Ebyo Yesu akola omo biro biwe 40 by’omwiso oko kihugho, byanganatwighisyaki?

1-2. Niki kyo kyahuluka abigha babiri ba Yesu ibane omo nzira y’erilolera e Emau?

TULI ekiro 16, Omwisi we Nisani, 33 M.W. Abigha ba Yesu ni bandu b’obulighe kandi bakwire obuba bunene. Ababiri ba kubo banemulua e Yerusalema bakaya e Emau, akayi akali hakuhi oko bilometre 11 erilua e Yerusalema. Abalume abo babiribunika mutima kundi Yesu, omulume oyo babya bakakwama akalua okw’itibwa. Balue n’amaha ngoko Mayisa akendisyakolera Abayahudi emyatsi eyuwene. Aliwe ibwa abirihola! Nomo bine bitya, hane omwatsi ogho bakenditsemera.

² Omulume mughuma amaluira enyuma syabo n’eritsuka erighenda kughuma nabo. Abigha abo bamatsuka erimukanirya oko myatsi mibi eyilyahikira Yesu. Aliwe omulume oyo amatsuka erikaniryabo emyatsi eyo sibendisy’ibirirwa n’ahake. “Eritsuka oko Musa n’omo Makangirirya wosi w’Abaminyereri,” omulume oyo mwakanganiabo busanaki Masiya abya atolere eryaghalwa n’erihola. Babere babihika e Emau, omulume oyo wabya akaghenda nabo mwababisulira ngoko iye yo Yesu, oywabirilubuka! Terilengekania obutseme obo babya nabo bakaminya ngoko Masiya aneho!​—Luka 24:13-35.

3-4. Niki kyo kyahikira abigha ba Yesu, kandi tukendikania okuki omo mwatsi ono? (Emibiiri 1:3)

³ Abere abilubuka Yesu mwabugha ebiro 40 oko kihugho, embere asube elubula. N’omo biro 40 ebyo mwayikangania kangyi-kangyi oko bigha biwe. (Soma Emibiiri 1:3.) Omo biro byosi ebyo, Yesu mwasikya mutima abigha biwe ababya bandu b’obulighe, kandi abakwire obuba. Neryo mubatasyabya n’obutseme, bamabana n’akaghala ak’eriyatulira n’erikangirirya engulu mbuya y’Obwami.a

⁴ Twanganabana endundi nene omw’igha emyatsi eyo Yesu akola oko mughulu oyo. Omo mwatsi ono, tukendilangira ngoko Yesu mwakolesya ebiro 40 ebyo (1) erisikya mutima abigha biwe, (2) eriwatikyabo eryowa ndeke Amasako, ne (3) eribegheryabo oko mubiiri ogho bangakolire omo biro ebikasa. Tukigha emyatsi isatu eyi, tukendibya tukalangira ngoko twangakwama eky’erileberyako kya Yesu.

UBYE UKASIKYA ABANDI BO MUTIMA

5. Busanaki abigha ba Yesu babya balaghire okw’isikibwa mutima?

⁵ Abigha ba Yesu babya balaghire okw’isikibwa mutima. Busanaki? Mubasigha amanyumba, ebihanda, n’emibiiri yabo batoke erikwama Yesu mughulu wosi. (Mat. 19:27) Abandi mubakolerwa muhanda busana n’eribya bigha ba Yesu. (Yoh. 9:22) Mubaligha eriherera emyatsi yosi eyo kundi babya bikirirye kundu ngoko Yesu yo Masiya oyo alaghawa. (Mat. 16:16) Aliwe babere bita Yesu, abigha biwe mubabya n’obulighe bunene n’eribunika mutima kundi isibasi ekikendikwama nga niki.

6. Yesu mwakolaki enyuma sy’erilubukibwa?

⁶ Yesu mwaminya ngoko si kibi oko bigha biwe eriyowa mo bandu b’obulighe abihola. Kandi mwaminya ngoko eribya bandu b’obulighe si bugha ambu sibawite obw’ikirirya. Okw’ekyo, Yesu mwalw’inatsuka erisikya mutima abira biwe, ekiro analubukibawa. Ng’eky’erileberyako, mwayikangania oko Maria Magdalena inyanemulirira okw’isinda liwe. (Yoh. 20:11, 16) Kandi mwayikangania oko bigha babiri, abo twabirikaniako oko nzuko y’omwatsi ono. Kandi mwasyahulukira na Petro. (Luka 24:34) Eky’erileberyako ekya Yesu eki, kyanganatwighisyaki? Tulangire eky’ahika omughulu ayikanganaya oko Maria Magdalena.

7. Ngoko kiri omo Yohana 20:11-16, Yesu mwalangira Maria akayira ati omo tututu y’ekiro 16, Omwisi we Nisani, n’ekyo mukyakuna Yesu erikolaki? (Ulebaye n’epitsa.)

⁷ Soma Yohana 20:11-16. Omo tututu y’ekiro 16, Omwisi we Nisani, abakali balebe bataleghula mubaya okw’isinda ya Yesu. (Luka 24:1, 10) Tukanaye kutsibu oko mughuma w’oko bakali abo, ye Maria Magdalena. Abere abyeya omw’isinda isimuli mundu, mwaya eyiri Petro na Yohana. Abalume babiri abo mubatibita okw’isinda, na Maria mwakwamabo. Babere bayilangirira ngoko omw’isinda simukiri mundu, abalume abo mubasuba eka. Aliwe ye Maria iye mwatasubula. Mwasighala okw’isinda, inyanemulira. Nomo Maria mwatamulangira, Yesu iye abya inyane aho. Mwalangira ngoko anemulira busana naye, neryo abya anzire erimukirania. Neryo mwayikangania oko Maria, n’erimukolera omwatsi muke, aliwe owamusubaya mutima. Mwakania naye n’erimuha omubiiri w’omughaso munene, ow’eriyatula omwatsi w’erilubuka liwe oko baghala babo.​—Yoh. 20:17, 18.

8. Twangakwama tuti ek’erileberyako kya Yesu?

⁸ Twangakwama tuti eky’erileberyako kya Yesu? Twanganakwama eky’erileberyako kya Yesu omughulu tukahira omo baghala n’abali betu m’omuhwa ow’erilola embere erikolera Yehova. Litolere itwabya tukayiteghererya amaligho agho abandi banemulabamo, n’eriyikasa eriyihira omo mwanya wabo n’erisikyabo mutima. Tulebaye eky’erileberyako kya mwali wetu ye Jocelyn. Mwali wabo mwahola omo kisida. Jocelyn akabugha ati: “Omo misi mingyi, munabya mundu w’obulighe bunene.” Aliwe, mughala wetu mughuma n’omukali wiwe mubanibirikira eka wabo. Mubanihulikirira ndeke n’eritasyanikangania ngoko niwite obughuli bunene omo meso w’oMungu. Nabya inabiriherya amaha ng’omundu oyunemusenda omo ngetse nene. Aliwe, Yehova mwakolesya abaghala n’abali betu erinisabula. Mubaniwatikya eritasyabya n’engumbu ey’erilola embere erikolera Yehova.” Netu, twanganasikya abandi bo mutima twamabya tukahulikirirabo omughulu bakatubwira ebiri oko mutima wabo. Twamabiyira tutya, itwanganakiraniabo n’eriwatikyabo erilola embere erikolera Yehova.​—Rom. 12:15.

UBYE UKAWATIKYA ABANDI ERYOWA NDEKE AMASAKO

9. Niki kyo kyakala oko bigha ba Yesu, kandi Yesu mwawatikyabo ati?

⁹ Abigha ba Yesu ibikirirye Ekinywa ky’oMungu, kandi ibakayikasa erikolesyakyo omo ngebe yabo. (Yoh. 17:6) Nomo byanabya bitya, mubatowa ndeke ekyaleka Yesu initibwa ng’omukola nabi. Yesu mwaminya ngoko abigha biwe bawite obwikirirya kandi banzire Yehova, aliwe babya batolere eryowa ndeke Amasako. (Luka 9:44, 45; Yoh. 20:9) Neryo mwawatikyabo eryowa ndeke amaana w’ebyo babya bakasoma omo Masako. Tulangire ngoko akola atya omughulu ahulukira abaghuma ba kubo omo nzira eyikalolaya e Emau.

10. Yesu mwawatikya ati abigha biwe eriminya ngoko kwenene-kwenene n’iye yo wabya Masiya? (Luka 24:18-27)

¹⁰ Soma Luka 24:18-27. Yesu mwatalw’inayiminyisya oko balume babiri abo. Omo mwanya w’ekyo, mwabulyabo amabulyo. Busanaki? Kwamuhwa, abya akasonda eriminya ebiri omo malengekania n’omo mutima wabo. N’emyatsi ko yanabya yitya; mubamubwira ngoko babya bakalengekania bati Yesu akendibya Mwami we Israeli n’eritabalabo omo mwanya w’Abaroma. Yesu mwahulikirirabo bakakangania ngoko bakayowa. Neryo mwakolesya Amasako eriwatikyabo eryowa ndeke amaminyereri mangyi awabya inyabiribererera.b Omwigholo-gholo ry’ekiro ekyo, Yesu mwahindana n’abandi bigha, nabo mwakangiriryabo amaana w’amaminyereri ayo. (Luka 24:33-48) Omwatsi ono amatwighisyaki?

11-12. (a) Enzira eyo Yesu akangirirayamo ekwenene y’eBiblia yanganatwighisya esomo yahi? (Ulebaye n’esyopitsa.) (b) Oyo wabya akigha eBiblia na Nortey mwamuwatikya ati?

¹¹ Twangakwama tuti eky’erileberyako kya Yesu? Enzira y’erimbere ry’eribya tukabulya abigha betu b’eBiblia b’amabulyo awangaleka itwaminya ebiri omo mutima n’omo malengekania wabo. (Misyo 20:5) Wabiminya ngoko bakayowa, ubakanganaye Amasako w’eBiblia awangabawatikya omo mibere eyo balimo, aliwe ngambe isiwababwira eby’erikola. Omo mwanya w’ekyo, wanganabawatikya erikolesya Amasako batoke erilangira ngoko bangakolesya esyokanuni sye Biblia omo ngebe yabo. Tulebaye ebyahikira mughala wetu owe Gana oyukahulawa mo Nortey.

¹² Nortey mwatsuka erigha eBiblia inyane n’emyaka 16. Ekihanda kiwe mukyalw’ikyatsuka erimwendererya. Ekyamuwatikaya eritendileka erigha eBiblia niki? Oyo wabya akigha naye eBiblia mwamukangania esura ye 10 ey’ekitabu kya Matayo eyikakanganaya ngoko Abakristo b’ekwenene bakendisyendereribwa. Nortey akabugha ati: “Neryo babere batsuka eriniendererya, munalw’inalangira ngoko nabiribana ekwenene.” Kandi, omukangirirya wiwe w’eBiblia mwamuwatikya erilengekania oko Matayo 10:16, atoke eribya akayilandako omughulu akakanaya oko myatsi y’ekisomo eka wabo, aliwe kandi inyanasikirye abandi. Enyuma sy’eribatisibwa, Nortey mwasonda eribya mupainia, aliwe baba wiwe abya anzire ati ngambe inyasoma akalasi kali-kali. Omo mwanya w’erimubwira eby’erikola, omukangirirya wiwe w’eBiblia mwamubulya amabulyo awangamuwatikya erilengekania oko milondo milebe y’eBiblia atoke eriyisogha ndeke. Ekyo mukyaluiramo ki? Nortey mwayisogha eritsuka obupainia b’omughulu wosi. Baba wiwe mwalw’inyamutibitako eka wabo. Nortey mwayowa ati busana n’emyatsi eyamuhikira eyo? Akabugha ati, “Nikirirye kundu ngoko munayisogha ndeke.” Netu, omughulu tukahira omo bandi m’omuhwa w’eribya bakalengekania oko Masako, tukawatikayabo eriwatya obwikirirya bwabo n’erilola embere erikolera Yehova.​—Efe. 3:16-19.

UWATIKAYE ABAGHALA BETU ERIBYA “BIHEMBO”

13. Yesu mwakolaki atoke eriwatikya omubiiri wa Tata wiwe alole embere abisuba elubula? (Abanya Efeso 4:8)

¹³ Omughulu abya oko kihugho, Yesu mwakola emyatsi yosi ngoko Tata wiwe amusaba. (Yoh. 17:4) Aliwe, Yesu isyali ng’abakalengekanaya bati, ‘wamanza uti omwatsi mulebe akoleke ndeke, ngambe iwakolagho ighuwene-wene.’ Omo myaka isatu n’enusu eyo Yesu abya akatulira oko kihugho, mwabegherya abandi. Yesu inyayiketere abigha biwe. Mwahabo omubiiri w’eritula engulu mbuya n’erikangiriryayo, n’eriteya abandu b’oMungu ab’obughuli bunene. Alinga abaghuma b’oko bakwenda ababya bakimanira omubiiri babya n’emyaka mike oko 30. (Soma Abanya Efeso 4:8.) Abalume abo mubakola kutsibu kughuma na Yesu kandi butaleghula. Aliwe, embere sy’erisuba elubula, Yesu mwatasyabegheryabo kutsibu, batoke eribya “bihembo.” Neryo ibwa, mwabegheryabo ati?

14. Omo biro biwe 40 eby’omwiso oko kihugho, Yesu mwawatikya ati abigha biwe erikula bunya-kirimu? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁴ Yesu mwaha abigha biwe amahano awangawatikyabo, aliwe mwakola atya omo lwanzo. Ng’eky’erileberyako, mwaminya ngoko abaghuma ba kubo sibikirirye ngoko mwakahola n’erilubuka. Neryo mwawatikyabo eriminya ekwenene eyo omw’ihabo amahano. (Luka 24:25-27; Yoh. 20:27) Kandi mwahanabo erihira embere omubiiri ow’eriteya abandu ba Yehova, omo mwanya w’erisondya esyofranga nene. (Yoh. 21:15) Kandi mwibukyabo eritendibya bakalingirirania ebyo bakakolera Yehova n’ebyo abandi bakakola. (Yoh. 21:20-22) Kandi mwabakunga oko malengekania malebe awatuwene agho babya nagho oko Bwami n’eriwatikyabo erihira omwatsi w’eritulira engulu mbuya w’embere omo ngebe yabo. (Emib. 1:6-8) Abasyakulu b’endeko bangakwama bati eky’erileberyako kya Yesu?

15-16. (a) Abasyakulu b’endeko bangakwama eky’erileberyako kya Yesu omo nzira syahi? Kanaya. (b) Erihano eryo Patrick ahabawa muryamuwatikya liti?

¹⁵ Abasyakulu bangakwama bati eky’erileberyako kya Yesu? Batolere eribegherya abaghala betu, nibya n’abakine balwana, omw’ibaha amadaraka omo ndeko.c Abasyakulu banasi ndeke ngoko abaghala betu abo banganalagha okw’ighisibwa emyatsi mingyi. Batolere eriha abaghala betu balwana abo b’amahano omo nzira y’olwanzo batoke eribya bandu abakayikehaya, ab’eriyiketerwa kandi abanzire eriwatikya abandi.​—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.

¹⁶ Tulebaye amahano nga mwawatikya ati mughala wetu oyukahulawa mo Patrick. Inyakine kalwana, mwatsuka eribya n’omutsye w’eribya akakania n’erikola omo bukali, nibya inakakolera atya n’abali betu. Omusyakulu mughuma w’endeko mwalangira ngoko Patrick alaghire okw’ibindula omutsye wiwe oyo, neryo mwamuha amahano agho alaghireko; aliwe mwakola atya omo lwanzo. Patrick akabugha ati: “Niri n’obutseme kundi omusyakulu oyo mwanikangania aho nitolere erikokotya. Ingapona erilangira abandi baghala betu bakabana amadaraka agho nanzire eribya nagho. Aliwe, erihano ry’omusyakulu oyo mulyaniwatikya eriminya ngoko nitolere eriyikehya n’erikangania olwanzo oko baghala n’abali betu, omo mwanya w’erihira amalengekania waghe oko madaraka.” Ekyo mukwalwiramo ebighuma ebyuwene; Patrick mwayirwa mo musyakulu n’emyaka 23.​—Misyo 27:9.

17. Yesu mwakangania ati ngoko ayiketere abigha biwe?

¹⁷ Yesu mwataha abigha biwe b’omubiiri w’eritulira lisa, aliwe kandi mwabaha n’omubiiri w’erikangirirya. Alinga abigha mubalengekania bati sibenditoka erikola ebyo Yesu abasaba. Aliwe, Yesu iye inyayiketere ngoko bakenditoka omubiiri oyo. Kandi mwababwirakyo. Erikangania ngoko ayiketerebo kundu, Yesu mwabugha ati: “Ngoko Tata ananituma, naghe ngabatuma.”​—Yoh. 20:21.

18. Abasyakulu bangakwama bati eky’erileberyako kya Yesu?

¹⁸ Abasyakulu bangakwama bati eky’erileberyako kya Yesu? Abasyakulu b’amenge bakabegheraya abandi omw’ibalekera eyindi mibiiri y’omo ndeko. (Filip. 2:19-22) Ng’eky’erileberyako, abasyakulu b’endeko banganaha abalwana b’omubiiri w’eryerya n’erisugha Ekisenge ky’Obwami. Neryo babihabo omubiiri mulebe, ngambe ibakanganiabo ngoko bakendikolagho, neryo ibasighirabo omubiiri oyo ibanayiketerebo. Omusyakulu muhya-muhya oyukahulawamo Matthew akabugha ati atsemire kutsibu kundi abasyakulu b’amenge mubamubegherya erikola emibiiri milebe omo ndeko, ibanayiketere ngoko akendikolayo ndeke. Akabugha ati: “Ingabya nakola amakosa, ibakaniwatikaya erighira oko makosa waghe, neryo ekindi kiro inatasyakola ndeke.”d

19. Tuyisoghire kundu erikolaki?

¹⁹ Yesu mwakolesya ebiro biwe 40 eby’omwiso oko kihugho erisikya abandi bo mutima, erikangiriryabo n’eribegheryabo. Tuyisoghire kundu erikwama eky’erileberyako kiwe. (1 Pet. 2:21) Akendituwatikya erikola tutya. Oko kwenene, mwalagha ati: “Nyine haghuma nenyu ebiro byosi erihika oko biro by’enduli y’ekihugho.”​—Mat. 28:20.