Busanaki litolere itubaha Yehova?

1-2. Ngoko kiri omo Eryibuka Ebihano 10:20, twangakolaki tutoke eribya n’ombwira obuwatire haghuma na Yehova?

WAMABYANZA eriteya obwira bwaghu n’omunywani waghu, ukalengekanaya uti ni mibere yahi oyo utolere erikulya? Wanganasubirya uti obwira obuwene b’obulimo olwanzo n’eriwatikania. Siwangalengekania ghuti obuba bwanganawatikya obwira erilola embere. Aliwe ngoko erisako erimanire omwatsi ono libughire, abandu abanzire eribya n’obwira obuwene haghuma na Yehova, batolere ibabya bandu abakamubaha.​—Soma Eryibuka Ebihano 10:20.

² Nomo twangabya itwamabikolera Yehova oko myaka mingahi, litolere itwe bosi itwalola embere eryubaha oMungu. Aliwe eryubaha oMungu ni bugha ambuki? Twang’igha tuti eryubaha oMungu? Kandi oko mwatsi w’eryubaha oMungu, twang’ighaki oko mwimaniri Obadia, Omuhereri Mukulu Yehoyada, n’Omwami Yoasi?

ERYUBAHA OMUNGU NI BUGHA AMBUKI?

3. Obuba bwanganatuteya buti? Kanaya.

³ Twamabilengekania tuti omwatsi mulebe akenditwaghalya ekyo kyanganatwita obuba. Obuba obuli ng’obo bwanganatukuna eriyisogha ndeke. Obuba bw’eritoghera omo ngwangwa bukatuwatikaya eritendilaba oko musike-sike wayo. Obuba bw’erihutala bukaleka itwayiteya. Obuba bw’eritsandya obwira bwetu n’omundu oyo twanzire kutsibu bwanganaleka itutakola kutse eribugha omwatsi owangamuhutalya.

4. Sitani anzire abandu ibabya n’obuba obuli buti oko Yehova?

⁴ Sitani anzire abandu ibubaha Yehova omo nzira eyituwene. Sitani akatsotsaya abandu eribya n’amalengekania awali ng’awa Elifazi. Anzire itwabya tukalengekania tuti Yehova akabya inanahitene, anzire eritusuyira kandi sitwangamutsemesya. (Yobu 4:18, 19) Sitani anzire itwasagha Yehova n’erileka erimukolera. Aliwe sikitolere erisagha Yehova. Omo mwanya w’ekyo, tutolere itwigha ngoko twangamukenga n’eryubaha erimuhitania.

5. Eryubaha Yehova ni bugha ambuki?

⁵ Omundu oyukengire oMungu yo kutsibu, akamwanza kandi syangakola ekindu ekyangatsandya obwira bwiwe haghuma n’oMungu. Yesu abya n’obuba obuli ng’obo oko Mungu. (Ebr. 5:7) Mwatabya n’obuba obutuwene oko Yehova n’ahake. (Isa. 11:2, 3) Omo mwanya w’ekyo, inyanzire Yehova yo kutsibu kandi inyakamowa. (Yoa. 14:21, 31) Nga Yesu, tukengire Yehova kandi tumusikirye kutsibu kundi ni w’olwanzo, ni w’amenge, atunganene kandi awite akaghala. Kandi tunasi ngoko Yehova atwanzire kutsibu kandi atsomene ngoko tukayiwata. Twamatendiowa ebyo akatubwira akapona, aliwe twamabikola ebyo akatusaba tukamutsemesaya.​—Esy. 78:41; Emi. 27:11.

WIGHE ERYUBAHA OMUNGU

6. Ni nzira nguma yahi eyangatuwatikya eryigha eryubaha Yehova? (Esyonyimbo 34:11)

⁶ Eryubaha Yehova si mubere ogho tukabutawa nagho, ni mubere ogho tukigha. (Soma Esyonyimbo 34:11.) Enzira nguma eyangatuwatikya erikola tutya ry’eribya tukalengekania oko bihangyikwa. Tukanza oMungu yo kutsibu n’erimukenga omughulu tukayilangirira amenge wiwe, akaghala kiwe, n’olwanzo olo ali nalo okw’itwe, olukalangirika “omo bindu ebyo ahangika.” (Rom. 1:20) Mwali wetu oyukahulawa mo Adrienne mwabugha ati: “Ngasweka omughulu ngalangira ebyosi ebyo Yehova akola n’amenge wiwe. Ngalu nalangira ngoko iye yo wasi ndeke ebyo nilaghireko.” Eribya akalengekania oko myatsi eyo ko kangyi-kangyi mukyaleka inabugha ati: “Sinanzire erikola ekindu ekyangatsandya obwira bwaghe haghuma na Yehova oyo wamba engebe.” Oko yenga eno, uyihirireho akatambi ak’erilengekania oko kindu kilebe ekyo Yehova ahangyika. Wamabikola utya, ighukendilangira iwamabyanza Yehova yo kutsibu n’erimukenga.​—Esy. 111:2, 3.

7. Omusabe angatuwatikya ati erikulya obuba obuwene oko Yehova?

⁷ Eyindi nzira eyangatuwatikya eryubaha oMungu ly’eribya tukasaba kangyi-kangyi. Obuli mughulu tukamusaba, kikatuwatikaya erimuminya ndeke. Omughulu tukamusaba akaghala ak’erituwatikya eriyiyinia, ekyo kikatwibukaya ngoko iye yuwite akaghala kanene. Omughulu tukamusima busana n’ekihembo eky’oMughala wiwe, ekyo kikatwibukaya ngoko atwanzire kutsibu. Omughulu tukahatikana Yehova omo musabe tukamusaba obuwatikya oko mwatsi mulebe, ekyo kikatwibukaya ngoko awite amenge manene. Emisabe eyiri ng’eyo, yikatuwatikaya eritasyakenga Yehova yo kutsibu. N’ekyo kikatuha akaghala ak’eritendikola omwatsi owangatsandya obwira bwetu haghuma naye.

8. Twangayira tuti eritendiherya obuba bwetu oko Mungu?

⁸ Eribya tukasoma eBiblia itune n’omuradi ow’erighira oko by’erileberyako ebyuwene n’ebituwene ebirimo, kyanganatuwatikya erikulya obuba bwetu oko Mungu. Tukanaye oko ky’erileberyako eky’abaghombe babiri bataleghula ba Yehova. Omwimaniri ow’enyumba y’Omwami Ahabu ye Obadia kughuma n’Omuhereri Mukulu ye Yehoyada. Kandi tukend’igha oko Mwami Yoasi owe Yuda oyo watsuka ndeke aliwe enyuma amaleka Yehova.

NGA OBADIA UBYE N’OBUTUBAHA

9. Obuba bwa Yehova mubwawatikya buti Obadia? (1 Bam. 18:3, 12)

⁹ Omughulu eBiblia ikakania oko Obadiab ery’erimbere, ikabugha yiti: “Obadia abya iniakakenga [iniakubaha Yehova] yo kutsibu.” (Soma 1 Abami 18:3, 12.) Obuba obuwene obo mubwawatikya buti Obadia? Eky’erimbere, obuba obo mubwamuwatikya eribya omundu w’ekwenene kandi ow’eriyiketera, kundi Omwami mwamuyiramo mukulu w’enyumba yiwe. (Tasyalebya Nehemia 7:2.) N’ekindi obuba b’oMungu obo Obadia abya nabo, mubwamuwatikya eribya n’obutubaha bunene, omubere ogho abya alaghireko. Mwakola omubírí wiwe omo butabali bw’Omwami mubi ye Ahabu, oyo wakola “ekyabya kibi omo meso wa [Yehova] kwilaba abosi ababya embere siwe.” (1 Bam. 16:30) Kandi omukali wa Ahabu, ye Yezebeli, oyo abya akaramya Baali iniaponire Yehova yo kutsibu. Neryo mwasonda eribughaho eriramya ly’ekwenene omo bwami bw’ebihanda ikumi by’e Israeli. Nibya, mw’ita n’abaminyereri bangyi ab’oMungu. (1 Bam. 18:4) Ahate eritika-tika, Obadia mwaramya Yehova omo mughulu owakalire.

10. Niki kyo kikanganaya ngoko Obadia abya n’obutubaha bunene?

¹⁰ Obadia mwakangania ati obutubaha bunene? Yezebeli abere arondya abaminyereri b’oMungu akasonda eriitabo, Obadia mwimya abaminyereri 100 ba kubo n’eribisabo “mo makumi atanu-atanu omo mwangalu”, kandi mwahabo “akalyo nʼamagetsi.” (1 Bam. 18:13, 14) Yezebeli endiminya ekyo Obadia akola, ahate eritika-tika endimwita. Oko kwenene, alinga Obadia mwakwa obuba kundi abya isyanzire erihola. Aliwe Obadia abya anzire Yehova n’abaghombe biwe kwilaba ngoko abya ayanzire iyuwene-wene.

11. Abaghombe ba Yehova ba munabwire bakakola bati nga Obadia? (Ulebaye n’epitsa.)

¹¹ Munabwire, abaghombe ba Yehova bangyi bikere omo biharo eyo omubírí wetu aghanisibwe. Nga Obadia, abaghala n’abali betu abo bakaghana erileka eriramya Yehova, aliwe ibanasikirye abali n’ehamuli. (Mat. 22:21) Bakakanganaya ngoko bakubaha oMungu omwimukenga kwilaba abandu. (Emib. 5:29) Bakakola ekyo omwilola embere eritulira engulu mbuya n’erihindana haghuma omo bubiso-biso. (Mat. 10:16, 28) Bakayikasa eriminya abaghala n’abali babo nga banawite ebyosi ebyo balaghireko batoke eriyitunda hakuhi na Yehova. Tulebaye eky’erileberyako kya Henri, oywikere omo kihugho kye Afrika, eyo mubírí wetu aghanisibawa oko mughulu mulebe. Henri iniakayiherera erighabira Abimiri balikyabo b’ebitabu ebiseghemere eBiblia nomo mubírí wetu anabya aghanisibwe. Mwahandika ati: “Niri mukutu. Erikenga oMungu yo kutsibu lyo lyaniwatikaya eribya n’obutubaha obo.” Naghu wanganabya n’obutubaha obuli ng’obwa Henri? Inga! Kyanganatokekana wamabikulya obuba obuwene bo Mungu.

UBYE MUTALEGHULA NG’OMUHERERI MUKULU YEHOYADA

12. Omuhereri Mukulu Yehoyada na mukali wiwe mubakangania bati obutaleghula oko Yehova?

¹² Omuhereri Mukulu Yehoyada inyakubawa Yehova, n’obuba obo mubwamukuna eribya mutaleghula oko Yehova n’eriwatikya abandi erimuramya. Ekyo mukyalangirika, omughulu ye Atalia, mwali wa Yezebeli, mwatsuka eritabala kinyanganga e Yuda. Abandu babya basingene eryubaha Atalia. Abya mutsibu kandi abya anzire obwami bo kutsibu erihika oko kika mwasonda eriita abitsikulu biwe bosi atoke eritabala! (2 Emy. 22:10, 11) Omughuma w’oko bitsikulu biwe, ye Yoasi mwabala kundi muka-Yehoyada, ye Yosabeati, mwamulwirako. Iye n’iba wiwe mubabisa olumekeke n’erisulubiriralo. Omo nzira eyo Yehoyada na Yosabeati, mubawatikya eriteya ekihanda kya Dawidi kitoke erisyaluiramo oyukendisyabya mwami. Yehoyada mwasighala mutaleghula oko Yehova kandi mwatalighira erisagha Atalia limukakiraye erikola ekyuwene.​—Emi. 29:25.

13. Yoasi abere ayira emyaka saba, kandi Yehoyada mwakangania ati obutaleghula bwiwe?

¹³ Yoasi abere abiyira emyaka saba, kandi Yehoyada mwakangania obutaleghula oko Yehova. Mwateghekania erikola omwatsi owakalire. Omwatsi oyo amabitokekana, Yoasi iniakendibya mwami oyuluire omo kihanda eky’abami kya Dawidi. Aliwe omwatsi oyo amabitalukana, Yehoyada iniakendiherya engebe yiwe. Yehova mwawatikya, omwatsi oyo mwatokekana kundi abakulu n’Abalawi mubawatikya Yehoyada erisingya Yoasi mo mwami na Atalia mwitwibwa. (2 Emy. 23:1-5, 11, 12, 15; 24:1) Neryo Yehoyada “mwayira endagano omo katikati [ka Yehova] nʼomwami nʼabandu, babye bandu [ba Yehova].” (2 Bam. 11:17) Kandi Yehoyada “mwahira abateya oko syongyo syʼenyumba [ya Yehova], sihabye mundu oyutsandire eriingiramo.”​—2 Emy. 23:19.

14. Yehoyada mwasikibwa omo syonzira syahi busana n’erisikya Yehova?

¹⁴ Yehova abya iniabiribugha ati: “Abakanyisikaya, nasyasikyabo.” Oko kwenene, Yehova mwahemba Yehoyada. (1 Sam. 2:30) Ng’eky’erileberyako, mwahira omwatsi wa Yehoyada omo Biblia tutoke erighira kugho. (Rom. 15:4) Yehoyada abere abihola, mwabana olusunzo lw’eritabwa “omo muyi wa Dawidi, kusangwa akolera Abaisraeli bʼebibuya, na busana [n’oMungu] nʼenyumba yiwe.”​—2 Emy. 24:15, 16.

15. Omwatsi wa Yehoyada amatwighisyaki? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁵ Omwatsi wa Yehoyada anganatuwatikya itwe bosi erikulya omubere w’eryubaha oMungu. Abasyakulu b’endeko bangan’igha Yehoyada omwibya bakasondya obuli kiro ehiyira ehy’eriteya endeko. (Emib. 20:28) Abakekeluhire nabo, bangan’igha ngoko bamabyubaha Yehova n’erisighala bataleghula okw’iye, inianganabakolesya erikola erisonda liwe ngoko anakolesaya Yehoyada. Yehova syalibalekeranaya. Abalwana n’abambesa nabo bangan’igha ngoko Yehova akolera Yehoyada omwibya bakakenga n’erisikya abaghala n’abali betu abakekeluhire, kutsibu-tsibu ababirikolera Yehova butaleghula omo myaka mingyi. (Emi. 16:31) Oko nduli, itwe bosi twangan’igha eky’erileberyako ky’abakulu n’Abalawi abawatikaya Yehoyada. Itwe bosi tulole embere erisighika “abakatusondola” omwibya tuk’owabo.​—Ebr. 13:17.

ISIWABYA NG’OMWAMI YOASI

16. Niki kyo kikakanganaya ngoko Omwami Yoasi abya mubi?

¹⁶ Yehoyada mwawatikya omwami Yoasi eribya omundu oyuwene. (2 Bam. 12:2) Busana n’ekyo omwami Yoasi iniakine mulwana, mwanza eritsemesya Yehova. Aliwe Yehoyada abere abihola, Yoasi mowa amahano wabakulu abakayisamambula oko Yehova. Ekyo mukyaluiramoki? Iye n’abandu biwe “mobakolera Asera nʼesyosanamu.” (2 Emy. 24:4, 17, 18) Nomo Yehova mwatatsemera omwatsi oyo, “mwatumirabo abaminyereri erisubyabo, . . . nikwa mobatatega matwi.” Nibya mubaghana erihulikirira Zekaria, mughala wa Yehoyada. Zekaria abya muminyereri kandi muhereri aliwe kandi Yoasi abya mughala wa muyomba wiwe. Omwami Yoasi nibya mwahika n’okw’itisya Zekaria, nomo kihanda kya Zekaria kyo kyamuwatikaya eribyaho.​—2 Emy. 22:11; 24:19-22.

17. Emyatsi muyaghendera yiti Yoasi?

¹⁷ Yoasi mwatalola embere eryubaha Yehova, neryo emyatsi muyamughendera muhanda. Yehova mwabugha ati: “Nʼabakanyipona sibendisyasimwa ndeke.” (1 Sam. 2:30) Abasuda bake ab’eSuria mubasinga “endeko nene kutsibu” ey’abasuda ba Yoasi kandi “mobamusiga inialwere [iniaghutere] kutsibu.” Abasuria babere baghenda, Yoasi mwitibya n’abaghombe biwe kundi naye mwita Zekaria. Omwami mubi oyo mwatahabwa n’olusunzo olw’eritabwa “omo masinda wʼabami.”​—2 Emy. 24:23-25.

18. Ngoko kiri omo Yeremia 17:7, 8, niki kyo kyangatuwatikya eritendibya nga Yoasi?

¹⁸ Eky’erileberyako kya Yoasi kyangatwighisyaki? Yoasi abya ng’omuti ow’emirighi eyitahandire omo kitaka mo ndeke ogho akimanira oko nzegho. Yehoyada oyuwabya nzegho yiwe abere abihola n’erihunga ly’eriyisamambula lyabere lyahuluka Yoasi mwatera. Eky’erileberyako eki kyamatukangirirya ngoko obuba bwetu b’oMungu sibutolere bukaseghemera lisa oko eby’erileberyako ebyuwene eby’Abakristo balikyetu kutse eby’abandu b’omo kihanda kyetu. Erisighala hakuhi na Yehova, litolere itwawatya olwanzo lwetu okw’iye n’erimukenga erilabira eriyighisya, erilengekania buli oko ebyo tukigha, n’eribya tukasaba.​—Soma Yeremia 17:7, 8; Kol. 2:6, 7.

19. Yehova akatusaba erikolaki?

¹⁹ Oko kwenene Yehova syalitusaba bingyi. Ekyo Yehova akatusaba kikabanika omo Omugambuli 12:13, aghakabugha ati: “Gubahe [oMungu], utegaye ebihano biwe, kusangwa ebi byo bitolere ndeke busana nʼobuli mundu.” Omughulu tukubaha oMungu, tukasighala bataleghula oko Yehova nomo hangabyaki omo biro ebikasa ngoko Obadia na Yehoyada bakola. Sihali ekyangatsandya obwira bwetu kughuma na Yehova.