Tšwelopele Go Alafeng Sehlabi

DINGAKA tše mmalwa di be di sa tsebe mo gontši gakaalo ka sehlabi go ba go fihla mehleng ya morago bjale, gomme tše dintši di sa dutše di sa tsebe. Dr. John Liebeskind yo e bego e le mopresidente wa International Pain Foundation o boletše nywageng e sego kae e fetilego gore: “Ga ke nagane gore go na le sekolo sa tša kalafo lefaseng moo go dirišwago diiri tše di fetago tše nne nywageng e mene go ruteng barutwana go hlahloba le go alafa mathata a sehlabi.”

Lega go le bjalo, go atlega go kwešišeng sehlabi go ile gwa kopana le maiteko a magolo a go se alafa. Ka gona, pono ya batlaišwa ba sehlabi e apogile. Makasine wa American Health o begile gore, “Ka moka ga rena re ka thabišwa ke gore bjale lehlakore la tša kalafo le lemoga gore sehlabi se se phegelelago ga se seka feela, eupja ke bolwetši bjo bo alafegago ka bosona.” Pono ye e tlaleleditše koketšegong e kgolo ya palo ya dikliniki tše di gafetšwego go alafa dihlabi.

Moo Sehlabi se Alafšago Gona

Dr. John J. Bonica o butše kliniki ya mathomo ya dikalafo tše di fapa-fapanego tša dihlabi kua United States. O begile gore, “Ka 1969 go be go e-⁠na le tše 10 feela tša dikliniki tše bjalo lefaseng.” Eupja palo ya dikliniki tše di gafetšwego go alafa dihlabi e oketšegile kudu nywageng e 25 e fetilego. Bjale go na le dikliniki tše di fetago sekete tša dihlabi gomme moemedi wa mokgatlo wa setšhaba wa go lwantšha sehlabi se se phegelelago o boletše gore “tše difsa di bulwa mo e nyakilego go ba letšatši le lengwe le le lengwe.”a

Anke o nagane ka se se bolelwago ke seo! Dr. Gary Feldstein, e lego ngaka e alafago ka go hwiša bogogoma kua New York City o boletše gore, “Bjale balwetši ba ba bego ba swanelwa ke go sepela dimaele tše makgolo goba tše dikete go ya go hwetša kimollo ya sehlabi se bohloko kudu ba ka e hwetša kgaufsi le gae.” Ge e ba e le wena o tlaišegago, e ka ba tšhegofatšo e kgolo gakaakang go hwetša thušo go sehlopha sa ditsebi tše di tlwaeleditšwego go alafa sehlabi!

Linda Parsons, mosadi wa molebeledi wa mosepedi wa Dihlatse tša Jehofa o be a tlaišwa ke sehlabi sa mokokotlo ka nywaga e mentši. O ile a tsoma thušo go dingaka ka go latelana, fela sehlabi sa gagwe se ile sa tšwela pele ka matla. Ka letšatši le lengwe ka May e fetilego, monna wa gagwe ka tlalelo o ile a topa puku ya dinomoro tša megala gomme a lebelela ka tlase ga sehlabi. Go be go lokeleditšwe nomoro ya mogala ya kliniki ya go alafa dihlabi yeo e sego kgole le mo ba bego ba hlankela gona ka borwa bja California. Go ile gwa beelanwa nako, gomme matšatši a sego kae ka morago Linda o ile a kopana le ngaka bakeng sa go hlahlobja la mathomo.

Go ile gwa dirwa dithulaganyo tša go alafa Linda e le molwetši yo a lego ka ntle. O ile a thoma go etela kliniki ka makga a mararo ka beke bakeng sa kalafo gomme a latela le lenaneo la kalafo a le gae. Ka dibeke tše sego kae o ile a thoma go kwa bokaone bjo bogolo. Monna wa gagwe o hlalosa gore: “Ke mo gopola a bolela mo e nyakilego e le ka tlabego mantšiboeng a mangwe gore, ‘Ga ke dumele gore ga ke kwe sehlabi le gatee.’” Ka dikgwedi feela, diketelo tša ka mehla kliniking di be di ka kgaotšwa.

Thušo yeo Linda a e amogetšego bakeng sa go fodiša sehlabi sa gagwe ke e swanago le ye e newago ke dikliniki tše dintši tša dikalafo tše di fapa-fapanego tša dihlabi. Kliniki e bjalo e diriša bokgoni bja sehlopha sa ditsebi tša tša maphelo, bjoo go ya ka Dr. Bonica, e lego “tsela e kaone ya go alafa sehlabi se se phegelelago.” Ka mohlala, Linda o ile a alafša bjang sehlabi sa gagwe?

Kamoo Sehlabi se ka Alafšago ka Gona

Poroutšha ya kliniki e hlalosa thulaganyo ge motho a fihla: “Motho yo mongwe le yo mongwe o hlahlobja ke ngaka go bona sebaki sa sehlabi ke moka gwa rulaganywa dipakane tše di nago le tlhaologanyo le mananeo a kalafo. . . . Go dirišwa mekgwa le ditsela tša bokgoni go thuša mmele go tšweletša ‘di-endorphin’ (dikhemikhale tšeo di tšweletšwago ka tlhago tša mmele) bakeng sa go fokotša bohloko le pelaelo le go phema go ithekga ka dihlare-tagi.”

Gare ga dikalafo tšeo Linda a di amogetšego e be e le acupuncture le TENS, yeo e emelago transcutaneous (go phuleletša letlalo) electrical nerve stimulation. O ile a amogela dikalafo tša go tutuetša dikwi ka mohlagase kliniking gomme a newa yuniti e nyenyane ya TENS gore a e diriše gae. Biofeedback​—⁠e lego tshepedišo yeo go yona molwetši a rutwago go šetša dikarabelo tša mmele wa gagwe le go di fetoša gore di fokotše matla a sehlabi⁠—​le yona e ile ya dirišwa.

Kalafo ya mmele, go akaretša le go šidilwa ga ditlhalenama tša ka gare-gare e be e le karolo ya thulaganyo ya ka mehla ya kalafo. Ge nako e dutše e e-⁠ya, eupja ka morago ga ge Linda a itokišeditše yona, go ile gwa thongwa lenaneo la boithobollo lefelong la boithobollo la kliniki gomme la ba karolo e bohlokwa ya kalafo. Go ithobolla ke gabohlokwa, ka ge go hweditšwe go bušetša di-​endorphin tše di sentšwego ke sehlabi se se phegelelago. Lega go le bjalo, tlhohlo ke go thuša batho ba ba kwago bohloko gore ba kgone go latela lenaneo le le holago la go ithobolla.

Batlaišwa ba bantši ba sehlabi se se phegelelago ba ba tlago dikliniking ba nwa diokobatša-bohloko ka ditekanyo tše dikgolo, gomme Linda le yena o be a akaretšwa. Eupja go se go ye kae o be a tlogedišitšwe dihlare tša gagwe, e lego seo e lego pakane e bohlokwa ya dikliniki tša kalafo ya dihlabi. Linda ga se a ba le dika tše bohloko tša ge a tlogela dihlare, fela seo ga se se se sa tlwaelegago. Setsebi se segolo sa tša dihlabi Dr. Ronald Melzack o boletše gore “nyakišišong ya bahlaselwa ba ba fetago 10 000 ba go fsa . . . , ga go na boemo le bjo tee bja temalelo ya ka morago bjo bo bego bo ka tswalanywa le diokobatši tšeo di ilego tša newa bakeng sa go okobatša bohloko nakong ya ge motho a le sepetlele.”

Ka ge gantši karolo e kgolo ya tša monagano e akaretšwa sehlabing se se phegelelago, dikliniki ge e le gabotse di leka go thuša balwetši gore ba hlokomologe sehlabi sa bona. Dr. Arthur Barsky, e lego moprofesara wa Harvard Medical School o hlalositše gore, “Seo o se naganago, seo o se letetšego, tekanyo ya tlhokomelo yeo o e lebišitšego maikwelong​—⁠dilo tše ka moka di na le tutuetšo e kgolo go seo o se kwago e le ka kgonthe.” Ka gona balwetši ba thušwa go tsepamiša kgopolo ditabeng tše dingwe go e na le sehlabing sa bona.

Ditebelelo tša Kalafo

Na dikliniki tše tše difsa tša kalafo ya dihlabi ke tharollo mathateng a batho a dihlabi? Gaešita lege mekgwa ya kalafo ya dihlabi e hlaloswago mo e ka ba e thušago, motho o swanetše go ela hloko ge a kgetha kliniki e swanetšego goba setsebi sa tša dihlabi. Lega go le bjalo, ditebelelo e swanetšego go ba tše di nago le tlhaologanyo.

Go nea mohlala ka taba e bjalo ya katlego: Stephen Kaufman yo a bego a kuka ditšhipi dipapading tša Olympic o ile a tlogelwa e le yo a nyakilego a golofetše ka baka la sehlabi se se phegelelago seo se ilego sa mo swara ge lehodu le be le mo thuntšha molaleng. Ka morago ga dikgwedi tše seswai a le lenaneong la kalafo ya dihlabi, o ile a kgona go boela modirong ka nako e tletšego gomme mafelelong a ba a tsena phadišanong ya go kuka ditšhipi. Lega go le bjalo o itše: “Gantši menwana ya-ka ya maoto e fiša bjalo ka ge eka e ka meetseng a belago.”

Ka gona go sa šetšwe tšwelopele ka moka e thabišago, go molaleng gore ga go matleng a motho go phethagatša kholofetšo ya Beibele e rego: ‘Bohloko bo ka se hlwe bo e-⁠ba gona.’ (Kutollo 21:⁠4) Ka gona, pakane yeo e ka fihlelelwa bjang?

Mekgwa ya go alafa sehlabi, go akaretša le go tutuetšwa ga dikwi ka sedirišwa sa mohlagase

Courtesy of Pain Treatment Centers of San Diego

[Mengwalo ya tlase]