¿Ya xkä ñhoki pa xti ꞌñepu̱ rä däta mbidi?

1. ¿Por hanja xa mähyoni gä ñhokihu̱ änte dä zo̱ho̱ nꞌa rä tsꞌo thogi?

ORA ja yä bu̱nthi yꞌee, yä mbiꞌmhai o märꞌa yä däta xuñha, nuꞌu̱ xä ñhoki dende änte geꞌu̱ ma dä za dä ñäni yä bida ꞌne asta ma dä za dä matsꞌi märꞌaa. Nꞌa rä ngu de gä mfatsꞌi de nuꞌu̱ yä dähni de Europa enä: «Toꞌo ya xä ñhoki änte de dä zo̱ho̱ yä däta tsꞌo thogi, geꞌä mänꞌa ma dä za dä ñäni rä bida».

2. ¿Por hanja xa mähyoni gä ñhokihu̱ mäpaya? (Mateo 24:44).

² Näꞌä rä däta mbidi no̱ni rä Mäkä Tꞌofo, ma dä zo̱ho̱ ha nꞌa rä ora näꞌä hindi to̱ꞌmihu̱ (Mat. 24:21). Ndunthi yä mꞌiki, yä mbiꞌmhai ꞌne märꞌa yä tsꞌo thogi xä betho yä jäꞌi. Pe nunä däta mbidi no̱ni rä Mäkä Tꞌofo, hingä ma dä begthohu̱. ¿Por hanja di mäñhu̱ njabu̱? Ngeꞌä nuꞌmu̱ rä Hesu bi mꞌu̱kua ha rä Xiꞌmhai o̱te kasi 2.000 yä je̱ya, bi xipäbi nuꞌu̱ yä de̱ni ge xä ñhoki ꞌne xä ndo̱ꞌmi pa xti zo̱ho̱ nunä rä däta mbidi (hñeti Mateo 24:44). Mu̱ gä jamäsuhu̱ nunä konseho bi uni rä Hesu, ma dä za gä ñäni mä bidahu̱ ꞌne ma dä za gä fatsꞌihu̱ märꞌaa pa dä ñäni yä bida ꞌnehe (Luc. 21:36).

3. ¿Por hanja xa mähyoni ge dende nubye̱ gä ze̱tihu̱ yä xuñha, gä udihu̱ rä nhuekäte ꞌne rä mhäte?

³ Ma gä handihu̱ te mä mꞌu̱i ma dä maxkägihu̱ pa nuꞌmu̱ xti ꞌñepu̱ näꞌä rä däta mbidi no̱ni rä Mäkä Tꞌofo. ¿Te ma gä pe̱fihu̱ mu̱ dä tꞌengägihu̱ ge gä xipäbihu̱ yä jäꞌi ge Äjuä mänꞌitꞌho ma dä hämpäbi nꞌa rä juisio? ¿Ma gä xipäbihu̱ mäske di pädihu̱ ge xa ma dä nkue̱? (Apoc. 16:21). Ma dä ja mꞌe̱di gä ze̱tihu̱ gatꞌho näꞌä dä tꞌo̱tkägihu̱ ꞌne gä pe̱ꞌspäbihu̱ rä komfiansa rä Zi Dada Jeoba ge näꞌä ma dä ñängägihu̱ mu̱ gä o̱tehu̱. ¿Te ma gä pe̱fihu̱ mu̱ gä handihu̱ ge mä zi kuhu̱ dä ꞌme̱di gatꞌho näꞌä pe̱ꞌtsi? (Hab. 3:17, 18). Ma dä ja mꞌe̱di gä udihu̱ rä nhuekäte pa gä umbäbihu̱ näꞌä rä mfatsꞌi ma dä hyoni. ¿Te ma gä pe̱fihu̱ xti zo̱ho̱ rä pa habu̱ yä gobiernu ma dä u̱tsagihu̱? ¿Hanja ma gä portahu̱ mu̱ dä tꞌengägihu̱ ge pe̱ꞌtsi te gä ñꞌägihu̱ ko märꞌa mä kuhu̱ ha nꞌa rä nguu habu̱ penä grä ñꞌe̱nihu̱? (Ezeq. 38:10-12). Ma dä ja mꞌe̱di ndunthi rä mhäte pa gä täpäbihu̱ mähye̱gi nuꞌu̱ yä xuñha ma dä ꞌñekägihu̱.

4. ¿Por hanja di debe gä sigihu̱ gä ze̱tihu̱ yä xuñha, gä sigihu̱ gä udihu̱ rä nhuekäte ꞌne rä mhäte?

⁴ Rä Noya Äjuä xikägihu̱ ge di debe gä sigihu̱ gä ze̱tihu̱ yä xuñha, gä sigihu̱ gä udihu̱ rä nhuekäte ꞌne rä mhäte. Lucas 21:19 enä: «Nuꞌmu̱ gi tse̱tꞌhu̱ nuꞌä dä tꞌo̱tꞌähu̱, nuꞌmu̱ gi tsu̱dihu̱ rä te pa nzäntho». Colosenses 3:12 enä: «Dä nja ri nthekätehu̱, ꞌne yꞌo̱thu̱ rä ñhojäꞌi». ꞌNe ha 1 Tesalonicenses 4:9, 10 enä: «Äjuä ya xä ꞌñutꞌäꞌihu̱ ge gi mädihu̱ nꞌa ngu mänꞌaa. ꞌNe […] dä ziꞌtä ri mhätehu̱». ¿Por hanja nuya yä noya bi sipäbi nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu mäske nuꞌu̱ ya mi ze̱ti yä xuñha, ya mi udi rä nhuekäte ꞌne rä mhäte? Ngeꞌä mäske ya geꞌä mi pe̱fi, nuꞌu̱ mi debe dä sigi dä ꞌñudi nuya yä hogä mꞌu̱i. Geꞌä di debe gä pe̱fihu̱ ꞌnehe. Pa geꞌä ma gä handihu̱ te bi me̱fi nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu, ꞌne hanja dä za gä de̱mbäbihu̱ yä ejemplo pa nuꞌmu̱ xti ꞌñepu̱ näꞌä rä däta mbidi.

PÄDI GI ZE̱TI YÄ XUÑHA

5. ¿Te bi me̱fi nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu pa bi ze̱ti gatꞌho näꞌä bi thogi?

⁵ Nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu bi ñhandui ndunthi yä xuñha, hänge xa mi ja mꞌe̱di dä sigi dä uanta ꞌne dä ze̱ti (Heb. 10:36). Hää, nuꞌu̱ bi ñhandui nuꞌu̱ yä xuñha thogi gatꞌho yä jäꞌi. Po ränge yä jamfri, ꞌnehe bi thogi yä ntꞌu̱tsate de yä tsꞌu̱tꞌhui de Roma, de yä jäꞌi ꞌne asta de yä familia (Mat. 10:21). Pe hingä ho̱nse̱ꞌä, nuyu̱ yä kristianu pe̱ꞌtsi te mi defende yä jamfri de nuꞌu̱ yä jäꞌi mi dibidi rä mhuntsꞌi ꞌne mi udi yä nkꞌuamba (Hech. 20:29, 30). Mäske bi thogi gatꞌho nuya yä xuñha, nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu xa bi uanta ꞌne bi ze̱ti (Apoc. 2:3). ¿Por hanja bi logra bi ze̱ti? Nuꞌu̱ mi heti rä Mäkä Tꞌofo ꞌne mi handi hanja nuꞌu̱ yä ꞌme̱go rä Zi Dada Jeoba de mäyaꞌmu̱, ja ngu Job xki ze̱ti yä xuñha (Sant. 5:10, 11). Mi xatuäbi rä Zi Dada Jeoba ꞌne mi apäbi rä tsꞌe̱di ꞌne rä balo pa dä ze̱ti (Hech. 4:29-31). ꞌNe mi e̱ntꞌä ha yä mfeni ge rä Zi Dada Jeoba ma xä jäpi mu̱ xä sigi xä ze̱ti (Hech. 5:41).

6. ¿Te bi matsꞌi rä zi nju Merita pa bi ze̱ti nuꞌu̱ yä ntꞌu̱tsate bi thogi ꞌne te dä za gä pädihu̱ de geꞌä?

⁶ Mu̱ gä hudihu̱ gä ntso̱ꞌmihu̱ ꞌne gä handihu̱ hanja rä Zi Dada Jeoba xä matsꞌi nuꞌu̱ yä ꞌme̱go de mäyaꞌmu̱ ꞌne de mäpaya, geꞌä ma dä maxkägihu̱ gä ze̱tihu̱ ꞌnehe. Geꞌä bi me̱fi Merita, nꞌa rä zi nju de rä dähni Albania pa bi logra bi ze̱ti nuꞌu̱ yä ntꞌu̱tsate bä ehe de rä familia. Nunä zi nju enä: «Ora dä heti ha rä Mäkä Tꞌofo gatꞌho näꞌä bi thogi Job, bi tso̱ni asta ha mä koraso. Job bi thogi ndunthi yä xuñha, pe näꞌä himi pädi toꞌo mi pe̱mpäbi nuꞌu̱ yä sufrimiento. Mäske njabu̱ näꞌä bi ꞌñenä: “¡Asta xkä tu, nunka ma gä ꞌuengi de Äjuä!” (Job 27:5). Ora dä heti gatꞌho näꞌä bi thogi Job, dä da ngue̱nda ge hingä ndunthi näꞌä ndi thogi, ꞌne nuga hää ndi pädi de habu̱ mi ehe nuꞌu̱ yä xuñha».

7. Mäske hinte mä xuñha gi pe̱ꞌtsi, ¿te dä hogi gi pädi dende nubye̱?

⁷ ꞌNehe ma dä maxkägihu̱ gä ze̱tihu̱ yä xuñha mu̱ njatꞌä di xatuäbihu̱ rä Zi Dada Jeoba ꞌne di xipäbihu̱ gatꞌho näꞌä di sentihu̱ (Filip. 4:6; 1 Tes. 5:17). A lo mejor nubye̱ hingi thogi nꞌa rä däta xuñha. Pe, ¿te gi pe̱fi ora gi nkue̱ o nuꞌmu̱ gi turimu̱i ꞌne hingi pädi te gi yꞌo̱tꞌe? ¿Gi honi rä Zi Dada Jeoba pa dä maxꞌäꞌi? Mu̱ gi nzäi gi hyombäbi rä mfatsꞌi rä Zi Dada Jeoba ora gi thogi yä tꞌu̱kä xuñha, geꞌä ma gi pe̱fi ꞌnehe ora xti zo̱ho̱ yä däta xuñha. ¿Ma gi pe̱ꞌspäbi rä komfiansa ge Näꞌä pädi hanja ꞌne hämꞌu̱ dä maxꞌäꞌi? (Sal. 27:1, 3).

8. ¿Te utkägihu̱ rä esperiensia rä zi nju Mira? (Santiago 1:2-4; hyandi ꞌnehe rä foto).

⁸ Mu̱ dende nubye̱ di ze̱tihu̱ nuꞌu̱ yä xuñha tso̱kägihu̱, ma dä za gä ze̱tihu̱ näꞌä rä däta mbidi ma dä ꞌñepu̱ (Rom. 5:3). ¿Por hanja di mäñhu̱ njabu̱? Ndunthi yä zi ku xä hyandi ge ora ze̱ti nuꞌu̱ yä xuñha thogi, geꞌä xä umbäbi rä tsꞌe̱di pa dä ze̱ti nuꞌu̱ märꞌa yä xuñha xä ꞌñepäbi mꞌe̱fa. Ora di uantahu̱ ꞌne di ze̱tihu̱ yä xuñha, mänꞌa di ze̱di mä komfiansahu̱ po rä Zi Dada Jeoba, ngeꞌä di handihu̱ hanja faxkägihu̱ (hñeti Santiago 1:2-4). Geꞌä xä hyandi Mira, nꞌa rä precursora de rä dähni Albania. Nunä zi nju enä: «Rꞌabu̱ di senti ge ho̱nse̱gi di pe̱ꞌtsi xa ndunthi yä xuñha. Pe ora di senti njabu̱, di hudi di ntso̱ꞌmi ꞌne di handi hanja xä maxkägi rä Zi Dada Jeoba durante nuꞌu̱ yä je̱ya xä thogi. ꞌNepu̱ di ense̱: “Mu̱ xkä handi hanja rä Zi Dada Jeoba xä maxꞌäꞌi, ogi fo̱tä ha rä paxi gatꞌho nuꞌu̱ yä je̱ya xkä pe̱päbi”». Ja ngu nunä zi nju, nuꞌi ꞌnehe dä za gi hñudi gi ntso̱ꞌmi pa gi beni hanja rä Zi Dada Jeoba xä maxꞌäꞌi ora xkä ñhandui yä xuñha. Ora gi ze̱ti kada nꞌa rä xuñha, dä za gi pe̱ꞌtsi rä komfiansa ge rä Zi Dada Jeoba handi ꞌne ma dä jäpiꞌi po geꞌä (Mat. 5:10-12). Mu̱ gi uanta nuꞌu̱ yä xuñha gi thogi mäpaya, geꞌä ma dä maxꞌäꞌi gi uanta xti mu̱di näꞌä rä däta mbidi no̱ni rä Mäkä Tꞌofo ꞌne ma gi mꞌu̱i desidido gi ze̱ti dä thogiꞌä dä thogi.

ꞌÑUDI RÄ NHUEKÄTE

9. ¿Hanja bi ꞌñudi rä nhuekäte näꞌä rä mhuntsꞌi mi ja ha Antioquía de Siria?

⁹ Ma gä handihu̱ te bi thogi nuꞌmu̱ bi nja nꞌa rä däta thuhu ha Judea. Nuꞌmu̱ bi bädi nuꞌu̱ yä kristianu mi ꞌmu̱i ha Antioquía de Siria näꞌä mi thogi nuꞌu̱ yä ku mi ꞌmu̱i ha Judea, xa bi hueki ꞌne bi hyoni hanja dä umbäbi rä mfatsꞌi. Rä Mäkä Tꞌofo enä: «Nu yä gamfri de Antioquía bi beni ge dä me̱mpä nꞌa rä mfatsꞌi nuꞌu̱ märꞌa yä gamfri mi ꞌmu̱ nuni Judea; bi uni kada nꞌa de geꞌu̱ ngu nuꞌä mi tsu̱pä yä tsꞌe̱di» (Hech. 11:27-30). Mäske nuꞌu̱ yä ku de Judea mi ꞌmu̱i xa yabu̱, nuꞌu̱ yä kristianu de Antioquía de Siria mi ꞌmu̱i desidido dä umbäbi rä mfatsꞌi (1 Juan 3:17, 18).

10. Ora mä zi kuhu̱ thogi yä däta xuñha, ¿hanja dä za gä udihu̱ ge di huekihu̱? (Hyandi ꞌnehe rä foto).

¹⁰ Nuju̱ ꞌnehe dä za gä udihu̱ rä nhuekäte po nuꞌu̱ yä zi ku thogi yä däta xuñha. ¿Te dä za gä pe̱fihu̱ pa gä dämä umbäbihu̱ rä mfatsꞌi? 1) Dä za gä ambäbihu̱ yä anciano de rä mhuntsꞌi hanja dä za gä mfaxtehu̱, 2) dä za gä unihu̱ mä ꞌmo̱ñhähu̱ o mä donäsiohu̱, o 3) dä za gä xatuäbihu̱ rä Zi Dada Jeoba pa dä umbäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ mä zi kuhu̱ (Prov. 17:17).b Por ejemplo ha rä je̱ya 2020, bri forma thogi de 950 yä Comité de Socorro pa bi tꞌumbäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ mä zi kuhu̱ bi thogi yä xuñha po ränge rä COVID-19. ¡Hängu di umbäbihu̱ njamädi nuꞌu̱ yä zi ku faxte ha nuya yä comité! Näꞌä rä nhuekäte senti, geꞌä japäbi dä hñäꞌspäbi rä mfatsꞌi nuꞌu̱ yä zi ku thogi yä däta xuñha. ꞌNehe nupäbi yä mfeni ko rä Mäkä Tꞌofo ꞌne hoki yä Ngu de gä Mhuntsꞌi o yä ngu yä zi ku habu̱ xä yo̱tꞌe (hyandi ꞌnehe te mää 2 Corintios 8:1-4).

11. ¿Hanja di eꞌspäbihu̱ rä nsu rä Zi Dada Jeoba ora di udihu̱ rä nhuekäte?

¹¹ Yä jäꞌi handi ora di huekihu̱ mä kuhu̱ ꞌne di umbäbihu̱ rä mfatsꞌi ora ja nꞌa rä bu̱nthi yꞌee, nꞌa rä mbiꞌmhai o mä nꞌa rä tsꞌo thogi. Ma gä handihu̱ nꞌa rä esperiensia. Ha rä je̱ya 2019 ha näꞌä rä dähni fädi ngu las Bahamas bi thogi nꞌa rä däta bu̱nthi yꞌee näꞌä bi tꞌembäbi huracán Dorian. Mientra yä ku mi ju̱tsꞌi nꞌa rä Ngu de gä Mhuntsꞌi xki yo̱tꞌe, bi yꞌambäbi nꞌa rä contratista hängu ma xä kobrabi pa xä hyoki rꞌa yä ꞌme̱fi mi ja mꞌe̱di. Näꞌä contratista bi ꞌñenä: «Nuga ꞌnehe di ne gä mfaxte: di ne gä uni yä material, yä erramienta ꞌne rä mano de obra. ¡Xa di ho hanja gi tratahu̱ ri amigohu̱!». Hää, ndunthi yä jäꞌi hingi pädi rä Zi Dada Jeoba pe hää di da ngue̱nda te di pe̱fihu̱. Ora di huekihu̱ mä zi kuhu̱ ꞌne di fatsꞌihu̱, geꞌä japäbi yä zi jäꞌi dä ne dä bädi de rä Zi Dada Jeoba, Näꞌä rä Zi Dada xi rä dängi rä nthekäte ꞌne rä mhäte (Efes. 2:4).

12. ¿Por hanja mu̱ gä udihu̱ rä nhuekäte dende nubye̱, geꞌä ma dä maxkägihu̱ xti ꞌñepu̱ näꞌä rä däta mbidi no̱ni rä Mäkä Tꞌofo? (Apocalipsis 13:16, 17).

¹² ¿Por hanja ma dä ja mꞌe̱di gä udihu̱ rä nhuekäte durante näꞌä rä däta mbidi xä ꞌñepu̱? Ngeꞌä rä Mäkä Tꞌofo enä ge toꞌo hindä apoya yä gobiernu, ma dä me̱ꞌtsi yä xuñha tanto nubye̱ ngu durante näꞌä rä däta mbidi ma dä nja (hñeti Apocalipsis 13:16, 17). Tal vez ma dä ja mꞌe̱di gä unihu̱ rä mfatsꞌi ora mä zi kuhu̱ ma dä japäbi mꞌe̱di te dä zi o te dä hyee. Nuꞌmu̱ xti ꞌñehe rä Hesu dä juzga di nehu̱ dä zu̱khu̱ grä udihu̱ rä mhäte ꞌne rä nhuekäte po mä kuhu̱, pa njabu̱ dä ꞌñengägihu̱: «Guä ehu̱ [...] ku̱thu̱ ha rä Tsꞌu̱tꞌhui Äjuä» (Mat. 25:34-40, Ár ꞌRaꞌyo Nkohi Jö [RN]).

JAPI DÄ TE NÄꞌÄ RI MHÄTE PO YÄ KU

13. ¿Te bi me̱fi nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu pa bi japi bi te näꞌä rä mhäte ya mi ja entre geꞌu̱? (Romanos 15:7).

¹³ Ha yä pa nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu mi fädi hängu rä mhäte mi ja entre geꞌu̱. Pe, ¿gi kamfri ge himi japäbi xä ñhei dä mädi nꞌa ngu mänꞌaa? Ma gä imäjinähu̱ mi tengu näꞌä rä mhuntsꞌi mi ja ha rä hnini Roma. Rꞌa yä ku myä judío ꞌne xki tꞌuti rä Ley rä Moisés. Pe ha nunä mhuntsꞌi ꞌnehe mi ntini yä ku de märꞌa yä dähni ꞌne nuꞌu̱ mi pe̱ꞌtsi rꞌa nꞌañꞌo yä nzäi. Zäi ge rꞌaa myä esclavo, märꞌaa mi jase̱ yä ꞌme̱fi ꞌne märꞌaa zäi ge myä hmuu o myä patron. ¿Te bi matsꞌi nuꞌu̱ yä kristianu pa bi ꞌñudi rä mhäte nꞌa ngu mänꞌaa ꞌne himi mporta ua myä esclavo ua myä hmuu? Rä apostol Pablo bi umbäbi nunä konseho: «Uñhu̱ rä tsaya nꞌa ngu nꞌaa» (hñeti Romanos 15:7, RN). ¿Te di signifika nuya yä noya? Rä noya «uñhu̱ ntsaya» ne dä mää ge gä resibihu̱ nꞌa rä jäꞌi ko rä ñhojäꞌi ꞌne rä mhäte, ja ngu nuꞌmu̱ di umbäbihu̱ ntsaya yä zo̱nte ha mä nguhu̱ ꞌne di tratahu̱ ngu mä amigohu̱. Por ejemplo, rä apostol Pablo bi mändabi Filemón ge mi debe dä resibi ko rä ñhojäꞌi nꞌa de nuꞌu̱ yä esclavo xki ꞌmatꞌi de geꞌä. Bi ꞌñembäbi: «Xtä zo̱mbu̱ rä ku Onésimo, xi dä numäñho, yꞌo̱tꞌä rä ue̱nda ge go gekägi dä tso̱mbu̱» (Filem. 17). Áquila ꞌne Priscila ꞌnehe bi ꞌñudi ndunthi rä mhäte po märꞌaa. Mäske nuyu̱ mänꞌa mi pe̱ꞌtsi ndunthi rä esperiensia ke Apolos, nuyu̱ bi resibi ko ndunthi rä ñhojäꞌi ꞌne ko rä mhäte «bi ꞌñutuäbi mänꞌa xä ñho de rä Noya Äjuä» (Hech. 18:26). Ja ngu di handihu̱, mäske nuyu̱ yä kristianu mi nꞌañꞌo yä mꞌu̱i ꞌne yä nzäi, bi mädi nꞌa ngu mänꞌaa.

14. ¿Hanja bi ꞌñudi rä mhäte Anna ꞌne rä däme?

¹⁴ Nuju̱ ꞌnehe dä za gä udihu̱ rä mhäte po yä ku ora di umbäbihu̱ ntsaya ꞌne di tratahu̱ gatꞌho ngu mä amigohu̱. Mu̱ gä jahu̱bu̱, yä ku ꞌnehe ma dä tratagihu̱ ko rä mhäte ꞌne ma dä nugägihu̱ ngu yä amigo (2 Cor. 6:11-13). Geꞌä bi me̱fi Anna ꞌne rä däme. Nuni medinthäti bi ꞌme̱hni de gä misionero ha nꞌa de nuꞌu̱ yä dähni de África Occidental. Nuꞌmu̱ ja penä xki tso̱ni ha näꞌä rä dähni, bi mu̱di rä COVID-19 ꞌne ya himbi za bi muntsꞌi ko yä ku. ¿Te bi me̱fi nunä medinthäti pa bi ꞌñudi rä mhäte po yä ku? Bi mu̱di bi zofo por bideo kada nꞌa de geꞌu̱ ꞌne bi xipäbi hängu mi ne dä konose mänꞌa xä ñho. Yä ku xa bi johya, hänge nuꞌu̱ ꞌnehe bi mu̱di bi zofo ꞌne bi me̱mpäbi yä mensaje nunä medinthäti. ¿Por hanja xa bi yꞌo̱tꞌe ntsꞌe̱di nunä medinthäti pa bi ñꞌamigoui yä ku? Rä zi nju Anna enä: «Ora di beni hängu rä mhäte xä ꞌñudi yä ku po geki ꞌne po mä familia ora xtä thogihe yä däta xuñha, geꞌä jakägi ꞌnehe gä udi rä mhäte po gatꞌho yä ku».

15. ¿Te dä za gi pädi de näꞌä rä mhäte bi ꞌñudi Vanessa po yä ku? (Hyandi ꞌnehe rä foto).

¹⁵ Ja ngu ha yä pa nuꞌu̱ yä mu̱di kristianu, mäpaya ha yä mhuntsꞌi di ntini yä ku nuꞌu̱ pe̱ꞌtsi rꞌa nꞌañꞌo yä mꞌu̱i ꞌne yä nzäi. ¿Te ma dä maxkägihu̱ pa gä tratahu̱ gatꞌho yä ku ngu mä amigohu̱? Mähyoni gä balorahu̱ nuꞌu̱ yä hogä mꞌu̱i pe̱ꞌtsi kada nꞌa de geꞌu̱. Nꞌa rä zi nju rä thuhu Vanessa —näꞌä bi ꞌmu̱i ha rä dähni Nueva Zelanda— enä ge xa mi japäbi xä ñhei dä ntsitsꞌi ko rꞌa yä ku de rä mhuntsꞌi, ngeꞌä xa himi ho nuꞌu̱ yä uso mi pe̱ꞌtsi. Pe en lugar de xä ꞌuege de nuꞌu̱ yä ku, Vanessa bi desidi dä thogi mä ndunthi rä tiempo kongeꞌu̱ pa bi da ngue̱nda ꞌne bi balora nuꞌu̱ yä hogä mꞌu̱i handi rä Zi Dada Jeoba de nuꞌu̱ yä ku. Rä zi nju Vanessa enä: «Koꞌmu̱ mä däme bi thutsꞌi de gä superintendente de gä circuito, nubye̱ mänꞌa di kombibihe ko mä ndunthi yä ku. Kada nꞌaa pe̱ꞌtsi rꞌa nꞌañꞌo yä mꞌu̱i, pe nubye̱ ya hingi jakägi xä ñhei gä ntsitsꞌi ko ngatꞌho yä ku. Xa di ho gä handi hanja kada nꞌa de gekhu̱ di nꞌañꞌohu̱ de märꞌa yä ku ꞌne nubye̱ di ntiende por hanja rä Zi Dada Jeoba bi tsii ha rä hnini yä jäꞌi de rꞌa nꞌañꞌo yä luga». Hänge, ¿te ma dä maxkägihu̱ pa gä mädihu̱ gatꞌho yä ku? Mähyoni gä o̱tꞌehu̱ ntsꞌe̱di po gä handihu̱ gatꞌho yä ku ja ngu handi rä Zi Dada Jeoba (2 Cor. 8:24).

16. ¿Por hanja xa mähyoni dä thini rä mhäte ha mä korasohu̱ xti zo̱ho̱ näꞌä rä däta mbidi? (Hyandi ꞌnehe rä foto).

¹⁶ Xti zo̱ho̱ näꞌä rä däta mbidi mänꞌa ma dä ja mꞌe̱di gä udihu̱ rä mhäte po gatꞌho mä kuhu̱. ¿Te ma dä me̱fi rä Zi Dada Jeoba pa dä ñängägihu̱ xti mu̱di näꞌä rä däta mbidiꞌä? Ma gä handihu̱ te bi mändabi rä Zi Dada Jeoba rä hnini de mäyaꞌmu̱. Rä Zi Dada Jeoba bi ꞌñembäbi: «Gi ma mä zi hniniꞌi, ku̱tꞌi ha nuꞌu̱ ri kuarto kohi asta mbo ri nguu ꞌne kotꞌi ri goxthi. Ñꞌägi po nꞌa zi tu̱i asta xti thogi rä kue̱» (Is. 26:20). Tal vez geꞌä ma dä mändagihu̱ rä Zi Dada Jeoba gä pe̱fihu̱ ꞌnehe xti zo̱ho̱ näꞌä rä däta mbidi. Nuꞌu̱ yä kuarto kohi asta mboo, tal vez di signifika nuꞌu̱ yä congregación ja mäpaya. Mu̱ durante näꞌä rä däta mbidi gä mädihu̱ mä kuhu̱ ꞌne hingä ꞌuegehu̱ de geꞌu̱, rä Zi Dada Jeoba ma dä ñängägihu̱ ja ngu xä prometegihu̱. Hänge hingä kombasta gä pe̱ꞌspäbihu̱ rä pasensia mä kuhu̱ ora hingä geꞌä pe̱fi, sino ke di debe gä japihu̱ dä te näꞌä rä mhäte di sentihu̱ po geꞌu̱. Mu̱ hingä mädihu̱ mä kuhu̱ dende nubye̱, ma gä ꞌme̱dihu̱ mä bidahu̱ xti zo̱ho̱ näꞌä rä däta mbidi.

ÑHOKI ꞋNE NDO̱ꞋMI DENDE NUBYE̱

17. Mu̱ gä ñhokihu̱ ꞌne gä ndo̱ꞌmihu̱ dende nubye̱, ¿te ma dä za gä pe̱fihu̱ xti zo̱ho̱ näꞌä rä däta mbidi?

¹⁷ «Rä Pa Jeoba» ma dä ha yä xuñha ꞌne yä u̱gi pa gatꞌho yä mexiꞌmhai (Sof. 1:14, 15). Asta nuju̱ di pe̱päbihu̱ rä Zi Dada Jeoba, ꞌnehe ma gä thogihu̱ yä u̱gi ꞌne yä xuñha. Pe mu̱ gä ñhokihu̱ ꞌne gä ndo̱ꞌmihu̱ dende nubye̱, hingä ma dä däkägihu̱ rä ntsu ꞌne ma dä za gä fatsꞌihu̱ mä kuhu̱. Mu̱ gä nxadihu̱ gä ze̱tihu̱ yä xuñha dende nubye̱, ma dä za gä ze̱tihu̱ nuꞌu̱ yä u̱gi ꞌne yä xuñha ma dä ꞌñekägihu̱ mꞌe̱fa. Mu̱ dende nubye̱ gä potꞌihu̱ rä nhuekäte ha mä korasohu̱, hingä ma dä jakägihu̱ xä ñhei gä huekihu̱ mä kuhu̱ ꞌne gä umbäbihu̱ rä mfatsꞌi xti zo̱ho̱ näꞌä rä däta mbidi. ꞌNe koꞌmu̱ dende nubye̱ ma gä mädihu̱ mä kuhu̱, hinto ma dä dibidigihu̱ ꞌne ma gä ze̱tihu̱ xti ꞌñehe näꞌä däta mbidiꞌä. Xti thogi näꞌä rä däta mbidiꞌä, rä Zi Dada Jeoba ma dä rꞌakägihu̱ nꞌa rä te pa nzäntho nuua ha rä Xiꞌmhai habu̱ yä u̱gi, yä xuñha ꞌne yä mbidi ya nixi hinto ma dä beni (Is. 65:17).