Kɛ̄ Enɛ Kaāna Zuurabahtɔ̄ Doo

1. Mɛɛ̄ na a bɔloo kɔ a nɛ zuurabahtɔ̄ a? Naa baatɛ̄.

NƐ ZUURABAHTƆ̄ wee a tɔɔ̄loo doodoo wa? Wee nia pio nɛɛ enɛ zuurabahtɔ̄. Kerewo, a wee agaloo pio nɛɛ, e bɔɔ wee wa aa enɛ zuurabahtɔ̄. Kaɛlɛɛ ɛrɛgebah kɛ̄ a mɛā doo, a bɔloo kɔ dɛ̄dɛɛ̄ ii i nɛ zuurabahtɔ̄ ɛnia ii aā ziī sɔ̄ yii ziī. Ena anua a? Nyɔnɛbee Jizɔs bee kɔ elu esuāloo kaka pya a wee ye nyɔɔnɛ dumɛ tɛ̄maloo wereloo ba ɛrɛ loo ɛnia aba. (Jɔn 13:35) E ziī sīdee i tɔgɛ i wereloo ama na tɛ̄maloo enɛ zuurabahtɔ̄ pya i wuga nɛɛdam le nɛɛwa sɔ̄ a bɔloo. Muɛ̄ Ue Bari kɔ “kaāna zuurabahtɔ̄” wee doo kɔ nɛɛ a ɛrɛ “le gbo.”—Kam 27:​9, NWT.

2. Ena a bɔloo kɔ pya kanɛɛ a para edoo a, e ena anua a? (Ɛpnage ekpo a kura “Zuurabahtɔ̄ A Wee Lu Enɛ Bie Enɔānu Taɛyɛɛ Kaɛ.”)

² A bɔloo kɔ pya kanɛɛ a suā kɛ̄ enɛ kaāna zuurabahtɔ̄ doo. Tɛ̄maloo Jizɔs, Jɛhova enɛā tam pya kanɛɛ kɔ ba a kuūdɛɛ̄loo bɔŋanaloo. (1 Pit 5:​2, 3) Ziī sīdee ba doo lo ama na tɛ̄maloo enɛ zuurabahtɔ̄ a aabu Baibol sɔ̄ ba gaa nɛ ekɔaue bu bɔŋanaloo. Ba ɛrɛnage enɛ zuurabahtɔ̄ ziī ziī naana pee, gbaānageloo lo naana pee edaga pe. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ gbaāloo dɛ̄dɛɛ̄ ii edap nɛ kaāna zuurabahtɔ̄ a?

3. (a) Bu mɛ sīdee na i dap nɔ lo elu nɛɛ a para nɛ zuurabahtɔ̄ a? (Aisaia 9:6; ɛpnage ekpo a kɔ “Nɔ Jizɔs Sɔ̄ O Gaa Nɛ Zuurabahtɔ̄.”) (b) Ena i nɔ bu ekobee ue ama a?

³ I dap nɔ kɛ̄ enɛ kaāna zuurabahtɔ̄ doo tɛ̄maloo enɔ pya edobah a le bu Baibol, lo a eetɔɔ̄ na lo Jizɔs. Ziī esobee alu enɛ ye na “Nɛɛka Zuurabahtɔ̄.” (Buū Aisaia 9:6.) Bu ekobee ue ama, i gaa le nɔ nu i dap doo sɔ̄ ziī nɛɛ i kɔ nɛ kɔ i nɛe ye zuurabahtɔ̄, le nu i dapnage doo sɔ̄ alu ebɛɛ̄ kɔ i nɛ zuurabahtɔ̄ kere lo nɛɛ naa kɔ i nɛ kɔ i nɛe ye zuurabahtɔ̄. I gaa le nɔnage nu anua a lee kɔ i nɛ zuurabahtɔ̄ taɛ sɔ̄ a bɔloo, le bu sīdee a bɔloo.

SƆ̄ ZIĪ NƐƐ I KƆ NƐ KƆ I NƐ YE ZUURABAHTƆ̄

4-5. Sɔ̄ ziī nɛɛ i kɔ nɛ kɔ i nɛe ye zuurabahtɔ̄, amunu ebip na a bɔloo kɔ i dasī bip aba ii a? Naa nɛ edobah.

⁴ Lo ziī nɛɛ kɔ i nɛ kɔ i nɛ ye zuurabahtɔ̄, tuatua e na i dasī doo a? Bu i dap ɛɛ kɔ lo nɛɛ dɛrɛ i nyiɛ nyɔɔ, e a dap i taɛ eyerebah ye nɛ aba lo sɔ̄. Kerewo, a bɔloo kɔ i dasī bip aba ii kɔ: ‘M dāgebeeloo nu akiiloo ue ama leere ni?’ Pio sɔ̄, sīdee a lee eera lo eyerebah nɛ nɛɛ naale tɛ̄maloo enɛ ye zuurabahtɔ̄, mɛ tɛ̄maloo egbī nɛɛ a dābeeloo nu akiiloo lo ue kaāna, lɛɛ o dobah lo nɛɛ nɛ nɛɛ a bee a kɔ nɛ kɔ o nɛ ye zuurabahtɔ̄ a.

⁵ Naa ɛp edobah ama. Naa su kɔ ziī o gbo ɛrɛ ziī gbɛnɛ eyɔloo. A kɔ a nɛ kɔ egbiāetɛ̄ keekee sīdee dooa pie loo, lɛɛ a bip olo kɔ, ‘Amunu sīdee dooa pie loo na o kɛɛrɛ kɔ a lee a?’ Dap lu kɔ a ɛrɛ sīdee dooa pie loo a wee nia olo kaāna kiiloo lo dumɛloo, mɛ kerewo, oo le dɔktɔ, e o sii ɛrɛnage lɔgɔ kpɔā akiiloo kɛ̄ eboh taɛ lo bee dumɛloo doo. Nyɔɔwo, sīdee o dap yerebah nɛ o gbo ama na tɛ̄maloo enyɔɔnɛ ye gbī nɛɛ a dābeeloo kɛ̄ eboh lo dumɛloo doo lokwa lo nɛɛ dap ye yerebah nɛ.

6. Ena anua i dap sagɛ lo edasī yira lɛɛ i gae nɛ zuurabahtɔ̄ a?

⁶ Kereadoo a tɔɔ̄ i loo kɔ i dāebeeloo nu akiiloo ziī ue kaāna, i dapnage sagɛ lo edasī yira bu ziī nwīkere sɔ̄ lɛɛ i gae nɛ zuurabahtɔ̄ lo nɛɛ. Ena anua a? Nyɔnɛbee Kam 15:28 kɔ “ekɛɛrɛ nɛɛ kaāna dogo bura kɛ̄ a eture ebip doo.” E lo i kɛɛrɛ kɔ i suāe ye ture ni a? Eleenage lo i dasī gbītɛ̄nu, yere kara, sa bura nu akiiloo lo ue kaāna. Lo i doo wo, i ture egbaaloo nu alu ekɛɛrɛ Jɛhova kiiloo lo ue. Dooraa i naa ɛp edobah nɛɛ mɔmanudɛɛ̄ Natan.

7. Ena o nɔ aāloo nu a bee siraloo Natan a?

⁷ Mɛnɛ Devid bee kɔ nɛ nɛɛ mɔmanudɛɛ̄ Natan kɔ a gbī ewue tɔkaɛ nɛ Jɛhova. Aba lo sɔ̄, Natan bee ye agara nɛ kɔ a wuh. Mɛ ebee lee kɔ Natan a yira sa dasī bip Jɛhova. Ena anua a? Nyɔnɛbee Jɛhova naa bee gbī kɔ Devid a wuh tɔkaɛ ye nɛ. (1 Edoo 17:​1-4) Dookɛ̄ nu a bee sira ama tɔgɛ doo, lo ziī nɛɛ kɔ i nɛ kɔ i nɛ ye zuurabahtɔ̄, etɔgɛ kɔ i ɛrɛ suānu lo ii “nwaābah kɔ ue.”—Jem 1:19.

8. Dɔɔ̄na ena anua a bɔloo kɔ i dasī kɛɛrɛ nu leere lɛɛ i gae nɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ a?

⁸ Dɔɔ̄na nu anua a bɔloo kɔ i dasī kɛɛrɛ nu leere lɛɛ i gae nɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ na kɔ: Lo zuurabahtɔ̄ i nɛ ziī nɛɛ doo kɔ a biaɛfii nu a ye yerebu taāŋa, ili i nyɔɔnɛ ye toora lo toh. Nyɔɔwo, a bɔloo kɔ i dasī kɛɛrɛ nu leere lɛɛ i gae nɛ zuurabahtɔ̄.

KƐ̄ I DAP NƐ ZUURABAHTƆ̄ DOO SƆ̄ NƐƐ NAA BEE I KƆ NƐ KƆ I NƐ YE ZUURABAHTƆ̄

9. Ena pya kanɛɛ ɛrɛ edasī suā leere lɛɛ ba gae nɛ zuurabahtɔ̄ a? (Pya Galatia 6:1)

⁹ Aā ziī sɔ̄ yii ziī, alu ebɛɛ̄ kɔ pya kanɛɛ a nɛ zuurabahtɔ̄ ziī wuga nɛɛdam ale nɛɛwa lo “etɛ̄na ziī ekwɔ.” (Buū Pya Galetia 6:​1, NWT.) Study note a baatɛ̄ dɔ kpa kaɛ ama bu New World Translation kɔ dua nɛɛ a le doo wo “e’ina nyɔɔ dee eture ye mmɛloo si gbɛnɛ pɔrɔ, kerewo, a dap lu kɔ a sii si lɔgɔ gbɛnɛ pɔrɔ.” Nu pya kanɛɛ eseeasī na lo eyerebah nɛ lo nɛɛ kɔ a tɔɔ̄ bia nyɔɔ dee a ture nɛɛ mmɛloo dum a naatah. (Jem 5:​19, 20) Lɛɛ pya kanɛɛ gae nɛ zuurabahtɔ̄ lo nɛɛ, ba ɛrɛ edasī gbītɛ̄ sa suā lo a le bu kaka lo nɛɛ bee tɛɛ̄ge ekwɔ naa e, lokwa wa zuurabahtɔ̄ dap dɔbiī nɛ lo nɛɛ. Pya kanɛɛ suā kɔ aba nyɔɔbee ziī nɛɛ biaɛfii nu bu sīdee alu kee loo kɛ̄ ba alaba kɛɛrɛ doo naa kura kɔ lo nɛɛ edora nu a bɛā Jɛhova. (Rom 14:​1-4) Mɛ lo alu kɔ bu kaka ziī nɛɛ wuga etɛ̄na ziī ekwɔ lo edap gbee gbanialoo a nyɔɔnɛ Jɛhova ɛnia ni a? Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ enɛ ye zuurabahtɔ̄ a?

10-12. Sɔ̄ pya kanɛɛ gaa nɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ a naa bee wa kɔ nɛ kɔ ba a nɛ ye zuurabahtɔ̄, ena ba edoo a? Naa nɛ edobah. (Ɛpnage foto.)

¹⁰ A ɛrɛ nu finiabah pya kanɛɛ wee kpesī sɔ̄ ba gaa gbī enɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ a naa bee wa kɔ nɛ kɔ ba a nɛ ye zuurabahtɔ̄. Ena anua a wee sira doo wo a? Nɛɛ lɛɛratam Pɔɔl bee kɔ nɛɛ dap tɛɛ̄ ekwɔ lɛɛ a gae suā kɔ etɛ̄nae ekwɔ. Nyɔɔwo, lɛɛ pya kanɛɛ gae nɛ ye zuurabahtɔ̄, a ɛrɛ pio nu ba edasī doo lokwa a waɛbah lo nɛɛ lo esu lo zuurabahtɔ̄.

¹¹ Nɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ sɔ̄ a naa bee a kɔ nɛ kɔ o nɛ ye zuurabahtɔ̄ le doodoo foh nu nyɔɔ kɛ̄nɛkɛ̄ a aga. Lɛɛ nɛɛ foh nu gae foh nu nyɔɔ kɛ̄nɛkɛ̄ a aga, a wee dasī buh lo kɛ̄nɛkɛ̄. Lo ama wee doo kɔ lo kɛ̄nɛkɛ̄ a buɛ lokwa nu elu efoh nyɔɔ dap dum. Lɛɛ a foh lo eyuu. Bu kpɛdumɛ, a wee tɔ̄ maātɛ̄ lokwa a dum. Bu aba lo sīdee, lɛɛ ziī nɛɛ kanɛɛ gae nɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ a naa bee ye kɔ nɛ kɔ a nɛ ye zuurabahtɔ̄, elee lo a dasī “buh kɛ̄nɛkɛ̄” bu sīdee a tɔɔ̄dɔ nu. Bu edobah, lo nɛɛ kanɛɛ e’ɛp sɔ̄ a bɔloo ekɔ ue nɛ lo nɛɛ, lɛɛ a doo kɔ a suā kɔ a weree ye loo, le kɔ a ɛrɛ ziī nu a gbī ekɔe ye nɛ. Lo nɛɛ a gaa gbī enɛ zuurabahtɔ̄ lu nɛɛ pya nɛɛ suāloo kɔ a wee wereloo pya nɛɛ sa lu fɛgɛ, ewaɛbah pya nɛɛ lo esu ye zuurabahtɔ̄.

¹² Sɔ̄ lo nɛɛ kanɛɛ gaa nyɔɔnɛ lo nɛɛ kɔnia ue, a dap “buh kɛ̄nɛkɛ̄” tɛ̄maloo edoo kɔ lo nɛɛ a suā kɔ a naa ɛrɛ lɔgɔ nɛɛ a naa dap tɛɛ̄ ekwɔ sa gbī zuurabahtɔ̄ aā ziī sɔ̄ yii ziī. (Rom 3:23) Bu muɛ̄ a fɛɛrɛloo sa tɔgɛ kaāna enwadɛɛ̄, lo nɛɛ kanɛɛ etɔgɛ lo nɛɛ aābu Kpa Kaɛ leere kɛ̄ a tɛɛ̄ ekwɔ. Aba sɔ̄ lo wuga muɛ sa yiga kɔ etɛ̄nae ekwɔ, lo nɛɛ kanɛɛ ebɔātɛ̄ “efoh lo eyuu” tɛ̄maloo ebaatɛ̄ ye nɛ bu ewɛrabah sīdee sa doo kɔ a muɛ nu a bɔloo kɔ a doo lo ekwa lo kɛ̄tɔɔ̄. Bu kpɛdumɛ, lo nɛɛ kanɛɛ “etɔ̄ maātɛ̄ lo eyuu” tɛ̄maloo ekaɛgɛ lo wuga loo pya dɔɔ̄na nu a gaa doo leere, sa ye nyɔɔnɛ yere kara.—Jem 5:15.

13. Bu mɛ sīdee na pya kanɛɛ dap doo kɔ nɛɛ ba gaa nɛ zuurabahtɔ̄ a dābeeloo leere a?

¹³ Pio sɔ̄, nu nɛɛ a gaa nɛ zuurabahtɔ̄ kɔ le nu nɛɛ a gaa lu enɛ lo zuurabahtɔ̄ dābeeloo, dap lu kee loo ziī. Ena pya kanɛɛ edoo lokwa a naa sira doo wo a? Ba dap su kari le enwadɛɛ̄ ye bima pio ebip lo esuā sɛh edaāgebeeloo lo zuurabahtɔ̄ naa e. (Eklis 12:11) Pya ture lo nɛɛ nɛ eyerebah nɛ nɛɛ a gaa ye nɛ zuurabahtɔ̄ kɔ a doo kɔ a dābeeloo leere.

NƐ ZUURABAHTƆ̄ SƆ̄ A BƆLOO LE BU SĪDEE A BƆLOO

14. Bɔgeloo kɔ i nɛ zuurabahtɔ̄ sɔ̄ bu i gaa biira ni? Naa baatɛ̄.

¹⁴ A naa ɛrɛ lɔgɔ ii i mmana, nyɔɔwo, i dap doo ale kɔ nu ebiirebu pya dɔɔ̄na. (Kɔl 3:13) Muɛ̄ Ue Bari kɔ i nɛ kɔ pio sɔ̄, i dap kɔ ale doo nu eyere saŋ bu pya dɔɔ̄na. (Ɛfɛs 4:26) Mɛ ii ɛrɛ enɛ zuurabahtɔ̄ sɔ̄ bu i gaa biira. Ena anua a? “Nyɔnɛbee saŋ nɛɛ naa sitam kaāna dogo Bari.” (Jem 1:20) Lo i nɛ zuurabahtɔ̄ nɛɛ sɔ̄ bu i gaa biira, i dap doo kɔ lo kɛ̄tɔɔ̄ a gbasu. Lo ama naa kura kɔ ii le ekɔ kɛ̄ nu i tɔɔ̄loo doo le nu a i bɛā nɛ nɛɛ a bee doo nu a i biirebu. Kerewo, lo i dasī yira mmɛ sɔ̄ lo saŋ ekirakɛ̄, edoo kɔ i nyɔɔnɛ lo nɛɛ kɔnia ue leere. Dooraa i naa ɛp nu i dap nɔ aāloo Elaihu lo a bee nɛ kaāna zuurabahtɔ̄ Job.

15. Ena i nɔ aāloo Elaihu a? (Ɛpnage foto.)

¹⁵ Elaihu bee su gbɛnɛ-edo dee gbāmatɔ̄loo Job sɔ̄ Job gaa kɔ ue leere aba ɛɛ nyɔɔbee pya ue taa pya ye gbo a naa bee ye nɛ kaāna egbɔ̄nyiɛ bee ye dɛrɛ. Job bee lu esaɛ̄ bu Elaihu kaāna. Mɛ bu Elaihu bee biira gbɛnɛ nyɔnɛbee sɔ̄ Job aa gbī ekɔ ue lo etɔgɛ kɔ pya ue a bee lu edɛrɛ ye lu esah, a bee kɔ pio nu a naa lu kaka kumaloo Jɛhova. Kerewo, Elaihu bee dasī yira mmɛ sɔ̄ a bɔloo lɛɛ a bɔātɛ̄ ekɔ ue bu sīdee alu fɛgɛ, sa tɔgɛ kaāna enwadɛɛ̄ sɔ̄ a gaa nɛ zuurabahtɔ̄ Job. (Job 32:2; 33:​1-7) Edobah Elaihu tɔgɛ i ziī gbɛnɛ nu a kuī, e lo nu na kɔ: A lee enɛ zuurabahtɔ̄ taɛ sɔ̄ a bɔloo, le bu sīdee a bɔloo, bu enwadɛɛ̄ le wereloo.—Eklis 3:​1, 7.

KIISĪ LO ENƐ SA SU ZUURABAHTƆ̄

16. Ena o nɔ aāloo ue a le bu Le-yɔɔ 32:8 a?

¹⁶ Dɔ Baibol a bɛɛ ekobee ue ama kɔ ‘Jɛhova wee sere ye dɛɛ̄ i nyɔɔ sɔ̄ a gaa i nɛ zuurabahtɔ̄.’ (Buū Le-yɔɔ 32:8.) Lo ama tɔgɛ kɔ a wee kiisī lo eyerebah i nɛ sɔ̄ a i nɛ zuurabahtɔ̄. A naale aba enɛ i zuurabahtɔ̄ na a wee doo a, mɛ a wee i yerenage bah nɛ lokwa i dap su lo zuurabahtɔ̄ yerebu dogo. Naa ɛp gbɛnɛ le edobah Jɛhova i serekɛ̄ nɛ a! Sɔ̄ i ɛrɛ dee lo enɛ zuurabahtɔ̄ pya dɔɔ̄na, dooraa i su i dɛɛ̄ wa sere nyɔɔ dookɛ̄ Jɛhova wee doo tɛ̄maloo ekiisī lo eyere wa mɛm loo sa wa yerebah nɛ kɔ ba a dap doo biaɛfii a lee.

17. Ena pya kanɛɛ tɔgɛ kɔ ba lue sɔ̄ ba nɛ zuurabahtɔ̄ a i yerebah nɛ sa dɛɛa nyɔɔ nu a le bu Baibol a? Naa baatɛ̄. (Aisaia 32:​1, 2)

¹⁷ Taɛ sɔ̄ i le ama, alu ebɛɛ̄ kɔ i nɛ sa su kaāna zuurabahtɔ̄ aābah pya dɔɔ̄na ee sɔ̄ akii adumɛ. (2 Tim 3:1) Pya kanɛɛ a nɛ zuurabahtɔ̄ a aabu Baibol lo a yere mɛm loo sa yerebah nɛ nɛɛ kɔ a kiisī lo etaāŋabah Jɛhova le “doodoo booboo kuru maā bu kagara kɛ̄,” lo a nɛ iīnaloo nɛɛ. (Buū Aisaia 32:​1, 2.) Bu i ɛɛ loo pya i gbo lo ba suā nu i gbī edā, mɛ kerewo, bɔɔ naa aa wa lo ekɔ i nɛ pya nu a bɔloo kɔ i dā. Wa ue le doodoo “apple gold bu nu silver.” (Kam 25:11) Dooraa dɛ̄dɛɛ̄ ii i kiisī lo enɔ kɛ̄ i dap nɛ sa su kaāna zuurabahtɔ̄ doo.