Malifalensi a Utumiki komasoti Moyo wasu wachikhilisitu kabuku kamisonkhano
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
DJULAYI 7-13
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 21
Mfundo zanzelu zamene zingayavye banja kuti inkhale yosangalala
Nsanja ya Mulonda 15/10/2003 pedji 4 ndim. 5
Kansi mungachite tyani kuti mukopanga vosankha mwanzelu?
Tingakwanishelini kupanga vosankha mwanzelu keno tuchita vinthu tikaliyeganizila luweme. Lemba ya Miyambo 21:5 yutichenjeja kuti: “Mapulani a munthu wakhama omuyavya kuti vinthu vimuyendele luweme, koma onse amene ochita vinthu mosaganiza luweme osauka.” Mwachisanzo, achilumbwana amene eyamba chibwenzi chifukwa chokopeka maganizo ofunikilalini kuchita vinthu mosaganiza luweme kuti amange banja. Paliye kuchita tetyo, angawone umboni wa mawu ŵechilemba William Congreve, wamene enzelemba masowelo a Chingelezi cham’ma 1700 ndipo enena kuti: “Ukautukila kuloŵa m’banja pasogolo pake udandaula.”
Ukani! 07/2008 pedji 7 ndim. 2
Vamungachite kuti banja yanu ikoyenda luweme
Mukonkhala olichefya. “Osati mukochita chilichonse na ntima wokonda mikangano olo chifukwa cholikuja, koma molichefya mukowona kuti ayakine okupambanani.” (Afi 2:3) Nthawe zinyinji, mu banja muyambika mikangano pakawela mavuto, chifukwa cha kulikuja muyakine angayambe kupasa muyake mulandu mmalo mwakuti alichefye nofwana njila yosilijila vuto yamene iyo mowama ntima. Koma kulichefya kungakuyavyeni kupewa kuganiza kuti muyanu niye wophoniya.
Nsanja ya Mulonda 15/09/2006 pedji 28 ndim. 13
“Ukokondwela na mwanakazi weulungula ukali wachilumbwana”
13 Kansi banja ingachite tyani keno yukumana na mavuto chifukwa cha vinthu vakuchitilana mwanalume na mwanakazi wake? Vikankhala tetyo, pofunikila kuyeja-yeja mwakhama kuti afwane njila yosilijila vuto yamene iyo. Mwachisanzo, vingachitike kuti mu banja mwawo mwamene umo muli ntima wosalaŵijana luweme ndipo edjaila kuchita vamene ivo. (Miy 12:18) Monga ni mwatawonela munkhani yapita, vamene ivi vingasokoneze ngako banja. Mwambi uyakine wa mu Baibolo unena kuti: “Vili luweme kunkhala mu chipululu kusiyana na kunkhala na mwanakazi okonda kulaŵila-laŵila komasoti asachelwa kukalipa.” (Miy 21:19) Keno nimwe mwanakazi ndipo muli mu banja monga niyamene iyi, mungachite luweme kulikonsha kuti, ‘Kansi nkhalidwe yangu yuchitisha kuti mwanalume wangu akovutika kutandala nane?’ Baibolo yuuja analume kuti: “Pitilijani kukonda anakazi ŵanu ndipo osati mukoŵapyela ntima ngako.” (Akl 3:19) Keno nimwe mwanalume mungachite luweme kulikonsha kuti, ‘Kansi nuwoneshalini chikondi, ndipo mwanakazi wangu odalila ŵanthu ayakine kuti akomutang’isha?’ Ni chendi kuti paliye chifukwa chomvwika chochitila chigololo. Koma olo ni tetyo, munthu angakwanishe kuchita vamene ivi. Chifukwa cha vamene ivi vingankhale luweme kuti mabanja akokambilana mosapita mmbali vokhuza mavuto ŵawo.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Nsanja ya Mulonda 15/01/2005 pedji 17 ndim. 9
Mensomphenya a Ufumu wa Mulungu okwanilishiwa
9 Palipano, Yesu ni munthulini wamba monga ni mwenzele pechikwela pansana pa mwana wa bulu, koma ni Mfumu ya mphamvu. Baibolo yufotokoza kuti wakwela hosi, chamene nichizindikilo cha nkhondo mu Baibolo. (Miy 21:31) Lemba ya Chivumbuluso 6:2, yunena kuti: “Penilolesha niwona hosi ituŵa ndipo wamene enzekwele pa hosi yamene iyo enzenyamule uta. Yove epasiwa chisote cha chifumu noluta kuyagonjesa adani ŵake ndipo epambana pa nkhondo yolimbana nawo.” Komasoti ponena vokhuza Yesu, wamasalimo Davite elemba kuti: “Yehova azatambulule ndodo yako yachifumu kuti ulamulilesoti madela ayakine osati mu Ziyoni mweka. Yove azanenesoti kuti ‘luta pakati pa adani ŵako ndipo ukaŵagonjese.’”—Sl 110:2.
DJULAYI 14-20
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 22
Mfundo zanzelu zolelela ŵana
Nsanja ya Mulonda 10/2020 pedji 27 ndim. 7
Kansi ŵana ŵanu akezekula akotumikila Mulungu?
7 Keno muli pabanja ndipo mufuna kunkhala na ŵana, mungachite luweme kulikonsha kuti: ‘Kansi nise ŵanthu olichefya komasoti tukonda Yehova na Mawu ŵake? Kansi Yehova angakonde kuti sewo tinkhale makolo a ŵana amene ni antengo wapatali kuli yove?’ (Sl 127:3, 4) Keno nimwe makolo, mungalikonshe kuti: ‘Kansi nuphunzisa ŵana ŵangu kuti akowona kuti kukata ntchito mwakhama ni kofunika?’ (Mla 3:12, 13) ‘Kansi nuyeja-yeja kuteteza ŵana ŵangu ku vinthu voyofya vangakumane navo mu chalo ichi cha Satana.’ (Miy 22:3) Mungakwanishelini kuteteza ŵana ŵanu ku mavuto aliwonse ŵangakumane nawo. Vamene ivo ni vosakwanishika. Koma mungaŵayavye kukonzekela mavuto ŵangakumane nawo popitilija kuŵaphunzisa mwachikondi kuti akodalila malangizo opezeka mMawu a Mulungu. (Ŵelengani Miyambo 2:1-6.) Mwachisanzo, keno nkwanu muyakine waleka kutumikila Yehova, mukoyavya ŵana ŵanu pokatishila ntchito Baibolo kuti aziŵe kuti kupitilija mphela kutumikila Yehova nikofunika ngako. (Sl 31:23) Keno munthu muyakine wamukonda wamwalila, mukoŵawonesha ŵana ŵanu mavesi amu Baibolo amene angaŵayavye kupilila chisoni chali nacho komasoti kuti ankhale mwantendele.—2 Ak 1:3, 4; 2 Tim 3:16.
Nsanja ya Mulonda 12/2019 pedji 26 ndim. 17-19
Makolo ofunikila kuphunzisa ŵana ŵawo kuti akokonda Yehova
17 Mukoyamba kuphunzisa ŵana akali atontho. Vinthu vuyenda luweme ngako makolo akayamba kuphunzisa ŵana ŵawo akali atontho. (Miy. 22:6) Chisanzo ni Timoteyo wamene enzeyenda pamozi na ntumwi Paulo. Amayi ŵake a Timoteyo zina yawo a Yunike pamozi na ambuya ŵake zina yawo a Loisi, enzemuphunzisa kufumila akali “lucheche.”—2 Tim. 1:5; 3:15.
18 Nkwasu muyakine zina yake Jean-Claude, pamozi na mwanakazi wake Peace amene onkhalasoti ku Côte d’Ivoire, eyayva ŵana ŵawo onse 6 kuti akokonda Yehova. Kansi ni chinji cheŵayavya? Ove ekonkheja chisanzo cha Yunike na Loisi. Banja yamene iyi inena kuti, “Sewo tiyamba kukhomeleza Mawu a Mulungu mu mitima ya ŵana ŵasu pakaliye pita nthawe itali kufumila pechivyalika.”—Deut. 6:6, 7.
19 Kansi mawu akuti “kukhomeleza” Mawu a Mulungu otanthauza chinji? “Kukhomeleza” kutanthauza “kuphunzisa komasoti kukumbusha moweleja-weleja.” Kuti vamene ivi vikwanishike, makolo ofunikila kunkhala na nthawe ikulu yotandala na ŵana ŵawo. Nthawe ziyakine, kulangiza ŵana moweleja-weleja kungawoneke monga ni koŵeŵesha. Koma olo ni tetyo, makolo ofunikila kuwona kuti yamene iyi ninjila iweme yoyavyila ŵana ŵawo kuti amvwishe Mawu a Mulungu komasoti kuŵakatishila ntchito.
Nsanja ya Mulonda 1/04/2006 pedji 9 ndim. 4
Makolo—Nkhalani chisanzo chiweme kuli ŵana ŵanu
Kulaŵila chendi, ŵana ni ŵana mphela, ndipo pali ayakine amene akumvwalini komasoti opanduka. (Gen 8:21) Kansi makolo angachite tyani? Baibolo yunena kuti: “Usilu unkhazikika muntima mwa mwana. Koma nshamu womulangila niye uwupitikishila kutali na yove.” (Miy 22:15) Ŵanthu ayakine owona kuti kulanga ŵana mwanjila yamene iyi ni nkhanza ndipo ŵanthu akale-kale niye enzechita vamene ivo. Ni chendi kuti Baibolo yulesha chiwawa komasoti kutamanisha munthu mwanjila iliyonse. Koma nthawe ziyakine mawu akuti “nshamu” otanthauza udindo wali nawo makolo wamene oukatishila ntchito mosalekelela, ndipo ochita vinthu mwachikondi komasoti mwanjila iweme pofuna kuti ŵana ŵawo azafwane moyo wosasila.—Ahe 12:7-11.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Nsanja yophunzila 08/2021 pedji 22 ndim. 11
Mukosangalala na utumiki wanu
11 Molingana na vamene ivi, sewo nase tingasangalale ngako keno tingankhale akhama pa chilichonse chatuchita potumikila Yehova. Nthawe zonse tufunika ‘tikonkhala bize ngako’ na ntchito yolalikila ndipo tikolipeleka na ntima wonse pokata ntchito za mumpingo. (Ntchi 18:5; Ahe 10:24, 25) Mukokonzekela luweme misonkhano na cholinga chakuti mukopeleka ndemanga zolimbikisa. Mukokonzekelasoti luweme mukapasiwa nkhani za musikulu pamisonkhano ya nkati mwa sondo. Mukasengewa kuti mukate ntchito iyakine mumpingo, mukosunga nthawe komasoti mukonkhala wodalilika. Osawona kuti vinthu vamwasengewa ni vosafunika olo payakine kuwona kuti ni kungotaya tyala nthawe. Mukoyeja-yeja kuyangijila luso yanu. (Miy 22:29) Mukalipeleka ngako pa utumiki wanu, niye pamupitasoti pasogolo ngako mokulumija ndipo musangalala. (Aga 6:4) Vamene ivi vingakuyavyenisoti kuti mukosangalala keno ayanu apasiwa utumiki wamukumbwila mwewo.—Alo 12:15; Aga. 5:26.
DJULAYI 21-27
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 23
Mfundo zanzelu zatingakatishile ntchito pankhani ya walwa
Nsanja ya Mulonda 1/12/2004 pedji 19 ndim. 5-6
Walwa tufunika kusamala nawo
5 Tyani keno munthu muyakine akumwa walwa mosamala mwakuti ŵanthu ayakine angakwanishelini kuziŵa kuti wakolwa? Ŵanthu ayakine oziŵikalini kuti akolwa olo kuti amwa walwa unyinji. Koma kuganiza kuti paliye vuto iliyonse keno tuchita vamene ivi nikulitalija wenye. (Yer 17:9) Pakapita nthawe, komasoti mwapatontho na patontho, munthu angayambe kulwala keno aliyeumwe walwa, ndipo angayambe ‘kukonda ngako walwa.’ (Tit 2:3) Ponena vokhuza chakolwa, mayi muyakine wolemba mabuku zina yake Caroline Knapp enena kuti: “Chiyoloŵezi chamene ichi chuyamba patontho-patontho mosaziŵika luweme, ndipo munthu angakwanishelini kuchifotokoza.” Kumwa mopitilila malile ni ukuka uipa ngako!
6 Komasoti ganizilani chenjezo ya Yesu yakuti: “Koma samalani kuti mitima yanu osati ilemewe na kulya ngako, kumwa ngako komasoti nkhaŵa za moyo, kuti nsiku yamene iyo ingazakufwikilani mozizimusha monga ni ukuka. Chifukwa izafwikile onse onkhala pa chalo.” (Lu 21:34, 35) Munthu oyamba kukusila komasoti kufoka na walwa akaliyeyamba kukolwa nawo, ndipo vamene ivi vingasokonezesoti moyo wake wauzimu. Kansi vingankhale tyani kuti nsiku ya Yehova yamufwana ali tetyo?
Insight-1 pedji 656
Uchakolwa
Vayulesha Baibolo. Baibolo yulesha mwamphamvu kumwa walwa mpaka kukolwa nawo. Munthu muyakine wanzelu wamene elemba buku ya Miyambo elaŵila mawu ayakine amphamvu komasoti achendi amene asayansi okatijana nawo okhuza vokonkhapo viipa vauchakolwa. Yove echenjeja kuti: “Kansi niŵani wamene otamana? Niŵani wamene ali na nkhaŵa? Niŵani wamene ali na mikangano? Niŵani wamene odandaula? Niŵani wamene ali na vipyanga paliye chifukwa? Niŵani wamene ali na menso asweta? Niwala wamene onkhala nthawe itali akumwa vinyu, wamene osakila-sakila vinyu woyavija. Osati ukopeke na kusweta kwa vinyu pauyezimila mu kapu [ukayamba kuwoneka mochitisha kaso, komasoti kuwoneka luweme] pauselukila kunkosi mosalala [keno uwamija pakumwa]! Chifukwa posilijila pake uluma monga ni njoka, ndipo uchosa poizoni monga ni chipili [munthu angalwale nawo (mwachisanzo, yove angayambe kusokonezeka tonfwe) komasoti angasiluke (munthu angayambe kuwona videlu-delu) komasoti munthu angafwe]. Menso ŵako azawone vinthu vachilwendo, [walwa usokoneza mwaukatila ntchito tonfwe, ndipo uleka kukata ntchito luweme. Yove ololeshalini luweme, kumvwa, kuziŵa vinthu komasoti mavuto ayakine. Akafuna kulaŵila nkhani yokondwelesha, yove ovutika kukumbukila vinthu. Munthu wamene uyo okwanishalini kulilesha akafuna kuchita chinthu] ndipo ntima wako uzalaŵile vinthu vobenda [maganizo komasoti vilako-lako viipa va munthu chakolwa vuwonekela].”—Miy 23:29-33; Ho 4:11; Mt 15:18, 19.
Vinthu viipa vakukumana navo chakolwa vuwonekela luweme tikawona mawu ayakine ŵechilemba mu buku ya Miyambo. Yove yunena kuti: “Uzankhale monga ni munthu wamene wayona pakati-kati panyanja [kusokonezeka maganizo monga ni munthu wamene ombila mmanzi, posilijila pake okomoka], komasoti monga ni munthu wamene wayona pansonga ya chimuti cha sitima ya mmanzi [chifukwa chakuti sitima yamene iyo yunyang’anya mwamphamvu chifukwa cha mphepo, moyo wachakolwa unkhala pangozi ikulu, yove angachite palalaizi, ndewo, komasoti vinthu viyakine viipa]. Uzanene kuti: ‘Aniniyata koma niliyeumvwe kuŵaŵa, anikuntha koma niliyeziŵe chilichonse [chakolwa vunkhala monga onena yeka kuti oziŵalini vinthu vamuchitikila komasoti chilango chawakumana nacho]. Kansi niuke nthawe yanji? Nufuna nikamwesoti uyakine [yove ofunikila kuyona mpaka walwa wawamwa ngako usile, koma yove akaliwokolwa tetyo, oyembekezela kuyakumwasoti uyakine unyinji akauka].’” Yove onkhala wosauka chifukwa chakuti owononga ndalama zinyinji pogulila walwa ndipo onkhala wosadalilika komasoti waulesi pokata ntchito.—Miy 23:20, 21, 34, 35.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Nsanja ya Mulonda 1/11/2004 pedji 31 ndim. 2
Makonsho ofumila kuli oŵelenga
Mwachisanzo, kuina mopitilila malile kungankhale chizindiilo cha kulya mopitilila malile, koma niyelini mwavunkhalila nthawe zonse. Nthawe ziyakine munthu angaine ngako chifukwa cha matenda. Nthawe ziyakinesoti ungankhale muŵili wechitolela kuli makolo ŵake. Tufunikilasoti kukumbukila kuti tikanena za kuina mopitilila malile, tutanthauzasoti vokhuza muŵili wake, pamene tikanena za kulya mopitilila malile tunena za kaganizidwe kake. Kuina mopitilila malile, ayakine onena kuti ni “kupaka kwa mafuta mmuŵili”, pamene kulya mopitilila malile ni “chigolo olo kulya mosalilesha.” Tetyo, kukula kwa muŵili wa munthu nichizindikilolini chakuti akulya mopitilila malile. Chizindikilo chake ni mwakuwonela vinthu pankhani ya chakulya. Munthu angankhale na muŵili wasaizi olo woniyala koma akulya mopitilila malile. Komasoti, mwakuwonela vinthu ŵanthu amu dela iyakine pankhani ya kuina moyenelela olo kunkhala na muŵili uweme, vusiyana ngako na mwangawonele ŵanthu amu dela iyakinesoti pankhani zamene izi.
DJULAYI 28–OGASITE 3
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 24
Nkhalani otang’a kuti mukwanishe kupilila mavuto
Insight-2 pedji 610 ndim. 8
Kutamanishiwa
Akhilisitu otembejasoti ngako mphaso yakuti azalondele ŵanthu amene opilila. Pankhani ya mphaso yamene iyi, Yesu enena kuti: “Osangalala ni ŵanthu amene otamanishiwa chifukwa cha chilungamo chifukwa Ufumu wakululu ni wawo.” (Mt 5:10) Kuziŵa kuti ŵanthu akufwa azauke komasoti kuziŵa Mulungu wamene enkhazikisha makonzedwe amene aŵa, kungatang’ishe Akhilisitu amene otamanishiwa. Kuŵayavya kunkhala okhulupilika kwa Mulungu olo panthawe yakuyofyewa, kunzunziwa komasoti kupaiwa na ŵanthu achiwawa. Chifukwa chakuti okhulupilila malonjezo a Mulungu amene akuti azakwanilishiwe chifukwa cha imfwa ya Yesu, ove oyopalini imfwa olo chiwawa. Kunkhala na maganizo olingana na a Khilisitu kungatiyavye kupitilija kunkhala okhulupilika keno tutamanishiwa. (Ahe 2:14, 15) Baibolo yunena kuti: “Nkhalani na maganizo ŵenzenawosoti Khilisitu Yesu . . . enkhala womvwila mpaka imfwa, n’chendi imfwa ya pachimuti chotamanilapo.” (Afi 2:5-8) Mawu a Mulungu onenasoti kuti: “Chifukwa choziŵa kuti kusogolo azasangalale, epilila pa chimuti chotamanilapo. Yove aliyeikile nzelu za vinthu vochitisha nsoni vingamuchitikile.”—Ahe 12:2; Onanisoti 2Ak 12:10; 2At 1:4; 1Pe 2:21-23.
Nsanja ya Mulonda 15/12/2009 pedji 18 ndim. 12-13
Pitilijani kunkhala osangalala pamukumana na mavuto
12 Lemba ya Miyambo 24:10 yunena kuti: “Ukaŵeŵa pa nthawe yaukumana na mavuto, mphamvu zako zizachepe.” Mwambi uyakinesoti unena kuti: “Munthu osangalalalini keno ntima umuŵaŵa.” (Miy 15:13) Akhilisitu ayakine okhumudwa ngako noleka kuŵelenga Baibolo komasoti kuganizila ngako Mawu a Mulungu. Akafuna kupemphela kwa Mulungu ochita vinthu mwamwambo tyala komasoti oleka kutandala na Akhilisitu ayawo. Ni vowonekelatu kuti kunkhala wokhumudwa kwa nthawe itali kungatiwononge.—Miy 18:1, 14.
13 Koma olo ni tetyo, kunkhala na maganizo aweme kungatiyavye kuika maganizo ŵasu pa vinthu vamene vingatichitishe kunkhala osangalala pamoyo wasu. Davite elemba kuti: “Nusangalala kuchita vamufuna, mwewo Mulungu wangu.” (Sl 40:8) Tikakumana na mavuto, tikopewa kulekeja kuchita vinthu vauzimu. Ndipo njila iweme yamene ingatiyavye tikakhumudwa ni kuchita vinthu vamene vingatiyavye kunkhala osangalala. Yehova otiuja kuti tingankhale osangalala keno nthawe zonse tuŵelenga Mawu ŵake noŵaganizila. (Sl 1:1, 2; Yak 1:25) Keno tuŵelenga komasoti tikankhala pamisonkhano, tikumvwa “mawu aweme” amene angatilimbikise notiyavya kuti tinkhale osangalala.—Miy 12:25; 16:24.
Nsanja ya Mulonda 12/2020 pedji 15
Makonsho ofumila kuli oŵelenga
Lemba ya Miyambo 24:16 yunena kuti: “Munthu wolungama angapone kwa maulwendo 7 ndipo azaukesoti.” Kansi pamene apa onena za munthu wamene ochita machimo moweleja-weleja koma pavuli pake Mulungu nomukhululukila?
Lemba yamene iyi yutanthauzalini vamene ivo. Mmalo mwake, lemba yamene iyi yutanthauza kuti munthu akakumana na mavuto anyinji vunkhala monga wapona, ndipo akakwanisha kuŵapilila vunkhala monga waukasoti.
Tetyo, vamene ivi vuwonesha kuti lemba ya Miyambo 24:16 yunenalini vokhuza kuchita machimo, koma yunena za kukumana na mavuto moweleja-weleja. Mu chalo ichi chiipa, munthu wolungama angakumane na mavuto okhuza thanzi, olosoti mavuto ayakine. Angatamanishiwesoti na boma chifukwa cha chikhulupililo chake. Koma yove okhulupilila kuti Mulungu angamuyavye kuti akwanishe kupilila komasoti kuti vinthu vimuyendele luweme. Payakine mungalikonshe kuti: ‘Kansi newo nuwona kuti atumiki a Yehova vinthu vuŵayendelalini luweme nthawe zinyinji?’ Ni votang’isha kuziŵa kuti “Yehova oyavya ŵanthu onse amene asala patontho kupona, komasoti ousha onse amene ajolika chifukwa cha mavuto.”—Sl 41:1-3; 145:14-19.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Nsanja ya Mulonda 15/10/2009 pedji 12
Makonsho ofumila kuli oŵelenga
Mu nthawe zamu Baibolo, keno munthu ofuna “kumanga ng’anda [yake]” olo kuti kumanga maziko polungula mwanakazi novyala ŵana, enzefunikila kulikonsha kuti, ‘Kansi nine wokonzeka kusamalila mwanakazi wangu komasoti ŵana ŵaningavyale?’ Akaliye lungula enzefunikila kukata ntchito zakumunda. Ni chifukwa chake Baibolo iyakine ya Today’s English Version imasulila vesi yamene iyi ponena kuti: “Osamanga ng’anda yako nonkhala pabanja pamene ukaliye konza kumunda kwako, ndipo ukaliyesimikijila kuti ukofwana vinthu vaufunikila pamoyo wako.” Kansi mfundo yamene iyi yukatasoti ntchito masiku ŵano?
Eye. Mwanalume wamene ofuna kulungula ofunikila kukonzekela luweme udindo wamene uyo. Keno ni vokwanishika, yove ofunikila kukata ntchito. Ni chendi kuti ntchito yakufunikila kukata mwanalume posamalila banja yake, ni yofwanalini vakulya olo vovwala va banja yamene iyo mphela. Mawu a Mulungu owonesha kuti mwanalume wamene okondalini banja yake komasoti oisamalilalini mwakuthupi olo mwauzimu, ni muipa kupambana munthu aliye chikhulupililo. (1 Tim 5:8) Tetyo, pokonzekela ukwati komasoti moyo wamu banja, mwanalume ofunikila kulikonsha makonsho monga akuti: ‘Kansi nine wokonzeka kufwanila banja yangu vinthu vayufunikila mwakuthupi? Kansi nine wokonzeka kunkhala mutu wa banja pankhani zauzimu? Kansi nizakwanishe udindo wochita phunzilo ya Baibolo monkhazikika pamozi na mwanakazi komasoti ŵana ŵangu?’ Mawu a Mulungu osimikijila ngako kuti maudindo amene aŵa ni ofunika ngako.—Deut 6:6-8; Aif 6:4.
Chifukwa chavamene ivi, mulumbwana wamene ofuna kulungula ofunikila kuganizila luweme mfundo yupezeka pa Miyambo 24:27. Nayesoti nsimbi ofunikila kulikonsha keno niwokonzeka kukwanilisha udindo wake wonkhala mwanakazi wapabanja komasoti kuvyala ŵana. Komasoti achilumbwana amene alungulana kwalombapano monga ni amene aŵa, angaganizile zakuti avyale ŵana. (Lu 14:28) Ŵanthu a Mulungu amene okonkheja malangizo amene aŵa opewa mavuto anyinji ndipo onkhala na moyo wosangalala mu banja.
OGASITE 4-10
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 25
Mfundo zanzelu za mu Baibolo zamene zingatiyavye kuti tikolaŵila luweme
Nsanja ya Mulonda 15/12/2015 pedji 19 ndim. 6-7
Mukokatishila ntchito luweme lilimi yanu
6 Lemba ya Miyambo 25:11 yuwonesha kufunika kosankha luweme nthawe yolaŵila. Yunena kuti: “Mawu olaŵiliwa pa nthawe iweme ali monga nivitwazi vama apozi agolide mmbale zasiliva.” Vinthu vagolide vunkhala viweme, ndipo mukaviika mmbale za siliva vuwoneka luweme ngako. Tetyo mawu amene aŵa owonesha kuti tikosankha mawu aweme noŵalaŵilasoti panthawe iweme, tingatang’ishe munthu watulaŵila naye. Koma kansi tingachite tyani vamene ivi?
7 Vatingafune kulaŵila vingankhale votang’isha, koma keno tiliye laŵile panthawe iweme vingankhale vosayavya. (Ŵelengani Miyambo 15:23.) Mwachisanzo, mu Malichi 2011 ku Japan, kwechitika chivomelezi komasoti kusefukila kwa manzi ndipo matauni anyinji ewonongeka. Ŵanthu opitilila 15.000 echifwa. Olo kuti akwasu na akalongosi amudela yamene iyi nawosoti ekhuziwa na masoka amene aŵa, eyeja-yeja kutang’isha ayawo pokatishila ntchito Baibolo. Koma olo ni tetyo ŵanthu anyinji akwamene uko ni achipembezo chachibuda mwakuti oziŵalini mfundo zamu Baibolo ndipo okhulupilila vinthu vosiyana ngako na vayuphunzisa. Tetyo, akwasu eziŵa kuti nthawe yamene iyi yenzelini iweme kuuja ŵanthu amene okondewa ŵawo echifwa mfundo yakuti Mulungu azaukishe akufwa. Mmalomwake echingoŵalimbikisa noŵauja mawu amene okatijana na vayunena Baibolo amene owonesha chifukwa chake nawosoti ŵanthu aweme okumana na mavuto.
Nsanja ya Mulonda 15/12/2015 pedji 21 ndim. 15-16
Mukokatishila ntchito luweme lilimi yanu
15 Tikafuna kulaŵila mawu ayakine, tufunikilasoti kuganizila mwatingalaŵilile. Yesu penzelaŵila mu malo opemphelela kwawo ku Nazaleti, ŵanthu anyinji ‘edabwa na mawu ŵake ofwika pa ntima.’ (Lu 4:22) Tikolaŵila mwaulemu, mawu ŵasu onkhala okata ntima ndipo ŵanthu ovutikalini kukonkheja vatanena. (Miy 25:15) Tingakonkheje Yesu, polaŵila mowama ntima komasoti kuchita vinthu moganizila ayakine. Panthawe iyakine, ŵanthu eyeja-yeja kuluta kwenze Yesu nacholinga chakuti akamvwe mawu ŵake. Yove pechiŵaona eŵamvwila chifundo ndipo “eyamba kuŵaphunzisa vinthu vinyinji.” (Mko 6:34) Olo panthawe yenze munyoza ŵanthu, yove aliye ŵawejele mawu aipa.—1 Pet 2:23.
16 Nthawe ziyakine vunkhala vovuta kulaŵila mwaulemu kuli akwasu komasoti ayasu amumpingo chifukwa chakuti teŵadjaila. Payakine tingaganize kuti tingalaŵile mawu alionse ndipo angakhumudwelini. Koma kansi Yesu enzeona kuti angalaŵile mawu alionse kuli ophunzila ŵake chifukwa chakuti enze ayake? Yayi! Mwachisanzo, atumwi ŵake pechikangana pankhani yakuti nkulu niŵani, Yesu eŵayavya mowama ntima pokatishila ntchito chisanzo cha mwana ntontho. (Mko 9:33-37) Nawosoti akulu angachite luweme kukonkheja chisanzo cha Yesu popeleka malangizo “na mzimu wofasa.”—Aga 6:1.
Nsanja ya Mulonda 1/04/1995 pedji 17 ndim. 8
Tilimbikisane powoneshana chikondi komasoti kuchita viweme—Motyani?
8 Potumikila Mulungu, tonse tingakwanishe kulimbikisana kupitila muchisanzo chasu. Yesu ekwanisha kulimbikisa omvwishila ŵake. Yove enzeukonda utumiki wake komasoti enzeulemekeza. Yove enena kuti utumiki wake wenze monga ni chakulya chake. (Yoh 4:34; Alo 11:13) Changu chantundu wamene uyu chingankhale cholimbikisa kuli ayakine. Kansi mwewo mungakwanishe kuyavya Akhilisitu ayanu kuwona kuti musangalala potumikila Yehova? Mukouja ayakine mumpingo mwanu za vinthu viweme vamukumana navo, ndipo mukochita vamene ivo mosalikuja. Pamusenga ayakine kuti mukate nawo ntchito, mukowona keno ni vokwanishika kuŵayavya kuti akosangalala ngako pouja ayakine vokhuza Yehova, wamene ni Nyamalenga wasu Nkulu.—Miy 25:25.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Insight-2 pedji 399
Kufasa
Munthu onkhala wofasa chifukwa chakuti ali na chikhulupililo komasoti odalila Mulungu kuti akomupasa mphamvu. Yove ofokalini mokulumija olo kuchita vinthu mosaganiza luweme. Munthu angakangiwe kunkhala wofasa chifukwa chakuti olikaikila, wakhumudwa, kuchepa kwa chikhulupililo olo chiyembekezo komasoti kutaya ntima. Munthu wamene aliye ntima wofasa, mu buku ya Miyambo ofotokozewa kuti: “Munthu wosaukata ntima ali monga ni tauni yamene mpanda wake wagumuliwa.” (Miy 25:28) Munthu wotetyo, onkhala pangozi yakuti angayambe kuganizila vinthu vosayenelela vamene vingachitishe kuti achite vinthu viipa.
OGASITE 11-17
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 26
Mukonkhala kutali na “munthu wopusa”
Insight-2 pedji 729 ndim. 6
Mvula
Nthawe. Nthawe ziŵili zikulu-zikulu za mu Chalo cholonjezewa zamene ni chisalo na mainza, tinganene mosakaikila kuti zenze nthawe ya chilala na nthawe yamvula. (Yelekezelani na Salimo 32:4; Nyimbo ya Solomo 2:11, mawu amnyansi.) Kufumila pakati pa Epulayelo kuyafwika pakati pa Okutoba mvula yenze lokwa itontho ngako. Munthawe yoweja, mvula yenzenkhala yovuta ngako. Lemba ya Miyambo 26:1 yuwonesha kuti mvula yenzefunikilalini kulokwa mu nthawe yoweja. (Yelekezelani 1 Samueli 12:17-19.) Olo mmainza mvula yulokwalini masiku onse. Masiku ayakine yulokwa koma masiku ayakine yulokwalini. Chifukwa chakuti nthawe yamene iyisoti yunkhala yozizila, mvula yuchitishasoti kuti munthu akokumvwa kuzizila. (Eza 10:9, 13) Niye chifukwa chake ŵanthu enzetembeja ngako akankhala na malo aweme oyona.—Yes 4:6; 25:4; 32:2; Yob 24:8.
Nsanja ya Mulonda 1/10/1987 pedji 19 ndim. 12
Chilango chutwala chitwazi cha ntendele
12 Pochita vinthu na ŵanthu ayakine tufunikila kuchita vinthu mwasiliyasi, mokatijana na mwayunenela lemba ya Miyambo 26:3 kuti: “Nshamu niwokwapulila hosi, nthambo nizomangila pakamwa pa bulu, ndipo ndodo niyokwapulila nsana wa munthu wopusa.” Nthawe ziyakine, Yehova enzelola kuti ŵanthu ŵake Aisilaeli akogonjesewa na mavuto amene enzeliletela ŵeka. “Chifukwa epandukila Mawu a Mulungu, enyoza malangizo a Wammululu ngako. Tetyo, Mulungu eŵaponeshela mavuto kuti ankhale na ntima wolichefya. Ove ekhubulwa ndipo penzeve woŵayavya. Ove eita Yehova kuti aŵayavye pamatamano ŵawo, ndipo yove eŵapulumusha kumavuto.” (Sl 107:11-13) Koma olo ni tetyo, ŵanthu ayakine aliye nzelu olilimbikisa na maganizo akuti angalondelelini chilango cha ntundu uliwonse. Baibolo yunena kuti: “Munthu wamene oyumisha nkosi wake pavuli pozuzuliwa moweleja-weleja azatyolewe mozizimusha ndipo azapolelini.”—Miy 29:1.
Insight-2 pedji 191 ndim. 4
Kulemala na uchilema
Kukatishila ntchito mwambi. Mfumu ya nzelu Solomo inena kuti “Munthu wamene osiya ntchito yake mmanja mwa munthu wopusa, ali monga ni munthu wamene wapundula mendo ŵake [vamene vingachitishe kuti ankhale wolemala] ali monga ni munthu wamene akumwa chiwawa.” Ni chendi, munthu wamene olemba ntchito munthu wopusa, olichitila yeka chiwawa ndipo owononga vofuna vake. Kulaŵila chendi, ntchito yenzefuna kuti aikate angaikwanishelini, ndipo angakumane na mavuto.—Miy 26:6.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Insight-1 pedji 846
Kupusa
Kuyankha munthu wopusa “mokatijana na usilu wake” pokonkheja kalaŵilidwe kake kaipa, kuchitisha munthu wamene uyo kuti akoganiza nochita vinthu monga ni silu. Pofuna kutiyavya kuti osati tinkhale opusa pankhani zamene izi, buku ya Miyambo yutilangiza kuti: “Osayankha aliyense wopusa mokatijana na usilu wake.” Mmalo mwake, lemba ya Miyambo 26:4, 5 yuwonesha kuti kungankhale koyavya kuyankha munthu wopusa “mokatijana na usilu wake”, mwakuganizila tanthauzo ya vinthu vakulaŵila, kumuwonesha kuti vinthu vakulaŵila ni vopusa, komasoti kumuuja kuti nkhani zakulaŵila ni zosayavya ndipo ayake angapindulelini nazo mwanjila iliyonse.
OGASITE 18-24
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 27
Mapindu ŵatufwana chifukwa chonkhala na azishamwali ngawo-ngawo
Nsanja ya Mulonda 09/2019 pedji 5 ndim. 12
Yehova owona kuti atumiki ŵake olichefya ni antengo wapatali
12 Munthu wolichefya otembeja akapasiwa malangizo. Mwachisanzo, tiyelekezele kuti muli kumisonkhano. Lomba pavuli potandala na akwasu na akalongosi ayakine, muyanu okuitilani pambali nokuujani kuti kachakulya kasalila mmenu. Ni vosachita kukonsha kuti mungachite nsoni. Koma mungatembeje chifukwa chakuti wakuujani vamene ivo ndipo mungayambe kuganiza kuti sembe vankhala luweme ngako kuti wakuujani kamangu. Molingana na vamene ivi, tufunikila kulichefya notembeja keno Mkhilisitu muyasu watang’a ntima notipasa malangizo. Tufunikila kuwona kuti munthu wamene uyo ni muyasu osati mdani wasu.—Ŵelengani Miyambo 27:5, 6; Aga 4:16.
Insight-2 pedji 491 ndim. 3
Muyako
Koma olo ni tetyo, lemba ya Miyambo yutilangiza kuti tufunikila kudalila ayasu komasoti kuŵakhulupilila, komasoti tingawoneshe kuti nise anzelu keno tuŵasenga kuti atiyavye tikakumana na mavuto. Yove yunena kuti: “Osamusiya muyako olo muyawo wa atata ŵako, ndipo osaloŵa mu ng’anda ya nkwako panthawe yawakumana na soka. Muneba wako [sha·khenʹ] ali luweme kupambana nkwako wamene ali kutali.” (Miy 27:10) Munthu elemba mwambi wamene uyu vuwoneka kuti enzetanthauza kuti tufunikila kumulemekeza ngako muyasu wapantima komasoti kuti tufunikila kumusenga thandizo tikakumana na mavuto mmalo modalila nkwasu wakuthupi wamene ali kutali kuti atiyavye, chifukwa chakuti nthawe ziyakine angankhalelini wofunishisha kutiyavya olo vinthu pamoyo wake vililini luweme kuti akwanishe kupeleka thandizo kuli sewo monga nkwake.
Nsanja yophunzila 09/2023 pedji 10 ndim. 7
Achilumbwana—Kansi mufuna kuti moyo wanu uzankhale wotyani?
7 Phunzilo imozi yatingaphunzilepo pa vosankha viipa vechisankha Yehoasi, ni yakuti sewo tufunikila kupanga azishamwali aweme amene angatiyavye kunkhala na minkhalidwe iweme—azishamwali amene okonda Yehova komasoti amene ofuna kumukondwelesha. Sewo tufunikilalini kutandala tyala na ŵanthu amene ŵatulingana nawo misinkhu. Kumbukilani kuti Yehoasi enze ntontho ngako pomulinganija na shamwali wake Yehoyada. Pa nkhani ya kusankha azishamwali mungachite luweme kulikonsha kuti: ‘Kansi ove oniyavya kutang’isha chikhulupililo changu mwa Yehova? Kansi ove onilimbikisa kuti nikokonkheja mfundo za Yehova pa moyo wangu? Kansi ove olaŵila vokhuza Yehova na choonadi chake cha ntengo wapatali? Kansi ove olemekeza mfundo za Yehova? Kansi ove onipasa malangizo nikafunikila chendi vamene ivo?’ (Miy 27:5, 6, 17) Kulaŵila chendi, mwewo mufunikilalini azishamwali amene okondalini Yehova. Koma keno azishamwali ŵanu okonda Yehova, ove azakuyavyeni nthawe zonse!—Miy 13:20.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Nsanja ya Mulonda 15/09/2006 pedji 19 ndim. 12
Mfundo zikulu-zikulu za mu buku ya Miyambo
27:21. Vinthu vatuchita ŵanthu akatitembeja vuwonesha kuti nise ŵanthu otyani. Kulichefya kutiyavya kuziŵa kuti takwanisha kuchita vamene ivo na thandizo ya Yehova komasoti kungatiyavye kuti tipitilije kumutumikila. Keno tuliwona kuti nise ofunika ngako kupambana ayakine ŵanthu akatitembeja, tingawoneshe kuti nise olikuja.
OGASITE 25-31
CHUMA CHUPEZEKA M’MAWU A MULUNGU MIYAMBO 28
Kusiyana kwapakati pa munthu muipa na munthu wolungama
Nsanja ya Mulonda 15/05/1993 pedji 26 ndim. 2
Kansi mukonkheja Yehova na ntima wonse?
“OLUNGAMA onkhala otang’a ntima monga ni mphondolo.” (Miy 28:1) Ove owonesha chikhulupililo, odalila Mawu a Mulungu, komasoti ochita vinyinji potumikila Yehova chifukwa chakuti onkhala otang’a ntima pokumana na mavuto osiyana-siyana.
Insight-2 pedji 1139 ndim. 3
Kumvwisha vinthu
Ŵanthu amene opatuka kwa Mulungu. Munthu aliyense wamene ochita vinthu viipa, owaya-waya kudalila Mulungu akafuna kupanga vosankha. (Yob 34:27) Munthu wotetyo, olola kuti ntima wake umuluŵilishe noyamba kuyenda munjila iipa ndipo onkhalalini na ntima wozindikila. (Sl 36:1-4) Olo kuti olaŵila kuti otumikila Mulungu owona kuti malamulo a ŵanthu ni ofunika ngako kupambana malamulo a Mulungu. (Yes 29:13, 14) Yove oliikila kuvuli ndipo owona kuti nkhalidwe yake yosalilesha monga ni “masoŵela” (Miy 10:23) yove onkhala munthu wosakhulupilika, wankhanza, wopusa, ndipo oganiza kuti Mulungu owonalini olo kuziŵa vinthu viipa vakuchita, owona monga Mulungu aliye mphamvu zokwanisha kuwona vinthu vakuchita. (Sl 94:4-10; Yes 29:15, 16; Yer 10:21) Kupitila mu vochita komasoti minkhalidwe yake yove onena kuti, “Kuliye Yehova” (Sl 14:1-3) ndipo yove ‘omusakila-sakilalini Mulungu.’ Paliye kusogolelewa na Mulungu, angakwanishelini kuweluza mwachilungamo, kuwona vinthu mwanjila iweme, okwanishalini kuganizila mfundo zonse ndipo angasankhelini vinthu mwanzelu.—Miy 28:5.
Insight-1 pedji 1211 ndim. 4
Kukhulupilika
Munthu okwanisha kunkhala wokhulupilika osati tyala chifukwa cha minkhalidwe iweme yali nayo mwachibadwa, koma chifukwa cha chikhulupililo chotang’a komasoti kudalila ngako Yehova kuti angakwanishe kumupulumusha. (Sl 25:21) Mulungu olonjeza kuti azankhale “chishango” komasoti “malo achitetezo,” kuli ŵanthu amene oyenda mokhulupilika. (Miy 2:6-8; 10:29; Sl 41:12) Chifukwa chakuti ove ofuna kunkhala ovomelejeka kwa Yehova nthawe zonse vuŵayavya kunkhala na moyo uweme, ndipo opitilija kukwanilisha cholinga chawo paliye choŵakangisha. (Sl 26:1-3; Miy 11:5; 28:18) Mokatijana na mwechinenela Yobu, munthu aliye chophoniya angatamane chifukwa cha ulamulilo wa ŵanthu aipa komasoti angafwe pamozi na ŵanthu aipa. Koma olo ni tetyo, Yehova otisimikijila kuti oziŵa vokhuza moyo wa munthu aliye chophoniya komasoti kuti munthu wamene uyo azalondele mphoto ndipo sogolo yake izankhale yantendele komasoti azalondele vinthu viweme. (Yob 9:20-22; Sl 37:18, 19, 37; 84:11; Miy 28:10) Molingana na Yobu, chinthu chuchitisha kuti munthu ankhale wofunika komasoti kuti akolemekezewa, nikunkhala wokhulupilika osati kulemela. (Miy 19:1; 28:6) Ŵana amene ali na mwayi wonkhala na munthu wotetyo monga atata olo amayi ŵawo ofunikila kuŵawona kuti ni mphaso. (Miy 20:7) Kulondela mphaso iweme ngako kufumila pa chisanzo cha moyo wa atata ŵawo, kusangalala na gawo ya zina yawo iweme komasoti ulemu wenzeŵapasa ŵanthu kunkhala kokondwelesha ngako.
Kusakila-sakila Mfundo zingatiyavye
Nsanja ya Mulonda 1/12/2001 pedji 11 ndim. 3
Mungakwanishe kupewa matenda antima wauzimu
Kulidalila mopitilila malile. Ŵanthu anyinji amene elwalapo ntima enzelidalila ngako kuti thanzi yawo niiweme akaliye yamba kulwala. Nthawe zinyinji, ove enzewaya-waya kuyapimisha kuchipatala ndipo enzewona kuti kuchita vamene ivo ni kosafunika olo patontho. Nichimozi-mozisoti na ŵanthu ayakine amene oganiza kuti chifukwa chakuti ankhala Akhilisutu kwa nthawe itali, paliye chingaŵachitikile. Payakine ove angawaye-waye kuti alipime mwauzimu mpaka kukumana na mavuto. Nikofunika ngako kukonkheja malangizo ŵechipeleka Paulo onena kuti tufunika kupewa kulidalila mopitilila malile. Yove enena kuti: “Wala oganiza kuti alipaname bwino-bwino asamale kuti osati awe.” Ninzelu kukumbukila kuti tiliye ungwilo, ndipo tufunikila kulipima mwauzimu nthawe zonse kuti tiziŵe keno tiliye matenda auzimu.— 1Ak 10:12; Miy 28:14.