Uyiketere Yehova nga Samusoni

1-2. Busanaki kyuwene okw’itwe erigha omwatsi wa Samusoni?

OMUGHULU ukowa erina Samusoni, ukalengekanaya okuki? Kitokekene ukalengekanaya oko mulume w’akaghala kanene kutsibu. N’ekyo ko kine kitya. Aliwe Samusoni mwanayisogha muhanda, n’ekyo mukyaleka inyaghalwa kutsibu. Nomo bine bitya, ebyo Samusoni akola omo mubiri wa Yehova, byo Yehova alangira kutsibu. Kandi Yehova mwahira omo Biblia mw’eky’erileberyako kya Samusoni eky’obutaleghula busana n’endundi yetu.

² Yehova mwakolesya Samusoni erikola emyatsi eyikaswekaya atoke eriwatikya abandu biwe abo asombola, ni bugha ambu Abaisraeli. Emyaka mingyi enyuma sy’oluhulo lwa Samusoni, Yehova mwasondola omukwenda Paulo erihandika erina lya Samusoni omo kati-kati k’amena w’abalume ab’obwikirirya. (Ebr. 11:32-34) Eky’erileberyako kya Samusoni kyanganatuhiramo muhwa. Mwayiketera Yehova nibya n’omo mibere eyikalire. Muleke tulebaye ekyo twangigha oko Samusoni, n’eky’erileberyako kiwe nga kyangatuhiramo muhwa kiti.

SAMUSONI ABYA AYIKETERE YEHOVA

3. Samusoni mwahabwa omubiri wahi?

³ Omughulu Samusoni abutawa, Abafilistini bo babya bakatabala oko kihanda kye Israeli kandi babya bakaghalyabo. (Abat. 13:1) Abaisraeli mubaghalwa kutsibu kundi Abafilistini babya batsibu. Yehova mwasombola Samusoni atoke “erilamya Abaisraeli omo byala byʼAbafilistini.” (Abat. 13:5) Oyo syabya mubiri molo! Lyabya litolere Samusoni inyayiketera Yehova imwatoka eriberererya omubiri oyo.

4. Yehova mwawatikya Samusoni yati atoke eriyilamya omo byala bya Bafilistini? (Abatsweri 15:14-16)

⁴ Tulebaye eky’erileberyako ekikakanganaya ngoko Samusoni abya ayiketere Yehova, na Yehova nga mwamuwatikya ati. Kiro kighuma abasuda Bafilistini mubasa e Lehi erisyahamba Samusoni; kitokekene ekyo kyabya e Yuda. Abalume be Yuda mubasagha. Neryo mubayisogha erihira Samusoni omo byala by’esyonzighu. Abandu abanabya b’omo kihanda kya Samusoni, mubamuboha ndeke omo bikoba bibiri bihya-bihya n’erimuletera Abafilistini. (Abat. 15:9-13) Aliwe, ‘ekirimu kya Yehova mukyamuhikako n’amaka’ neryo Samusoni mwayisengula iyuwene oko bikoba ebyo. Neryo “mwabana omukese mubisi w’epunda,” mwimyagho n’erikolesyagho erita abalume Bafilistini 1 000!​—Soma Abatsweri 15:14-16.

5. Samusoni mwakangania ati ngoko abya ayiketere Yehova?

⁵ Ekyaleka Samusoni inyakolesya omukese w’epunda niki? Kyabya kimano ky’amalwa ekitabeghere erikolesibwa kutse ekitekolesibawa nibya! Ahate eritika-tika, Samusoni abya asi ngoko ekimano ky’amalwa ekyo akendikolesya, kyo kitendileka inyakinda Abafilistini; aliwe Yehova yukendimuwatikya erikinda. Omulume mutaleghula oyu, mwakolesya ekyosi-kyosi ekyo abana atoke eriberererya erisonda lya Yehova. Kilangirikire ngoko Samusoni mwakinda abalume bosi abo kundi mwayiketera Yehova.

6. Omwatsi wa Samusoni amatwighisya somo yahi?

⁶ Netu kutya, Yehova anganatuha akaghala ak’eriberererya emibiri eyo akatuha, nibya n’eyikalangirika nga sitwangatoka. Kandi oMungu anganakola atya omo nzira eyikaswekaya. Wikiriraye ngoko wamabiyiketera obuwatikya bwa Yehova, naghu inyakendikuha akaghala ak’eriberererya erisonda liwe ngoko anakolera Samusoni.​—Emi. 16:3.

7. Ni ky’erileberyako kyahi ekikakanganaya ngoko ni ky’omughaso okw’itwe erisondekania obusondoli bwa Yehova?

⁷ Abaghala n’abali betu bangyi abakakola omo mubiri w’obuhimbe, babirikangania ngoko bayiketere Yehova. Kera, abaghala betu ibakakola esyo plans sy’obuhimbe bw’Ebisenge by’Obwami bihya-bihya n’awandi manyumba w’ekiteokrasi, n’erihimbabyo. Aliwe, kundi abandu mubalola embere erikanya omo ndondeka ya Yehova, mulyatolera ihabya esyombinduka. Abaghala betu ababya bakasondola omubiri, mubasaba Yehova y’obusondoli, neryo mubayifunza esindi nzira sy’erikolamo emyatsi; ng’erighula amanyumba n’erikokotyagho buhya-buhya. Omo myaka milebe eyamabilaba, mughala wetu Robert abirikola n’ebipya bingyi by’abahimbi betu omo kihugho kyosi. Akabugha ati: “Oko nzuko si kyabya kyolo oko baghala betu balebe erikolesya esyonzira nyihya-nyihya esyo. Syabya sisighene kutsibu n’esyo twabya itwabiribeghera erikolesya omo myaka mingyi. Aliwe abaghala betu mubayisogha erikwama esyombinduka esyo. Mukyalangirika ngoko Yehova anemutsumula esyombinduka esyo.” Eki ni ky’erileberyako kighuma kisa ekikakanganaya ngoko Yehova anemusondola abandu biwe eriberererya erisonda liwe. Ngambe obuli mughuma w’okw’itwe inyabya akayibulya ati: Nganasondekanaya obusondoli bwa Yehova n’erikola esyombinduka nitoke erimukolera omo nzira eyitolere?’

SAMUSONI MWABANA ENDUNDI OMO SYONDEGHEKA SYA YEHOVA

8. Kiro kighuma Samusoni mwakolaki omughulu akwa enyota nene?

⁸ Naghu wanganabya iwamibuka eyindi myatsi eyikaswekaya eyo Samusoni akola. Mwita endale iyuwene, n’enyuma syaho abalume Bafilistini 30 omo muyi we Askeloni. (Abat. 14:5, 6, 19) Samusoni mwaminya ngoko syangatokire erikola emyatsi eyo butsira obuwatikya bwa Yehova. Ekyo mukyalangirika ndeke-ndeke, omughulu akwa enyota nene enyuma sy’erita Abafilistini 1 000. Neryo mwakolaki? Omo mwanya w’erisondya amaghetse iyuwene-wene, mwasaba obuwatikya bwa Yehova.​—Abat. 15:18.

9. Yehova mwakolaki omughulu Samusoni amusaba ubuwatikya? (Abatsweri 15:19)

⁹ Yehova mwasubirya oko musabe wa Samusoni. Omo kitiko-tiko mwamuhulukirya engununuko y’amaghetse. Samusoni abere abinywa kugho, “ekirimu kiwe mukyasuba naye mwabyaho.” (Soma Abatsweri 15:19.) Kitokekene emyaka mingyi enyuma syaho, engununuko eyo yabya iyikineho omughulu ekirimu ky’oMungu kyasondola omuminyereri Samweli erihandika ekitabu ky’Abatsweri. Abaisraeli ababya bakalangira amaghetse ayo akasenda, alinga babya bakibuka ngoko abaramya bataleghula ba Yehova bamabiyiketera iye, isyangabula eribawatikya omughulu balaghire oko buwatikya.

10. Litolere itwakolaki tutoke eribana obuwatikya bwa Yehova? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁰ Netu kutya litolere itwayiketera obuwatikya bwa Yehova, nomo twangabya ituwite obutoki bungahi kutse nomo twangabya itwabirikola myatsi yahi omo mubiri wa Yehova. Litolere itwayiminya lulengo n’eriligha ngoko ekighuma kisa ekyangatutokesya eriberererya ebyo Yehova akatusaba, ry’en’eriyiketera iye. Samusoni mwabya abinywa amaghetse ogho Yehova amuha, mwasyabya n’akaghala. Netu kutya, litolere itwaligha obuwatikya bwa Yehova imo twatoka erisighala bataleghula okw’iye.​—Mat. 11:28.

11. Twangakolaki tutoke eribana obuwatikya bwa Yehova? Teka eky’erileberyako.

¹¹ Tulebaye eky’erileberyako kya mughala wetu Aleksey. Ni mughuma w’oko baghala betu be Burusi abanemuyiyinia okw’endereribwa erikalire kutsibu. Omo mighulu eyikalire eyo, ekyamuwatikaya erisighala inyanasikire niki? Iye haghuma n’omukali wiwe babya n’eprograme y’obunya-kirimu eyuwene. Akabugha ati: “Ngayikasa erilolya embere eprograme yaghe y’eriyighisya bunya-kirimu, n’erisoma eBiblia obuli kiro. Obuli tututu, ingye n’omukali waghe tukakanaya oko lisako ly’obuli kiro n’erisaba kughuma.” Ekyo kyamatwighisyaki? Omo mwanya w’eriyiketera obutoki bwetu, litolere itwayiketera Yehova. Neryo twangakola ekyo kyo tuti? Omw’ibya tukakola emyatsi eyangahimba obwikirirya bwetu; ng’erigha eBiblia, erisaba, erihindana, n’eritulira. Neryo, Yehova inyakendituha ebyo tulaghireko tutoke erilola embere erimukolera. Mwaha Samusoni y’akaghala, netu syangabula erituhako.

SAMUSONI MWATALEKA ERIKOLA ERISONDA LYA YEHOVA

12. Samusoni mwayisogha omwatsi wahi owatuwene, n’obwira bwiwe haghuma na Delila bwabya busighene buti n’obo akola embere?

¹² Samusoni abya mundu oyutahika-hikene nga twe, neryo ihakanabya endambi inyayisogha muhanda. Omwatsi mughuma ogho ayisogha, mwaluiramo ebitsibu ebikalire. Enyuma sy’erikola ng’omutsweri, Samusoni “mwanza omukali omo musya we Soreki, erina liwe iyo Delila.” (Abat. 16:4) Aho mbere, Samusoni mwanza eritahya omukali Mufilistini. Yehova mwasondola Samusoni eritahya omukali oyo atoke eribana akanya k’erikinda Abafilistini. Enyuma syaho, Samusoni mwikala omo nyumba y’omukali musingiri omo kihugho ky’Abafistini omo muyi we Gaza. Omo kanya ako, oMungu mwaha Samusoni y’akaghala ak’eriheka esyonyuyi sy’oko lukyo l’omuyi, ekyo mukyakehya obuteya bw’omuyi. (Abat. 14:1-4; 16:1-3) Aliwe, kitokekene Delila iye abya Muisraeli. Neryo Samusoni erikola obwira haghuma naye, si kangabere kanya k’erilwa n’Abafilistini.

13. Delila mwingirya ati Samsoni y’omo kibi?

¹³ Abafilistini mubalagha Delila bati amabihotera Samusoni okw’ibo ibakendisyamuha esyofranga nyingyi kutsibu. Na Delila mwaligha. Ibwa, mbino Samusoni abya ayiketere Delila yo kutsibu kutse abya amwanzire kutsibu kyaleka inyataminya ebyo Delila abya akalandamirira? Bibye iko byabya bitya kutse iyehe, Delila mwataleka erihatikana Samusoni ati amubwire ng’akalusaya akaghala kiwe ko hayi; n’oko nduli Samusoni mwamubwira. Eky’obulighe Samusoni mwakola ekosa eyaleka inyaherya akaghala kiwe n’eyaleka Yehova inyamughana omo katambi kalebe.​—Abat. 16:16-20.

14. Ni bitsibu byahi ebyahikira Samusoni busana n’eriyiketera Delila?

¹⁴ Busana n’eriyiketera Delila omo mwanya w’eriyiketera Yehova, Samusoni mwabana ebitsibu ebikalire kutsibu. Abafilistini mubahamba Samusoni, bamamuboha n’eritobola ameso wiwe. Mubamuhira omo muliki e Gaza, omuyi owakulako olukyo. Abandu b’oko muyi oyo, mubamuyira mo mukobe w’eriswa engano. Neryo omughulu Abafilistini bahindana busana n’ekisendebele kilebe, mubahemulikania Samusoni. Mubaherera obuhere bunene kutsibu oko mungu wabo Dagoni bati niye yulyahira enzighu yabo omo byala byabo. Mubamulusya omo muliki bamayayitsangya-tsangya omw’iye; mubamutwala oko fete atoke ‘eribasekya.’​—Abat. 16:21-25.

15. Samusoni mwakangania ati ngoko mwasyayiketere Yehova? (Abatsweri 16:28-30) (Ulebaye epitsa eyiri oko kijalada.)

¹⁵ Samusoni mwakola ekosa eyikalire aliwe mwataleka erikolera Yehova. Mwasondekania akanya k’eriberererya omubiri ogho Mungu wiwe amuha, ow’erikinda Abafilistini. (Soma Abatsweri 16:28-30.) Samusoni mwalakira Yehova ati: “Uniwatikaye inatoka eriyikisirya ngendo nguma nyisa oko Bafilistini.” OMungu w’ekwenene mwasubirya oko musabe wa Samusoni n’eritasyamuha akaghala kanene ak’eriswekya. Samusoni mwita Abafilistini bangyi kwilaba abo abya inyabirita aho mbere.

16. Twangighaki oko makosa ogho Samusoni akola?

¹⁶ Samusoni nomo anahikirawa n’ebitsibu ebikalire busana n’ekosa yiwe, mwataleka eriyikasa erikola erisonda lya Yehova. Twamabikola ekosa, neryo ikyatolera itwakungwa kutse itwaherya edaraka nyilebe, isitwanataleka eriyikasa erikola ebyo Yehova anzire. Wibuke ngoko Yehova anayiteghekire erikughanyira. (Esy. 103:8-10) Nomo tukanakola amakosa Yehova anganatuha akaghala k’erikola erisonda liwe ngoko anakolera Samusoni.

17-18. Eky’erileberyako kya Michael kyamakusikya mutima kiti? (Ulebaye n’epitsa.)

¹⁷ Tulebaye eky’erileberyako kya mughala wetu mulwana oyukahulawa mo Michael. Abya n’ebingyi by’erikola omo mubiri wa Yehova; abya mughombe muwatikya kandi mupainia w’omughulu wosi. Aliwe eky’obulighe, mwakola ekosa, eyaleka inyaherya emibiri yiwe y’omo ndeko. Akabugha ati: “Erihikiraho, nabya inikine n’ebingyi by’erikola omo mubiri wa Yehova. Aliwe enyuma syaho munayowa nga sihali ekyo nangakola omo mubiri wa Yehova. Sindinatalengekania n’ahake Yehova ng’angananisighania, aliwe n’abya ngayibulya obwira bwaghe haghuma naye nga bunemwendisyasuba ngoko bwabya embere kutse nga nimemwendisyasyakola ebingyi omo ndeko ngoko nabya ngakola.”

¹⁸ Eky’eritsemesya, Michael mwataleka erikolera Yehova. Akabugha ati: “Munakola kutsibu eritasyuwania obwira bwaghe haghuma na Yehova. Munabya ngamubwira ebiri oko mutima omo musabe, munabya ngayighisya, n’erilengekania buli oko ebyo nabya ngigha.” Enyuma, Michael mwasubira emibiri yiwe y’omo ndeko. Lino ni musyakulu w’endeko kandi mupainia w’omughulu wosi. Akabugha ati: “Obuwatikya n’erisikibwa mutima ebyo nabana, kutsibu-tsibu erilua oko basyakulu, mubyaniwatikya eriminya ngoko Yehova akinanyanza. Lino nanganatasyakolera Yehova n’obunya-mutima obw’erire. Omwatsi oyo abirinighisya ngoko, omundu amabibindula omutima oko kwenene-kwenene, Yehova inyakendimughanyira.” Netu kutya twanganikirirya ngoko Yehova akenditutsumula n’eritukolesya nomo twangabya itwabirikola amakosa. Akendikola atya twamabyuwania esyonzira syetu n’erilola embere eriyiketera iye.​—Esy. 86:5; Emi. 28:13.

19. Omwatsi wa Samusoni amakusikya mutima ati?

¹⁹ Omo mwatsi ono twamabikania oko myatsi milebe eyikaswekaya eyakoleka omo ngebe ya Samusoni. Syabya ahika-hikene, aliwe mwalola embere eriyikasa erikolera Yehova; nibya n’enyuma sy’erikola erilolo na Delila. Na Yehova mwalola embere erimukolesya. OMungu mwasyakolesya Samusoni omo nzira eyikaswekaya. Yehova akinamughanza mo mulume w’obwikirirya obuwatire. Mwahandikisya erina liwe omo kati-kati k’amena w’abandu bataleghula abakanibweko omo kitabu ky’ Abaebrania esura ye 11. Tata wetu w’elubula w’olwanzo akakandira kundu erituha akaghala kutsibu-tsibu omughulu tuli omo maligho n’omughulu tulaghire oko buwatikya bwiwe. Ekyo kikasikaya mutima kundu! Nga Samusoni, ngambe itwalirira Yehova tuti: “Uwe [Yehova], kisi-kisi, unyibuke, kandi kisi-kisi umbe akagala.”​—Abat. 16:28.