Umbangi walanda Bibilya yiywela, Uñgana ya Suku. Kukhanda ya Uñgana wendi wo Yehova wakulumbisa tumbu ku waha. Mazi Uñgana wa Suku suma sikhi? Namwahi twaziva tuti Uñgana wa Suku wali kali mukutumina? Vikhi uñgana wasu walumba kali? Vikhi Uñgana wasu wakulumba kuphala ya vizuwa? Lisau yiniye na ze zakwiya heni zakutava vihulu vye.

1. Uñgana wa Suku suma sikhi? Yili Ñgana ya Uñgana wasu?

Uñgana wa Suku unguvulu wa Yehova wali kolu. Yehova wahanda Yesu phala kukhala ñgana ya Uñgana wendi. (Mateus 4:17; João 18:36) Bibilya yiti Yesu “wakukhala Ñgana ya . . . mivu zose.” (Lucas 1:32, 33) Yesu wakuhasa kutumina vathu vose hanu hosi.

2. Volye vakutumina kumuhekha na Yesu?

Yesu kesi kutumina yindi vene. Vathu “vazi khumba zose, malizu, na mbunga ya ma tumbu hose .  . . vakutumina” kumuhekha na Yesu. (Apocalipse 5:9, 10) Vathu vakuti vakutumina kumuhekha na Yesu? Ha Yesu akeya hanu hosi kati kulinu vathu venzi vali zi Kilistau. Mazi zi Kilistau zose vakutumina kolu na Yesu? Lowo. Yehova wahanda tuhu 144.000 vakwiya mu kutumina kolu na Mona endi Yesu. (Tanga Apocalipse 14:1-4.) Vathu vakwau vakukhala hanu hosi.—Salmo 37:29.

3. Mukonda lya vikhi Uñgana wa Suku kawalififili na unguvulu wa vathu?

Zinguvulu za vathu vezi kulumba zikhono phala kumana vithombo, mazi avuvu kavahasi kumana vithombo viose. Kukhanda yikwau, avamwe vasola kutumina samboti, ola mwemomo unguvulu wavu kaukhali simbu. Mazi kakwesi va vahasa kunona Yesu ku Uñgana wa Suku. Bibilya yiti Suku “wahaka uñgana kawesi kwiya uhwa.” (Daniel 2:44) Yesu wakutumina tumbu liose, endi kesi kukhala na kahandu ka vathu. Yesu wali na sisola, muthu wamboti, mukwa sili, endi wakukalonga vathu kulihana samboti umwe na mukwau na kulileka sisola.—Tanga Isaías 11:9.

4. Uñgana wa Suku wakutumina tumbu liose

Kakwesi umwe muthu ali na zikhono zakutumina nañgu Yesu. Tangyenu Mateus 28:18. Vyelienu kukhanda ya sihulu se:

• Mukonda lya vikhi zikhono za Yesu zakutumina kazalififili na za zinguvulu za vathu?

Zinguvulu za vathu kazezi kukhala simbu mu kuzinona. Kukhanda yikwau, avuvu vezi kutumina tuhu mu matumbu avu. Amuni Uñgana wa Suku nawu mwemomo? Tangyenu Daniel 7:14. Vyelienu kukhanda ya vihulu vye:

• Mukonda lya vikhi suma samboti kuziva tuti Uñgana wa Suku kawesi kuhwa?

• Mukonda lya vikhi suma samboti kuziva tuti Uñgana wa Suku wakutumina tumbu liose?

5. Unguvulu wa vathu wafanya kuvula phala kwiya wakasekha

Mukonda lya vikhi unguvulu wa vathu wafanya kuvula phala kwiya Uñgana wa Suku? Talyenu VIDYU. Vyelienu kukhanda ya sihulu se:

VIDYU: Uñgana wa Suku Vikhi?—Sithimbu (1:41)

• Vikhi vyali mukumoneka mukonda lya utuminu wa zinguvulu za vathu?

Tangyenu Eclesiastes 8:9. Vyelienu kukhanda ya sihulu se:

• Mukusoka kwavi, unguvulu wa vathu wafanya kuvula kwene phala kwiyi Uñgana wa Suku? Mukonda lya vikhi?

6. Suku wakahanda vathu vatuziva samboti phala kutumina ku Uñgana wendi

Yesu wakwiya akakhali na “sali setu” mukonda nendi wakakhala hanu hosi akamoni lamba. (Hebreus 4:15) Kukhanda yikwau, Yehova wakahanda 144.000 za vayala na vakhetu va ufelelo va “zikhumba zose malizu na mbunga ya matumbu ose phala kutumina” kumuhekha na Yesu.—Apocalipse 5:9.

• Namwahi uliva mukuziva uti Yesu nava vakutumina nendi vaziva samboti vithombo twakuhita navyu? Mukonda lya vikhi watava momo?

7. Vituminu vya Uñgana wa Suku vyamboti

Zinguvulu zezi kuhana vituminu phala kulava na kukwasa mbunga. Uñgana wa Suku nawu wali na vituminu. Tangyenu 1 Coríntios 6:9-11. Vyelienu kukhanda ya vihulu vye:

• Mukusoka kwavi, vathu vose vasikhele kulandula vituminu vya Suku nga tumbu lyali namwahi?a

• Usoka uti suma samboti kulandula vituminu vya Suku? Mukonda lya vikhi?

• Vikhi vileka kwakuninga ava kavezi kulandula vituminu vya Suku navu vahasa kuhinguluka?—Tala sithimbu sa 11.

VIKHI WATUVA

Uñgana wa Suku wa sili, wali kolu wakukatumina tumbu liose.

Kuzimbuluka

• Volye vakutumina ku Uñgana wa Suku?

• Mukonda lya vikhi Uñgana wa Suku kawalififili na unguvulu wa vathu?

• Yehova wasola nga vathu valumba vikhi phala kutambula zimboti za Uñgana wendi?

KENGA WEKHA

Yesu wakalonga ko kwali Uñgana wa Suku. Tanga phala kuziva.

“O Reino de Deus é algo que está em nosso coração?” (Mu jw.org)

Mukonda lya vikhi Zimbangi za Yehova vavanda tuhu ku unguvulu wa Suku?

Dedicados ao Reino de Deus (1:43)

Tala vye Bibilya yiywela kukhanda ya 144.000 ya vathu va Suku ahandi phala kutumina na Yesu.

“Quem vai para o céu?” (Mu jw.org)

Vikhi vya kakwasa umwe mukhetu akakhala mukaleya kutava kwakuninga Uñgana wa Suku tuhu uhasa kumana na vithombo vyetu?

“Minha busca por um mundo sem injustiça” (Despertai!, novembro de 2011)

Mukanda wa Daniel uleka kwakuninga Uñgana wa Suku wakwiya ukameteka kutumina hose kwakukahita “sambwali lya thembu.” (Daniel 4:16, 17) Hose Yesu akakhala hanu hosi nendi wakaywela kukhanda ya mivu zasu, hati: “Vizuwa vya suka kwene vya ma tumbu.” Endi wakalonga heti vizuwa vyasu khali yikahwili. (Lucas 21:24) Sambwali lya vizuwa vye vya kahwa mu muvu wa 1914.

1. Vikhi Bibilya yakaywela kali?

Mukanda wa Daniel uleka kwakuninga Uñgana wa Suku wakwiya ukameteka kutumina hose kwakukahita “sambwali lya thembu.” (Daniel 4:​16, 17) Hose Yesu akakhala hanu hosi nendi wakaywela kukhanda ya mivu zasu, hati: “Vizuwa vya suka kwene vya ma tumbu.” Endi wakalonga heti vizuwa vyasu khali yikahwili. (Lucas 21:24) Sambwali lya vizuwa vye vya kahwa mu muvu wa 1914.

2. Vyuma vikhi twezi kumona mu tumbu vuli mu muvu wa 1914?

Zindogi vakahula momo kwa Yesu: “Vikhi vileka kwakuninga avi ukwiya, na vye vileka kwakuniga twali ku usukilu wa vyuma vye?” (Mateus 24:3) Yesu wakavatava heti vyuma vinzi vya kwiya vikamoneka vya kuleka kwakuninga endi wali kali mu kutumina kolu. Vimwe vyuma Yesu akatumbula, vita, ukambu wa makulya na vyuma vikwau. (Tanga Mateus 24:7.) Bibilya nayu yakaywela kali momo vathu vakukakhala ku “vizuwa vya suka kwene.” Ayuyu yiti mukonda lya vyuma vyasu mwenyu wakwiya ukahwinyi. (2 Timóteo 3:1-5) Vyuma vye vya viha vya kameteka kuliweza vuli mu muvu wa 1914.

3. Mukonda lya vikhi vyuma vya viha vyezi kumoneka hanu hosi vuli ha Uñgana wa Suku wakameteka kutumina?

Kolu kwakavula ngunda na Sathana hose Yesu akameteka kutumina ku Uñgana wa Suku. Sathana na zidemonyo kavakakhelele na zikhono za kulilenga na Yesu. Bibilya yiywela yiti ‘Sathana na zidemonyo zendi vakavakaya kolu vakeye hanu hosi.’ (Apocalipse 12:9, 10, 12) Sathana ali na thathi yinzi mukonda waziva kwakuninga kwakamba kandambu phala kumuzimisa. Wamona ezi kukenga vithombo vinzi na lamba mu tumbu liose. Amona katwatokelele kunyanyuka mukonda lya vithombo twakumona! Mazi Uñgana wa Suku wakumana na vithombo viose.

LILONGI WEKHA

4. Umbangi wa Bibilya uleka kwakuninga Uñgana wa Suku wakameteka kutumina mu muvu wa 1914

VIDYU: Uñgana wa Suku Wakameteka Kutumina mu Muvu wa 1914 (5:02)

Suku wakalotesa Nabukonozole akakhala ñgana ya Babilonia. Ku silotesu sasu, Yehova wakamuleka vye vya kakhala phala kumoneka kuphala ya vizuwa. Daniel wakaywela vye kulota kwasu kulomboloka. Kulota kwasu kwakalumba mbandu ya unguvulu wa Nabukonozole na Uñgana wa Suku.—Tangyenu Daniel 4:17.a

Tangyenu Daniel 4:20-26. Vyelienu kukhanda ya vihulu vye:

• (A) Nabukonozole wakamona vikhi ha akalota?—Tala vithimbu vya 20 na 21.

• (B) Vikhi vya kukahita na muti?—Tala sithimbu sa 23.

• (C) Vikhi vya kukamoneka ku usukilu wa “sambwali lya thembu”?—Tala sithimbu sa 26.

Silota sa Muti wo Silomboloka Vikhi Kukhanda ya Uñgana wa Suku?

UMBANGI (Daniel 4:20-36)

Uñgana

(A) Muti unene

Uñgana wakatusula kutumina

(B) “Simbyenu muti” kati hahiti “sambwali lya thembu

Uvutuka mukutumina

(C) Uñgana wendi vakumuvutwisa wene”

Mukumoneka kutete . . .

• (D) Muti vikhi?—Tala sithimbu sa 22.

• (E) Thembu yikhi yindi akatusula kutumina?—Tangyenu Daniel 4:29-33.

• (F) Vikhi vya kamoneka na ñgana Nabukonozole ku usukilo wa “sambwali lya thempo”?—Tangyenu Daniel 4:34-36.

MUKUMONEKA KUTETE

Uñgana

(D) Nabukonozole, Ñgana ya Babilonia

Uñgana wakatusula kutumina

(E) Mukuhita kwa 606 hose Yesu khali akamonekene, Nabukonozole wakavinza malazi mukonda lya vye endi kakahesele kutumina mukuhita kwa sambwali lya mivu

Uvutuka mukutumina

(F) Nabukonozole wakakola akavutuki mukutumina

Mukumoneka kwa mbali . . .

• (G) Muti ulomboloka yili?—Tangyenu 1 Crônicas 29:23.

• (H) Thembu yikhi vakatusula kutumina? Namwahi twaziva tuti avuvu kavakakhele mukutumina hose Yesu akakhala hanu hosi?—Tangyenu Lucas 21:24.

• (I) Kwahi na muvu ukhi uñgana wasu wakavutuka mukutumina?

MUKUMONEKA KWA MBALI

Uñgana

(G) Suku wahaka ziñgana za Israel phala kutumina mbunga yendi

Uvutuka mukutumina

(H) Jerusalem vakayihumuna. Kwakahita 2.520 za mivu Suku kakahekele yimwe ñgana phala mbunga ya Israel

Mukumoneka kwa mbali

(I) Yesu wakameteka kutumina kolu ku Uñgana wa Suku

5. Tumbu lya kahinguluka sinene vuli mu muvu wa 1914

Talyenu VIDYU.

VIDYU: Tumbu lya Kahinguluka Vuli mu Muvu wa 1914 (1:10)

Yesu wakaywela kali momo tumbu lya kukakhala hose yindi akukhala Ñgana. Tangyenu Lucas 21:9-11. Vyelienu kukhanda ya sihulu se:

• Vyuma vikhi vya viha wezi kumona ko yivi watunga?

Apostolu Paulo wakaywela momo vathu vakukakhala ku vizuwa vya suka kwene. Tangyenu 2 Timóteo 3:1-5. Vyelienu kukhanda ya sihulu se:

• Usoka uti vilinga vya vathu vyali mwemomo kulinu kumbi?

6. Tangyenu Mateus 24:3, 14. Vyelienu kukhanda ya vihulu vye:

• Milimu zikhi zali mukuhita kulinu zileka kwakuninga Uñgana wa Suku wali kali mukutumina?

• Namwahi navi uhasa kukwasa ku milimu ze?

Uñgana wa Suku wali kali mukutumina kolu. Kwakamba kandambu phala kutumina hanu hosi. Tangyenu Hebreus 10:24, 25. Vyelienu kukhanda ya vihulu vye:

• “Sizuwa sali mukuheta”, amuni vikhi vose twafanya kulumba?

VIKHI WATUVA

Mukanda wa Daniel na vye vyali mu kumoneka mu tumbu vileka kwakuninga Uñgana wa Suku wali kali mukutumina. Nga twaya ku zinzangu za Zimbangi za Yehova, ha tulongi Bibilya ku vakwetu, twakuleka kwakuninga twali na ufelelo wakuninga Uñgana wa Suku wali mukutumina.

Kuzimbuluka

• Mu mukanda wa Daniel uywela kukhanda ya sambwali ya thembu. Vikhi vya kamoneka ku usukilu wa mivu zasu?

• Vikhi vikutevesa kwakuninga Uñgana wa Suku wakameteka kutumina mu muvu wa 1914?

• Namwahi uhasa kuleka kwakuninga utava uti Uñgana wa Suku wali kali mukutumina?

KENGA WEKHA

Tanga phala kuziva vye vathu va vakalilonga sinene vezi kuywela kukhanda ya muvu wa 1914.

“O Tempo em que a moral foi corrompida drasticamente” (Despertai!, abril de 2007)

Tala momo umbangi wa Mateus 24:14 wakakwasa ku mwenyu wa umwe muyala.

“Eu amava o beisebol mais do que tudo!” (A Sentinela, n.º 3 de 2017)

Namwahi twaziva tuti mukanda wa Daniel mu sivatu sa 4 uywela kukhanda ya Uñgana wa Suku?

“Quando o Reino de Deus começou a governar? — (Parte 1)” (A Sentinela, 1.º de outubro de 2014)

Namwahi twaziva tuti sambwali lya thembu yiywela mu mukanda wa Daniel mu sivatu sa 4 zakasuka mu muvu wa 1914?

“Quando o Reino de Deus começou a governar? — (Parte 2)” (A Sentinela, 1.º de novembro de 2014)

Uñgana wa Suku wali kali mu kutumina kolu. Kwakamba kandambu, phala Uñgana wa Suku kulumba vyuma vyamboti hanu hosi. Mu lisau ye, twakutuva vyuma vyamboti wakukalumba.

1. Namwahi Uñgana wa Suku wakuniha mbembwa mu tumbu liose?

Bibilya yiti: “Kwakamba kandambu, vathu vaviha vakuhwa.” Yesu, Ñgana ya Uñgana wa Suku, wakukamana vathu vaviha na zinguvulu za vayala kuvita vye Bibilya yishana yiti Armagedom. (Salmo 37:10; Apocalipse 16:14, 16) Yesu akuniha mbembwa mu tumbu liose.—Tanga Isaías 11:4.

2. Namwahi mwenyu wetu ukukhala ha Suku akukalumba vye yindi asoli ku vathu?

Asi soka kukhala mu tumbu lye vathu vose vakukakhala na sisola kwa Yehova, na muthu na mukwau! “Vathu vamboti vakukakhala hosi, vakakhali mu tumbu na mwenyu kawezi kuhwa.” (Salmo 37:29) Kakwesi yo akukhala na kuvinza, vosi vakukhala na mwenyu kauhwi. Mwemomo twakukhala hose Uñgana wa Suku wakutumina hanu hosi.

3. Vikhi Uñgana wa Suku wakulumba hose vathu vaviha vakuvamana?

Hose vathu vaviha vakuhwa, Yesu akukatumina 1000 ya mivu. Kumivu zasu, Yesu na 144.000 vakwiya vakakwasi vathu hanu hosi phala kavakhali wekha na situsi. Tumbu lyeni liosi lya kukhala lya waha. Vathu vakukhala na kusanguluka kwinzi mukonda vose vakutava vituminu vya Yehova. Mukusuka kwene, Yesu akukavutwisa Uñgana kwa yisi. Ha vye vikukamoneka, zina lya Yehova likwiya “likawahi samboti.” (Mateus 6:9, 10) Vose vakwiya vakazive kwakuninga Yehova Ñgana yamboti, wali na sali sa vathu. Yehova wakukazimisa Sathana, zidemonyo na vathu kavezi kutusula vyuma vya viha. (Apocalipse 20:7-10) Katwesi kwiya tukakhala wekha na mwenyu twali nawu kulinu.

LILONGI WEKHA

4. Uñgana wa Suku wakumana na zinguvulu za tumbu

Bibilya yiti: “Vathu vezi kutumina vakwau phala kuvamwesa lamba.” (Eclesiastes 8:9) Yehova akumana vyuma vye vya viha kukhanda ya Uñgana wendi.

Tangyenu Daniel 2:44 na 2 Tessalonicenses 1:6-8. Vyelienu kukhanda ya vihulu vye:

• Vikhi Yehova na Mona endi Yesu vakukalumba kuzinguvulu na va vezi kuvakwasa?

• Amomo waziva samboti Yehova na Yesu. Mukusoka kwavi, suma samboti ni lowo kumana na zinguvulu?

5. Yesu Ñgana yamboti

Yesu Ñgana ya Uñgana wa Suku, endi akulumba vyuma vyamboti phala kukwasa vathu munu mu tumbu. Talyenu VIDYU phala kutala kwakuninga Yesu wasola kukwasa vathu.

VIDYU: Yesu Wakaleka Vye Uñgana wa Suku Wakukalumba (1:13)

Vyuma vye Yesu akalumba ha akakhala hosi, vileka kwakuninga endi akuhasa kulumba vyuma vyamboti ku Uñgana wa Suku. Zimboti zikhi wasola nga zimoneka? Tangyenu vivathu vya Bibilya viywela vyuma vye.

6. Uñgana wa Suku wakuhana zimboti kazezi kuhwa

VIDYU: Ulekesu wa Vyuma Vyamboti Vya Kumoneka Kuphala ya Vizuwa (4:38)

Tangyenu Salmo 145:16. Vyelienu kukhanda ya sihulu se:

• Namwahi uliva ha uziva kwakuninga Yehova akwiya “akatuhi vyosi twasola”?

VIKHI WATUVA

Suku akulumba viose asoli kukhanda ya Uñgana wendi. Wakalumbisi tumbu lye phala ku waha. Vathu venzi vamboti vakukasimanya Yehova ku mivu zose.

Kuzimbuluka

• Namwahi Uñgana wa Suku ukuwehesa zina lyendi?

• Mukonda lya vikhi tuhasa kukhala na sili kwakuninga Uñgana wa Suku ukulumba vyuma viose Bibilya yakeneka?

• Kukhanda ya vyuma viose Uñgana wa Suku wakukalumba, vikhi yivi usola nga vimoneka sinene?

KENGA WEKHA

Lilongi phala kuziva se Armagedom vikhi.

“O que é a batalha do Armagedom?” (Mu jw.org)

Tanga phala kuziva vye vikkamuneka ku vye Yesu akashana heti “lamba likola.”—Mateus 24:21.

“O que é a grande tribulação?” (Mu jw.org

Tala momo khumba yihasa kusoka mu palayizu.

Imagine-se no Paraíso (1:50)

Mu mukanda wo uvyela momo: “Nakakhala na Vihulu Vinzi vya Kakhala Kukuzikisa mu mbungi”, tala momo umwe muthu kakakheli na woma wa zinguvulu, wakasanga sikwasu akakhala kukenga.

“A Bíblia muda a vida das pessoas” (A Sentinela, 1.º de janeiro de 2012)