Ndekyere aho Kuvuga?

Kyaba nikwo kiri, niki ekirikubaasa kukuhwera kumanya yaaba oine kugumizamu noovuga?

Omu mahanga agamwe, omuntu yaahika omu myaka ya bukuru aine kubanza yaaceberwa omushaho batakagarwize busya ebihandiiko bye by’okumwikiriza kuvuga. Abakristaayo abarikutuura omu mahanga ago, niboorobera ebiragiro ebyo n’eki ab’obushoboorozi barikucwamu. (Rom. 13:1) Kwonka hoona ahu orikutuura, noobaasa kumanya yaaba nookibaasa kuvuga gye.

SHWIJUMA OKU ORIKUVUGA

Nk’oku kirikworekwa aha mukura gwa National Institute on Aging (NIA) eky’omuri United States, noobaasa kutandika orikwebuuza ebibuuzo ebi:

• Ningumirwa kushoma ebipande by’aha nguuto nari kuhweza gye omu kiro?

• Ningumirwa kuhindura ebisya byangye naaba ninza kureeba enyima nari omu ndeeberwamu y’emotoka?

• Nikingumira kurahuka kukoresa ekigyere kyangye kukiiha aha muriro kukita aha bureeki?

• Ninvuga mpora oshanga nindeetera ebiiruka ebindi kugyenda mpora?

• Haine obu mbaire ndi haihi kukora butandu nari ekiiruka kyangye kisiisikaire ahabw’okutomera ebintu?

• Haine obu poriisi yaanyemereize ahabw’okuvuga kubi?

• Obumwe ningwejegyera naaba ninvuga?

• Haine emibazi ei ndikukoresa erikubaasa kukwata aha ku ndikuvuga?

• Haine obu ab’eka yangye nari banywani bangye barikwerarikirira ahabw’oku ndikuvuga?

Waaba waagarukamu ngu eego aha kibuuzo kimwe nari bibiri aharibyo, noobaasa kuteekateeka aha kukora empinduka. Nk’eky’okureeberaho, noobaasa kucwamu kutuubya emirundi ei orikuvuga okukira munonga omu kiro. Butoosha shwijuma kureeba oku orikuvuga. Noobaasa kubuuza omwe aha b’eka yaawe nari munywani waawe kukugambira eki arikuteekateeka aha bikwatiraine n’oku orikuvuga. Noobaasa n’okuteekateeka aha kugaruka kwega amashomo g’okuvuga gye. Kwonka ku oraabe waagarukamu ngu eego aha bibuuzo ebirikukira obwingi, kikaabaire eky’obwengye kurekyera aho kuvuga.a

OKU EMISINGYE YA BAIBULI ERIKUBAASA KUKUHWERA

Obumwe tikyorobi kumanya yaaba okiri omuvugi murungi. Kandi nikibaasa kukugumira nari kukugwisa kubi waateekateeka aha kurekyera aho kuvuga. Mbwenu shi ni misingye ki ya Baibuli erikubaasa kukuhwera kucwamu gye aha nshonga egyo? Ka tureebe emisingye ebiri.

Manya obugarukiro bwawe. (Enf. 11:2) Twaguma nitukura, nituba tutakibaasa kureeba n’okuhurira gye, kandi enyama z’omubiri gwaitu nizihwa amaani turemwa kukora ebintu omu bwira. Nk’eky’okureeberaho, abantu abaingi ku barikugyenda nibakura nibakyetegyereza ngu baine kurekyera aho kuzaana emizaano emwe, ahabw’okuba kyorobi kuhendeka. Nikyo kimwe n’aha kuvuga. Obumwe, omu bucureezi omuntu okuzire naabaasa kucwamu kurekyera aho kuvuga kwenda kwerinda akabi. (Enf. 22:3) Kandi abandi baamugambira ebirikukwata aha ku arikuvuga, omuntu omucureezi naabahurikiza kandi aikiriza obuhabuzi bwabo.—Gyeragyeranisa 2 Samueli 21:​15-17.

Yetantare orubanja rw’okusheesha eshagama. (Bir. 22:8) Emotoka neebaasa kureetaho akabi yaaba etavugirwe gye. N’ahabw’ekyo, omuntu orikugumizamu naavuga kandi obwo atakibaasa kuvuga gye naaba naata amagara ge n’ag’abandi omu kabi. Kandi yaakora butandu akaita omuntu, naabaasa kugiibwaho orubanja rw’okusheesha eshagama.

Otateekateeka ngu torikwija kugaruka kuheebwa ekitiinisa nari kutwarwa nk’ow’omuhendo waacwamu kurekyera aho kuvuga. Yehova naakunda emitwarize yaawe mirungi nk’obucureezi, okufayo aha bandi, n’okuba orikwetwara. Kandi naaraganisa kukureeberera n’okukuhuumuriza. (Isa. 46:4) Tarikwija kukutsigaho, n’ahabw’ekyo mushabe akuhwere kukoresa gye obwengye n’okwetegyereza kureeba yaaba oshemereire kurekyera aho kuvuga.