OMWATSI W’ERIGHA 51
Amaha waghu w’ebiro ebikasa asyabererera
“Amaha wetu syangaleka itwahemuka.”—ROM. 5:5.
OLWIMBO 142 Erimakirira amaha wetu
EBIKENDIKANIBWAKOa
1. Busanaki Abrahamu mwalole embere eribya n’amaha ngoko akendisyayira oko bana?
YEHOVA mwalagha omwira wiwe ye Abrahamu ati ebihanda byosi byasyatsumulwa erilabira olubuto lwiwe. (Enz. 15:5; 22:18) Kundi Abrahamu abya n’obwikirirya obuwatire oko Mungu, abya ikirirye ngoko endaghana eyo yasyabererera. Nibya n’omughulu Abrahamu abya n’emyaka 100, n’amukali wiwe hakuhi myaka 90, abatahenie bataleghula abo babya isibalibayira oko bana. (Enz. 21:1-7) Aliwe eBiblia ikabugha yiti: “Eribya n’amaha moryaleka inyikirirya ngoko akendisyabya tata w’ebihanda bingyi erikwamana n’ebyo oMungu amubwira.” (Rom. 4:18) Unasi ngoko amaha wa Abrahamu mwabererera. Mwabya tata w’omwana oyo abya alindirire kutsibu ye Isaka. Busanaki Abrahamu mwayiketera ngoko endaghane ya Yehova eyo yasyabererera?
2. Busanaki Abrahamu abya ikirirye kundu ngoko endaghane ya Yehova yasyabererera?
2 Kundi Abrahamu abya n’obwira obuwatire haghuma na Yehova, abya “inyikirirye kundu ngoko [ebyo] oMungu amulagha” byasyabererera. (Rom. 4:21) Busana n’obwikirirya bwiwe Yehova mwaligha Abrahamu n’erimughanza mo mutunganene. (Yak. 2:23) Ngoko kikanganibye omo Abanya Roma 4:18, Abrahamu abya n’obwikirirya n’amaha. Muleke tulebaye ebyo omukwenda Paulo abugha oko maha ngoko kikanganibwe omo sura 5 y’ekitabu kya Abanya Roma.
3. Paulo akabugha atiki oko maha?
3 Paulo akakanganaya ekyangaleka itwayiketera ngoko “amaha wetu syangaleka itwahemuka.” (Rom. 5:5) Kandi akatuwatikaya eriminya amaha wetu w’Ekikristo ng’angakula ati. Tukakania oko Abanya Roma 5:1-5, lengekanaya ngoko amaha waghu w’ebiro ebikasa abiriwata ebiro bikalaba. Omwatsi ono akenditasyakangania ngoko wangawatya amaha waghu wo kutsibu kwilaba ngoko ali lino. Okw’itsuka, muleke tukanaye oko maha wetu aghuwene agho Paulo abugha ati syangaleka itwahemuka.
AMAHA WETU AGHUWENE
4. Paulo mwakania okuki omo Abanya Roma 5:1, 2?
4 Soma Abanya Roma 5:1, 2. Paulo mwahandika ebinywa ebi oko ndeko eyabya Roma. Abaghala n’abali betu ababya Roma, babya ibabirigha oko Yehova na Yesu, ibabiribya n’obwikirirya kandi ibabiribya Bakristo. Neryo oMungu ‘mwabaghanzamo batunganene busana n’obwikirirya bwabo,’ kandi mwabahirako amaghuta erilabira ekirimu kibuyirire. Inga, bangayilindirire oko kihembo kibuya nga n’eribya n’amaha ngoko bakendisyabanakyo.
5. Abakristo abahirirweko amaghuta bawite amaha wahi?
5 Enyuma, Paulo mwahandikira Abakristo be Efeso abahirirweko amaghuta oko maha agho oMungu abirihabo. Busana n’amaha ayo, babya ibakendisyabana “ebindu bibuya ebyo akendisyaha ababuyirire mo mwandu.” (Efe. 1:18) Kandi Paulo mwakangania Abakristo be Kolosai amaha wabo ng’akendisyabererera hayi. Mwahulagho mo “maha agho babiribateghekanirya elubula.” (Kol. 1:4, 5) Kwesi amaha w’Abakristo abahirirweko amaghuta, ry’erisyalubukibwa neryo ibabana engebe ya kera na kera omo lubula eyo bakendisyatabala haghuma na Kristo.—1 Tes. 4:13-17; Erib. 20:6.
Mughala wetu F. W. Franz mwakangania ndeke-ndeke ngoko Abakristo abahirirweko amaghuta bayiketere amaha wabo wo kundu (Ulebaye enungu 6)
6. Mughala wetu mughuma oyuhirirweko amaghuta mwabugha atiki oko maha agho awite?
6 Abakristo abahirirweko amaghuta, bakalangira amaha ayo mo w’obughuli. Omughuma wa kubo, yo mughala wetu Frederick Franz, mwakania oko maha ayo erilua oko mutima ati: “Amaha wetu ni w’ekwenene kundu. N’obuli mughuma w’oko 144 000 ab’omo kihyo kike, akendisyabana ekihembo ekyo oMungu abiritulagha. Ekihembo kyetu kikendisyabya kibuya kundu kulenga ngoko tukalengekanaya nibya.” Oko 1991 inyabirikolera oMungu butaleghula omo myaka mingyi, mughala wetu Franz mwabugha ati: “Tukinalangira amaha wetu mo w’obughuli bunene. . . . Ngoko ebiro bikakya tukalindirira amaha ayo, ko tukanalola embere tutya eritsemeragho kutsibu. Kwenene, ni mwatsi owatolere erilindirirwa, nomo hangalaba emyaka mingahi tukalindirira. Lino amaha wetu ni w’obughuli bunene okw’ingye kulenga embere.”
7-8. Abangyi b’oko baghombe ba Yehova bawite amaha wahi? (Abanya Roma 8:20, 21)
7 Abangyi b’oko abakakolera Yehova munabwire, bawite amaha w’oghundi muhanda. Amaha ayo, wo Abrahamu naye abya nagho; ni bugha ambu erisyabyaho kera na kera oko kihugho omo Bwami bw’oMungu. (Ebr. 11:8-10, 13) Paulo mwakania oko myatsi mibuya eyo abawite amaha ayo bakendisyabana. (Soma Abanya Roma 8:20, 21.) Wabere watsuka eriminya esyondaghane sy’eBiblia sy’omo biro ebikasa, ni ndaghane yahi yo watsemera kutsibu? Y’endaghane eyikakanganaya ngoko erilolo likendisyahwa, neryo iwabya mundu oyuhika-hikene kwehi? Kutse ry’eriminya ngoko abanzwa baghu ababirihola bakendisyasyabyaho oko kihugho paradiso? Busana n’amaha agho oMungu abirituha, muwabya n’emyatsi mingyi eyuwene eyo wangalindirira.
8 Tubye itulindirire erisyabana engebe y’erikota elubula kutse oko kihugho, itwe bosi tuwite amaha aghuwenenga awakatuletera obutsema. Kandi nibya, twanganayiketera amaha ayo wo kutsibu. Paulo mwakangania ekyo nga kyangatokekana kiti. Muleke tulebaye nga mwabugha atiki oko maha wetu. Ekyo kikendileka itwikirirya ngoko emyatsi eyo tulindirire, ikendisyabererera kundu.
NGOKO TWANGAKULYA AMAHA WETU
Abakristo bosi banganayilindirira okw’endereribwa omo nzira mbiriri-mbiriri (Ulebaye enungu 9-10)
9-10. Ngoko Paulo abugha, Abakristo banganayilindirira okuki? (Abanya Roma 5:3) (Ulebaye n’esyopitsa.)
9 Soma Abanya Roma 5:3. Paulo mwakangania ngoko eryendereribwa lyanganaleka amaha wetu iniawata. Twanganalangira eyo nga si nzira eyangawatya amaha. Aliwe abigha ba Kristo bosi bangayilindirire okw’endereribwa. Tulebaye ebyo Paulo abwira Abakristo be Tesalonika. Mwabwirabo ati: “Omughulu twabya ewenyu, twabya tubeghere eribabwira ngoko tukendisyaghalibwa. Ngoko munasi, ekyo kyabirituhikira.” (1 Tes. 3:4) Mwahandikira n’Abanya Korinto ati: “Baghala betu, sitwanzire eribabisa amaligho awatuhikira. . . . Mutwahika oko kika ky’erilengekania tuti tukendihola.”—2 Kor. 1:8; 11:23-27.
10 Na munabwire, Abakristo nabo banganayilindirira okw’endereribwa omo nzira mbiriri-mbiriri. (2 Tim. 3:12) Naghu wanabiryendereribwa busana n’erikirirya Yesu n’erimukwama? Abira baghu n’abatunga baghu banganabya imubakusekererya. Banganabya nibya imubakukolera muhanda. Kutse oyukuhere omubiri kutse abo ukakola nabo banabirikwendererya busana n’eribya w’ekwenene omo myatsi yosi? (Ebr. 13:18) Abatabali banabirikwendererya busana n’erikanirya abandi oko maha waghu? Nomo twangahikirwa n’eryendereribwa lya muhanda wahi, omukwenda Paulo mwabugha ati litolere itwabya n’obutseme. Busanaki?
11. Busanaki litolere itwayisogha kundu eriyiyinia omo maligho wosi-wosi?
11 Ebikaluira omw’endereribwa byanganaleka itwabya n’obutseme omughulu tukendereribawa. Erisako ly’ Abanya Roma 5:3 libughire liti: “Eryaghalwa rikaleta eriyiyinia.” Eryenderibwa lyanganahikira obuli Mukristo, neryo kwesi, obuli Mukristo atolere iniabya n’omubere w’eriyiyinia. Litolere itwayisogha kundu eriyiyinia oko maligho wosi-wosi owangatuhikira. Twamabiyiyinia n’erilola embere erikolera Yehova, imo tukendisyabana ekihembo ekyo tulindirire. Sitwanzire eribya ng’abandu abo Yesu abya akalengekaniako omughulu akanaya oko mbuto eyatoghera oko kitaka ky’amabwe. Oko nzuko, bakaligha Ekinywa ky’oMungu n’obutseme, aliwe ‘bakabya babihikirwa n’amaghali n’eryendereribwa,” bakalw’ibaleka erikiriryakyo. (Mat. 13:5, 6, 20, 21) Kwenene eryendereribwa si ryolo kandi siriritsemesaya, aliwe twamabiyiyinia kulyo, tukabana emiyisa mingyi. Tuti?
12. Omughulu tukayiyinaya omo maligho, tukabana endundi yahi?
12 Yakobo mwakania oko ndundi eyikaluira omw’iyiyinia oko maligho. Mwahandika ati: “Muleke eriyiyinia ribughirire omubiiri waryo, mutoke erihika-hikana n’eritendibya n’obulema omo myatsi yosi, n’eritendibula kindu.” (Yak. 1:2-4) Yakobo mwabugha eriyiyinia nga riwite omubiiri ogho likakola. Likakola omubiiri wahi? Lyanganakuwatikya erikulya omo lulengo lw’endata emibere ng’eno: Omutima w’erilindirira, obwikirirya, n’eriyiketera oMungu. Nikwa, hane n’eyindi ndundi nene eyo tukabana omw’iyiyinia.
13-14. Eriyiyinia likaluiramoki, n’ekyo kikaleka amaha wetu inyabya ati? (Abanya Roma 5:4)
13 Soma Abanya Roma 5:4. Paulo mwabugha ati eriyiyinia rikaleka “itwasimwa n’oMungu.” Kwesi omughulu ukayiyinaya, ekyo kikaleka Yehova inyakuligha. Ekyo si bugha ambu Yehova akatsema akalangira ukahikirwa n’amaligho n’emyatsi eyikalire. Omo mwanya w’ekyo, akatsema akalangira ukayiyinia butsir’iherya obwikirirya bwaghu. Kikasikaya mutima kundu eriminya ngoko Yehova akatsema omughulu tukayiyinaya!—Esy. 5:12.
14 Uminye ngoko Abrahamu mwayiyinia omo maligho, aliwe kandi oMungu abya inyanamulighire. Yehova inyakamulangira mo mwira wiwe kandi inyakamughanza mo mundu mutunganene. (Enz. 15:6; Rom. 4:13, 22) Netu emyatsi yanganatughendera yitya. Emibiiri eyo tukakolera Yehova kutse esyokasi esyo tuwite omo ndondeka yiwe, byo biteleka Yehova inyatutsemera. Yehova akatutsemera busana n’eriyiyinia butsir’iherya obwikirirya. N’obuli mughuma w’okw’itwe anganatoka eriyiyinia, nomo angabya w’olubwa lwahi, nomo angabya omo mibere eyiri yiti, kutse nomo angabya n’obutoki bungahi. Lino unemulaba omo buligho bulebe aliwe unemuyikasa erisighala mutaleghula oko Yehova? Byamabya iko biri bitya, usike; uminye ngoko Yehova akulighire. Eriminya ngoko tunalighirwe na Yehova kikaleka itwayiketera kundu ngoko emiyisa eyo abiritulagha ikendisyabererera kwenene-kwenene.
ERIBYA N’AMAHA AWAWATIRE
15. Paulo mwasyabugha atiki, n’ekyo kyanganaleka omundu inyayibulya atiki?
15 Ngoko Paulo abugha, omughulu tukahikirawa n’amaligho aliwe itwayikasa erisighala bataleghula oko Yehova, Yehova akatuligha. Paulo mwasyabugha ati: “N’erisimwa n’oMungu rikatuha amaha, n’amaha wetu syangaleka itwahemuka.” (Rom. 5:4, 5) Emyatsi eyi yanganalangirika nga siyihambene. Busanaki? Kusangwa omo Abanya Roma 5:2 (KB80) Paulo abya inyabiribugha ati Abakristo be Roma babya ibabiribya n’amaha, ni bugha ambu “amaha w’erisangira olukengerwa [lw’oMungu].” Neryo omundu inyanganayibulya ati, ‘Abakristo abo bamabya ibabya ibabiribya n’amaha, ekyaleka Paulo inyatasyakania oko maha niki?’
Ebiro bikalaba, wabiriyiketera kutsibu ngoko amaha waghu ni w’ekwenene. Lino uyiketeregho kulenga embere, kandi ukasima kutsibu busana n’eribya nagho (Ulebaye enungu 16-17)
16. Amaha w’omundu akatsuka ati erikula? (Ulebaye n’esyopitsa.)
16 Eribya itunasi ngoko amaha akakula, lyanganatuwatikya eryowa ndeke ebyo Paulo asonda eribugha. Tutekeho eky’erileberyako: Wanamibuka omughulu wowa engendo y’erimbere oko maha aghuwenenga awali omo Kinywa ky’oMungu? Oko mwatsi oyo, alinga muwalangira erisyikala kera na kera oko kihugho, ini mwatsi oghuwene kundu, aliwe wabya ukayibulya ekyo nga kyanganabererera. Nikwa wabere watsuka erigha bingyi oko Yehova n’oko syondaghane esiri omo Biblia, erikirirya lyaghu ngoko emyatsi eyo ikendisyabererera mulyakanya kutsibu.
17. Enyuma sy’eriyiherera oko Yehova n’eribatisibwa, ekyaleka amaha waghu inyakula niki?
17 Nibya n’enyuma sy’eriyiherera oko Yehova n’eribatisibwa, muwatasyaminya Yehova yo ndeke n’erimwanza kutsibu. Neryo amaha waghu mwalola embere erikula. Kandi muwatasyayiketera kutsibu emyatsi eyo ulindirire. (Ebr. 5:13–6:1) Alinga muwayilangirira ebinywa ebiri omo Abanya Roma 5:2-4. Muwahikirwa n’amaligho mbiriri-mbiriri, aliwe muwayiyinia oko wosi, neryo muwayilangirira ngoko Yehova akulighire. Lino busana n’eriminya ngoko Yehova akwanzire kandi akakutsemera, uwite emyatsi mingyi eyikaleka iwaligha ngoko ukendisyabana emyatsi eyo abirilagha. Amaha waghu abiriwata kulenga embere. Abiribya w’ekwenene-kwenene okw’iwe. Abirikutulako kutsibu. Twanganabugha tuti abiritula oko ngebe yaghu yosi, abirileka iwabindula enzira y’erikoleramo ab’omo kihanda kyaghu, abiribindula enzira yaghu y’eriyisogha oko myatsi, nibya n’enzira yaghu y’erikolesya endambi yaghu.
18. Yehova akakola omwatsi wahi owangaleka itwirirya kundu emilaghe yiwe?
18 Omukwenda Paulo mwatomekako oghundi mwatsi w’omughaso owalebirye amaha agho wabya nagho enyuma sy’eriliwa n’oMungu. Mwabugha ati amaha waghu ayo akendisyabererera kundu. Ekyangaleka iwikirirya ekyo niki? Paulo mwabwira Abakristo b’omwatsi ogho oMungu akakola owangaleka itwikirirya ekyo. Mwabugha ati: “N’amaha wetu syangaleka itwahemuka kundi oMungu akakolesaya ekirimu kiwe kibuyirire ekyo akatuha erikangania ngoko atwanzire.” (Rom. 5:5) Kwenene uwite emyatsi mingyi eyangaleka iwikirirya ngoko ebyo oMungu abirikulagha bikendisyabererera.
19. Wanganikiriryaki oko maha waghu?
19 Terilengekania oko ndaghane eyo Yehova aha Abrahamu, kandi ngoko mwamuligha n’erimulangira mo mwira wiwe. Ebyo Abrahamu abya akalindirira mubyabererera. EBiblia ikabugha yiti: “Abrahamu abere abihanda omutima, mwabana ekyo Mungu amulagha.” (Ebr. 6:15; 11:9, 18; Rom. 4:20-22) Abrahamu mwataluhira busa. Naghu wanganikirirya ngoko, wamabisighala mutaleghula, ighukendisyabana ekihembo ekyo ukalindirira. Amaha waghu ni w’ekwenene, kandi akaletera obutseme; siwendisyaluhira busa! (Rom. 12:12) Paulo mwahandika ati: “OMungu oyukaha amaha abawatikaye eribya n’obutseme bosi n’obuholo omughulu mukayiketera iye. Kwenene, ekirimu kibuyirire kibawatikaye eribya n’amaha manene, n’akaghala kanene.”—Rom. 15:13.
OLWIMBO 139 Yilangire iwune omo kihugho kihya-kihya
a Omo mwatsi ono, tukendilangira amaha wetu w’Ekikristo nga niki kandi busanaki twanganayiketera ngoko asyabererera. Abanya Roma esura 5 ikendituwatikya erilangira amaha agho tuli nagho lino ng’asighene ati n’amaha agho twabya nagho omughulu twatsuka erigha ekwenene.