ook dit is ijdelheid en een najagen van de wind” (Prediker 4:4). Hoe kunnen wij dus vrede des geestes bewaren terwijl wij in een wedijverende, prestatiegerichte maatschappij leven? Laten wij voor het antwoord op die vraag eerst eens zien waar het denkbeeld van wedijver is ontstaan.