Rha Lẹrhẹ “Erhanren i Jah” Bara Ọke Ephian

1. Marhẹ i Baibol na o dje obọdẹn ẹguọlọ lele?

“ERHANREN [ẹguọlọ] a bara gidigidi, erhanren i Jah. Ame ra zẹ i sabu fuen ẹguọlọ-ọ, yanghene urhie i sabu ghwe yi fughwẹ-ẹ.”b (Song of Sol. 8:6, 7) Ọnana omamọ idjedje ro serhọ kpahen obọdẹn ẹguọlọ! Ẹmro enana a dabu ha uduẹharhaghwẹ rẹn eri rọnmọ ne: Are ina sabu vwo ẹguọlọ ro vwo sefughwẹ kpahen omoma are.

2. Me yẹ eri rọnmọren ine vi ru nẹ ẹguọlọ aye o jo seriotọre?

² Sẹ eri rọnmọ ne ine vwo ẹguọlọ ro vwe sefughwẹ uvwre ọke jijiri, o sekpahen oborẹ aye nyerẹn lele. Jerẹ udje, erhanren ra ha tu ọnọ sabu rha bara ọke ephian, orhianẹ a ha erhan mwuien. Arha damerhọ ye-e, erhanren na ono fuon orho ru. Omaran ọ ji havwọ, ẹguọlọ rọ ha uvwre esa ọrhẹ ane ọnọ sabu gbanhon bẹmẹdẹ, orhianẹ aye i dabu hẹrote onyerẹnkugbe aye. Ọkezẹko, eri rọnmọren ina sabu mẹrẹnvwrurhe taghene ẹguọlọ aye o riotọre, maido orhianẹ aye i dẹrughwaroghwu akpenyerẹn ọgbogbanhon, emiamo, yanghene ọhiẹn ra na hẹrote emọ. Omarana, wu rha rọnmọ ne, marhẹ wu ne ru sẹrorẹ “erhanren i Jah” nọ rhọ bara uvuẹn orọnmo ọnọ? Uvuẹn urhomu-ẹmro ọnana, ene yono kpahen izede esa ene ru sẹrorẹ omamọ onyerẹnkugbe ọgbogbanhon, ji riamerhen orọnmo ro vwo omamerhomẹ.c

RHA BỌN ONYERẸNKUGBE ỌNỌ RHẸ JEHOVA GBANHAN

3. Marhẹ onyerẹnkugbe kpẹnkpẹnkpẹn rhẹ Jehova o ru ha userhumu rẹn eri rọnmọren vwo ẹguọlọ kpahen owuowọnwan? (Ecclesiastes 4:12) (Ni ifoto na.)

³ Nẹ “erhanren i Jah” ọrhọ bara, esa ọrhẹ ane ina wian gbanhon nẹ aye i sẹrorẹ omamọ onyerẹnkugbe rhẹ Jehova. Marhẹ onyerẹnkugbe ọrana ono ru ha userhumu rẹn orọnmo aye? Eri rọnmọ ne i rhe vwo ọdaremẹro kpahen onyerẹnkugbe aye rhẹ Jehova, aye na ha urhebro yi ruiruo, rọ nọ ha userhumu rẹn aye kẹnoma rẹn ebẹnbẹn ri na lẹrhẹ ẹguọlọ aye i vwo kpahen owuowọnwan seriotọre. (Se Ecclesiastes 4:12.) Ihworho ri vwo ẹguọlọ kpahen Jehova a hẹrokelie ji dje iruemru enẹyen phia, jerẹ uruemru esiri, erhionrin ọrhẹ ẹharhomu. (Eph. 4:32–5:1) Esa ọrhẹ ane erhe dje aruẹ iruemru erana phia, nọ sabu lẹrhẹ aye djẹ ẹguọlọ rẹn owuowọnwan. Omizu ọmase owu re se Lena, rọ rọnmọ vrẹn ẹgbukpe 25 ne, ọrhọ ta: “Ọ lọhọre re ne vwo ẹguọlọ ji họghọ rẹn ohworho rọ fuevwan ga i Jehova.”

4. Mesoriẹ i Jehova ọ djẹ i Joseph ọrhẹ Mary ni rhiẹ emiemọ rẹn Messiah na?

⁴ Roro kpahen udje owu uvuẹn i Baibol na. Ọke i Jehova ọ guọlọ sanọ ihworho ri ne rhiẹ emiemọ rẹn Messiah na, Jehova nọ djẹ i Joseph ọrhẹ Mary usuẹn emọ buebun ri nẹ uvwiẹ i David rhe. Mesoriẹ? Fọkime aye awanva i vwo omamọ onyerẹnkugbe rhẹ Jehova, habaye Jehova o rheri taghene aye ine ruẹ orọnmo aye gbanhon fọkiẹ ẹguọlọ aye i vwo kpahiẹn. Eri rọnmọ ne, me are ina sabu yono nẹ udje i Joseph ọrhẹ Mary?

5. Me yẹ esa ina sabu yono nẹ udje i Joseph?

⁵ Joseph ọ dabu ha ọkpọvi Jehova ruiruo, ọrana nọ lẹrheriẹ rhiẹ omamọ esa. Uvuẹn erhirhiẹ esa, Jehova no tiobọnu ọkpọvi riẹn kpahen ekruien. Uvuẹn erhirhiẹ erana, ọ huvwele ogege, dedevwo ono ruẹ ewene eduado. (Matt. 1:20, 24; 2:13-15, 19-21) Fọkime ọ nyalele ọkpọvi Jehova, Joseph nọ sabu sẹrorẹ i Mary, hobọtua ye, ji hẹrote yi. Roro kpahen oborẹ ẹguọlọ ọrhẹ ọghọ ri Mary o vwo kpahen Joseph ono kodo te fọkiẹ oborẹ o ruru na! Esa, are ina sabu hẹrokele i Joseph nyoma are ina guọlọ ọkpọvi ro nẹ i Baibol rhe kpahen ọrẹ are ina hẹrote ekrun are.d Are i rha ha ọkpọvi na ruiruo, dedevwo o mevirhọ ọrẹ are ine ruẹ ewene, ọnana o djephia taghene are i vwo ẹguọlọ kpahen ane are, are na ji bọn orọnmo are gbanhan. Omizu ọmase owu rọ ha Vanuatu, rọ rọnmọ vrẹn ẹgbukpe 20 ne, nọ tare: “Esa mẹ ọrhọ guọlọ ọkpọvi Jehova ji haye ruiruo, ni mia dabu họghọ riẹn rhọ. Ni mie vwo ẹhẹn ro te otọre, ji hẹrosuẹ orhienbro yi.”

6. Me yẹ ane ina sabu yono mie i Mary?

⁶ Mary o vwo omamọ onyerẹnkugbe rhẹ Jehova; ọ bọn esegburhomẹmriẹn kpahen oborẹ i Joseph o ruru-u. Ọ dabu rhe Eyaya Ọfuanfon na fiotọre. (Se ẹmro re dje fiotọre rọ ha Luke 1:46.) O ji fiẹ ọke rhotọre dabu roro kodo. (Luke 2:19, 51) O vwo ẹfro-o, onyerẹnkugbe i Mary rhẹ Jehova ọ lẹrheriẹ rhiẹ obọdẹn ane. Inyenana, ane buebun a damoma aye ina hẹrokele i Mary. Jerẹ udje, omizu ọmase owu re se Emiko ọrhọ ta: “Ọke mi vwa ji rọnmọ, mi vwo ẹkwaphiẹrhotọre uyono omobọ. Ọrẹn, ọke mia rọnmọ hin, ne mi mẹrẹnvwrurhe taghene fọkime esa mẹ yọ nẹrhomo ji karo uvuẹn irueruo ogame ekrun, ni mia bọn esegburhomẹmro mẹ kpahen oborẹ esa mẹ o ruẹ. Ne mi mẹrẹnvwrurhe taghene o fori mi ruẹ onyerẹnkugbe mẹ rhẹ Jehova gbanhon. Vwana, ni mia kwaphiẹ ọke rhọ mi ne tikẹrẹ i Jehova rhọ nyoma ẹrhomo, isese i Baibol ọrhẹ eroro kodo kpahen Ẹmro Enẹyen.” (Gal. 6:5) Ane, ọke are a damoma are ine ruẹ onyerẹnkugbe are rhẹ Jehova gbanhon, esa are ni na dabu jiri are ji vwo ẹguọlọ kpahen are rhọ.​—Prov. 31:30.

7. Me yẹ esa ọrhẹ ane ina sabu yono mie Joseph ọrhẹ Mary kpahen ọrẹ aye ina ga i Jehova kugbe?

⁷ Joseph ọrhẹ Mary i ji wian kugbe sẹrorẹ onyerẹnkugbe aye rhẹ Jehova gbanhon. Aye i rheri taghene ọ ghanranren nẹ aye i ga i Jehova kugbe jerẹ ekrun. (Luke 2:22-24, 41; 4:16) Ọnọ sabu bẹn aye ine ru te omaran, maido ọke ekrun aye ọ dua rhọ, ọrẹn aye i sabu fikparobọ. Aye omamọ udje rẹn eri rọnmọren inyenana! Wu rhe vwo emọ jerẹ Joseph ọrhẹ Mary, ọnọ sabu bẹn wu ne ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre are ine riẹ uyono ukoko yanghene ruẹ ogame ekrun. Ọnọ tobọ bẹn omamọ are ine yono yanghene nẹrhomo kugbe jerẹ esa ọrhẹ ane. Udabọ ọrana karorhọ, are arha ga i Jehova kugbe are ne tiẹkẹriẹ rhọ, ji tiẹkẹrẹ owuowọnwan. Omarana, ha ogame rhiẹ emru ukaro.

8. Marhẹ esa ọrhẹ ane rẹ orọnmo aye o vwo ebẹnbẹn ine ru mẹrẹn erere vuọnvuọn nẹ ogame ekrun?

⁸ Me wu ne ruo orhianẹ orọnmo ọnọ o vwo ebẹnbẹn? Uvwre ọke ọrana, are i rhe vwo ẹhẹn are ine ruẹ ogame ekrun kugbe ọrẹ omamerhomẹ-ẹ. Orhiomaran, are i tonrhọ rhẹ uyono kpeke rọ merhen are oma, urhomu-ẹmro are awanva i kwerhọ. Udjoghwẹ ọrana ọnọ sabu bọn onyerẹnkugbe ọrhẹ oruru are ina ga i Jehova kugbe gbanhonrhọ.

ARE I GHWỌGHỌ ỌKE KUGBE

9. Mesoriẹ esa ọrhẹ ane ina ghwọghọ ọke kugbe?

⁹ Esa ọrhẹ ane, are ina sabu ruẹ ẹguọlọ are gbanhon nyoma are ina ghwọghọ ọke kugbe. Are i rhe ruẹ omaran, ọnọ bẹn are ine tephe rẹn omomare ọrẹ iroro ọrhẹ ugboma. (Gen. 2:24) Djokarhọ oborẹ i Lilia ọrhẹ Ruslan, i mẹrẹnvwrurhe ọke aye a rọnmọ hin ẹgbukpe 15 ri vrẹnren na. Nọ tare: “Ame i mẹrẹnvwrurhe taghene ame e vwo ọke bun jerẹ oborẹ ame i roririe-e. Iruo, owian oghwa ọrhẹ emọ ame i vwiẹre ọke oru, ni ha ọke ame. Ame ni mẹrẹnvwrurhe taghene ame arha kwaphiẹ ọke rhọ rẹn oma ame-e, ame ine tephe rẹn omoma ame.”

10. Marhẹ eri rọnmọ ne ine ru ha uruemru-urhi rọ ha Ephesians 5:15, 16 ruiruo?

¹⁰ Me yẹ eri rọnmọ ne ine vi ru nẹ aye i sabu ghwọghọ ọke kugbe? Are ina sabu kwaphiẹ ọke rhọ, yanghene fiẹ ọke rhotọre rẹn owuowọnwan. (Se Ephesians 5:15, 16.) Omizu ọhworhare owu ro rhirhiẹ Nigeria re se Uzondu, ọrhọ ta: “Ọke mie ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre ewian mẹ, ni mia ji kwaphiẹ ọke omẹmẹ ọrhẹ ane mẹ ina ghwọghọ kugbe, ni mia ha ọrana karo.” (Phil. 1:10) Roro kpahen oborẹ Anastasia, ane oniruo okinhariẹ rọ ha Moldova, o ru ha ọke ọnẹyen ruiruo izede ro serhọ. Nọ tare: “Mia damoma wian ewian mẹ ọke esa mẹ ọ wian enẹyen. Nyoma ọrana, ame na ghwọghọ ọke kugbe ọke oru.” Ọrẹn, orhianẹ ẹkwaphiẹrhotọre ọnọ, ọ lẹrhiẹ bẹn are ina ghwọghọ ọke kugbe vwo?

11. Ewian ego yẹ Aquila ọrhẹ Priscilla i wian kugbe?

¹¹ Eri rọnmọ ne ina sabu yono nẹ udje Aquila ọrhẹ Priscilla, aye ihworho Ilele Kristi erukaro na i vwo ẹguọlọ kpahen. (Rom. 16:3, 4) Dedevwo i Baibol na ọ nẹ iyẹnrẹn buebun kpahen orọnmo aye-e, ọrẹn o djephia taghene aye i wianren, ghwoghwo, jeghwai ha userhumu rẹn awọrọ kugbe. (Acts 18:2, 3, 24-26) Itiọrurhomẹmro, Baibol na ọrhọ hunute Aquila ọrhẹ Priscilla, ọ hunute aye awanva kugbe.

12. Me yẹ esa ọrhẹ ane ina sabu ru nẹ aye i ghwọghọ ọke kugbe? (Ni ifoto na.)

¹² Marhẹ eri rọnmọ ne ine ru hẹrokele Aquila ọrhẹ Priscilla? Roro kpahen ekwakwa buebun owẹwẹ ọrhẹ ọreva ina sabu ru kugbe. Are awanva ina sabu wian ewian ezẹko kugbe ukperẹ ono rhiẹ owuọwan ọvo? Jerẹ udje, Aquila ọrhẹ Priscilla e riẹ aghwoghwo kugbe. Wẹwẹ ọrhẹ ọreva e ruẹ ẹkwaphiẹrhotọre are ina hẹrokele aye? Aquila ọrhẹ Priscilla i ji wian kugbe. Ọkezẹko owẹwẹ ọrhẹ ọreva e vwo aruẹ iruo owu-u, ọrẹn, are ina sabu wian owian oghwa kugbe? (Eccl. 4:9) Are arha ha userhumu rẹn owuowọnwan wian kugbe, are ni na sabu vwo uphẹn are ina tẹmro kugbe. Robert ọrhẹ Linda i rọnmọ vrẹn ẹgbukpe 50 ne. Robert nọ tare: “Itiọrurhomẹmro, ame a ghwai vwo ọke buebun ame a ghwọghọ kugbe ruiruẹ-ẹn. Ọrẹn, ọke mie ghwe imize, ane mẹ no hionron aye, yanghene ọke mia ha otafe mia gbẹn odin, no leli mẹ gbẹn odin na, ọ lẹrhẹ oma merhen mẹ. Ọke ame ruẹ kugbe, ọrana nọ lẹrhẹ ame kẹrẹ oma rhọ. Ẹguọlọ ame no kodorhọ.”

13. Me yẹ esa ọrhẹ ane ine vi ru nẹ aye i vwo okugbe?

¹³ Karorhọ taghene re ne rhirhiẹ ye kugbe ọ vwọ ghwai toroba okugbe esa ọrhẹ ane-e. Ane owu rọ ha Brazil nọ tare: “Inyenana, fọkiẹ ekwakwa buebun ra tagha ẹhẹn, ana sabu roro taghene fọkime e rhirhiẹ oghwa owu, nọyẹ ọwan a ghwọghọ ọke kugbe. Mi yono ne taghene re ne vwo omamọ onyerẹnkugbe ọ ghwẹ re ne rhirhiẹ ye kugbe. A ji guọlọ taghene mi dabu ha edamẹ ọreva mẹ karo.” Djokarhọ oborẹ Bruno ọrhẹ aniẹ, Tays, i brorhiẹn yen taghene aye ine ruo rẹn owuowọnwan. Bruno nọ tare: “Uvwre ọke omeronmo, ame ne fiẹ ifonu ame rhẹ okokọ, ji dabu riamerhen ọke na kugbe.”

14. Orhianẹ esa ọrhẹ ane i vwa riamerhen ọke aye a ghwọghọ kugbe-e, me yẹ aye ina sabu ru?

¹⁴ Ọrẹn, orhianẹ wẹwẹ ọrhẹ ọreva i vwa riamerhen ọke are a ghwọghọ kugbe vwo? Ọkezẹko, wu vwo emru ọdamẹ ọrọrọ, yanghene evwan o biomuo kpahen ọreva. Me wu ne ruo? Roro kpahen erhanren rọ bara ra hunute uvuẹn ọtonrhọ na. Ọ vwọ bara gbanhan ukwọgbọ-ọ. Ọ guọlọ erhan re ne firhọ ye bibiesuọn, orho ru ne fiẹ erhan eduado ba ye. Ọrẹ ohọhọme, o fori nẹ are i tonrhọ rhẹ ibiọke are ina ghwọghọ kugbe kẹdẹkẹdẹ. Are i damoma ruẹ oborẹ ọ merhen are awanva oma kugbe, o vwo rhiẹ oborẹ ọnọ suẹ ẹghwọ uvwre are-e. (Jas. 3:18) Wu rha tonrhọ bibiesuọn, ẹguọlọ are nọ nọ rharhumu gbanhonrhọ.

ARE I MWUỌGHỌ RẸN OWUOWỌNWAN

15. Mesoriẹ ọghọ orhiẹ oborẹ ọghanren na sabu sẹrorẹ ẹguọlọ uvuẹn orọnmo?

¹⁵ Ọghọ emru ọghoghanren uvuẹn orọnmo. Ọ họhọ aphẹrẹ ro zuẹ erhanren rọ lẹrhiẹ dabu bara. Orho vwo aphẹrẹ-ẹ, erhanren na no kiki fuẹn. Omaran ọ ji havwọ, orho vwo ọghọ uvuẹn orọnmo-o, ẹguọlọ aye ono seriotọre. Ọrẹn, orhianẹ esa ọrhẹ ane a damoma họghọ rẹn omoma aye, ọke ọrana ẹguọlọ aye nọ nọ rhọ gbanhan. Ọrẹn, o fori wu karorhọ taghene ọnana o sekpahen ọrẹ wu ne roro taghene wu ne dje ọghọ phia-a, ọrẹn o sekpahen ọrẹ ohworho wu rọnmọren ọnọ mẹrẹnvwrurhe taghene wa họghọ riẹn. Penny ọrhẹ Aret i rọnmọ vrẹn ẹgbukpe 25 ne. Aret nọ tare: “Ọghọ ame a harẹn owuowọnwan ọ lẹrhẹ okugbe rhirhiẹ oghwa na. Ame a sabu tẹmro rẹn owuowọnwan fọkime ame i rheri taghene ame ina kerhọ iroro owuowọnwan.” Omarana, me wu na sabu ru nẹ ọreva ọ mẹrẹnvwrurhe taghene wa họghọ riẹn? Roro kpahen udje Abraham ọrhẹ Sarah.

16. Me yẹ esa ina sabu yono nẹ udje Abraham? (1 Peter 3:7) (Ni ifoto na.)

¹⁶ Abraham o brọghọ rhẹ Sarah oma. Ọ dabu kerhọ iroro i Sarah, ji họghọ riẹn. Uvuẹn erhirhiẹ owu, ẹhẹn i Sarah ọ taghare, nọ ji ta iroro yi phia rẹn Abraham, no kperirie fọkiẹ oborẹ ọ phia na. Abraham nọ vanghwie ọrẹ orukele? Ẹjo. O rheri taghene Sarah ọmase ro vwo omeriotọre, rọ ji hobọtua ye. Abraham nọ kerhọ ye, ji damoma kwaphiẹ erhirhiẹ na rhọ. (Gen. 16:5, 6) Me ye yonorin? Esa, are i vwo omẹgbanhon are ine brorhiẹn uvuẹn ekrun are. (1 Cor. 11:3) Udabọ ọrana, oborẹ ọ mai fo are ine ruo yẹ, ọrẹ are ine roro kpahen irorẹdjẹ ane are bọmọke are ine ki brorhiẹn, maido orhianẹ orhienbro na ọnọ hobọte yi. (1 Cor. 13:4, 5) Uvuẹn erhirhiẹ ọrọrọ, ẹhẹn ane are ọnọ sabu tagha, rọ nọ lẹrhiẹ ta iroro yi phia. Wa dabu kerhọ ji họghọ rẹn iroro yi? (Se 1 Peter 3:7.) Angela ọrhẹ Dmitry i rọnmọ vrẹn ẹgbukpe 30 ne. Angela nọ ta kpahen oborẹ esa ye ọ họghọ rẹn irorẹdjẹ ye lele: “Dmitry o mwuegbe rọ nọ kerhọ ọke ephian ọke mie vwo ẹhẹn mi na tẹmro. Ọye o vwo erhionrin kpahen mẹ, orhianẹ evwan ọ tobọ biomi mẹ.”

17. Me yẹ ane ina sabu yono nẹ udje i Sarah? (1 Peter 3:5, 6)

¹⁷ Sarah ọ họghọ rẹn Abraham nyoma rọ hobọtua orhienbro yi. (Gen. 12:5) Uvuẹn erhirhiẹ owu, Abraham no brorhiẹn ro no rhiabọ dede epha rẹ aye i vwe fiẹrorhọ. Nọ ta rẹn Sarah nọ dobọ oborẹ o ruẹ ji, no yo mwuegbe emaren buebun. (Gen. 18:6) Sarah nọ kpare idjaghwẹ ogege hobọtua orhienbro Abraham. Ane, are ina sabu hẹrokele Sarah nyoma are ina hobọtua orhienbro esa are. Are i rhe ruẹ omaran, are ine ruẹ orọnmo are gbanhonrhọ. (Se 1 Peter 3:5, 6.) Dmitry, ra hunute vrẹn ne, nọ ta kpahen oborẹ aniẹ ọ họghọ riẹn lele. Nọ tare: “Mi vwo ọdaremẹro kpahen omẹdamu Angela rọ hobọtua orhienbro mẹ, orho rhianẹ iroro ame ọ vẹnẹren. Orhianẹ oborẹ o nerhumie rhe oserhọ dede-e, o vwo kperi mẹ-ẹ.” Ọ lọhọ re ne vwo ẹguọlọ kpahen ohworho rọ họghọ wẹn!

18. Marhẹ eri rọnmọ ne ine ru mẹrẹn erere aye i rhe ruẹ ẹguọlọ aye gbanhonrhọ?

¹⁸ Inyenana, Echu ọ guọlọ kpe ẹguọlọ rọ ha orọnmo Ilele Kristi. O rheri taghene eri rọnmọren erhe vwo ẹguọlọ kpahen owuowọnwa-an, aye ina sabu sẹrerhumuji Jehova. Ọrẹn, obọdẹn ẹguọlọ o vwo sefughwẹ-ẹ! Omarana, jenẹ ẹguọlọ rọ ha orọnmo are ọ họhọ ẹguọlọ re dje kpahen uvuẹn ọbe Song of Solomon na. Vwo omwemẹ are ina ha ogame i Jehova karo uvuẹn orọnmo are, are i kwaphiẹ ọke rhọ rẹn owuowọnwan, ji họghọ rẹn iroro ọrhẹ edamẹ owuowọnwan. Are i rhe ruẹ ọrana, orọnmo are ọnọ họghọ vwe Ohworho ro rhiẹ Esiri obọdẹn ẹguọlọ, Jehova, jerẹ erhanren ra dabu koko rọ bara, jenẹ ẹguọlọ are ọ bare bẹmẹdẹ bẹmẹdẹ.