Tulole embere erisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye

1. Busanaki Paulo mwatsema akalengekania oko ngebe yiwe ya kera?

OMUKWENDA Paulo mwaminya ngoko akenditibwa, aliwe abere abilengekania oko ebyo akola omo ngebe yiwe mwabya n’obutseme. Akibuka emyatsi ya kera, mwabugha ati: “Nabiritibita erihika oko nduli y’amasindano w’eritibita. Nabiriteya obwikirirya.” (2 Tim. 4:6-8) Paulo mwayisogha n’amenge akakolera Yehova omo ngebe yiwe, kandi abya ikirirye kundu ngoko Yehova mwamutsemera busana n’ekyo. Netu twanzire eriyisogha n’amenge kandi omo nzira eyo Yehova akenditsemera. Neryo twangakola ekyo kyo tuti?

2. Paulo mwasonda eribugha atiki omo 2 Abanya Korinto 5:7?

² Akakania oko ngebe yiwe n’oko ngebe y’abandi Bakristo b’obwikirirya, Paulo mwabugha ati: “Situlisondolawa n’emyatsi eyo tukalangira, aliwe tukasondolawa n’emyatsi eyo twikirirye.” (2 Kor. 5:7) Paulo mwasonda eribugha atiki? Omo Biblia, ekinywa “erisondolwa,” ndambi silebe kyanganamaanisya ngoko omundu akayisogha erisondola engebe yiwe. Abandu abatawite obwikirirya omo Yehova bakayisogha lisa erikwamana n’ebyo bakalangira, ebyo bakowa, kandi ngoko bakayowa. Aliwe, omundu oyukasondolawa n’emyatsi eyo twikirirye, akalengekanaya oko ebyo Yehova Mungu anzire akasonda eriyisogha. Omundu oyo ikirirye ngoko amabikwama amahano wa Yehova awali omo Biblia inyakendibya n’engebe eyuwene lino, kandi Yehova akendimutsula, nibya n’omo biro ebikasa.—Esy. 119:66; Ebr. 11:6.

3. Tukabana emiyisa yahi twamabisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye? (2 Abanya Korinto 4:18)

³ Ndambi silebe, itwe bosi tukayisogha erikwamana n’ebyo tunemulangira, ebyo tunemwowa, kandi ngoko tunemuyowa. Aliwe, twamabiyisogha erikwamana n’ebyo tunemulangira kutse ebyo tunemwowa lisa itwanganayisogha muhanda. Busanaki? Ni kundi, ebyo tukalangira kutse ebyo tukowa kangyi-kangyi siby’eriyiketerwa. Twamabiyisogha erikwamana n’ebyo tukalangira, ebyo tukowa, kutse ngoko tukayowa lisa, oko kwenene itwanganakola emyatsi eyo Yehova syanzire n’ahaka. (Omug. 11:9; Mat. 24:37-39) Aliwe, omughulu tukasondolawa n’emyatsi eyo twikirirye, tukayisogha ‘ebyangatsemesya Omukama.’ (Efe. 5:10) Erikwama amahano w’oMungu likatuletera obuholo b’omo mutima n’obutseme bw’ekwenene. (Esy. 16:8, 9; Isa. 48:17, 18) Kandi twamabilola embere erisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye itukendisyabyaho kera na kera.—Soma 2 Abanya Korinto 4:18.

4. Omundu akaminya ati ng’anemusondolwa n’emyatsi eyo twikirirye kutse ng’anemusondolwa n’emyatsi eyo akalangira?

⁴ Twangaminya tuti nga tunemusondolwa n’emyatsi eyo twikirirye kutse nga tunemusondolwa n’ebyo tukalangira? Omw’iyibulya tuti: Ebikanisondola omughulu ngasonda eriyisogha bye byahi? Nganasondolawa n’emyatsi eyo ngalangira lisa? Kutse ebyo nganayisogha bikanakanganaya ngoko niyiketere Yehova n’amahano wiwe? Tukendikania oko myatsi isatu eyikakanganaya nga tunemusondolwa n’emyatsi eyo twikirirye: omughulu tukasombola omubiiri, omughulu tukasombola ow’erilunga naye, n’omughulu tukabana obusondoli erilua oko ndondeka yetu. Tukakania oko buli mwatsi, tukendilangira ebyo tutolere erilengekaniako tutoke eriyisogha ndeke.

OMUGHULU TUKASOMBOLA OMUBIIRI

5. Omughulu takasombola omubiiri ogho tukendikola, litolere itwalengekania okuki?

⁵ Itwe bosi twanzire eribana ebyo tulaghireko n’ebyo ekihanda kyetu kilaghireko. (Omug. 7:12; 1 Tim. 5:8) Emibiiri ey’omupokero munene yanganawatikya omundu eribana ebyo ekihanda kiwe kilaghireko, nibya inatoka eribika n’esindi franga esikendisyamuwatikya omo biro ebikasa. Hane n’eyindi mibiiri ey’omupokero muke, eyikawatikaya omundu eribana lisa akalyo, ah’erikala n’eky’eryamba. Omughulu tukasombola omubiiri ogho tukendikola, kangyi-kangyi tukalengekanaya oko lufranga olo bakendibya bakatuliha. Aliwe, omundu amabya akalengekania lisa oko lufranga olo bakendibya bakamuha, aho inyamasondolwa n’emyatsi eyo akalangira.

6. Tukakanganaya tuti ngoko tunemusondolwa n’emyatsi eyo twikirirye omughulu tukasombola omubiiri ow’erikola? (Abaebrania 13:5)

⁶ Twamabya itukasondolawa n’emyatsi eyo twikirirye, itukendilangira omubiiri ogho tukasonda erikola ng’anganatula ati oko bwira bwetu haghuma na Yehova. Itwanganayibulya tuti: ‘Yehova analighire omubiiri oyu, kutse omo mubiiri oyu mune emyatsi eyo Yehova aponire?’ (Misyo 6:16-19) ‘Omubiiri oyu, anganaleka inatabya ngahika oko mihindano, kutse anganakehya oko ndambi eyo ngalabaya omw’itulira kutse omw’iyighisya eBiblia, kutse anganaleka inabya hali n’ekihanda kyaghe oko mughulu mulebe?’ (Filip. 1:10) Wamabisubirya uti inga oko ribulyo righuma ry’oko mabulyo ayo, ni ky’amenge eritendiligha omubiiri oyo, nibya nomo kikendikukalako eribana oghundi. Kundi tukasondolawa n’emyatsi eyo twikirirye, tukayisogha omo nzira eyikakanganaya ngoko tuyiketere kundu ngoko Yehova akendituha ebyo tulaghireko.—Mat. 6:33; soma Abaebrania 13:5.

7-8. Mughala wetu mughuma we Amerika y’Endina mwakangania ati ngoko anemusondolwa n’emyatsi eyo twikirirye? (Ulebaye n’epitsa.)

⁷ Mughala wetu Javier,a owe Amerika y’Endina, mwayilangirira omughaso w’erisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye. Akabugha ati: “Munasaba abakulu b’omubiiri erinihira oko ghundi mubiiri ogho akanitsemesaya kutsibu kandi ogho bakendibya bakaniliha esyofranga sinene ngendo kabiri kwilaba esyo nabya ngabana.” Aliwe kandi, mughala wetu Javier inyanzire eribya mupainia. Akatasyatomekako ati: “Munasabwa eriyahindana n’omukulu oyo abya akimanira omubiiri oyo omo kihugho kyetu kyosi. Embere sy’eriyahindana naye, munasaba Yehova obuwatikya kundi iniyiketere kundu ngoko iye yo wasi ekyuwene okw’ingye. Nabya nanzire eribya mukulu oko mubiiri oyo n’eribya ngalihwa ndeke, aliwe iniyisoghire erighana omubiiri oyo amabya isyendiniwatikya erihikira emiradi yaghe y’obunya-kirimu.”

⁸ Javier akatasyabugha ati: “Tukakania n’omukulu w’omubiiri oyo, mwanibwira ati ngendibya ngakola n’enyuma w’esyosaa sy’omubiiri. Munamubwira omo bolo ngoko sinenditoka busana n’ekisomo kyaghe.” Neryo Javier mwayisogha erighana omubiiri oyo. Enyuma w’amayenga abiri, mwatsuka obupainia. Enyuma, omo mwaka mughumerera oyo, mwabana oghundi mubiiri ogho atabya akamulira endambi nene. Akabugha ati: “Yehova mwasubirya oko misabe yaghe n’eriniha omubiiri owakendiniwatikya erilola embere n’obupainia. Nitsemire eribya n’omubiiri owakanisighira endambi nene ey’erikolera Yehova n’abaghala n’abali betu.”

9. Omwatsi wa Trésor amakwighisyaki?

⁹ Twangakolaki twamabilangira ngoko omubiiri ogho tukakola lino syuwene okw’itwe, kutse akaleka ikyatukalako eriyitunda hakuhi n’oMungu? Tulebaye eky’erileberyako kya mughala wetu Trésor owe Congo Brazavile. Akabugha ati: “Omubiiri waghe muhya wo wabya mubiiri ogho nabya nanzire. Ingalihawa ndeke, ibakaniliha esyofranga sinene ngendo kasatu kwilaba esyo nabya ngabana, kandi abandu ibakanikenga.” Aliwe, Trésor inyakabula oko mihindano busana n’omubiiri wiwe oyo. Kandi ihakanabya endambi abakakola naye ibasonda erimukasa eribugha amabehi batoke eribana esyofranga omo nzira esituwene. Trésor abya anzire erileka omubiiri oyo, aliwe inyakubaha ati syendisyabana oghundi. Ekyamuwatikaya niki? Akabugha ati: “Erisako rye Habakuki 3:17-19 mulyanikangania ngoko namabiherya omubiiri, Yehova isyendinilekerania n’ahake. Neryo munayisogha erileka omubiiri oyo.” Akabughirira ati: “Abakulu bangyi b’emibiiri bakalengekanaya bati omundu oyukalihawa ndeke oko mubiiri wiwe, anganaherera obuli mwatsi busana n’omubiiri oyo, nibya n’ekihanda n’ekisomo kiwe. Nitsemire kundi munayikasa eriteya obwira bwaghe haghuma na Yehova n’ekihanda kyaghe. Enyuma sy’omwaka mughuma, Yehova mwaniwatikya eribana omubiiri ogho bakaniliha olufranga olutosire oko ebyo nilaghireko, kandi ingabya endambi ey’erikola emyatsi y’obunya-kirimu. Tukabya twabihira Yehova y’embere omo ngebe yetu, twanganabulirwa esyofranga, aliwe Yehova akatuwatikaya eribana ebyo tulaghireko.” Oko kwenene, twamabiyiketera amahano wa Yehova n’ebyo abiritulagha, itukendilola embere erisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye, na Yehova inyakenditutsumula.

OMUGHULU TUKASOMBOLA OW’ERILUNGA NAYE

10. Omughulu tukasombola ow’erilunga naye ni myatsi yahi yo tutolere erilengekaniako, aliwe situtolere erikolaki?

¹⁰ Endwa ni kihembo erilua oko Yehova, kandi eryanza erilunga si kibi. Omughulu mwali wetu akalengekanaya okw’ilunga na mughala wetu mulebe, atolere inyalebya mughala wetu oyo ng’asosire ati, ng’akayiwata ati, abandi nga bakamulangira bati, ng’akakolesaya ati esyofranga siwe, nga kyanganasyamusaba erisulubirira ekihanda kiwe, kandi ab’omo kihanda kiwe nga bakanamutsemera.b Emyatsi yosi eyo ni y’omughaso. Aliwe, mwali wetu amabilebya ebyo bisa, aho akabya inyanemusondolwa n’emyatsi eyo akalangira.

11. Omughulu tukasombola ow’erilunga naye twangakangania tuti ngoko tunemusondolwa n’emyatsi eyo twikirirye? (1 Abanya Korinto 7:39)

¹¹ Yehova akatsema kutsibu akalangira abaghala n’abali betu bakakwama amahano wiwe omughulu bakasombola ow’erilunga naye! Ng’eky’erileberyako, bakakwama erihano ry’eBiblia erikabasaba erilindirira batsuke bakula n’eribya n’obwenge embere sy’eritsukisya obwira bw’eritahania. (1 Kor. 7:36) Bakayikasa erilebya omundu oyo bakasonda erilunga naye ng’anawite emibere eyo Yehova akamusaba. (Misyo 31:10-13, 26-28; Efe. 5:33; 1 Tim. 5:8) Kandi omundu oyute Mwimiri amabitsuka erikangania ng’anzirebo sibaliligha. Omo mwanya w’ekyo bakayikasa erikwama erihano erikabasaba erilunga n’omundu “oyukakolera Omukama musa,” eriri omo 1 Abanya Korinto 7:39. (Soma.) Bakalola embere erisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye ibanayiketere ngoko sihali omundu oyo angabawatikya eriyowa ndeke ate Yehova.—Esy. 55:22.

12. Omwatsi wa Rosa amakwighisyaki?

¹² Tukanaye oko ebyo mwali wetu Rosa, omupainia owe Kolombi alolako. Omubiiri wiwe inyakaleka inyabya akalabya endambi n’omulume oyute Mwimiri, neryo omulume oyo mwatsuka erimwanza. Mwali wetu Rosa naye mwatsuka eryanza omulume oyo. Rosa akabugha ati: “Inyakalangirika nga ni mulume oyuwene kutsibu. Inyakawatikaya abandu omo kiharo kyabo neryo inyalangirikire nga ni mundu oyuwene. Ingatsemera ngoko akanikolera. Abya n’emibere yosi eyo nabya nanzire omulume oyo akendisyanitahya inyabya nayo, aliwe ekibi, syabya Mwimiri.” Akatasyatomekako ati: “Mukyanikalako erimughana kundi abya n’emibere yosi eyo nabya nanzire oyukendisyanitahya inyabya nayo. Oko mughulu oyo ingayowa omo mbwera kutsibu, kandi inanzire erilunga, aliwe nabya isinirinatabana Omwimiri wa Yehova oyo nanzire erilunga naye.” Nomo byanabya bitya, Rosa mwatasondolwa n’emyatsi eyo abya akalangira lisa. Mwalengekania oko bwira bwiwe haghuma na Yehova n’erilangira ngoko bwangabya amabiyisogha erilunga n’omulume oyo. Neryo mwatwa obwira obo, amayisogha erikola ebingyi omo mubiiri wa Yehova. Habere halaba biro bilebe, amabirikirwa oko Kalasi ak’Akabatuliri bw’Obwami, na lino ni mupainia w’embaghane. Rosa akabugha ati: “Yehova abiriniha emiyisa mingyi eyabirileka inabya n’obutseme.” Aliwe, mughulu wosi sikiribya kyolo erisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye, kutsibu-tsibu omughulu twanzire ekindu kilebe kyo kutsibu; aliwe omughulu tukakwama amahano wa Yehova, biro byosi tukabana endundi.

OMUGHULU TUKABANA OBUSONDOLI ERILUA OKO NDONDEKA YETU

13. Twanganayiwata tuti omughulu twamabana obusondoli erilua oko ndondeka yetu?

¹³ Kangyi-kangyi, abasyakulu b’endeko, abalebya b’emitimbo, Ebeteli, n’Ekyaghanda Ekikasondola bakatuha obusondoli bakatuwatikya erikolera Yehova. Aliwe, ndambi silebe kyanganatukalako eriminya ekiryaleka ibahiraho obusondoli bulebe. Twanganatsuka eritika-tikira obusondoli obo. Nibya twanganatsuka eribya tukahanda omunwe oko makosa w’abaghala betu abakatuha obusondoli obo.

14. Ekyangatuwatikya erikwama obusondoli obukalua oko ndondeka yetu niki? (Abaebrania 13:17)

¹⁴ Omughulu tukasondolawa n’emyatsi eyo twikirirye, tukayiketera kundu ngoko Yehova yukasondola endondeka yiwe kandi anasi emibere eyo tulimo. Ekyo kikaleka itwabya tukowa luba butsira eriyilungumula. (Soma Abaebrania 13:17.) Tunasi ngoko omughulu tukakwama obusondoli, tukawatikaya endeko erisighala omo bughuma. (Efe. 4:2, 3) Tuyiketere Yehova kandi tunasi ngoko nomo abaghala betu abakatusondola sibahika-hikene, twamabikwama obusondoli bwabo, Yehova inyakenditutsumula. (1 Sam. 15:22) Kandi tuyiketere ngoko, obusondoli bulebe bwamabitolera eribindulwa, Yehova inyakendikokotya emyatsi oko ndambi eyitolere.—Mika 7:7.

15-16. Niki kyo kyawatikaya mughala wetu mughuma erisondolwa n’emyasti eyo twikirirye nomo oko nzuko mwatika-tikira obusondoli obo abana? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁵ Tulebaye endundi eyikaluira omw’isondolwa n’emyatsi eyo twikirirye. Omo kihugho kye Peru, nomo abandu banasi Ekiespanyole kyo ndeke, abanene ba kubo bakabugha emibughe yabo eye asili. Omughuma w’oko mibughe eyo kye Kiquechua. Omo myaka mingyi, abaghala n’abali betu abakakanaya Ekiquechua ibakasonda omo kiharo abandu abakabugha omubughe oyo. Aliwe, imubatoka erikwama obusondoli bw’eleta, mubabindula enzira yabo y’erisonda abandu. (Rom. 13:1) Ekyo mukyaleka abaghala n’abali betu balebe ibayibulya embinduka eyo nga yinatolere omo kiharo kyabo. Kundi abaghala n’abali betu mubakwama obusondoli obo, Yehova mwatsumulabo, bamabana abandu bangyi abakabugha Ekiquechua.

¹⁶ Kevin, mughala wetu musyakulu, ow’omo ndeko ye Kiquechua, abya oko bandu abatika-tikira obusondoli buhya obo. Akabugha ati: “Munayibulya niti, ‘Ibwa tukendibya tukabana hayi abandu abakabugha Ekiquechua?’” Kevin mwakolaki? Akabugha ati: “Munibuka erisako lye Emisyo 3:5. Kandi munalengekania oko Musa. Yehova mwamuha obusondoli obwendilangirika nga ni b’obukiru. Yehova mwabwira Musa ati alusaye Abaisraeli omo kihugho kye Misri, atwalebo eyiri Engetse y’Engula, eyo kyabya kilangirikire nga sibendibala oko Bamisri ababya bakakwamirirabo. Nomo byanabya bitya, Musa mwakwama obusondoli obo, na Yehova mwatsumulabo omo nzira eyikaswekaya.” (Eril. 14:1, 2, 9-11, 21, 22) Mughala wetu Kevin naye mwaligha erikwama enzira nyihya eyo ey’eritulira. Ekyo mukyaluiramoki? Akabugha ati: “Munasweka kutsibu erilangira ngoko Yehova mwatutsumula. Embere itukaghenda olughendo luli, aliwe itwabana omundu mughuma kutse babiri basa abakabugha Ekiquechua. Aliwe lino, tukaya omo biharo ebirimo abandu bangyi abakabugha Ekiquechua. Ekyo kikaleka itwakania n’abandu banene, itwasubira n’abandi, n’erisondola esyofunzo nyingyi. Kandi abandu bangyi banemuhika oko mihindano.” Kwesi, omughulu tukasondolawa n’emyatsi eyo twikirirye, biro byosi Yehova akatuhemba.

17. Mughukighaki omo mwatsi wosi ono?

¹⁷ Twamabigha oko syonzira isatu esikakanganaya busanaki ni ky’omughaso erisondolwa n’emyatsi eyo twikirirye. Aliwe, ngambe itwalola embere erisondolwa n’ebyo twikirirye omo myatsi yosi y’omo ngebe yetu, ng’omughulu tukasombola eby’eriyitsemesyamo, omughulu tukayisogha nga tukendikolya akalasi ko hayi, kutse n’omughulu tukasombola ngoko tukendikulya abana betu. Omo myatsi yosi eyo twangayisogha, ngambe isitwasondolawa lisa n’ebyo tukalangira, aliwe ngambe itwalengekania n’oko bwira bwetu haghuma na Yehova, oko mahano wiwe, n’eryibuka ngoko abirilagha erituha ebyo tulaghireko. Twamabya tukakola tutya “twasyalendera kera na kera omo lina [lya Yehova Mungu] wetu.”—Mika 4:5.