Poledišano ka Lapeng le ka Phuthegong

“Polêlô ya lena e bê ya botho ka mehla, e bê e nokilwexo ka letswai.”​—BA-KOLOSE 4:6.

1. Adama o itše’ng ge Modimo a tliša Efa go yena?

“GA GO na monna yo e lego sehlakahlaka . . . monna o mongwe le o mongwe ke karolwana ya kontinente.” Ke ka mo go ngwadilego monna o mongwe wa serutegi yo a elago hloko nywaga-kgolong e mmalwa e fetilego. Ge a rialo o be a tiišetša feela se se boletšwego ke Mmopi mabapi le Adama: “Xa xo botse xe motho a le nnoši.” Adama o be a e-na le mpho ya polelo le leleme ka gobane o ile a rea diphoofolo ka moka maina. Eupja Adama o be se na sebopiwa se sengwe sa motho seo a bego a ka boledišana le sona. Ga go makatše gore ge Modimo a tšweletša Efa yo mobotsana go yena e le mosadi wa gagwe o ile goeletša ka gore: “Byalo xomme šó, e lexo lešapô la mašapô a-ka, le nama ya nama ya-ka”! Ka gona, ge lapa le thoma go ba gona, Adama o ile a thoma go boledišana le mogagabo.​—Genesi 2:​18, 23.

2. Ke kotsi efe yeo e ka bakwago ke go bogwa ga thelebišene mo go sa laolwego?

² Tikologo ya lapa ke lefelo le swanetšego bakeng sa poledišano. Ruri, go atlega ga bophelo bja lapa ruri go ithekgile ka yona. Lega go le bjalo, poledišano e nyaka nako le maiteko. Lehono se sengwe sa dilo tšeo di jago nako kudu ke thelebišene. E ka ba sedirišwa se se senyago bonyenyane ka ditsela tše pedi. Ka lehlakoreng le lengwe, e ka ba e goketšago kudu moo e ka dirago gore ditho tša lapa di e lemalele, gomme seo sa feleletša ka go hlokega ga poledišano. Ka go le lengwe, thelebišene e ka dira e le botšhabelo ge go e-na le go se kwešišane le maikwelo a a kwelego bohloko. Go e na le go rarolla mathata, banyalani ba ka kgetha go homola gomme ba boga thelebišene. Ka gona, TV ruri e ka tlaleletša tabeng ya go dira gore go se be le poledišano, e lego seo go thwego ke mosenyi yo mogolo wa lenyalo. Bao ba nago le bothata bja go laola go boga thelebišene mo gongwe ba ka naganišiša gabotse ka go kgaogana le yona ka mo go feletšego.​—Mateo 5:29; 18:9.

3. Ba bangwe ba holegile bjang ka go fokotša go boga TV?

³ Ge e le gabotse, go amogetšwe dipego tše di kgahlišago tšeo di laodišago ditšhegofatšo tšeo di tlišitšwego ke go diriša thelebišene gosenene kudu goba go tlogela go e diriša. Lapa le lengwe le ngwadile gore: “Re boledišana ka mo go oketšegilego . . . , re dira dinyakišišo tša Beibele ka mo go oketšegilego . . . re bapala dipapadi re le gotee . . . Dibopego ka moka tša tirelo ya rena ya tšhemo di oketšegile.” Ka morago ga go kgaogana le TV ya lona, lapa le lengwe le itše: “Ga se feela gore re seketša tšhelete, [ba dirile peeletšo ya cable TV] eupja re thomile go ba bao ba momaganeng bjalo ka lapa le go hwetša dilo tše dingwe tše dintši tše holago tšeo re ka dirišago nako ya rena re di dira. Le ka mohla ga re lewe ke bodutu.”

Go Lebelela, go Bolela le go Theetša

4. Banyalani ba ka fetišetšana bjang molaetša wa go thabelana ga bona?

⁴ Go na le dibopego tše di fapa-fapanego tša go fetiša molaetša ka lapeng. Tše dingwe di dirwa ka setu. Ge batho ba babedi ba fo lebelelana, ke sebopego se sengwe sa go fetiša molaetša. Go ba gotee go ka fetiša molaetša wa go ba yo a kgomegago. Balekane ba swanetše go phema go arogana ka nako e telele ka ntle le ge feela go e-na le lebaka le le ka se phengwego. Banyalani ba ka neneketša lethabo la bona ka go thabela tswalano ya bona ya kgaufsi yeo ba nago le yona ka gare ga tlemo ya lenyalo. Ka go swarana ka tsela e bontšhago maikwelo a borutho eupja e le e bontšhago go hlomphana, e ka ba gare ga batho goba ka sephiring, ba bontšha seriti se swanetšego ka moaparo le mekgwa, ba ka fetiša molaetša wa gore ba thabelana go tšwa pelong ka setu. Kgoši e bohlale Salomo e hlalositše se mantšung a: “Sediba sa xaxo a se šexofalê, O thabêlê moxatš’axo wa mehla yela Ò sa le mofsa.”​—Diema 5:18.

5, 6. Ke ka baka la’ng banna ba swanetše go phafogela bohlokwa bja go boledišana le basadi ba bona?

⁵ Go fetiša molaetša gape go nyaka go tšea mehlamo​—go boledišana, e sego go botšana. Mola basadi ba bangwe ba le kaone go feta banna ba bangwe tabeng ya go tšweletša maikwelo a bona, seo ga se boširelo bja gore banna e be balekane bao ba ikhomolelago. Banna ba Bakriste ba swanetše go phafogela gore go hlokega ga poledišano ke bothata bjo bogolo manyalong a mantši, ka go rialo ba swanetše go šoma ka thata gore ba dule ba butše mekero ya poledišano. Ruri ba tla dira bjalo ge e ba bona gotee le basadi ba bona ba ela hloko keletšo e botse yeo moapostola Paulo a e neago go Ba-Efeso 5:​25-33. Gore monna a rate mosadi wa gagwe bjalo ka ge a rata mmele wa gagwe, o swanetše go kgomega ka boiketlo bja mosadi wa gagwe le lethabo, e sego feela ka tša gagwe ka noši. Poledišano e bohlokwa gore a fihlelele tše.

⁶ Monna ga se a swanela go ba le kgopolo ya gore mosadi o swanetše go inaganela gore o a mo thabela. Mosadi o swanetše go kgonthišetšwa ka lerato leo monna a nago le lona go yena. A ka bontšha tebogo ya gagwe ka ditsela tše dintši​—ka dipolelo tše di bontšhago lerato le dimpho tše di sa letelwago le ka go dula a mo tsebiša dilo tšeo mo gongwe di ka mo kgomago. Le gona, go na le teko ya go bontšha tebogo bakeng sa maiteko a mosadi wa gagwe, e ka ba ka go ikgabiša ga gagwe, go šomeng ga gagwe ka thata bakeng sa lapa goba go thekgeng ga gagwe ka pelo ka moka mediro ya moya. Go oketša moo, gore monna a kwe keletšo ya moapostola Petro go 1 Petro 3:7 (NW) ya ‘go dula le mosadi wa gagwe ka go ya ka tsebo,’ o swanetše gore a ipee boemong bja gagwe, e lego seo se bontšhwago ka go boledišana le yena ditabeng ka moka tšeo go swanetšwego gore go dumelelanwe ka tšona, a mo nea kgodišo bjalo ka sebjana se se fokolago.​—Diema 31:​28, 29.

7. Ke tlamo efe yeo mosadi a nago le yona ya go boledišana le monna wa gagwe?

⁷ Ka mo go swanago, gore mosadi a kwe keletšo ye e lego mabapi le boikokobetšo go Ba-Efeso 5:​22-24, o swanetše go kgomega ka go dula a butše mekero ya go boledišana le monna wa gagwe. O swanetše go nea monna wa gagwe “tlhompho e kgolo,” ka polelo ya gagwe gotee le ka boitshwaro bja gagwe. Le ka mohla a se ke a dira ka boitaolo goba a hlokomologa dikganyogo tša monna wa gagwe. (Ba-Efeso 5:​33, NW) Ka dinako tšohle mosadi le monna wa gagwe ba swanetše go ntšhetšana sa mafahleng.​—Bapiša le Diema 15:22.

8. Gore ba boloke mekero ya poledišano e bulegile, basadi ba swanetše go ikemišetša go dira’ng?

⁸ Go feta moo, mosadi o swanetše gore a itiše malebana le go hwela tharing e le go bontšha go ikwela bohloko. Ge e ba go e-na le go se kwešišane, anke a letele nako e swanetšego ya go rotoša taba. Ee, ithute ka Mohumagadi Esitere. O be a e-na le taba e akaretšago lehu le bophelo yeo a bego a swanetše go e hlokomediša monna wa gagwe. Go gata ga gagwe mogato ka bjako ka bohlale go be go bolela go phologa go ba-Juda. Seo re swanetšego go se dira ke go boledišana ge e ba re kwešitšwe bohloko goba re kwešwa bohloko. Bohlale le boemo bjo bo bontšhago go boifa Modimo di ka thuša go dira gore poledišano e be bonolo kudu.​—Esitere 4:15–5:8.

9. Go theetša go tšea karolo efe poledišanong?

⁹ Se se akaretšwago tabeng ya go bula mekero ya poledišano, ke gore o mongwe le o mongwe o tlamegile go theetša seo o mongwe a nyakago go se bolela​—le go dira maiteko a go lemoga seo se tlogetšwego polelong. Seo se nyaka go theetša yo a bolelago ka kelohloko. Ga se feela gore motho o swanetše go kwešiša taba ka botlalo eupja gape o swanetše go ela hloko maikwelo a tutuetšago seo se bolelwago, e lego tsela yeo selo se bolelwago ka yona. Gantši monna o a hlaelelwa tabeng ye. Basadi mo gongwe ba ka tlaišega ka gobane banna ba palelwa ke go theetša. Ge e le basadi, bona ba swanetše go theetša ka kelohloko e le gore ba pheme go metša ba se ba hlahuna. “Yo bohlale o a theetša a okeletšwe thuto.”​—Diema 1:5, PK.

Poledišano Magareng ga Batswadi le Bana

10. Batswadi ba swanetše go ikemišetša go dira’ng e le gore ba dire se se swanetšego tabeng ya go boledišana le bana?

¹⁰ Gape, go na le boemo bjoo go bjona batswadi le bana ba nago le bothata bja go boledišana. Go ‘eteletša ngwana tsela ya gagwe’ go nyaka gore go thewe mekero ya poledišano. Go dira bjalo go thuša go kgonthiša gore ‘lege a tšofetše a se ke a e lahla.’ (Diema 22:6) Therešo ya gore batswadi ba lahlegelwa ke bana ba bona lefaseng ka dinako tše dingwe e tswalana le lengope la poledišano le le tšwelelago nakong ya ge ba le mahlalagading. Tlamo ya batswadi ya go dula ba boledišana le bana ba bona e gatelelwa go Doiteronomomio 6:​6, 7: “Mantšu a ke Xo laetšaxo lehono a a dulê a le pelong ya xaxo. O a tiišetše bana ba xaxo; O bolêlê ôna Ò dutše ngwakong wa xaxo, le xe O le tseleng, xe O y’o rôbala le xe Ò tsoxa.” Ee, batswadi ba swanetše go diriša nako ba e-na le bana ba bona! Ba swanetše go ikemišetša go ikgafela bana ba bona.

11. Ke dilo dife tše dingwe tšeo batswadi ba swanetšego go boledišana le bana ka tšona?

¹¹ Batswadi, botšang bana ba lena gore Jehofa o a ba rata le gore le lena le a ba rata. (Diema 4:​1-4) Dirang gore ba bone boikemišetšo bja lena bja go gafa boiketlo bja lena le maipshino ka baka la kgolo ya bona ya monagano, ya maikwelo, ya mmele le ya moya. Sa bohlokwa tabeng ye ke go ipea boemong bja bona, ke gore, go kgona ga batswadi go bona dilo ka tsela yeo bana ba bona ba di bonago ka yona. Ka go bontšha lerato le le se nago boithati, lena batswadi le ka aga tlemo e tiilego ya go ba le botee le bana ba lena le go ba kgothaletša gore ba le ntšhetše sa mafahleng a bona go e na le go se ntšhetša dithaka tša bona.​—Ba-Kolose 3:14.

12. Ke baka la’ng bana ba swanetše go boledišana ka bolokologi le batswadi ba bona?

¹² Ka lehlakoreng le lengwe, lena bafsa, le tlamega go boledišana le batswadi ba lena. Go leboga seo ba le diretšego sona go tla le thuša go re le ba holofele. Le nyaka thušo le thekgo ya bona, gomme go tla ba nolofalela gore ba e nee ge e ba le boledišana le bona ka bolokologi. Ke ka baka la’ng o dira dithaka tša gago mothopo o mogolo wa dikeletšo? Tšona dithaka tše go molaleng gore di go diretše go gonyenyane kudu ge go bapišwa le batswadi ba gago. Ga di na phihlelo ya bophelo e fetago yeo o nago le yona, gomme ge e ba e se tšona karolo ya phuthego, ruri ga di kgomege ka katlego ya gago ya ka mo go sa felego.

Poledišano ka Gare ga Phuthego

13, 14. Ke melao efe ya motheo ya Beibele yeo e dirago gore poledišano magareng ga Bakriste e be e nyakegago?

¹³ Teko e nngwe ke go dira gore mekero ya poledišano le banabeno ka phuthegong e dule e bulegile. Re opeletšwa ka matla gore re se ngale ‘diphuthego tša rena.’ Re bokana ka morero ofe? ‘Gore re išane leratong le medirong e mebotse.’ Se se nyaka poledišano. (Ba-Hebere 10:​24, 25) Ge e ba o mongwe a go kgopiša, ruri leo ga se lona lebaka la go ngala diboka. Bula mekero ya poledišano ka go latela molao wa motheo wo Jesu a re neilego wona bjalo ka ge o ngwadilwe go Mateo 18:​15-18. Boledišana le motho yo o naganago gore o go bakela manyami.

¹⁴ Ge o e-na le mathata le o mongwe wa banabeno, latela keletšo ya Mangwalo go swana le yeo e hwetšwago go Ba-Kolose 3:​13: “Le fêlê Lè rwalana; Le lebalêlanê xe xo na le e a naxo le taba le e mongwê; bo-ka Kriste xe a Le lebaletše, le lena le dirê ka mokxwa woo.” Se se bolela poledišano go e na le go gana go bolediša o mongwe. Le gona, ge o ka lemoga gore o mongwe ga a na bogwera go wena, latela keletšo ye e lego go Mateo 5:​23, 24. Boledišana le ngwaneno gomme o leke go dira khutšo le yena. Se se nyaka lerato le boikokobetšo go wena, eupja go kwa keletšo ya Jesu ke seo o swanetšego go se dira bakeng sa go hola wena ka noši gotee le ngwaneno.

Keletšo le Kgothatšo

15. Ke ka baka la’ng Bakriste ba sa swanela go palelwa ke go nea keletšo ge ba le boemong bja go dira bjalo?

¹⁵ Tlamo ya go boledišana e akaretšwa le tabeng ya go kwa keletšo ya Paulo go Ba-Galatia 6:1, e rego: “Bana bešo, xe motho a thšoxa à wetše molatong, lena ba Le lexo ba Môya, Le mo tsošê ka môya o bonôlô; xomme Le lena le itotê, xore Le se wêlê melekong.” Boipoetšo bo swanetše go re dira gore re amogele ge motho o mongwe a re šupa mo re fošitšego gona polelong goba boitshwarong. Ge e le gabotse ka moka ga rena re swanetše go ba le moya woo mopsalme Dafida a bego a e-na le wona ge a be a ngwala gore: “Xe moloki a nkôtla, xôna ké leratô; xe a nkxalema, ké xo tlôla hlôxô makhura; hlôxô ya-ka xa e xane xe a boeletša.” (Psalme 141:5) Bagolo ka mo go kgethegilego e swanetše go ba mehlala e megolo ya boikokobetšo, e sego go ba bao ba phegelelago pono ya motho ka noši eupja ba ikemišetše go amogela go retollwa mo go nyakegago, ba dutše ba gopola gore ‘kgati ya motho yo a go ratago e a botega.’​—Diema 27:6, bapiša le NW.

16. Ke molaetša wa mohuta mang woo diboledi tša bafsa di swanetšego go o amogela?

¹⁶ Ke tsela ya bohlale le boipoetšo go bafsa gore ba tsome keletšo le tlhahlo go Bakriste ba ba gotšego ka tsebo bao go bonagalago ba tla ba le selo se se agago se ba ka se neago. Gaešita le bagolo ba ka holega ka tsela ye. Ka mohlala, mogolo o mongwe polelong ya gagwe o ile a bolela gore ditšhegofatšo tšeo di bolelwago go Kutollo 7:​16, 17, mabapi le go se sa swarwa ke tlala le lenyora, e be e le dilo tšeo dinku tše dingwe di ka di lebelelago lefaseng le lefsa. Lega go bjalo, go boletšwe gore lengwalo le le šoma kudu-kudu gona bjale. (Bona Seremo se Segolo sa Kutollo se Batametše!, matlakala 126-8.) Mogolo yo a bego a le gare ga batheetši o ile a ikwa gore o swanetše go bolela taba ye, eupja pele a ka ba le sebaka sa go dira bjalo, ke ge seboledi se mo leleditše mogala gomme se kgopela keletšo lege e le efe bakeng sa go kaonefatša polelo. Ee, anke re nolofaletšeng bao ba nyakago go re thuša ka go bolela kganyogo ya rena ya go nyaka keletšo. Anke re se ke ra kgopišega ka pela goba ra kgomega ka tsela e sa swanelago.

17. Poledišano e ka dirišwa bjang go aga banababo rena?

¹⁷ Kgoši Salomo o boletše molao wa motheo wo o ka šomago gabotse tabeng ya rena. O itše: “Yo a swanetšwexo ke tše botse O se mo hlokišê tšôna, xe ’atla sa xaxo se kxôna xo di dira.” (Diema 3:​27) Re na le molato wa go rata banababo rena. Paulo o itše: “Le se kê la šala le molato wo Le swanetšexo xo o lefa, xe e se thswanêlô ya xo ratana; xobane mo-rata-motho ó phetha molaô.” (Ba-Roma 13:8) Ka gona, e-ba yo botho ka mantšu a gago a kgothatšo. Na mohlanka wa bodiredi yo mofsa o nea polelo ya pele ya phatlalatša? Mo rete. Na kgaetšedi o lekile ka matla goba o dirile gakaone-kaone kabelong ya gagwe ya Sekolo sa Bodiredi sa Pušo ya Legodimo? Mmotše ka mo o thabišitšwego ke maiteko a gagwe. Ka kakaretšo banababo rena le dikgaetšedi ba katanela go dira gakaone ka mo ba ka kgonago ka gona, gomme ba tla kgothatšwa ke polelo e lerato ya tebogo.

18. Ge boipoti bjo bo feteletšego bo bonagala, ke selo sefe seo go se dira e ka bago go bontšha botho?

¹⁸ Ka mo go fapanego, seboledi sa mofsa mo gongwe se ka ba se e-na le bokgoni bjo bogolo, eupja ka baka la bofsa, mo gongwe se ka bontšha boipoti go feta ka mo go swanetšego. Go nyakega poledišano ya mohuta mang mo? Na e be e ka se be botho ge e ba mogolo yo a gotšego ka tsebo a ka mo reta bakeng sa dintlha lege e le dife tše dibotse polelong yeo a e neetšego, eupja, ka nako e swanago ka boleta a šišinye ditsela tšeo ka tšona a ka hlagolelago boipoetšo nakong e tlago? Poledišano e bjalo e be e tla bontšha lerato la borwarre le go thuša ba bafsa go fediša mekgwa e mebe e sa le ka pela, pele e ikepela.

19. Ke ka baka la’ng bagolo le dihlogo tša malapa ba swanetše go ba bafetiši ba molaetša?

¹⁹ Bagolo ba boledišana seng sa bona, le go boledišana le phuthego ka dilo tšeo di holago​—ee, ba phema go utolla dithopa tše bjalo ka tšeo di tswalanago le mathata a boahlodi. Lega go le bjalo, go rata go ba le sephiri kudu go feleletša ka go se holofelwe le go nola moko gomme go ka senya moya o borutho ka phuthegong​—goba ka lapeng. Ka mohlala o mongwe le o mongwe o thabela go kwa pego yeo e agago. Go swana feela le ge moapostola Paulo a be a hlologetše go fetiša dimpho tša moya, ka gona le bagolo ba swanetše go fišegela go fetišetša tsebišo e agago go ba bangwe.​—Diema 15:30; 25:25; Ba-Roma 1:​11, 12.

20. Sehlogo se se latelago se tla ahla-ahla sebopego sefe sa poledišano?

²⁰ Ee, poledišano e bohlokwa ka phuthegong ya Bokriste gotee le ka lapeng la Bokriste. Go feta moo, e bohlokwa le lefelong le lengwe gape. Kae? Bodireding bja Bokriste. Sehlogong se se latelago re tla ahla-ahla ditsela tšeo ka tšona re ka kaonefatšago bokgoni bja rena bja poledišano modirong wo wa bohlokwa.

O tla Araba Bjang?

◻ Lepheko leo le šitišago poledišano ya lapa leo le bago gona gantši le ka fenywa bjang?

◻ Banna le basadi ba ka lebeletšana bjang le teko ya poledišano?

◻ Batswadi le bana ba ka phema bjang moedi wa moloko?

◻ Ke bjang poledišano ka diphuthegong le ka malapeng e ka ipontšhago e le e agago?

[Seswantšho go letlakala 23]

Poledišano e botse e godiša boiketlo le lethabo tša lapa