Vatingaphunzile kufumila m’makalata aŵili a Petulo

1. Ntumwi Petulo pechisala patontho kufwa, kansi eujiliwa kuchita chinji?

NTUMWI Petulo enzeziŵa kuti moyo wake wasala patontho kusila. Kwa vyaka vinyinji penzechita utumiki wake mokhulupilika, yove enzeyenda pamozi na Yesu, kulalikila m’magawo anyowani, komasoti kutumikila m’bungwe yutonga. Koma utumiki wake Petulo wenze ukaliyesila. Ndipo cha m’ma 62-64 C.E., yove eujiliwa kuti alembe makalata aŵili—buku ya m’Baibolo ya Petulo woyamba komasoti wachiŵili. Yove enena kuti enzeyembekezela kuti makalata amene awo azayavye Akhilisitu akusogolo pavuli pakuti yove wamwalila.—2 Pet. 1:12-15.

2. Ndaŵa yanji makalata ŵechilemba Petulo enze a panthawe yake?

² Petulo elemba makalata ŵake oujiliwa pa nthawe yamene okhulupilila ayake penzekumana na “mayeselo osiyana-siyana.” (1 Pet. 1:6) Ŵanthu aipa enzeyeja-yeja kuyambisha viphunziso vawenye komasoti minkhalidwe iipa nkati mwampingo. (2 Pet. 2:1, 2, 14) Akhilisitu onkhala mu Yerusalemu enze pafupi kukumana na “mapeto a vinthu vonse”—kuwonongewa kwa tauni yamene iyo na ntundu wa Ayuda kwamene kwichizachitiwa na adani a Aroma. (1 Pet. 4:7) Mosakaikila, makalata a Petulo eyavya Akhilisitu kuwona vangachite kuti akwanishe kupilila mayeselo ŵenzekumana nawo komasoti kukonzekela mayeselo akusogolo.b

3. Ndaŵa yanji tufunikila kuganizila za makalata oujiliwa a Petulo?

³ Olo kuti Petulo elembela Akhilisitu oyambilila makalata ŵake, Yehova echitisha kuti makalata amene aŵa ankhale mbali ya Mawu ŵake. Tetyo, sewo nase masiku ŵano tingapindule nawo makalata amene aŵa. (Aro. 15:4) Pakuti tunkhala m’chalo chamene chulimbikisa minkhalidwe iipa, tingakumane na viyeso vamene vingatichitishe kuwona kutumikila Yehova kunkhala kovuta. Ndipo kwalombapano tikumane na chisauso chikulu kupambana chamene chichitika m’masiku a Ayuda. M’makalata aŵili a Petulo sewo tufwanamo mfundo zofunika. Makalata amene aŵa, atiyavye kuyembekezela nsiku ya Yehova, kuleka kuyopa ŵanthu, na kukulisha chikondi ngacho-ngacho kwa muyake na muyake. Mfundo zamene izi zingayavye soti akulu kuwona mwangasamalile luweme mbelele.

NKHALANI NA CHIYEMBEKEZO

4. Monga ni mwayuwoneshela lemba ya 2 Petulo 3:3, 4, kansi n’chinji chinganyang’anyishe chikhulupililo chasu?

⁴ Sewo tunkhala m’chalo mwamene ŵanthu okhulupililalini maulosi a m’Baibolo. Ŵanthu oshusha angotinyoza chifukwa chakuti tankhala tuyembekezela kufwika kwa mapeto kwa vyaka vinyinji. Ndipo ŵanthu ayakine onena kuti mapeto azafwikelini. (Ŵelengani 2 Petulo 3:3, 4.) Tikamvwa mawu amene aŵa kufumila kuli munthu watulalikila, muyasu waku ntchito, kapena wachibale wasu, chikhulupililo chasu chingayambe kuchepa. Ntumwi Petulo efotokoza vinthu vamene vingatiyavye.

5. Kansi n’chinji chingatiyavye kupitilija kuwona vinthu mwanjila iweme ponena za mapeto a ichi chalo chiipa? (2 Petulo 3:8, 9)

⁵ Nthawe ziyakine tingowona kuti Yehova ochelwa kuwononga chalo chino chiipa. Mawu a Petulo angatiyavye kuti tikowona vinthu mwanjila iweme, notikumbusha kuti Yehova owona nthawe mosiyana ngako na mwakuiwonela ŵanthu. (Ŵelengani 2 Petulo 3:8, 9.) Kwa Yehova, vyaka 1.000 vili monga ni nsiku imozi. Yehova ni woleza ntima ndipo ofunalini kuti munthu aliyense azawonongewe. Nsiku yake ikazafwika, chalo chiipa chamene ichi chizawonongewe. Ni mwayi ukulu ngako kukatishila ntchito nthawe yamene iyi yasala kuti tilalikile mokwanila kuli ŵanthu a mitundu yonse.

6. Kansi ‘tingaikumbukile” tyani nsiku ya Yehova? (2 Petulo 3:11, 12)

⁶ Mawu a Petulo otichenjeja kuti ‘tikokumbukila’ nsiku ya Yehova. (Ŵelengani 2 Petulo 3:11, 12.) Motyani? Tingochita luweme kuganizila—nsiku iliyonse keno n’vokwanishika—vokhuza madaliso a m’chalo chanyowani. Yelekezelani kuti muŵensa kamphepo kaweme ngako, mukulya chakulya chopasa thanzi, mulondela okondewa ŵanu pakuushiwa, ndipo muphunzisa ŵanthu amene enkhalapo vyaka vinyinji kuvuli vokhuza mwechikwanilishiliwa maulosi a m’Baibolo. Kuganizila vamene ivi kuzakuyavyeni kupitilija kuyembekezela, nokutetezani kuti osati munkhale osamvwila mu nthawe ino ya mapeto. Mwa “kuziŵilatu” vinthu vamene ivi va kusogolo ‘tizaluŵilelini’ na viphunziso vawenye.—2 Pet. 3:17.

PEWANI KUYOPA ŴANTHU

7. Kansi kuyopa ŵanthu kungatikhuze tyani?

⁷ Kuganizila ngako za nsiku ya Yehova, kutilimbikisa kuujako ayakine za uthenga uweme. Koma olo n’tetyo, nthawe ziyakine tingowaya-waya kulalikila. Ndaŵa yanji? Nthawe ziyakine tingochita wowa na ŵanthu. Vamene ivi niye vichitikila Petulo. Usiku wenzetongewa mulandu Yesu, Petulo ekanga kuliziŵikisha kuti ni wophunzila wa Yesu, ndipo kwamaulwendo atatu onse yove emukana mpaka enena kuti omuziŵalini. (Mt. 26:69-75) Koma olo n’tetyo, ntumwi yumo na yumo wamene uyu, pavuli pake elaŵila mosimikijila kuti: “Osayopa vinthu vakuyopa ove, ndipo osada navo nkhaŵa.” (1 Pet. 3:14) Mawu a Petulo otisimikijila kuti tingagonjese ntima woyopa ŵanthu.

8. Kansi n’chinji chingatiyavye kuti osati tikoyopa ŵanthu? (1 Petulo 3:15)

⁸ Kansi n’chinji chingatiyavye kuti osati tikoyopa ŵanthu? Petulo otiuja kuti: “Vomekejani m’mitima mwanu kuti Khilisitu ni Ambuye.” (Ŵelengani 1 Petulo 3:15.) Vamene ivi vupamikijapo kuganizila za udindo na mphamvu za Ambuye na Mfumu yasu, Khilisitu Yesu. Keno muchita wowa pakapezeka mpata woujako ayakine za uthenga uweme, mukokumbukila za Mfumu yasu. Palipano yove olamulila kululu ndipo alizengulukiwe na angelo osaŵelengeka. Mukokumbukila kuti yove ali na “ulamulilo wonse . . . kululu komasoti pa chalo” komasoti kuti “ali pamozi na sewo masiku onse mpaka nthawe ya mapeto a chino chalo.” (Mt. 28:18-20) Mawu a Petulo otilimbikisa ‘kunkhala okonzeka nthawe zonse’ kuteteza chikhulupililo chasu. Kansi mungakonde kulalikila ku ntchito, ku sikulu, komasoti m’malo opezeka ŵanthu anyinji? Mungachite luweme kuganizila nthawe yamungochita vamene ivo nokonzekela vati muzanene. Pemphelani kuti munkhale otang’a ntima muli na chidalilo chakuti Yehova azakuyavyeni kusilija vuto yoyopa ŵanthu.—Mac. 4:29.

“NKHALANI NA CHIKONDI NGACHO-NGACHO”

9. Kansi pa nthawe iyakine Petulo ekangiwa tyani kuwonesha chikondi? (Onanisoti chithunzi.)

⁹ Petulo ephunzila mwangawoneshele chikondi. Yove enzepo pa nthawe yechinena Yesu kuti: “Nukupasani lamulo ya nyowani, kuti mukokondana; mwanakukondelani newo, mwewo namwe mukokondana.” (Yoh. 13:34) Olo kuti venze tetyo, Petulo pavuli pake, ekana kulya pamozi na bale na alongo ŵake amene enzelini Ayuda. Ntumwi Paulo enena kuti vechichita Petulo venze ‘vachinyengo.’ (Aga. 2:11-14) Petulo elondela malangizo amene awo ndipo ephunzilapo kanthu. M’makalata ŵake onse aŵili yove esimikijila kuti tufunikilalini kukonda tyala abale na alongo ŵasu, koma tufunikilasoti kuŵawonesha chikondi chamene icho.

10. Kansi “kukonda abale kuliye chinyengo” kuli na vokonkhapo votyani? Fotokozani. (1 Petulo 1:22)

¹⁰ Petulo enena kuti tufunikila kunkhala na “chikondi cha paubale chiliye chinyengo” kuli Akhilisitu ayasu. (Ŵelengani 1 Petulo 1:22.) Chikondi choteti chuwela chifukwa cha “kumvwila choonadi.” Mfundo yamene iyi yupamikijapo chiphunziso chakuti “Mulungu aliye sankho.” (Mac. 10:34, 35) Tingakwanishelini kumvwila lamulo ya Yesu yokhuza chikondi keno tuwonesha chikondi kuli yakine mumpingo nozondana na ayakine. N’chendi kuti tingankhale okatijana ngako na ayakine kupambana ayakine, monga ni mwenzechitila Yesu. (Yoh. 13:23; 20:2) Koma Petulo otikumbusha kuti tufunikila kuyeja-yeja ‘kukonda gulu yonse ya abale’—kuwonesha chikondi ngacho-ngacho—kuli abale na alongo ŵasu onse.—1 Pet. 2:17.

11. Kansi “kukondana ngako” kutanthauza chinji?

¹¹ Petulo otilimbikisa kuti “tikokondana ngako mofumila pansi pa ntima.” Pa nkhani yamene iyi kukondana “ngako” kutanthauza kuwonesha chikondi munthu muyakine olo pa nthawe yamene kuchita vamene ivo n’kovuta. Mwachisanzo, tyani keno m’bale watikhumudwisa? Chibadwa chasu chingatilimbikise kuti tiwejele mmalo mowonesha chikondi. Petulo, ephunzila kufumila kuli Yesu kuti Mulungu okondwelalini na kuwejela chinthu chiipa. (Yoh. 18:10, 11) Petulo elemba kuti: “Osawejela chiipa pa chiipa olo chipongwe pa chipongwe. Mmalo mwake mukodalisa.” (1 Pet. 3:9) Mukolola kuti chikondi ngacho-ngacho chikokuchitishani kunkhala aweme ntima, komasoti kuganizila ayakine olo ŵala amene achita vinthu vokukhumudwisani.

12. (a) Kansi chikondi ngacho-ngacho chizatiyavye kuchita chinji? (b) Mokatijana na vidiyo yakuti Tiziteteza Mgwirizano Wathu Wamtengo Wapatali, kansi mwewo mufuna kuyeja-yeja kuchita chinji?

¹² Mu kalata yake yoyamba, Petulo ekatishila ntchito mawu olingana na amene aŵa akuti, “chikondi ngacho-ngacho.” Chikondi choteti chufwichila machimo osati oŵelengeka tyala, koma “machimo anyinji.” (1 Pet. 4:8) Payakine Petulo ekumbukila mfundo yokhuza kukhululuka yamene yechimuphunzisa Yesu vyaka vinyinji kuvuli. Nthawe yamene iyi, Petulo payakine enzewona kuti n’kuwama ntima kukhululukila m’bale wake “mpaka nthawe 7.” Koma Yesu emuphunzisa—ndipo oujasoti sewo—kuti tufunikila kukhululukila ayakine “mpaka nthawe 77”, vamene vutanthauza kuti kukhululuka kuliye malile. (Mt. 18:21, 22) Keno muwona kuti n’vovuta kukonkheja malangizo amene aŵa, osataya ntima! Atumiki onse a Yehova ni ŵanthu aliye ungwilo nthawe ziyakine vunkhala vovuta kuti akhululuke. Chofunika ngako palipano n’chakuti mufunika kuchita mulimonse mwamungakwanishile kuti mukokhululukila m’bale wanu na cholinga chakuti munkhazikishe ntendele.c

AKULU, ŴETELANI MBELELE

13. Kansi n’chinji chingachitishe kuti kunkhale kovuta kuli akulu kusogolela abale na alongo?

¹³ Petulo, aliyeluŵe mawu ŵechimuuja Yesu pavuli pakuti waushiwa akuti: “Ŵetela ŵana a mbelele zangu.” (Yoh. 21:16) Keno mwewo nimwe nkulu, ziŵani kuti malangizo amene aŵa okhuzasoti mwewo. Nthawe ziyakine vingankhale vovuta kuti nkulu afwane nthawe yokata ntchito yofunika yamene iyi. Akulu choyamba ofunikila kusamalila mabanja ŵawo mwakuthupi, mwammaganizo, komasoti mwauzimu. Ove osogolela pa ntchito yolalikila, kukonzekela nolaŵila nkhani pamisonkhano ya mpingo, yadela, komasoti yachigawo. Ayakine alisoti na maudindo m’makomiti olaŵila na azachipatala kapena ntchito ziyakine mu Dipatimenti ya zomanga-manga. Akulu amene aŵa onkhala bize ngako!

14. Kansi n’chinji chingayavye akulu kuŵetela gulu ya mbelele? (1 Petulo 5:1–4)

¹⁴ Petulo elangiza akulu ayake kuti, “ŵetelani gulu ya mbelele za Mulungu.” (Ŵelengani 1 Petulo 5:1–4.) Keno nimwe nkulu, tuziŵa kuti mukonda abale na alongo ŵanu ndipo mufuna kuŵasogolela. Koma olo n’tetyo, nthawe ziyakine mungawone kuti munkhala bize kapena oŵeŵa ngako mwakuti mungakwanishelini kukata ntchito yamene iyi. Kansi mungachite tyani? Mutulileni Yehova nkhaŵa zanu. Petulo elemba kuti: “Ngati muyakine otumikila, atumikile modalila mphamvu yakupeleka Mulungu.” (1 Pet. 4:11) Abale na alongo ŵanu angankhale kuti okumana na mavuto amene angasililetu lini muli chino chalo chiipa chatilimo. Koma kumbukilani kuti “nchiŵeta nkulu” Yesu Khilisitu angakwanishe kuŵayavya kupambana mwamungachitile mwewo. Yove angachite vamene ivi palipano komasoti n’chalo chanyowani. Chakusenga tyala Mulungu kuli akulu n’chakuti ove akokonda abale ŵawo, kuŵasogolela, komasoti kuti “ankhale visanzo kuli gulu ya mbelele”

15. Kansi nkulu muyakine oŵetela tyani mbelele? (Onani soti chithunzi.)

¹⁵ William wamene wankhala otumikila monga nkulu kwa vyaka vinyinji, omvwisha kufunika koŵetela mbelele. Mulili wa COVID–19 pewiyamba, yove na akulu ayake epanga makonzedwe kuti akolaŵijana na wofalisa aliyense wa m’kagulu kawo sondo iliyonse. Yove efotokoza kuti: “Abale anyinji enzenkhala ŵeka-ŵeka m’mang’anda mwawo, ndipo vamene ivi sembe vichitisha kuti aleke mokulumija kuganiza vinthu mwanjila iweme.” M’bale kapena mulongo akokumana na mavuto, William enzemumvwishila mwatchelu kuti aziŵe mwalili kapena kuti aziŵe vinthu vakufunikila komasoti nkhaŵa zake. Pavuli pake, yove enzesakila nkhani zamene zingaŵayavye, ndipo kanyinji-kanyinji enzewonesha mavidiyo apa webisaiti yasu pofuna kuyavya atumiki ayake. Yove enena kuti: “Ntchito yoŵetela ni yofunika ngako palipano kupambana kale yonse. Sewo tuchita khama ngako poyavya ŵanthu kuphunzila za Yehova; molingana na vamene ivi tufunikila soti kuchita khama poŵetela gulu ya mbelele za Yehova noziyavya kuti zipitilije kuyenda mu choonadi.”

LOLANI KUTI YEHOVA AKOKUPHUNZISANI

16. Kansi tingaŵakatishile ntchito m’njila zotyani maphunzilo ŵataphunzila m’makalata a Petulo?

¹⁶ Takambilanako tyala maphunzilo atontho kufumila m’makalata aŵili oujiliwa a Petulo. Vingachitike kuti pali mbali iyakine yamwawona yamufunikila kuchinja pa moyo wanu. Mwachisanzo, kansi mwewo mungakonde kuti mukoganizila kaŵili-kaŵili vokhuza madaliso akuti tizalondele mu chalo cha nyowani? Kansi muli na cholinga cholalikila ku ntchito, kusikulu, kapena kulalikila mwamwayi? Kansi mwafwana njila ziyakine zamungawoneshele kuti mukonda ngako abale na alongo ŵanu? Akulu, kansi mwasimikija ntima kuŵetela mbelele za Yehova mofunishisha komasoti na ntima wonse? Kulifufuza mofumila pansi pa ntima kungakuyavyeni kuziŵa mbali ziyakine zamufunikila kuwamiya, koma osataya ntima. “Yehova ni muweme ntima” yove azakuyavyeni kuti muchinje. (1 Pet. 2:3) Petulo etisimikijila kuti: “Mulungu . . . azasilijishe kukuphunzisani. Azakutang’isheni nokupasani mphamvu.”—1 Pet. 5:10.

17. Keno tupilila nolola kuphunzisiwa na Yehova, kansi vokonkhapo vake vizankhale votyani?

¹⁷ Nthawe iyakine Petulo elimvwa kunkhala wosayenelela kuŵa pa menso pa mwana wa Mulungu. (Lk. 5:8) Koma na thandizo yachikondi yofumila kwa Yehova na Yesu, Petulo epilila monga wophunzila wa Khilisitu. Tetyo, Petulo elolewa ‘kuloŵa mwaulemelelo mu Ufumu wosasila wa Ambuye na Mpulumusi wasu Yesu Khilisitu.’ (2 Pet. 1:11) Yamene iyi nidaliso ikulu ngako! Keno mwewo mungapilile molingana na mwechichitila Petulo nolola kuphunzisiwa na Yehova, mwewo namwe muzalondele madaliso a moyo wosasila. Mwewo muzankhale “osimikija kuti chikhulupililo chanu chizachitishe kuti miyoyo yanu ipulumuke.”—1 Pet. 1:9.