Tuesukisa Okuyovolwa!
OVANTHU vamue ankho vekahi nokuheya omamanya akolela unene pofika imue popepi no Pittsburgh, ko Pennsylvania, EUA, avatumbukilwa nomaande omanyingi. Ovaundapi etyive avahitikilwa metoto limue lihena omeva likahi 73 yo nometulu pohi. Etyi papita ononthiki ononthatu, ovalume ovo ankho vokukahi pohi, avayovolwa okuveeta kombanda nomuenyo. Oñgeni vayovolwamo?
Ovanthu vana veveyovola, vakuatesuako nomapa ankho vena ilekesa nawa omphangu oyo, netoto pana ankho pahitikilwa ovaundapi ovo. Tupu ankho vena Oloso (GPS) ilekesa oñgeni ohi ikahi. Avaheye nomakina okuviukilila petoto ankho vekahi, avayendyelesa otyipuka tyimue ngotyiyendyo, avevenanemo wike wike metoto olio, ñgeno vankhila. Ovalume ovo aveho avahambukwa unene, nokupandula unene vana veveyovola.
Ovanyingi puonthue kamatuhitikilwa pohi ngovaundapi ovo, tupu katunetumbukilwe no tyiponga otyinene atukala pokati kombila nomuenyo. Mahi, atuho tuesukisa okuyovolwa, mokonda katupondola okutyilika omauvela, nokukulupa, no nonkhia. Job omulume umue ankho wekolelo, wati: “Omunthu watyitua nomukai, ononthiki mbae kambuhi, tupu mbeyula ononkhumbi. Ngatyina tyipita nonthemo, omunthu utyitwa auvuka iya atetuako, katualako nomuenyo, wenda nkholo ngokafi.” (Jó 14:1, 2) Pahe palambale omanima 3.500 tunde etyi onondaka ombo mbapopiwa, mahi na hono mbulekesa okuti ombotyotyili, mokonda olie puonthue hono wahankhi? Kese tyilongo apa tuvasiwa, namphila tuyunga nawa ekongoko lietu, mahi tuesukisa okuyovolwa mononkhumbi, no moukulupe, no mononkhia.
Ovanongo vamue mouye novanthu ovakuavo vali, vekahi nokuundapa unene okuovola okuyawisa omanima omuenyo wovanthu, opo vakale vali omanima omanyingi tyipona aa vakala hono. Eongano limue liapopia okuti vena otyilinga “tyokufinda ononkhia mbuna mbutukulukila vala ovanthu tyehetyihandele, nokuvatela ovanthu veongano olio opo vatale inkha mavetyivili okuavela ovanthu omuenyo wahapu.” Namphila hono ounongo wovanthu ovo weliyauisa, mahi okuupaka kumue nehando liavo enene, katyikahi nokuyawisa ononthiki mbomuenyo wovanthu. Ngetyi tyapopile Moisesi omanima 3.500 kohale, ovanthu vakala vala nomuenyo omanima 70 ine 80 kuapwa.—Salmo 90:10.
Tyilinge ove utavela onondaka mba Job konthele yomuenyo no nonkhia ine kutavela, mahi katyitavela okumbutyilika. Tyina omanima alamba, no ove ukahi ‘nokukanyauka ngokafi,’ okuenda—kononkhia, kokule nomapanga ove, nombunga yove, neumbo liove, novipuka aviho walinga. Omunongo Salomau ohamba yo Isilayeli kohale, wahoneka okuti: “Ovanthu vokuna omuenyo vetyii okuti mavankhi, mahi vokuankhia kavei vali natyike, vetupu vali ofeto, mokonda omalusoke avo anyima.”—Eclesiastes 9:5.
Ngetyi Ombimbiliya yetyipopia, ononkhia mbukahi “nokutumina ngohamba,” mbutumina ouye ngomutumini omukalavi, iya otyo tyinumanesa unene. Enga, ononkhia ondyale yahulililako muna ovanthu aveho vesukisa okuyovolwa. (Romanos 5:14; 1 Coríntios 15:26) Namphila ovanthu vamue mouye valongeswa nawa nokuamanekeswa nawa opo vayovole ovakuavo, kavapondola okukuetela eyovo liahapu. Mahi, Jeova Huku Omupakeko wovanthu, waonganekale eyovo liotyotyili.
[Olutalatu Lualandwa pefo 3]
Photo by Gene J. Puskar-Pool/Getty Images