Poonya — Oityi Molingi?

1-2. Ovanthu ovanyingi tyokulingwa onya tyivekalesa ñgeni? Oityi tupondola okulipula?

MOUYE MUNO tyovanthu okulilinga onya tyalinga otyinene. Ovanthu vamwe valingwa onya mokonda yokwahepa, vamwe omokonda yo oku vatuka, ava vamwe omokonda yotyivala tyavo, novipuka ovikwavo vali. Ovanthu tupu vamona ononkhumbi mokonda yovipuka ovatumini valinga vinyona ohi vamone onombongo. Ovipuka ovio atuho onthwe vitweetela.

² Otyo ovanthu ovanyingi mouye omu vatila tyina vamalingwa onya na tyina vamamono ou ulingwa onya atyivenumanesa. Atuho tuhanda okukala mouye umwe mukahi nawa mwapoleya, omu ovanthu velitekula umwe nawa. Otyo ovanthu vamwe vatutumbila vamane-ko tyokulilinga onya, vehetavelela ovitumino, vatutumbisila ovatumini, ya pokumanga avahulu komutumini wati maviukisa ovipuka. Mahi onthwe Ovakwa-Kilisitu twalongeswa ‘twehelipake mouye’ tukevele vala Ouhamba wa Huku mauya okumana-ko ovivi aviho. (Swau 17:16) Mahi no ngootyo tyina tulingwa onya na tyina tumona vakwetu valingwa onya otyipuka otyo tyitwiihama unene. Pahe upondola okulipula ñgana: ‘Tyina namamono mukwetu ulingwa onya okuti hatyo ame, oityi ndyipondola okulinga?’ Opo tukumbulule epulo, olio tete matutale oñgeni oo Siovaa na Sesusi vakala tyina vamona ovanthu valingwa onya.

SIOVAA NA SESUSI VEYELE ONYA

3. Omokonda yatyi tunumanena tyina tumona ovanthu valingwa onya? (Isaiya 5:7)

³ Ombimbiliya yapopia oityi tyitwihamena unene okulingwa onya nokumona vakwetu valingwa onya. Yapopia okuti Siovaa wetutunga otyifwika tyae, “Ngwe uhole etyi tyaviuka, uhole ouviuki.” (Ovii. 33:5; Ehim. 1:26) Siovaa kalingi onya omunthu nawike, tupu kahande omunthu nawike alinge onya mukwavo. (Epal. 32:​3, 4; Mik. 6:8; Sak. 7:9) Pomuvo womuuli Isaiya Siovaa weivile ova Isilayeli ovanyingi ‘vaulula vala ononkhwo’ mokonda yokulingwa onya nava Isilayeli vakwavo. (Tanga Isaiya 5:7.) Siovaa wamasulile ovanthu vokukalela vala okuliatela kovitumino viae, nokutekula onya vakwavo. — Isa. 5:​5, 13.

4. Sesusi okutala omunthu ulingwa onya tyimukala ñgeni? (Tala olutalatu.)

⁴ Na Sesusi uhole ouviuki uyele onya nga Siovaa. Etyi Sesusi eli pano pohi, pena onthiki imwe amwene omulume umwe walemana okuvoko, emweetehila-mo onkhenda emuhakula. Mahi ononkhalamutwe mbonongeleya avemupolo-po omapita mokonda ankho vesuka vala nokulandula otyitumino tyo tyasapalo, ngwe kavetyinoñgonokele-ale nawa. Avehesuku-vo nokukwatesako omunthu wamona emone. Etyi tyalingile ononkhalamutwe mbonongeleya tyakalesile ñgeni Sesusi? Etyi Sesusi amona okuti “omitima viavo viatena vala atyimunumanesa, atyimukala omapita.” — Malu. 3:​1-6.

5. Tyina twanumana mokonda yonya twalingwa oityi tuna okuhinangela?

⁵ Twetyimona okuti oo Siovaa na Sesusi tyina vamona omunthu ulingwa onya tyiveihama. Noonthwe tyitwiihama unene. (Efe. 4:26 nokatoi m’Ombimbiliya yokulilongesa yoputu kati, “Fiquem irados”) Tuna okuhinangela okuti ngatunuma-numana umwe mokonda yeetyi twalingwa, mahi no ngootyo kamatutyivili-ale okuviukisa etyi twalingwa. Ngwe okukalela vala okunumana otyo tuhakondola onyengo tyipondola okutuvelesa. (Ovii. 37:​1, 8; Tia. 1:20) Opo naina oityi matulingi tyina tulingwa onya na tyina vakwetu valingwa onya? Tulilongesilei kweetyi tyalingile Sesusi.

ETYI SESUSI ALINGILE TYINA OVANTHU VALINGWA ONYA

6. Etyi Sesusi eli pano pohi wamwene ovanthu valingwa-tyi? (Tala olutalatu.)

⁶ Etyi Sesusi eli pano pohi wamwene ovanthu ovanyingi valingwa onya. Wamwene ononkhalamutwe mbonongeleya valinga onya ovanthu, vayawisa kovitumino, vakutila vakwavo omitengi vialema, avevipake povipepe viavo. (Mat. 23:​2-4) Tupu wamwene umwe otyipuka ovatumini vomo Loma ankho valinga onya ovanthu. Pahe ovanthu ovanyingi ankho kavahande vali okutuminwa nova Loma. Tupu vamwe vatiwa ova Seloti vetyipakele-ko umwe tyokupola-ko ova Loma kovipundi. Mahi Sesusi ankho kankhindula omalwei atyitukile-po ovatumini, tupu ankho kakwatesako vana vahanda okutyitukila-po ovatumini. Etyi nthiki imwe Sesusi etyimona okuti vahanda okumukwata vemulinge ohamba, ngwe atundu-po. — Swau 6:15.

7-8. Etyi Sesusi eli pano pohi oityi ahamanene-ko tyokulilinga onya? (Swau 18:36)

⁷ Pomuvo Sesusi ali pano pohi, kelipakele kumwe novatumini aviukise ovipuka ehole okumona. Oityi ehetyilingilile? Sesusi ankho utyii okuti ovanthu kavatungilwe velitumine, kavetyivili okutumina vakwavo nokumana-ko ovitateka viavo. (Ovii. 146:3; Sele. 10:23) Tupu kavetyivili okupola-ko omwii watyo mwene woonya. Ouye utuminwa na Satanasi Eliapu, ngwe una onya omwiipai oe umwe uhindila ovanthu okulilinga onya. (Swau 8:44; Efe. 2:2) Novanthu vana umwe vekahi nawa, mokonda youkwankhali kavetyivili okulinga etyi tyaviuka. — Omup. 7:20.

⁸ Tupu Sesusi ankho utyii okuti Ouhamba wa Huku oo vala mauya okumana-ko etyi tyitwala ovanthu kokulilinga onya. Otyo ankho aendela punda-umbo na punda-umbo, otyo “alongesa ovanthu oviwa ovipe Viouhamba wa Huku.” (Luka 8:1) Sesusi waungumanesile vana ankho vena “ondyala yoviwa, vena ohunga yeevi viaviuka” eveti ononkhumbi mambukapwa-ko. (Mat. 5:6 nokatoi m’Ombimbiliya yokulilongesa yoputu mu Luka 18:​7, 8) Mahi matyiya okumana-ko onya oyo, havanthu vatyitukila-po ovatumini, outumini wa Huku uli keulu ‘wehe wouye uno.’ — Tanga Swau 18:36.

POONYA HETEKELA SESUSI

9. Oityi tyikwaavela onthumbi yokuti Ouhamba wa Huku oo vala mauya okuviukisa ovipuka?

⁹ Mokonda tuli ‘kononthiki mbahulilila’ mbouye uno, tyokulilinga onya tyalinga vali otyinyingi tyipona pomuvo Sesusi ankho eli pano pohi. Mahi na hono uhohiya otyipuka otyo o Satanasi, noukwankhali wovanthu atumina. (2 Tim. 3:​1-5, 13; Ehol. 12:12) Nga Sesusi, noonthwe tutyii umwe okuti matyiya okumana-ko omwii woonya, Satanasi Eliapu, Ouhamba wa Huku vala. Mokonda onthwe tulongesa ovanthu Ouhamba wa Huku omo twaika omutwe, katulipake novanthu vatutumbisa ovatumini, vahanda vamane-ko tyovanthu okulilinga onya. Tutalei etyi tyalingile omuhikwena umwe Ombangi utiwa o Stacy.a Etyi Stacy ehenelilongese otyili, welipakele motyikundyi tyimwe tyovanthu vahanda okumana-ko tyokulilinga onya, pahe ahimbika okusoka ine etyi eli nokulinga tyikwatesako umwe ovanthu. Wati: “Pomuvo pana ankho ndyilipula ine nahula umwe kovanthu mavaviukisa ovipuka. Pehepano nahula Kouhamba wa Huku. Ndyityii okuti Ouhamba oo, oo umwe mauya okuviukisa ovipuka.” — Ovii. 72:​1, 4.

10. Oityi tutila vokuhanda okuviukisa ovipuka kavalingi etyi Sesusi apopia mu Mateusi 5:​43-48? (Tala olutalatu.)

¹⁰ Ovanthu vokulipaka movikundyi viokuti vahanda okuviukisa ovipuka nokumana-ko onya, vetupu-ale etyi vapola-ko, valinga vala ovanthu vononthumba-ungo, vokupaka onkhongo. Mahi ovipuka ovio havio-ko Sesusi alongesile, havio-ko alingile. (Efe. 4:31) Umwe utiwa o Jeffrey wapopia wati: “Etyi tyokuti tukatutumbisa ovatumini vaviukise ovipuka, katyisete-ale tyinkhindula omalwei omanene, ovanthu pahe avahimbika vala okulivaka ovipuka.” Mahi Sesusi wetulongesa okuti ovanthu aveho vena okulingwa olwembia, okuti umwe na ava vetuhukaisa, na ava vehetavela evi tulongesa. (Tanga Mateusi 5:​43-48.) Mokonda onthwe Tuvakwa-Kilisitu, tulikwatehila umwe tulinge atyiho Sesusi etulongesa, tulandula umwe monomphai mbae.

11. Oityi tyipondola okututwala kokulipaka movikundyi viava vati matuviukisa ovipuka?

¹¹ Namphila tutyii umwe okuti Ouhamba wa Huku oo vala mauya okumana-ko tyokulilinga onya, mahi no ngootyo tyipondola okutupwiya okulinga ngeetyi tyalingile Sesusi tyina tulingwa onya. Tala vala etyi tyakalele umwe utiwa o Janiya etyi alingwa onya mokonda yotyivala tyae. Wapopia wati: “Otyipuka otyo atyindyihama unene atyinumanesa, pahe ankho nahanda okuvekondolela etyi vandinga. Andyilipake motyikundyi tyimwe tyovanthu ankho vahanda okumana-ko okapungulula, no tyokulingwa onya. Ankho ndyisoka okuti, otyo otyipuka tyaviuka ndyina okulinga opo vetyimone okuti etyi nalingwa tyanumanesa.” Etyi pakala Janiya etyimono okuti otyipuka otyo una okutyiyeka-po. Wapopia vali wati: “Ankho ndyikahi nokulinga ngeetyi tyilinga ovanthu ovanyingi, okuyumba onthumbi movanthu anahayumbu onthumbi mu Siovaa. Etyi nasoka umwe nawa, andyitundu-mo.” Noonthwe twesukisa okulunguka twehelipake movikundyi viovanthu vati tuhanda okuviukisa ovipuka tyina tulingwa onya. — Swau 15:19.

12. Oityi tusukisila okutala nawa evi matutange neevi tutehelela neevi tutala?

¹² Oityi matyitukwatesako okutula omutima tyina tulingwa onya? Vamwe tyivekwatesako, okukoya nawa evi mavatange, neevi mavatehelela, neevi mavatale. Ovipuka vimwe vipakwa mo Internete vilekesa ovanthu velilinga onya naava vatyitukila-po ovatumini. Pamwe ovipuka vipopiwa Molaliu no mo Televisau hatyili-ko-ale. Ine tukalela vala okutehelela ovipuka ovio, namphila hamwe vimwe otyili, tutupu-ale etyi matupolo-po, matumanena-po vala omuvo wetu, avitutokotesa omutwe, avitunumanesa vala apehena-le etyi matulingi. (Omih. 24:10) Tyihe otyo vala, tupondola pahe atuhayumbu vali onthumbi Mouhamba wa Huku, mauya okumana-ko onya.

13. Oityi tutila okutanga Ombimbiliya ononthiki ambuho tyipondola okutukwatesako tyina tumona vakwetu valingwa onya?

¹³ Okutanga Ombimbiliya apeho nokusoka kweetyi twatanga tyipondola okutukwatesako unene tyina tulingwa onya. Omuhikwena umwe utiwa o Alia, wanumanene unene etyi atala ovanthu vo pomaumbo avo valingwa onya. Tyemunumanesile umwe unene mokonda ava yatyo ankho veli nokulinga onya vakwavo, ankho vetupu-ale etyi veli nokulingwa. Wapopia wati: “Ndyelipulile andyiti, ‘ndyikahi nokulimbwa-ko okuti o Siovaa vala mamane-ko onya?’ Pomuvo watyo opo, andyitange omukanda wa Sombe 34:​22-29. Onovelesikulu ombo ambunthyinangelesa okuti petupu otyipuka natyike Siovaa eheete. Siovaa oe vala waoya kokuviukisa, oe vala uviukisa umwe nawa ovipuka.” Pahe mokukevelela Ouhamba wa Huku uye okuviukisa ovipuka, oityi tuna okulinga tyina tulingwa onya na tyina tumona vakwetu valingwa onya?

OITYI MATULINGI?

14. Oñgeni tuna okutekula vana valinga vakwavo onya? (Ova Kolosu 3:​10, 11)

¹⁴ Onthwe tutupu-ale etyi tupondola okulinga ovanthu vahalinge vali onya vakwavo. Mahi no ngootyo tyitavela onthwe tuvelinge olwembia atuhalingi ngeetyi valinga. Ngeetyi twelilongesa-le onthwe tusukisa okulinga ovanthu olwembia, nga Sesusi. Olwembia olo malutwaavela ononkhono mbokutekula nawa vakwetu, na vana umwe valinga onya vakwavo. (Mat. 7:12; Loma 12:17) Tupu Siovaa uhambukwa unene tyina tuhalinge onya vakwetu tuvelinga olwembia. — Tanga Ova Kolosu 3:​10, 11.

15. Oityi tutila oviwa ovipe vitepulula kovanthu valinga onya?

¹⁵ Opo twahanumane tyina tumona ovivi vili mouye ou, otyipuka otyinene tupondola okulinga, okupopila ovanthu otyili ty’Ombimbiliya. Oityi tupopila ngootyo? Omokonda “enoñgonoko lya Siovaa” lipondola okupilulula omunthu ankho ukahi ngotyinyama, alingi omunthu wovanthu, omunthu wolwembia omunthu wombembwa. (Isa. 11:​6, 7, 9) Omukwendye umwe utiwa o Jemal, etyi ehenelilongese Ombimbiliya mokwatala ovivi ankho vilingwa potyilongo akala, elipake kumwe novanthu vamwe ankho vatutumbisa ovatumini. Wapopia wati: “Netyimona okuti omunthu opo apiluluke kesukisa okututumbiswa. Ame mwene nelimonena-ko, napiluluka tupu otyili ty’Ombimbiliya nelilongesa.” Ovipuka Jemal elilongesile ovio viemwaavelele ononkhono ayeke-po okweenda novanthu vana. Ine ovanthu ovanyingi tuvelongesa Ombimbiliya avetavela avapiluluka, avayeke-po ovivi valinga, opo kovanthu vokulinga ovivi kutepuluka.

16. Oityi wahandela okupopila ovanthu etyi Ouhamba maukalinga?

¹⁶ Noonthwe tulinga umwe nga Sesusi. Tupopila ovanthu okuti Ouhamba wa Huku oo vala mauya okumana-ko onya kombanda yohi. Otyipuka otyo tyipa omphamekelo ovanthu aveho veli nokulingwa onya. (Sele. 29:11) Stacy twapopia-le wati: “Okulilongesa otyili otyo tyankhwatesako okuhanumana tyina ndyimona vakwetu valingwa onya, na tyina ame mwene ndyilingwa onya. Siovaa wamphameka noviwa vili m’Ombimbiliya.” Opo tutyivile okupameka ovanthu neetyi tyili m’Ombimbiliya tyokuti onya maiya okupwa-ko, tusukisa okulifwiika nawa. Ine ulilongesa umwe nawa etyi twapopia monthele ei atyikala umwe komutima, opo mokala tyafwapo ine omunthu umwe kosikola aa o kovilinga ukupula tyimwe tyiyemba ko onya motyivili okumukumbulula.b

17. Oityi Siovaa alinga etukwateseko okukoleleya onya?

¹⁷ Mokukevelela ‘ouye ou utuminwa’ na Satanasi okupwa, pamwe matulingwa umwe onya. Mahi tyina tulingwa onya na tyina tumona ovanthu valingwa onya, katutokota omutwe mokonda tutyii okuti apa kapii Satanasi “mapolwa-ko.” (Swau 12:31) M’Ombimbiliya Siovaa wetupopila omokonda yatyi kombanda yohi kweyulila ovivi, no oñgeni akala tyina etutala twehulilwa. (Ovii. 34:​17-19) Etyi tyalingile Sesusi Siovaa wetyituma tyihonekwe, opo tulilongesile-ko etyi tuna okulinga tyina tumona onya kombanda yohi. Tupu tulilongesila-ko okuyumba onthumbi Mouhamba mauya okumana-ko onya apa katutu. (2 Pet. 3:13) Naina tutwaleiko okwivisa oviwa ovipe Viouhamba nombili, tyikevelela onthiki ohi aiho maikeyula ‘ouviuki, noukwatyili.’ — Isa. 9:7.