Akulu—Phunzilani kufumila pa chisanzo cha Gidiyoni

1. Mokatijana na 1 Petulo 5:2, kansi ni ntchito yofunika yotyani yakufunika kukata akulu?

AKULU Achikhilisitu apasiwa udindo wosamalila mbelele za ntengo wapatali za Yehova. Analume olipeleka amene aŵa owona kuti ni mwayi kutumikila abale na alongo ŵawo, ndipo oyeja-yeja kuchita vonse vangakwanishe kuti ankhale “achiŵeta . . . ndipo aŵetele.” (Yer. 23:4; ŵelengani 1 Petulo 5:2.) Ni mwayi ukulu ngako kunkhala na analume amene aŵa m’mipingo yasu!

2. Kansi akulu ayakine angakumane na mayeselo otyani?

² Posamalila maudindo ŵawo, akulu okumana na mavuto anyinji. Chifukwa chimozi n’chakuti akulu ofunikila kukata ntchito mwakhama kuti asamalile m’pingo. Nkulu muyakine waku United States zina yake Tony, enzefunika kuphunzila kunkhala wofasa ngako pa nkhani ya ntchito zangavomele kukata. Yove efotokoza kuti: “Pewichingoti wayamba mulili wa COVID-19, niyamba kukata ntchito ikulu yolinganija misonkhano komasoti utumiki wakumunda. Koma mosasamala kanthu za kupaka kwa vinthu venenzechita, nthawe zonse penzenkhala ntchito zinyinji zenenzefunika kukata. M’kupita kwa nthawe, khama yangu yoŵelenga Baibolo, kuphunzila paneka, komasoti kupemphela iyamba kuchepa.” Nkulu muyakine waku Kosovo zina yake Ilir, ekumana na vuto iyakine. Yove penze mu dela yamene kwenzechitika nkhondo enzewona kuti n’vovuta kumvwila malangizo a gulu yasu. Yove enena kuti: “Kutang’a ntima kwangu kwiyesewa ofesi ya nthambi peinipasa ntchito yoyavya abale na alongo amene enze mu dela yoyofya. Nichita wowa, ndipo malangizo amene awo enzewoneka monga osayavya.” M’mishonale muyakine waku Asia zina yake Tim, nthawe ziyakine enzewona kuti n’kovuta kuti apitilije kuchita utumiki wake. Yove enena kuti: “Nthawe ziyakine nenzenkhala woŵeŵa ngako ndipo nenzevutika maganizo.” Kansi n’chinji chingayavye akulu amene okumana na mavuto olingana na amene aŵa?

3. Kansi aliyense wa sewo angapindule tyani poganizila chisanzo cha woweluza Gidiyoni?

³ Akulu angaphunzilepo kanthu pachisanzo cha woweluza Gidiyoni. (Ahe. 6:12; 11:32) Yove enze na maudindo aŵili, woteteza komasoti kusogolela ŵanthu a Mulungu. (Ower. 2:16; 1 Mbiri 17:6) Molingana na Gidiyoni, akulu ankhala oikiwa kuti akosamalila ŵanthu a Mulungu mu nthawe yovuta ngako. (Mac. 20:28; 2 Tim. 3:1) Sewo tonse tingaphunzile kufasa, kulichefya, komasoti kumvwila kufumila kwa Gidiyoni. Kupilila kwake kwiyesewa penzechita utumiki wake. Viliye kanthu kuti tutumikila monga nkulu olo yayi, sewo tufunikila kutembeja chifukwa chonkhala na akulu. Tingayavye analume auzimu amene aŵa amene okata ntchito mwakhama potisamalila mu mpingo.—Ahe. 13:17.

KENO KUFASA NA KULICHEFYA KWANU VUYESEWA

4. Kansi Gidiyoni ewonesha tyani kufasa na kulichefya?

⁴ Gidiyoni enze munthu wofasa komasoti wolichefya.b Mngelo wa Yehova pechimuuja kuti wasankhiwa kuti apulumushe Aisiraeli kuli ŵanthu a mphamvu Amidiyani, munthu wolichefya wamene uyu eyankha kuti: “Banja yasu niye itontho ngako mu fuko yonse ya Manase, ndipo mu ng’anda ya atata ŵangu newo niye ntontho ngako.” (Ower. 6:15) Yove enzeliwona monga angakwanishelini kukata ntchito yamene iyi, koma Yehova enzeziŵa kuti angakwanishe kuikata. Moyavyiwa na Yehova, Gidiyoni ekwanisha kukata ntchito yake bwino-bwino.

5. Kansi kufasa na kulichefya kwa nkulu kungayesewe tyani?

⁵ Akulu oyeja-yeja kuwonesha kuti ni ofasa komasoti olichefya mu vinthu vonse. (Mik. 6:8; Mac. 20:18, 19) Ove olikwejalini chifukwa cha vinthu vangakwanishe kuchita olo vakwanisha kuchita; ndipo ove oliwonalini kunkhala atyala-tyala chifukwa chakuti aphoniyesha vinthu viyakine. Koma olo n’tetyo, nkulu angakumane na mayeselo. Mwachisanzo, nkulu angavomele ntchito zinyinji koma pavuli pake nowona kuti angakwanishelini kuti azikate bwino-bwino zonse. Payakine nkulu angazuzuliwe chifukwa cha mwechikatila ntchito iyakine kapena kutamandiwa chifukwa cha mwechikatila ntchito iyakine. Kansi akulu angaphunzile chinji kufumila kwa Gidiyoni vamene vingaŵayavye pa vochitika monga ni vamene ivi?

6. Kansi akulu angaphunzile chinji pankhani ya kufasa kufumila kwa Gidiyoni? (Onanisoti chithunzi.)

⁶ Mukosenga thandizo. Munthu wamene ni wofasa oziŵa vinthu vangaleke kwanisha. Gidiyoni ewonesha kuti enze wofasa pofunishisha kusenga ayake kuti amuyavye. (Ower. 6:27, 35; 7:24) Akulu a nzelu nawo ochitasoti chimozi-mozi. Tony, watatomola poyamba enena kuti: “Chifukwa cha veniphunzisiwa nikali ntontho, nivomela ntchito zinyinji kupambana zaningakwanishe kukata. Tetyo, niganiza kuti pa kulambila kwasu kwa pabanja tipamikijepo nkhani yunena za kufasa, ndipo nisenga mwanakazi wangu kuti afotokozepo maganizo ŵake. Tilolelasoti vidiyo yapa jw.org yakuti, “Muziphunzitsa, Kukhulupirira Komanso Kuthandiza Ena Ngati Mmene Yesu Amachitira.” Tony eyamba kusenga ayakine kuti amuyavye pa ntchito yake. Kansi vokonkhapo vake venze votyani? Tony enena kuti: “Ntchito za mu mpingo ziyamba kusamaliliwa luweme, ndipo niyamba kunkhala na nthawe ikulu yotang’isha ushamwali wangu na Yehova.”

7. Kansi akulu angakonkheje tyani Gidiyoni keno ozuzuliwa? (Yakobo 3:13)

⁷ Mukochita vinthu mofasa keno muzuzuliwa. Chiyeso chiyakine kuli akulu chuwela keno ozuzuliwa. Pankhani yamene iyi, chisanzo cha Gidiyoni chingaŵayavye soti. Mosakaikila, Gidiyoni enzeziŵa kuti aliye ungwilo. Koma yove eyankha mofasa a fuko ya Efuraimu penzemukalipila. (Ower. 8:1-3) Gidiyoni aliyeyankhe mokalipa. Yove ewonesha kuti enzewolichefya pomvwishila nkhaŵa zawo komasoti polaŵila nawo mowama ntima. Vamene ivi vichitisha kuti ove ankhajike mitima pansi. Akulu a nzelu okonkheja Gidiyoni pomvwishila mosamala komasoti pochita vinthu mofasa akozuzuliwa. (Ŵelengani Yakobo 3:13.) Vamene ivi vuyavya kuti mu mpingo munkhale ntendele.

8. Kansi analume osogolela ofunikila kuchita tyani keno otamandiwa? Pelekani chisanzo.

⁸ Mukopeleka ulemelelo wonse kwa Yehova. Gidiyoni pechipasiwa ulemu chifukwa chogonjesa Amidiyani, yove epeleka ulemelelo wonse kwa Yehova. (Ower. 8:22, 23) Kansi analume osogolela angamukonkheje tyani Gidiyoni? Ove angapeleke ulemelelo wonse kwa Yehova pa vakwanisha kuchita. (1 Akor. 4:6, 7) Mwachisanzo, keno nkulu otembejewa chifukwa cha luso yake yophunzisa, angayavye ŵanthu kuti akoganizila ngako kwakufumila malangizo, Mawu a Mulungu, olo maphunzilo ŵatulondela m’gulu ya Yehova. Nthawe ziyakine akulu angachite vinthu vamene vingankhale monga ni kulifunila ulemelelo ove ŵeka. Ganizilani vichitikila nkulu muyakine zina yake Timothy. Timothy pechiyamba kutumikila monga nkulu enzekonda kulaŵila nkhani za onse. Yove enena kuti: “Nenzekamba mawu oyamba komasoti mafanizo omvwika luweme. Nthawe zinyinji ŵanthu enzenitembeja chifukwa cha vamene ivi. Chomvwisha chisoni nʼchakuti ŵanthu enzeikila nzelu ngako newo m’malo moikila nzelu Baibolo komasoti Yehova.” Timothy, eziŵa kuti enzefunikila kuchinja njila za mwenzephunzisila pofuna kupewa kuti ŵanthu osati akoganizila ngako za yove. (Miy. 27:21) Kansi vokonkhapo vake venze votyani? Yove ofotokoza kuti: “Ŵanthu osiyana-siyana onifotokozela mwazuŵayavyila nkhani zanulaŵila kulimbana na vuto iyakine, kupilila mayeselo olo kutang’isha ushamwali wawo na Yehova. Nusangalala ngako nikamvwa mawu amene aŵa kupambana mwenenzesangalalila akanitembeja m’vyaka vakuvuli.”

KENO KUMVWILA NA KUTANG’A NTIMA KWANU VUYESEWA

9. Kansi kumvwila na kutang’a ntima kwa Gidiyoni viyesewa tyani? (Onani chithunzi chapachikuto.)

⁹ Pavuli pakuti Gidiyoni waikiwa kunkhala woweluza, kumvwila na kutang’a ntima kwake viyesewa. Yove epasiwa ntchito yoyofya yowononga guwa ya nsembe ya Baala ya atata ŵake. (Ower. 6:25, 26) Pasogolo pake, pavuli pakuti wasonkhanisha masodja a nkhondo, Gidiyoni elangiziwa maulwendo aŵili onse kuti achefyeko chiŵelengelo cha masodja ŵake. (Ower. 7:2-7) Posilijila pake, yove eujiwa kuti akaukile nsasa wa adani amene awo pakati pausiku.—Ower. 7:9-11.

10. Kansi kumvwila kwa nkulu kungayesewe tyani?

¹⁰ Akulu ofunikila kunkhala “okonzeka kumvwila.” (Yak. 3:17) Nkulu womvwila omvwila mosavuta vakunena malemba komasoti malangizo ofumila mu gulu yasu. Pochita vamene ivi nkulu opeleka chisanzo chiweme kuli ayakine. Koma olo n’tetyo, kumvwila kwake kungayesewe. Mwachisanzo, vingamuvute kumvwila malangizo awapasiwa. Nthawe ziyakine nkulu angokaikila keno malangizo awalondela ni oyavya chendi. Payakine yove angasengewe kuti akate ntchito iyakine yamene ingaike ufulu wake pangozi. Kansi akulu angamukonkheje tyani Gidiyoni pankhani yomvwila pa vochitika monga ni vamene ivi?

11. Kansi n’chinji chingayavye akulu kunkhala omvwila?

¹¹ Mukomvwishila mosamala malangizo noŵakonkheja. Mulungu euja Gidiyoni mwangawonongele guwa ya nsembe ya atata ŵake, malo ŵangamangilepo guwa ya nsembe yanyowani ya Yehova, komasoti nyama yangapeleke nsembe. Gidiyoni aliyeyeje kuŵanyalanyaza malangizo amene awo—yove echingoŵakonkheja. Masiku ŵano akulu olondela malangizo ofumila mu gulu yasu kupitila m’makalata, vilengezo, komasoti malangizo onena za moyo wasu wauzimu na wakuthupi. Sewo tuŵakonda akulu chifukwa okonkheja mokhulupilika malangizo a gulu. Mpingo wonse upindula—Sal. 119:112.

12. Kansi akulu angakonkheje tyani malangizo ali pa Aheberi 13:17 keno gulu yasintha malangizo ayakine?

¹² Mukonkhala okonzeka kusintha. Kumbukilani kuti Yehova esenga Gidiyoni kuti achefye gulu yake yankhondo na 99 pelesenti. (Ower. 7:8) Payakine yove enzeganiza kuti: ‘Kansi kuchinja kwamene uku n’kofunikila chendi? Kansi vamene ivi viyavye?’ Koma olo n’tetyo, Gidiyoni emvwila. Masiku ŵano akulu okonkheja chisanzo cha Gidiyoni gulu ikaŵauja kuchita vinthu viyakine vosiyana na venzeganiza. (Ŵelengani Aheberi 13:17.) Mwachisanzo, mu 2014 Bungwe yutonga isintha njila zokatishila ntchito ndalama pomanga Ng’anda za Ufumu komasoti malo ochitilako misonkhano ikulu-ikulu. (2 Akor. 8:12-14) Mmasiku akuvuli gulu yenzejamika ndalama ku mipingo yamene yenzefuna kumangiliwa Ng’anda ya Ufumu, ndipo mipingo yamene iyo yenzeweja ndalama zamene izo. Koma palipano, gulu yukatishila ntchito ndalama zofumila ku mipingo ya pachalo chonse pomanga Ng’anda za Ufumu na malo ochitilako misonkhano ikulu-ikulu olo kuti mpingo wamene wamangiliwa Ng’anda ya Ufumu upeleke ndalama zitontho ngako. José pechimvwa za kusintha kwamene uku yove ekaikila kuti vamene ivi vingayavye chendi, yove enzeganiza kuti: ‘Kuzamangiwelini soti Ng’anda ya Ufumu olo imozi yeka. Kuliye dela iyakine pano pachalo kwevichitikapo kale vamene ivi.’ Kansi n’chinji chimuyavya José kuti akonkheje malangizo amene awo? Yove enena kuti: “Mawu apa Miyambo 3:5, 6 enikumbusha kuti nufunika kudalila Yehova. ndipo vokonkhapo vake vinkhala viweme ngako! Sikuti tamanga Ng’anda za Ufumu zinyinji tyala, koma taphunzilasoti kuyavya munjila zosiyana-siyana kuti pankhale kulingana.”

13. (a) Kansi Gidiyoni enze wosimikijila za chinji? (b) Kansi akulu angamukonkheje tyani Gidiyoni? (Onanisoti chithunzi.)

¹³ Mukochita chifunilo cha Yehova motang’a ntima. Gidiyoni enzemvwila Yehova olo pa nthawe yenzechita wowa komasoti pokata ntchito yamene yenzeika moyo wake pangozi. (Ower. 9:17) Pavuli pakuti Yehova wamusimikijila kuti amuyavye, Gidiyoni ekhulupilila na ntima wonse kuti yove amuyavye poteteza ŵanthu a Mulungu. Akulu amene onkhala mmadela amene ntchito yasu ni yoleshewa okonkheja chisanzo cha Gidiyoni. Ove motang’a ntima osogolela pa misonkhano komasoti mu utumiki olo kuti angoyofyewa, angamangiwe, kukonshewa makonsho, kuchosewa ntchito, olo kuchitiliwa vinthu viyakine vankhanza.c Pa Chisauso chikulu, akulu azafunikile kutang’a ntima kuti amvwile malangizo ŵakuti azapasiwe—mosasamala kanthu za ngozi ingankhalepo. Malangizo amene awo angankhale okhuza kulengeza uthenga wa matalala ophiphilisila komasoti kupulumuka pa kuukila kwa Gogi wa kuchalo cha Magogi.—Eze. 38:18; Chiv. 16:21.

KENO KUPILILA KWANU KUYESEWA

14. Kansi kupilila kwa Gidiyoni kwiyesewa tyani?

¹⁴ Gidiyoni enzefunika kukata ntchito mwamphamvu kuti akwanishe utumiki wake monga woweluza. Amidiyani pechithawa usiku, Gidiyoni eŵapitikisha kufumila ku chinshambo cha Yezereeli mpaka kuyafwika ku mmana wa Yorodano malo amene payakine enzezengulukiwe na sanga. (Ower. 7:22) Kansi Gidiyoni epanamila pa Yorodano? Yayi! Olo kuti enze eŵeŵa, yove pamozi na masodja ŵake 300 etauka nopitilija kuŵapitikisha. Posilijila pake, eŵakata Amidiyani ndipo eŵagonjesa.—Ower. 8:4-12.

15. Kansi kupilila kwa akulu kungayesewe pa nthawe yotyani?

¹⁵ Nthawe ziyakine nkulu angalimvwe kunkhala woŵeŵa mwakuthupi, mwauzimu, komasoti mwa mmaganizo chifukwa chosamalila mpingo na banja yake. Pa vochitika monga ni vamene ivi, kansi akulu angamukonkheje tyani Gidiyoni?

16-17. Kansi n’chinji chiyavya Gidiyoni kuti akwanishe kupilila, ndipo akulu angankhale osimikijila za chinji? (Yesaya 40:28-31) (Onanisoti chithunzi.)

¹⁶ Mukokhulupilila kuti Yehova azakutang’isheni. Gidiyoni enzekhulupilila kuti Yehova azamupase mphamvu, ndipo niye vichitika chendi. (Ower. 6:14, 34) Nsiku iyakine Gidiyoni pamozi na masodja ŵake enzepitikisha mafumu aŵili a Midiyani na mendo ndipo payakine mafumu amene awo enze ekwela ngamila. (Ower. 8:12, 21) Koma Mulungu eŵayavya kuti akwanishe kuŵakata nowina nkhondo. Akulu angachitesoti chimozi-mozi podalila Yehova wamene “oŵeŵalini olo kufoka.” Yove azaŵapase mphamvu pa nthawe yakufunikila.—Ŵelengani Yesaya 40:28-31.

¹⁷ Ganizilani vichitikila Matthew, wa m’komiti ya olaŵila na a zachipatala. Kansi n’chinji chimuyavya kupilila? Matthew enena kuti: “Niwona kuti lemba ya Afilipi 4:13 yulaŵila va chendi. Nthawe zinyinji nunkhala woŵeŵa komasoti wofoka, nupemphela mofumila pansi pa ntima posenga Mulungu kuti anipase mphamvu zanufunikila mwakuthupi komasoti ntendele wa mmaganizo kuti nikwanishe kulimbikisa abale ŵangu. Pa nthawe yamene iyo niwona kuti mzimu wa Yehova wenipasa mphamvu zenenzefunikila kuti nikwanishe kupilila.” Molingana na Gidiyoni akulu okata ntchito mwakhama kuti akwanishe kusamalila ŵanthu a Yehova olo kuti ni kupepulini kuchita vamene ivi nthawe zonse. N’chendi kuti ove ofunikila kunkhala ofasa noziŵa kuti ni nthawe zonselini pangakwanishe kuchita chinthu chilichonse changafune kuchita. Koma olo n’tetyo, ove angankhale na chidalilo kuti Yehova azamvwe pemphelo yawo yosenga thandizo ndipo azaŵapase mphamvu kuti akwanishe kupilila.—Sal. 116:1; Afil. 2:13.

18. Kuwelejelasoti, kansi akulu angakonkheje tyani chisanzo cha Gidiyoni?

¹⁸ Pali maphunzilo oyavya komasoti apa nthawe yake ŵangaphunzilepo akulu kufumila kwa Gidiyoni. Akulu ofunikila kulichefya mu njila zinyinji pa nkhani ya kupaka kwa ntchito zangavomele kukata, mwakuchitila vinthu ŵanthu akaŵatembeja, komasoti keno ozuzuliwa. Ove ofunikila kunkhala omvwila komasoti otang’a ntima maka-maka mapeto a ichi chalo pakuvwendela. Komasoti ove ofunikila kunkhala na chidalilo chakuti mosasamala kanthu za mavuto ŵangakumane nawo, Mulungu azaŵapase mphamvu. Kulaŵila chendi, sewo tutembeja achiŵeta akhama amene aŵa, ndipo “abale ali monga ni amene aŵa mukoŵalemekeza ngako.”—Afil. 2:29.