Putyina Nkhele Uheneivise, Wesukisa Okuovola
1. Movilongo viomalaka omanyingi oityi ewaneno litetelwa otelitoliu okutalelela kelaka lipopiwapo?
1 Mo Pendekoste yo 33 P.K., etyi ovalongwa va Jesus vatambula ospilitu sandu, ‘avahimbika okupopia momalaka elikalaila,’ okupopila ovanthu ankho vekahipo, vatunda kononthele mbo kokule. (Atos 2:4) Moluotyo, ovanthu 3.000 avambatisalwa. Ngoti ovanyingi ankho vekahipo vapopia elaka limwe aveho veivite, ngo Hebreu ine o Gregu. Mahi, Jeova akoyopo okupopila ovanthu onondaka Mbouhamba wae momalaka avo muene. Ehunga limwe, omokonda ovanthu haunene vetavela vali liwa onondaka onongwa, tyina mbupopiwa melaka liavo muene. Ngotyo, hono omawaneno povilongo papopiwa omalaka omanyingi, kese limwe litetelwa otelitoliu okutalelela kelaka lipopiwa po. (Organizados, p. 107, §§ 2-3) Ovikundyi viomalaka omakuavo, kavipewa otelitoliu, mahi vaivisa kovanthu vapopia elaka liavo motelitoliu yewaneno vakala, no yomawaneno omakuavo akala popepi navo.
2. (a) Ovilinga viokuovola oityi? Opi ovilinga ovio viesukisa? (b) Oñgeni omawaneno apondola okulikuatesako pokati okuundapa motelitoliu yomalaka omanyingi? (c) Oityi tuesukisa okulinga inkha tuvasa omunthu wesuka welaka ekuavo?
2 Inkha ukala potyilongo papopiwa elaka like, upondola vala okuivisa umbo na umbo. Mahi, inkha ukala potyilongo papopiwa omalaka omanyingi, kutyivili. Omawaneno eleka ekuavo pamwe nao aivisa pomaumbo muivisa. Namphila omawaneno oo pamwe emulekesa ovanthu vapopia elaka lienyi, mahi otyilinga tyokuvasa ovanthu mamuivisa, o tyewaneno lienyi ine otyikundyi tyenyi. (Tala okakasa kati: “Likuateseiko Pokati.”) Ngotyo, muesukisa okulinga ononkhono movilinga viokuovola, opi mamupulu opo muvase vana vapopia elaka muhanda. Oñgeni ovilinga viokuovola vipondola okulingwa?
3. Oityi matyilekesa opi ewaneno ine otyikundyi vena okukaovola? Vena okuundapa omuvo ulifwe pi movilinga ovio?
3 Okuonganeka Ovilinga Viokuovola: Omuvo tupesela movilinga viokuovola pana papopiwa omalaka omanyingi, utei konkhalelo yo pofika opo. Ovanthu veñgapi vapopia elaka olio potyilongo? Pena ovaivisi veñgapi? Ewaneno ine otyikundyi, vei ovanthu veñgapi valekesa esuko? Ewaneno kaliovola vala pomaumbo o vomunthele yavo, mahi lipondola okuenda kuna kuvasiwa ovanthu ovanyingi konondimbu mbavo, no nomphangu mbo kokule. Moluotyo, tyina eongano liaonganeka nawa ovilinga viokuovola, tyakolela unene mokonda tyiavela ovanthu ovanyingi omphitilo yokuhivilika enyina lia Jeova.—Rom. 10:13, 14.
4. (a) Oñgeni ovilinga viokuovola viesukisa okuonganekwa? (b) Ononkhalelo patyi mbumwe mbokuvasa ovanthu vapopia elaka liove?
4 Opo ovaivisi vahapitaulule pana paivisa vakuavo tyesukisa okutala nawa. Ovakulu vewaneno haunene omukulu wovilinga, vesukisa okuonganeka nokuendesa nawa ovilinga ovio. (1 Cor. 9:26) Movikundyi viomalaka omakuavo, ovakulu vewaneno likuatesako otyikundyi tyimwe, vaholovona omukuatate umwe wafuapo, omukulu wewaneno ine omukuatesiko wavo, opo ahongolele ovilinga ovio. Omawaneno omanyingi novikundyi, vaonganeka otyilinga tyokuovolola nawa okuundapesa o Internete nomikanda viono telefone opo vavase omanyina eiwe melaka liavo. Konyima avevetelefonalela ine okuvetalelapo, opo vatale inkha ovanthu ovo vakala motelitoliu yavo. Inkha tyaviuka okulinga ngotyo, ovakulu vewaneno likuatesako otyikundyi tyelaka olio, vaonganeka ovaivisi aveho opo pamwe pamwe vaundape movilinga ovio viokuovola.—Tala okakasa kati: “Oñgeni Movasi Vana Vapopia Elaka Liove.”
5. (a) Onondonga patyi mbumwe ovaivisi valinga ovilinga viokuovola vapewa? (b) Oityi tupondola okupopila ovanthu tyina tulinga ovilinga viokuovola?
5 Tuesukisa okusoka nawa oityi matukalinga kese tyikando tuundapa movilinga viokuovola. Mokonda ovilinga ovio, onthele yovilinga viokuivisa, tuesukisa okuvala monkhalelo yatokala ovaivisi. Okupongiya nawa etyi mavakapopia, nokupopia elaka olio tyina vekahi movilinga ovio, ovanyingi tyivekuatesako okutualako nehambu nokuyawisa ounongo wavo melaka liavo. Tupondola okuvalula omuvo tuundapa movilinga ovio viokuovola, mahi katuvalula omuvo una tulinga onomapa nokuhoneka omanyina. Tyina tuvasa omunthu upopia elaka olio, tuesukisa okulinga ononkhono mbokupopia nae onondaka onongwa. Konyima atupopila omukulu wovilinga ine omukuavo oe aholovona, opo ayawiswe momukanda wotelitoliu. Mahi, o putyina omunthu oo alekesa tyotyili okuti wesuka. Namphila ovilinga viokuovola viakolela, tuesukisa okupola pokati opo tuundape mononkhalelo ambuho mbovilinga vietu viokuivisa.—Tala okakasa kati: “Oityi Matupopi Movilinga Viokuovola.”
6. Okuovola ovimpholo tyina ovitateka patyi?
6 Okuovola Ovimpholo: Okuovola ovanthu vahapopi tyina ovitateka vimwe, ngotyo tyihanda okulinga ononkhono mbotyotyili nokutualako. Omunthu wompholo kaimbukilwa kokutumbula enyina liae, no konkhalelo yae, ine o komuvalo wae. Tupu, ombunga yae nomapanga vemuyakulila, kavakumbulula vala liwa ovaivisi vapula. Onondonga mambulandulako pokuovola ovimpholo, mbupondola okutukuatesako tyina tuovola ovanthu vapopia elaka olio.
7. (a) Oityi tupondola okupula momaumbo opo tuvase ovimpholo? (b) Oñgeni tupondola okutulisa omutima womunthu welihaika?
7 Omawaneno novikundyi vielaka liovimpholo, vehole okuundapa nawa, okupula momaumbo. Hamwe omunthu uvasiwa uhole okumona ompholo pomaumbo avo, no kovilinga ine o kosikola. Pamwe wamuene enyingilikilo konthele yetapalo lilondola okuti apa pena ovana ovimpholo. Ine hamwe pombunga yae pena ompholo. Uhalimbueko okuti ovanthu vapondola okulihaika okutaleluapo nomunthu vehei. Anthi, ove upondola okutulisa omutima wa una uvasa, mokupopia nae noukuatyili tyihasete monkhalelo youpanga, ihivilika. Vamwe tyivekuatesako okulekesa Ombimbiliya ine ono DVDs, tyina vapula ku una vavasa inkha ei omunthu umwe ompholo (nkhele kambunelingwe melaka liovimpholo lio Angola). Iya avapopi vala okuti vahanda okupopia novanthu ovo konthele yekevelelo lio Mbimbiliya. Inkha omunthu tuvasa uhuhana okutupopila omunthu ei, hamwe upondola okutambula okakalatau kalekesa apa ove ukala ine kakonga ovanthu pala eliongiyo liewaneno, opo aavele ombunga yae ompholo ine epanga.
8. Oñgeni ewaneno likahi popepi malikuatesako ewaneno liovimpholo?
8 Onthiki ike ine onombali menima, ewaneno liovimpholo lipondola okukonga ewaneno lielaka ekuavo likahi popepi no liavo, opo livekuateseko okuovola ovimpholo motelitoliu yavo. Eliongiyo pala ovilinga ovio maliendeswa newaneno lio vokuhapopi, mupondola okukutikinyua omalekeso no ñgeni ovaivisi mavakapopia. Kese tyikundyi tyipondola okukala nomuivisi wewaneno liovimpholo, nomapa ilekesa apa mavakaundapa.
9. Ovilinga viokuovola ovimpholo pana vitalukilwa ine vilingila ovilinga viavo, vilingwa ñgeni?
9 Tupu tupondola okuovola pana ovanthu vei okuti otyitalukilo tyovimpholo, na pana vehole okuliongiya opo valinge ovilinga vivekuatesako. Ovaivisi vesukisa okuvala omuvalo waviuka pala ovilinga ovio. Tyina vavasa ovanyingi, otyiwa okupopia nomunthu wike ine vevali puvo nounongo, tyipona okupopia navo aveho kumwe. Inkha etompho liaenda nawa, mupondola okulipopila omanyina na apa kese umwe akala.
10. Oñgeni ovaivisi vapondola okuovola pana ovanthu vaundapa?
10 Onkhalelo onkhuavo, okulinga omapa ilekesa pana ovanthu vaundapa, nokuvetalelapo momuvo waviuka. Omapa imwe ipondola okulekesa pana pavasiwa onombomba mbongalosina. Onkhuavo ipondola okulekesa onondyuo mbo vokukomba, no vokusukula ovikutu, no nombale, no nohotele, ine ovilinga ovikuavo. Inkha onomapa ambuho mbulekesa otyipuka tyike, ovaivisi vapondola okupopia onondaka mbelifwa iya avapoloko ounongo. Mokonda mo nohotele pamwe muhikila ovimpholo, tupondola okupopia tyihasete na una uyakula ovanthu konthele yovilinga vietu, iya atumuavela o DVD yapongiyua nomukanda ukonga ovanthu pala eliongiyo liewaneno, opo eviavele ovaenda vavo ovimpholo. Movilinga vimwe tupondola vala okupula inkha muundapa otyimpholo, ine vei umwe otyimpholo uyamo apeho. Inkha motelitoliu muna osikola yovimpholo, tupondola okuavela osikola oyo DVD imwe. (Nkhele kainelingwe melaka liovimpholo lio Angola)
11. Ovilinga viokuovola otyilinga tyakolela movilinga viokuivisa, mokonda yatyi?
11 Ovilinga Viakolela: Okuvasa omunthu upopia elaka liove tyipondola okupuilisa. Tupu, elaka liovanthu vamwe lipondola okupiluluka tyihasete, tyina ovanthu vamwe vailukapo vakuavo aveyapo. Otyo tyipuiya okutualako okunoñgonoka nawa ovanthu motelitoliu. Anthi, ponofika ononyingi ovilinga viokuovola, otyilinga tyakolela unene movilinga viokuivisa. Jeova, wokuetuavela otyilinga tyokuivisa, utupu okapungulula. (Atos 10:34) Oe “uhanda ovanthu vatyo aveho vayovolwe iya avakala nenoñgonoko liafuapo konthele yotyili.” (1 Tim. 2:3, 4) Ngotyo, tuundapei na Jeova nonthue kumwe, opo tuvase ovanthu vomalaka aeho vokuna “omutima omuwa nokuaviuka.”—Luc. 8:15.
[Ehangununo liolutalatu pefo 5]
Likuateseiko Pokati
Inkha ewaneno ine otyikundyi tyihanda okuvatelwa okuvasa ovanthu velaka liavo vapondola okuivisila, omukulu wovilinga upondola okupopia novakulu vomawaneno omakuavo o popepi. Otyiwa okupopia vala nomawaneno ekahi katutu kokule ine okuna ovanthu ovanyingi vapopia elaka olio. Omawaneno okuaitwa ombatelo, apondola okupopila ovaivisi vavo, opo tyina vavasa omunthu upopia elaka olio, vahoneke apa akala nenyina iya avaave omukanda oo komukulu wovilinga opo oe ewavele vewaneno ine otyikundyi tyaita ekuateso. Ovakulu vovilinga vomawaneno ena otyilinga otyo, vapondola okulikuatesako okuundapa otelitoliu yomalaka omanyingi, iya tyina vavasa ovanthu vesuka, avapopila ewaneno ine otyikundyi tyelaka liavo.
Inkha ovaivisi vavasa omunthu welaka ekuavo ulekesa okuti wesuka (ine otyimpholo), vesukisa okuhoneka tyihasete o Formulário Queira Visitar (S-43) aveyavela omuhoneki weuaneno. Ngotyo omunthu oo upondola okukuatesuako tyihasete.—Tala o km 5/11 p. 3.
[Ehangununo liolutalatu pefo 6]
Oñgeni Movasi Vana Vapopia Elaka Liove
• Pula vana ulilongesa navo Ombimbiliya, nombunga, na vana uundapa navo, novanthu ovakuavo.
• Undapesa omikanda viomanyina ono telefone, opo uvase omanyina eiwe melaka olio. Omikanda ovio upondola okuvivasa moseketa yono telefone ine omo Internete.
• Upondola okupula pana ovanthu vaundapa, na pana paladeswa omikanda, mono seketa mbovilinga viakaputu, no monosikola.
• Tala mo jornale yo potyilongo, inkha muna omaiviso apopia eonganeko liovilinga vielaka limwe potyilongo.
• Talelapo onovenda no povitanda papondola okuvasiwa ovanthu velaka ekuavo.
• Tyina wetavelua ku vana vena otyilinga otyo, upondola okuyala omesa yomikanda povitanda, no ponosikola ononene, ine pana patalama omatuku-tuku noviendelo ovikuavo, pamoneka ovanthu vapopia elaka olio.
• Inkha ovitumino motyilongo tyenyi viyeka okutyilinga, upondola okulanda omukanda ine oprograma yo komputadole ilekesa onomphangu haunene pavasiwa ovanthu mo internete.
[Ehangununo liolutalatu pefo 7]
Oityi Matupopi Movilinga Viokuovola
Okupopia monkhalelo youpanga, noukuatyili, tyipondola okutulisa omutima womunthu welihaika. Ovikando ovinyingi, okulekesa omukanda melaka tyikuatesako.
Tyina wakukuinya, upondola okuti: “Tukahi nokuovola vana vapopia elaka eli ______ opo tupopie navo konthele yekevelelo lio Mbimbiliya. Ove wii omunthu tupondola okupopia nae?”
Tyina wovola ovimpholo, upondola okuti: “Okamene. Ndyipondola okukulekesa otyipuka tyimwe? [Oundapesa o DVD, ilekesa oversikulu imwe Yombimbiliya Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas.] Oversikulu ei ipopia konthele Yombimbiliya melaka liovimpholo lio ko Amelika. Okuyawisa ko Mbimbiliya, tuna onovideo ononyingi mbalingwa pala okukuatesako ovimpholo okunoñgonoka Huku. Okuti ove wii omunthu umwe otyimpholo ine uheivite ko nawa upopia elaka liovimpholo?” Inkha omunthu oo kahinangela nawike, otyiwa apeho okumuhinangelesa okuti pamwe wamuene ompholo kovilinga, ine okosikola, no pomaumbo avo.