ƐZUKOALƐDEƐ 15
Anwoziezielɛ Mɔɔ Fɛta
WƆ ANWOZIEZIELƐ ka dɔɔnwo fane ɛ nwo. Gyihova nea sonla ahonle nu na “dasanli nea sonla ɛnyelɛ zo” a ka edwɛkɛ a. (1 Sam. 16:7) Saa ɛsiezie ɛ nwo kpalɛ na ɛ nwo te a, menli banwu wɔ kɛ ɛbu debie na ɔbamaa bɛanyia ɛhulolɛ kɛ bɛtie wɔ. Saa ɛsiezie ɛ nwo kpalɛ a, ɔbaha ahyehyɛdeɛ ne mɔɔ ɛgyi ɛkɛ ɛmaa ye nee wɔ tievolɛma adwenle mɔɔ bɛlɛ ye wɔ Nyamenle ne mɔɔ ɛsonle ye anwo la.
Adehilelɛ Mɔɔ Ɛbava Wɔayɛ Gyima. Baebolo ne ɛngyehyɛ anwoziezielɛ nwo mɛla dɔɔnwo ɛmmaa yɛ. Noko ɔfa ngyinlazo kpalɛ mɔɔ ɔbaboa yeamaa yɛazi kpɔkɛ kpalɛ la ɔmaa. Mɔɔ hyia kpalɛ wɔ ɛhye mɔ anwo la a le kɛ yɛyɛ ‘debie biala yɛte Nyamenle anyunlu.’ (1 Kɔl. 10:31) Ngyinlazo boni mɔ a fane yɛ anwoziezielɛ nwo a?
Mɔɔ lumua la, Baebolo ne ka kɛ yɛmaa yɛ sonlabaka ne nee yɛ adɛladeɛ nwo ɛde. Wɔ Mɛla mɔɔ Gyihova vale manle Yizilayɛma la anu, ɔyɛle ngyehyɛleɛ mɔɔ fane anwondelɛ nwo la. Kɛ neazo la, ɛnee saa ɛsɔfoma ne ɛlɛba arazonle a, ɔwɔ kɛ bɛbia na bɛkpo bɛ adɛladeɛ fane dodo mɔɔ mɛla ne maa adenle la. (Sɛlɛ. 16:4, 24, 26, 28) Keleseɛnema ɛnle Mosisi Mɛla ne abo, noko ngyinlazo mɔɔ wɔ nu la yɛ gyima kɛkala. (Dwɔn 13:10; Yek. 19:8) Saa yɛlɛkɔ ɛleka mɔɔ yɛsonle anzɛɛ daselɛlilɛ a, ɔwɔ kɛ yɛ sonlabaka ne, yɛ ɛnwomenle mɔɔ yɛdie nee yɛ adɛladeɛ yɛ kɛnlɛma amaa yɛangyegye awie mɔ. Ɔwɔ kɛ bɛdabɛ mɔɔ bɛmaa ɛdendɛlɛ nee bɛdabɛ mɔɔ bɛyɛ yɛkile wɔ bama ne azo la yɛ ɛhye anwo neazo kpalɛ. Saa yɛnea yɛ anwoziezielɛ boɛ a, ɔkile kɛ yɛbu Gyihova nee ye ahyehyɛdeɛ ne.
Mɔɔ tɔ zo nwiɔ, Baebolo ne ka kɛ yɛziezie yɛ nwo wɔ adenle mɔɔ kile kɛ yɛze deɛ na nyiane wɔ yɛ nye zo la azo. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo dule Keleseɛne mraalɛ folɛ kɛ ‘bɛziezie bɛ nwo kɛnlɛma wɔ adenle mɔɔ kile kɛ bɛze deɛ na nyiane wɔ bɛ nye zo la azo; tɛ tileyɛlɛ mɔɔ bie ɛtɛbale ewiade ɛlɛ anzɛɛ avikpa nee mgbɔba mɔɔ bɛfa bɛayɛ bɛ nwo sɔɔnwo, bɛawula adɛladeɛ anzɛɛ bɛaheda ndanlɛ awolɛ ɛsesebɛ. Emomu, kɛmɔ ɔfɛta mraalɛ mɔɔ sonle Nyamenle la.’ (1 Tem. 2:9, 10) Ɔwɔ kɛ mrenya noko siezie bɛ nwo wɔ adenle mɔɔ kile kɛ bɛze deɛ na nyiane wɔ bɛ nye zo la azo.
Awie mɔɔ ze deɛ la ɛnyɛ debie ɛmboda awie mɔ na ɔndwe adwenle ɛtane ɔmba ɔ nwo zo. Nyiane wɔ bɛ nye zo kile kɛ bɛbava nwunu anzɛɛ adwenle kpalɛ bɛali gyima. Awie mɔɔ da zɛhae subane ne mɔ ali la bu Nyamenle ngyinlazo ne mɔ na ɔyɛ ye ninyɛne pɛpɛɛpɛ. Subane ɛhye mɔ mɔɔ yɛda bɛ ali la ɛngile kɛ ɔnle kɛ yɛsiezie yɛ nwo kɛnlɛma, emomu ɔbaboa yɛ yeamaa yɛ adwenle ara yɛ anwoziezielɛ ne azo na yɛahoati anwoziezielɛ mɔɔ ɔle hyeleenyi la. (1 Dwɔn 2:16) Saa yɛwɔ ɛleka mɔɔ yɛsonle, daselɛlilɛ nu, anzɛɛ yɛlɛyɛ gyima gyɛne bɔbɔ a, yɛkpondɛ kɛ yɛfa ngyinlazo ɛhye mɔ yɛdi gyima. Ɔwɔ kɛ yɛ adɛladeɛ mɔɔ yɛwula bɛ wɔ sua nu bɔbɔ la da ye ali kɛ yɛze deɛ yɛɛ nyiane wɔ yɛ nye zo. Bie a yɛbanyia adenle yɛali daselɛ wɔ sukulu anzɛɛ gyima nu. Ɔwɔ nuhua kɛ yɛnrɛziezie yɛ nwo kɛ mɔɔ yɛlɛkɔ debiezukoalɛ anzɛɛ nyianu a yɛyɛ la, noko ɔwɔ kɛ yɛ adɛladeɛ ne mɔ anye te na ɔkile kɛ yɛze deɛ.
Noko asolo kɛzi awie biala siezie ɔ nwo a. Kɛ ɔde ala ɛne. Awie biala nee mɔɔ ɔ nye die nwolɛ a, na ɛhye le kpalɛ. Noko ɔwɔ kɛ yɛfa Baebolo adehilelɛ yɛyɛ gyima dahuu.
Ɛzoanvolɛ Pita lale ye ali kɛ, debie mɔɔ hyia tɛla tileyɛlɛ nee adɛladeɛ la a le ‘Nyamenlezo anwofɛlɛko mɔɔ vea ahonle nu’ la. (1 Pita 3:3, 4) Saa ɛlɔlɛ, anyelielɛ, anzondwolɛ nee ahunlunyele yi yɛ ahonle nu na yɛ diedi ne gyi ye kpundii a, ɛhye mɔ bayɛ sunsum nu adɛladeɛ mɔɔ wula Nyamenle anyunlunyia amgba.
Mɔɔ tɔ zo nsa, Baebolo ne tu yɛ folɛ kɛ yɛnlea saa yɛ anwoziezielɛ le kɛnlɛma a. Bɛha anwoziezielɛ mɔɔ le “kɛnlɛma” la anwo edwɛkɛ wɔ 1 Temɔte 2:9. Ɛnee Pɔɔlo ɛlɛka mraalɛ adɛladeɛ nwo edwɛkɛ ɛdeɛ, noko ngyinlazo ko ne ala fane mrenya nwo. Debie le kɛnlɛma a, ɔ nye te yɛɛ ɔnle basabasa. Saa yɛlɛ nwonane afoa nu ninyɛne dɔɔnwo anzɛɛ yɛnlɛ ye dɔɔnwo a, yɛbahola yɛamaa yɛ anwoziezielɛ nwo ade.
Debie mɔɔ lumua mɔɔ menli ta nwu ye ndɛ wɔ yɛ anwoziezielɛ nwo la a le yɛ ti enrinli. Ɔwɔ kɛ yɛmaa ɔyɛ kɛnlɛma na yɛsiezie ye kpalɛ. Amaamuo nee subane mɔɔ bɛfa bɛwo bɛ la kola ka kɛzi awie yɛ ye enrinli la. Ninyɛne ɛhye mɔ da ali wɔ ɛzoanvolɛ Pɔɔlo folɛdulɛ ne mɔɔ wɔ 1 Kɔlentema 11:14, 15 mɔɔ fane kɛzi yɛsiezie yɛ enrinli la anu. Noko, saa awie siezie ye enrinli ɔmaa ɔsɔho awie mɔɔ ɔ nee ye awodeɛ ɛnle ko la ɛdeɛ ne a, ɛhye nee Baebolo ngyinlazo ɛnyia.—Mɛla 22:5.
Wɔ mrenya afoa nu, bɛ kɛsa mɔɔ bɛbakpa la boka bɛ anwoziezielɛ kɛnlɛma ne anwo. Wɔ ɛleka mɔɔ bɛbu bɛ nloa azo enrinli kɛ ɔle kpalɛ la, ɔwɔ kɛ awie biala mɔɔ lɛ bie la pepɛ zolɛ kɛnlɛma dahuu.
Mɔɔ tɔ zo nna, ɔnle kɛ yɛ anwoziezielɛ kile kɛ yɛkulo ewiade ne nee ye ndenle ne mɔ. Ɛzoanvolɛ Dwɔn bɔle kɔkɔ kɛ: ‘Bɛmmakulo ewiade anzɛɛ debie biala’ mɔɔ wɔ ewiade la. (1 Dwɔn 2:15-17) Atiakunluwɔzo ɛtane ngome a ɛyi ewiade ɛhye anu a. Nuhua bie mɔ mɔɔ Dwɔn bobɔle bɛ aluma la a le nwonane nu atiakunluwɔzo nee ɛbɛlabɔlɛ nu adubɛnwo. Eza Ngɛlɛlera ne twe adwenle kɔ atuadelɛ sunsum, anzɛɛ tumi mɔɔ bɛdwazo bɛtia ye la azo. (Mrɛ. 17:11; Ɛfɛ. 2:2) Atiakunluwɔzo nee subane ɛhye mɔ ta da ali wɔ kɛzi menli siezie bɛ nwo la anu. Zɔhane ati, bie a bɛ anwoziezielɛ ne bayɛ hyeleenyi, ɔbamaa bɛ nwo agua ɛkɛ, ɔbamaa awie biala adwenle ahɔ bɛ nwo zo, ɔnrɛyɛ bɔkɔbɔkɔ anzɛɛ ɔbahile kɛ ɛhwee ɛnvale bɛ nwo. Kɛ Gyihova azonvolɛ la, yɛkpo anwoziezielɛ zɛhae mɔ mɔɔ da ewiade ne nee ye ndenle ne mɔ ali la.
Kɛ anrɛɛ ɛbazukoa ewiade ne la, duzu ati a ɛmmaa mrenya nee mraalɛ mɔɔ bɛnyi sunsum nu mɔɔ bɛwɔ Keleseɛne asafo ne anu la neazo ne ɛnga wɔ anwoziezielɛ ɛ? Mgbavolɛ mɔɔ bɛ nye la kɛ bɛbayɛ bagua nu tendɛvolɛma kenlebie la bahola anlea menli mɔɔ bɛfɛta na bɛmaa bagua nu ɛdendɛlɛ la adɛladeɛ ne mɔ. Yɛ muala yɛbahola yɛazukoa menli mɔɔ bɛva nɔhalɛlilɛ bɛyɛ ɛzonlenlɛ gyima ne ɛvolɛ dɔɔnwo la neazo ne.—1 Tem. 4:12; 1 Pita 5:2, 3.
Mɔɔ tɔ zo nnu, saa yɛlɛsi mɔɔ le kpalɛ la anwo kpɔkɛ a, ɔwɔ kɛ yɛkakye kɛ “Kelaese andwenle ɔdaye mumua ne ɔ nwo.” (Wulo. 15:3) Mɔɔ ɛnee hyia Gyisɛse kpalɛ la a le kɛ ɔbayɛ Nyamenle ɛhulolɛdeɛ. Eza Gyisɛse vale awie mɔ mɔɔ ɔboa bɛ la ɔlumuale ɔdaye mumua ne ye boɛyɛlɛ nyunlu. Saa adɛladeɛ bie mɔɔ yɛbakpomgba nee kɛzi yɛbaziezie yɛ nwo la bagyegye menli mɔɔ wɔ ɛleka mɔɔ yɛlɛsonle kɛkala la a, duzu a ɔwɔ kɛ yɛyɛ a? Saa yɛsukoa mɛlɛbɛnwoaze sunsum mɔɔ Kelaese lale ye ali la a, ɔbaboa yɛ yeamaa yɛazi kpɔkɛ nrɛlɛbɛ nu. Ɛzoanvolɛ Pɔɔlo hanle ngyinlazo ne anwo edwɛkɛ kɛ: “Yɛmkpondɛ kɛ yɛtenda awie agyakɛ anu.” (2 Kɔl. 6:3) Ɔlua ɛhye ati, bie a yɛbagyakyi enrinli ɛyɛlɛ anzɛɛ adɛladeɛ mɔɔ ɔbahola yeamaa menli mɔɔ yɛkpondɛ kɛ yɛdi bɛ daselɛ aye bɛ adwenle avi edwɛkɛ ne azo la.
Ɛgyinlanlɛ Nee Azedɛnlanlɛ. Kɛzi ɛbagyinla anzɛɛ ɛbadɛnla aze kpalɛ la noko boka bɛ nwo enililɛ nwo. Nɔhalɛ nu, asolo awie biala nee mɔɔ vea ɔ nwonane ne anu a, yemɔti yɛngulo kɛ yɛdi mɛla biala. Noko, ɔwɔ kɛ yɛyɛ ye nzonlɛ kɛ, kɛmɔ Baebolo ne ka la, saa ɛgyinla ɛtenrɛ ɛ nwo a, ɔkile kɛ ɛdi ɛ nwo eni yɛɛ ɛlɛ anwodozo. (Sɛlɛ. 26:13; Luku 21:28) Noko, kɛmɔ bie a adiema bie ɛbutu ɛyɛ gyima ɛvolɛ dɔɔnwo anzɛɛ yenyi anzɛɛ ɔnlɛ anwosesebɛ la ati, wɔannea a ɔnrɛhola ɔnrɛgyinla ɔnrɛdenrɛ ɔ nwo anzɛɛ bie a ɔwɔ kɛ ɔfa ɔ nwo ɔsua debie. Noko wɔ menli mɔɔ bɛkola bɛgyinla la afoa nu, saa bɛlɛtendɛ bɛahile awie mɔ a ɔle kpalɛ kɛ bɛbagyinla bɛadenrɛ bɛ nwo kpalɛ amaa yeangile kɛ bɛle anyetele anzɛɛ bɛ nye ɛnlie. Ɔnle ɛtane noko kɛ tendɛvolɛ bie bava ɔ sa ado ɛkponle ne mɔɔ tendɛvolɛma gyinla nwolɛ la azo, noko saa tendɛvolɛ ne anva ɔ nwo anzua ɛkponle ne a ɔmaa tievolɛma nyia ɔ nwo adwenle kpalɛ.
Ninyɛne Mɔɔ Nwolɛ Te. Tɛ yɛ nwo mɔɔ yɛsiezie ye kpalɛ yɛamaa yeayɛ kɛnlɛma la angome a hyia a, emomu ɔwɔ kɛ ninyɛne mɔɔ yɛfa yɛkɔ daselɛlilɛ la noko anwo te.
Suzu wɔ Baebolo ne anwo nea. Yɛ nuhua dɔɔnwo Baebolo tete a yɛnrɛhola yɛnrɛdɔ bie ɛkɛ ne ala. Noko, ɔnva nwo mekɛ dodo mɔɔ yɛ Baebolo ne ɛli la, ɔwɔ kɛ ɔda ali kɛ yɛnea ye boɛ.
Ndenle dɔɔnwo wɔ ɛkɛ mɔɔ bɛdua zo bɛhyehyɛ ninyɛne wɔ daselɛlilɛ baage nu a, noko ɔwɔ kɛ yɛyɛ yɛmaa nwolɛ te. Wɔnwu bie ɛlɛ kɛ nolobɔlɛnli bie yɛle kɛ ɔkenga Baebolo ne yeahile suamenle ne ala la yɛɛ kɛlata bie vile ye Baebolo ne anu dɔle aze a, anzɛɛ bie a wɔ mekɛ mɔɔ adiema nrenya bie ɛlɛmaa ɛdendɛlɛ wɔ asafo ne anu la ɔ? Asoo yeandwehwe wɔ adwenle? Saa ngɛlata mɔɔ ɛfa ɛwula Baebolo nu la bahwehwe awie mɔ adwenle a, ɔbayɛ kpalɛ kɛ ɛbava wɔawula ɛleka gyɛne wɔ wɔ baage ne anu na wɔamaa wɔ ninyɛne mɔɔ wɔhyehyɛ la ayɛ kɛnlɛma. Eza kakye kɛ, wɔ ɛleka bie mɔ, saa awie fa Baebolo ne to aze a bɛbu ye kɛ ɔngile ɛbulɛ fee.
Ɔwɔ kɛ anwoziezielɛ kpalɛ kyia yɛ. Eza ɔka kɛzi awie mɔ bu yɛ la. Noko mɔɔ tɛla biala la, yɛmaa ɔkyia yɛ ɔluakɛ yɛkulo kɛ ‘ngilehilelɛ ne mɔɔ fane Nyamenle yɛ Ngoanedievolɛ ne anwo la yɛ nvasoɛ wɔ debie biala mɔɔ yɛyɛ la anu.’—Tae. 2:10.