-
Дун-дуне цы закъӕтты руаджы лӕууы, уыдон чи ӕрфидар кодта?Хъахъхъӕнӕн мӕсыг 2011 | 1 июль
-
-
1. Цымӕ Дун-дуне иу бынаты лӕууы?
Аристотель хъуыды кодта, зӕгъгӕ, зӕххы алыварс цы сферӕтӕ ис, уыдон лӕууынц иу бынаты. Сферӕтӕ иууылдӕр, уыдонимӕ, стъалытӕ цы сферӕйыл фидаргонд сты, уый дӕр, нӕдӕр къаддӕр кӕнынц, нӕдӕр стырдӕр.
Цымӕ Библи дӕр афтӕ зӕгъы? Уый тыххӕй дзы бӕлвырд ницы ис фыст. Фӕлӕ дзы ис мӕнӕ ахӕм цымыдисаг ныхӕстӕ: «Хуыцау цӕры зӕххы къорийы сӕрмӕ, ӕмӕ, зӕххыл чи цӕры, уыдон йӕ разы сты цъырцъырӕгты хуызӕн. Хуыцау арв тӕнӕг хъуымацау айтауы, цӕрӕн цатыр куыд айтындзай, уыйау ӕй айтындзы» (Исай 40:22)a.
Цымӕ наукӕмӕ гӕсгӕ растдӕр Аристотель разынд ӕви Библийы фыст ныхӕстӕ? Космосы хабӕрттӕ чи иртасы, уыцы ахуыргӕндтӕ Дун-дунейы тыххӕй цы дзурынц? 20 ӕнусы астрономтӕ куы базыдтой, Дун-дуне уӕрӕхӕй-уӕрӕхдӕр кӕй кӕны, уӕд сӕ дисӕн кӕрон нал уыд. Куыд сбӕрӕг, афтӕмӕй галактикӕтӕ дардӕй-дарддӕр кӕнынц кӕрӕдзийӕ, ӕмӕ уымӕй дӕр тынг тагъд. Ӕвӕццӕгӕн, раздӕр ууыл ахуыргӕндтӕй хъуыды дӕр ничи акодтаид. Абон та сӕ фылдӕр зӕгъынц, зӕгъгӕ, Дун-дуне куы фӕзынд, уӕд уыд тынг гыццыл, галактикӕтӕ ӕмӕ стъалытӕ фыццаг кӕрӕдзимӕ уыдысты тынг хӕстӕг, фӕлӕ стӕй кӕрӕдзийӕ дардӕй-дарддӕр кӕнын райдыдтой. Уӕдӕ зӕгъӕн ис, ахуыргӕндтӕ сбӕлвырд кодтой, Аристотелы теори абоны наукӕмӕ гӕсгӕ раст кӕй нӕу.
Цымӕ Библийӕ та цы зӕгъӕн ис? Пехуымпар Исай стъалыджын арвмӕ куы скаст, уӕд ӕй абарста, кӕй айтыгътой, ахӕм цатыримӕ, ӕмӕ уый, ӕвӕццӕгӕн, хуымӕтӕджы нӕ уыдb. Чи зоны Исаймӕ Ӕрфӕны фӕд «тӕнӕг хъуымацы» хуызӕн фӕкаст.
Исайы ныхӕстӕ кӕсгӕйӕ цӕстытыл ауайы, раджы заманты-иу цатыр куыд ӕрӕвӕрдтой, уый: фидар хъуымацы тыхтон-иу райхӕлдтой, айтыгътой-иу ӕй ӕмӕ-иу ӕй михтыл бафидар кодтой. Нӕ бон ма у нӕ цӕстытыл ауайын кӕнын, базары-иу уӕйгӕнӕг тӕнӕг хъуымацы гыццыл тыхтон куыд систа ӕмӕ-иу ӕй ӕлхӕнӕджы раз куыд айтыгъта. Ацы дыууӕ хабарӕн сӕ хъуыды у иу: гыццыл цыдӕр-иу айтыгътой ӕмӕ-иу дзы стыр цыдӕр рауад.
Афтӕ зӕгъӕн нӕй, ӕмӕ Библи цатыры ӕмӕ тӕнӕг хъуымацы кой уый тыххӕй кӕны, цӕмӕй бамбарын кӕна, Дун-дуне уӕрӕхӕй-уӕрӕхдӕр кӕй кӕны, уый. Фӕлӕ диссаг куыннӕ у, Библийы Дун-дунейы тыххӕй цы фыст ис, уый ӕмӕ нырыккон наукӕ афтӕ ӕнгом баст кӕй сты кӕрӕдзиимӕ! Пехуымпар Исай Аристотелӕй цард иу-цыппар ӕнусы раздӕр, ахуыргӕндтӕ йын йӕ ныхӕсты рӕстдзинад куы сбӕлвырд кодтой, уымӕй та иу-2 000 азы раздӕр. Фӕлӕ Аристотелы зынӕмбарӕн теорийӕ уӕлдай раст разындысты ацы хуымӕтӕг адӕймаджы ныхӕстӕ.
-
-
Дун-дуне цы закъӕтты руаджы лӕууы, уыдон чи ӕрфидар кодта?Хъахъхъӕнӕн мӕсыг 2011 | 1 июль
-
-
a Цымыдисаг у, Библи зӕхх «къори» кӕй хоны, уый. Раджы заманты Аристотель ӕмӕ иннӕ грекъаг ахуыргӕндтӕ дзырдтой, зӕхх тымбыл кӕй у, фӕлӕ уӕддӕр ацы хъуыдыйы фӕдыл 2 000 азӕй фылдӕр бирӕ ныхас цыди.
-