U kunt vreugde vinden in een deprimerende wereld!

MARIE is opgewekt en vrolijk van aard. Het is haast niet te geloven dat deze 32-jarige vrouw slechts enkele jaren geleden volgens haar eigen beschrijving van binnen dood was. Marie was een slachtoffer van ernstige depressiviteit. „Het was als een dikke, donkere wolk die langzamerhand optrok”, legt zij uit. Ja, gelukkig herstelde zij en heeft zij haar vreugde herwonnen.

Elk jaar worden honderd miljoen mensen over de hele wereld door ernstige depressiviteit verlamd. Het gaat bij deze kwaal niet om slechts een voorbijgaande neerslachtigheid, een stemming die de meesten van ons af en toe ervaren, maar om een niet-aflatende somberheid. De depressieve persoon verliest zijn belangstelling voor het leven, vindt nergens vreugde in en heeft gevoelens van algehele hopeloosheid en waardeloosheid. In 1983 verklaarde de Wereldgezondheidsorganisatie: „Er bestaat op het ogenblik weinig twijfel over dat depressieve stoornissen zich in alle delen der wereld voordoen.”

Serieuze bijbelonderzoekers zijn niet verbaasd over dit bericht. De bijbel identificeert onze tijd als „de laatste dagen”, die gekenmerkt zouden worden door „kritieke tijden . . . die moeilijk zijn door te komen” (2 Timótheüs 3:1-5). Sociale structuren die vroeger in tijden van emotionele crisis steun verleenden, hebben aan kracht ingeboet. In het artikel „Het tijdperk van melancholie?” schrijft dr. Gerald Klerman de huidige toename van depressiviteit aan deze verandering toe. Hij legt uit: „De drie meest algemene steunverlenende sociale structuren zijn altijd het gezin, de kerk en de buurt geweest. . . . Een kenmerk van de huidige tijd is dat deze sociale structuren alle drie in diverse stadia van verwarring verkeren.”

In het geval van Marie was het uiteenvallen van het gezin de oorzaak van haar wanhoop geweest. „Toen mijn stiefmoeder zonder een woord te zeggen vertrok, voelde ik mij verraden en alleen. Ik was twaalf jaar, en plotseling leek het of mijn wereld was ingestort”, herinnert Marie zich. Kort daarna moest zij de deur uit omdat haar vader immorele avances jegens haar maakte, en zij geeft toe: „Ik voelde mij abnormaal en verloor alle vertrouwen in mijzelf.” Zo verviel zij tot ernstige depressiviteit.

Toen Marie op zekere dag diep in de put zat, belden twee getuigen van Jehovah bij haar aan. Onmiddellijk toonde zij veel belangstelling voor hun opbeurende bijbelse boodschap. „Vroeger zag ik alleen de totale nutteloosheid van het leven en een heleboel akelige dingen, maar nu raakte ik ervan overtuigd dat ik in een nieuwe wereld kon leven waar God al deze onrechtvaardigheden zou rechtzetten. Met Gods hulp kon ik voor zo’n zegen in aanmerking komen; zo kreeg mijn leven werkelijk betekenis.” Toen zij de vergaderingen van de Getuigen bezocht, vond zij ware liefde en emotionele steun (Johannes 13:34, 35). Ook werd zij door de kundige raad van de gemeenteouderlingen geholpen verandering aan te brengen in haar negatieve denkwijze (Jakobus 5:14). Haar depressiviteit begon af te nemen. Talloze andere mensen die, net als Marie, neerslachtig zijn als gevolg van de wereldtoestanden, hebben „de vreugde van Jehovah” gevonden door tot een nauwkeurige kennis van de bijbelse waarheid te komen. — Nehemía 8:10; 1 Timótheüs 2:4.

Is Marie’s depressiviteit echter op stel en sprong verdwenen? Moeten wij aannemen dat christenen immuun zijn voor depressiviteit? Om deze vragen te beantwoorden, moeten wij deze stoornis en de complexe oorzaken ervan grondiger beschouwen. Met kennis van de werkelijke oorzaken van depressiviteit zult u er beter in slagen zo’n probleem bij uzelf aan te pakken of een ander te helpen die erdoor wordt gekweld.

De oorzaken van ernstige depressiviteit

In sommige gevallen is depressiviteit het gevolg van fysiologische oorzaken, zoals ziekte, tekorten aan bepaalde voedingsstoffen en hormonale problemen. Depressiviteit kan ook optreden als een reactie op sommige vergiften, milieuverontreinigende stoffen, medicamenten en allergenen.a De bijbel onthult echter dat ook iemands eigen „verontrustende gedachten” een oorzaak kunnen vormen. — Psalm 94:19.

De meeste mensen die depressief worden, zoals Marie, hebben een aantal pijnlijke ervaringen of stress-situaties meegemaakt. Velen voelen zich zoals de psalmist: „Mijn ziel heeft genoeg gehad van rampspoeden . . . Ze hebben mij alle tegelijk ingesloten. Gij [Jehovah] hebt vriend en metgezel ver van mij verwijderd; mijn kennissen zijn een duistere plaats” (Psalm 88:3, 17, 18). Dus evenals de psalmist voelen zij zich overweldigd door verliezen of problemen en bezien zij hun leven in het algemeen als hopeloos. Zij hebben misschien het gevoel dat zij zich helemaal alleen in een donkere plaats bevinden en dat zelfs God hen heeft verworpen.

Hoe komt het dat zij zo’n ontmoedigende conclusie trekken en feitelijk een terneergeslagen geest ontwikkelen? Het komt niet alleen maar door problemen van buitenaf; het is ook te wijten aan pijnlijke gevoelens of twijfels met betrekking tot zichzelf. Zij voelen zich niet tegen het probleem of het verlies opgewassen. „Wegens de smart van het hart is er een terneergeslagen geest”, legt Spreuken 15:13 uit. Tot een dergelijke smart behoort ook het gevoel dat men een mislukkeling is of dat anderen dit vinden. Nadat de eerste-eeuwse christen Epafrodítus was hersteld van een ernstige ziekte die hij had opgelopen tijdens een zending die door zijn thuisgemeente was georganiseerd, raakte zelfs hij ’terneergeslagen omdat [de gemeente] had gehoord dat hij ziek was geworden’. — Filippenzen 2:25-30.

Aangezien ’een geest die terneergeslagen is, de beenderen uitdroogt’ of iemands hele wezen ondermijnt, vormen minderwaardigheidsgevoelens vaak de grondslag van ernstige depressiviteit (Spreuken 17:22). Hartepijn kan ook veroorzaakt worden door een te grote bezorgdheid over hoe anderen over ons denken, perfectionisme, opgekropte woede, wrok, onopgeloste conflicten met anderen of (reële of overtrokken) schuldgevoelens.

Er zijn dus veel oorzaken van ernstige depressiviteit. Toch vond Marie ware vreugde nadat zij een christen was geworden. „Ik had toen hoop”, zei ze. Maar toch had zij nog een tijdlang met depressiviteit te kampen. Hoe kunnen zulke personen deze kwaal uiteindelijk overwinnen?

[Voetnoten]