Kasin Awalaan na Pananisia si Jesus ed Dios?
Sakey ya Ambelat a Problema na Trinitaryo
“PANON a walaay pananisia si Jesus? Sikato so Dios; amta tan nanenengneng ton amin so bengatla ya agmaniilalo ed siopaman. Natan et say pananisia so pihon mandependi ed arum tan ed pangaksobi ed sakey ya agnanengneng; no ontan, agkabiangan ed saya so bengatlan si Jesus a Dios so walaay pananisia.”
Unong ed teologon Pranses a si Jacques Guillet, satan so matalonggaring ya opinyon ed Katolisismo. Kasin makasurpresa ed sika iyan salaysay? Nayarin isipen mo a lapud si Jesus so sakey ya alimbawa parad Kristianos ed amin a bengatla, sikato met so kaukolan a magmaliw a modelo na pananisia. No ontan so panmoriam, agmo ikukunsidera so doktrina na Kakristianoan nipaakar ed Trinidad.
Say problema nipaakar ed pananisia nen Jesus so talagan sakey a mairap a talosan parad saray teologon Katoliko, Protestanti, tan Ortodokso a manisia ed Trinidad bilang “say manunan misteryo na Kristianon pananisia tan panagbilay.”a Anggaman ontan, aliwan amin so mangibuburi ed pananisia nen Kristo. Pepekderan nen Jacques Guillet ya “imposiblin agnabidbir a si Jesus et walaay pananisia,” anggaman aaksobien nen Guillet a, no kunsideraen so doktrinan Trinidad, satan so “mansumlangan.”
Say Jesuitan Pranses a si Jean Galot, tan say kapara ton karaklan iran teologo, so mapekder ed pangibabaga a diad pagmamaliw a “tuan Dios tan tuan too, . . . si Kristo so agnayarin manisia ed inkasikato.” “Say pananisia so mantegteen ed panisia ed arum, aliwan diad panisia ed sarili,” so ibabaga na palapagan a La Civiltà Cattolica. Say babeng ed pangamta ed pananisia nen Jesus, sirin, et say doktrinan Trinidad, ta saratan a duan ideya so mansumlangan.
“Saray Ebanghelyo so agbalot manasaglawi nipaakar ed pananisia nen Jesus,” so kuan na saray teologo. Diad tua, saray pi·steuʹo (manisia, nawalaan na pananisia) tan piʹstis (pananisia) ya inusar ed Kristianon Griegon Kasulatan so kaslakan ya ontutukoy ed saray babangatan na Dios odino nen Kristo, imbes a pananisia nen Kristo ed mangatatawen ya Ama to. Kanian nepeg kasin ikuan tayo a say Anak na Dios et andian na pananisia? Anto so natalosan tayo manlapud ginawa tan imbaga to? Anto so ibabaga na Kasulatan?
Saray Pikakasin Andian na Pananisia?
Si Jesus so sakey a toon mabetbet a manpikasi. Sikato so nampikasi kada pankanawnawa—sanen sikatoy abautismoan (Lucas 3:21); sanlabi sakbay a pinili to so 12 apostol to (Lucas 6:12, 13); tan sakbay na mamilagron transpigurasyon to ed palandey, legan a kaiba toray apostol a Pedro, Juan, tan Santiago. (Lucas 9:28, 29) Sikato so manpipikasi sanen tinmepet ed sikato so sakey ed saray babangatan to: “Ibangat mo kami a mikasi,” kanian imbangat to ed sikara so Pikakasi na Katawan (say “Ama Mi”). (Lucas 11:1-4; Mateo 6:9-13) Sikato so manpipikasin bukbukor tan abayag diad kabkabuasan (Marcos 1:35-39); diad pansirunget ed sakey a palandey, kayarin pinataynan iray babangatan to (Marcos 6:45, 46); kaiba iray babangatan to tan parad saray babangatan to. (Lucas 22:32; Juan 17:1-26) On, say pikakasi so sakey ya importantin kabiangan na bilay nen Jesus.
Alimbawa, sikato so nampikasi sakbay a manggawa na saray milagro, sakbay a mamaoli ed kaaro ton Lazaro: “Ama, misalamatak ed sika ta dinegel mo ak. Tan amtak ya sika dengelen mo ak lawas: ingen nisengeg ed katooan ya akaalagey ed liberliber sikato so inkuan ko, pian manisia ra ya sika inbaki mo ak.” (Juan 11:41, 42) Say panamaseguron sikato so ebatan na Ama to so mangipapanengneng ed biskeg na pananisia to. Sayan siglaotan ed baetan na pikakasi ed Dios tan pananisia ed Sikato so mapatnag ed imbaga nen Kristo ed saray babangatan: “Amin a bengabengatla ya pikasi yo tan kerewen yo, sisiaen yo ya awaten yo, et wala ra naani ed sikayo.”—Marcos 11:24.
No si Jesus so andian na pananisia, akin a nampikasi ed Dios? Say mensahe na Biblia so buburarogen na agmakasulatan a bangat na Kakristianoan nipaakar ed Trinidad, a si Jesus so namparan too tan Dios ed parehon bekta. Aamperen na saya so totoo a talosan so pagmaliw a malinew tan inka-epektibo na Biblia. Siopa so akikasian na toon Jesus? Diad sarili to? Agto ta amta a sikato so Dios? Tan no sikato so Dios tan kabat to itan, akin a sikato so manpipikasi?
Saray pikakasi nen Jesus diad kaunoran iran agew na mangaraldalin a bilay to so mangiiter ed sikatayo na mas aralem a pantalos ed mapekder a pananisia to ed mangatatawen ya Ama to. Diad pangipapatnag na ilalo tan walaay talek a panilalo, kinerew to: “Et natan, O Ama, igloria mo ak laktip ed inkasika ed samay gloria ya wala’d sikata nen andi ni mundo.”—Juan 17:5.
Diad pakaamta ya asingsingger lay sankairapan a subok ed sikato tan ipapatey to, diad labi a sikato so walad tanamanan na Getsemani ed Palandey na Olibo, “et ginmapo’n nanermen tan naningel na baleg,” tan inkuanto: “Say kamarerwak maermen a tuloy anga ed ipapatey.” (Mateo 26:36-38) Insan tinmalimokor tan nampikasi: “Ama, no labay mo, yarawim so saya a copa ed siak: angaman ontan aliwa a say linawak no ag say linawam so nasumpal.” Insan “pinmatnag so sakey’a angel a nanlapu ed tawen, ya amabiskeg ed sikato.” Dinengel na Dios so pikakasi to. Lapud mapalalo iran emosyon tan agaylan subok to, “say linge’to singa angkakabaleg a tedter na dala a sinmaklayat anga ed dalin.”—Lucas 22:42-44.
Anto so ipapanengneng na saray impanirap nen Jesus, say pankaukolan ton napabiskeg, tan saray kerew to? “Sakey a bengatla so segurado,” so insulat nen Jacques Guillet, “si Jesus so nampikasi, tan say pikakasi so sakey ya importantin kabiangan na bilay to tan saray kiwas to. Sikato so nampikasi a singa ed panagpikasi na totoo, tan sikato so nampikasi nisesengeg ed totoo. Natan, agnapanisiaan so pikakasi na totoo no anggapo so pananisia. Kasin napanisiaan so pikakasi nen Jesus no anggapo so pananisia?”
Legan ya akabitin ed panamairapan a kiew pigaran agew sakbay na ipapatey to, si Jesus so kinmelyaw tekep na maksil a boses, ya aaonen so sakey a salmo nen David: “Ama, dia ed saray limam imatale’ko so espirituk.” (Lucas 23:46; Mateo 27:46) Sakey ya Italyanon interdenominasyonal a patalos, say Parola del Signore, so mangibabaga ya ‘inmatalek [nen Jesus] so bilay to’ ed Ama to.
Onia so komento nen Jacques Guillet: “Diad pangipanengneng ed sikatayo a si Kristo so impasak ed krus, a mankelyaw ed Ama to diad panamegley na saray salmo na Israel, kukumbinsien itayo na saray managsulat na Ebanghelyo a satan a kelyaw, so kelyaw na bugbugtong ya anak, sakey a kelyaw na sigpot a pannangis, sakey a kelyaw na sigpot a panagmatalek, sakey a kelyaw na pananisia, sakey a kelyaw na sakey ya ipapatey a walaay pananisia.”
Lapud nidunget ed onian malinew tan dramatikon ebedinsya na pananisia, panggugunaetan na arum a teologo a manggawa na pandumaan na pananisia tan “talek.” Anggaman ontan, say ontan a pandumaan so agnibase ed Kasulatan.
Balet saray mairap a subok a sinungdoan to so mangipaparungtal na anto nipaakar ed pananisia nen Jesus?
Say Ayadyarin “Manamayadyari na Pananisia Tayo”
Diad koma-11 a kapitulo na sulat to ed Hebreos, sinalambit nen apostol Pablo so baleg a lurem na matoor a lalaki tan bibii ed sakbay-Kristianon panaon. Sinampotan to iman, diad impanukoy ed sankabalgan tan ayadyarin alimbawa na pananisia: “A nengnengnengen tayo si Jesus a nangawa tan manamayadyari na pananisia tayo, a sikato lapud gayaga a niyan ed arap to sinongdoan to so cruz [panamairapan a kiew, NW], ya inbantak to so baing . . . Motektek yo sirin so nansongdo ed ontan la ya insumlang na saray managkasalanan ed sikaton dili, pian ag kayo komon nakesawan, ya onkapuy kayo ed saray kamarerwa yo.”—Hebreos 12:1-3.
Karaklan ed saray teologo so mangibabagan agsasalitaen na sayan bersikulo so nipaakar ed “personal a pananisia nen Jesus” balet, imbes, ed betang to bilang “manangigapo odino manangiletneg na pananisia.” Say Griegon termino a te·lei·o·teś a walad sayan balikas so manutukoy ed sakey a manamayadyari, a manusumpal odino mangukumpleto ed sakey a bengatla. Bilang say ‘Manamayadyari,’ kinumpleto nen Jesus so pananisia diad pantalos a say isasabi to ed dalin so manumpal ed saray propesiya na Biblia tan diad ontan et mangiletneg na lalon mabiskeg a pundasyon parad pananisia. Balet kasin kabaliksan na saya a sikato so andian na pananisia?
Saray bersikulo manlapud sulat ed Hebreos a nanengneng mo ed kahon na pahina 11 so mangekal na panduaruwam. Si Jesus so ayadyari diad panamegley na saray impanirap tan katutulok to. Anggaman sakey lan ayadyarin too, saray eksperiensia to so nanggawa ed sikaton ayadyari tan kumpleto ed amin a bengatla, anggan diad pananisia, pian sikato so magmaliw a sigpot a kualipikado bilang Atagey a Saserdote parad kililiktar na tuan Kristianos. Akikasi ed Ama to “tekep na mabiskeg iran kelyaw tan lua,” sikato so “matoor” ed Dios, tan sikato so walaan na “maridios a takot.” (Hebreos 3:1, 2; 5:7-9) Sikato so “tinokso ed amin” eksakto “a singa sikatayo,” kuan na Hebreos 4:15, salanti, singa siopaman a matoor a Kristiano a say pananisia et ondadalan ed “nambabangil a pakatoksoan.” (Santiago 1:2, 3) Makatunongan ta so panisia a si Jesus so nayarin niyan ed subok “a singa” saray patumbok to ya agnasusubok so pananisia to a singa sikara?
Saray kerew, katutulok, kairapan, subok, katooran, tan maridios a takot so mamapaneknek ed sigpot a pananisia nen Jesus. Ipapanengneng da a sikato so nagmaliw a “manamayadyari na pananisia tayo” kayari lambengat ya agawan ayadyari ed dilin pananisia to. Malinew, aliwan sikato so Dios Anak, a singa ipipilit na doktrina na Trinidad.—1 Juan 5:5.
Sikato ta so Ag-anisia ed Salita na Dios?
Ontanla so impluensya na doktrina na Trinidad ed panagnonot na saray teologo a sengegay impakadampot da ed alablabas a panmoria ed pangibabagan si Jesus so “agnayarin manisia ed Salita na Dios tan say mensahe na saya” lapud “bilang say mismon Salita na Dios, nayari to lambengat ya iyabawag itan a salita.”—Angelo Amato, Gesù il Signore, a walaay panangabobon na iglesia.
Ingen, anton talaga so ipapanengneng na mabetbet ya impanukoy nen Jesus ed saray Kasulatan? Sanen sikato so tinukso, sikato so amitlon danay ya angaon manlapud Kasulatan. Say komatlon ebat to so angibaga ed si Satanas a say Dios lambengat so dadayewen nen Jesus. (Mateo 4:4, 7, 10) Diad pigaran inkagawa, binitla nen Jesus iray propesiyan onaplika ed sikaton mismo, ya ipapanengneng so pananisia ed kasumpalan na saraya. (Marcos 14:21, 27; Lucas 18:31-33; 22:37; ipareng so Lucas 9:22; 24:44-46.) Manlapud sayan panagsuri, nepeg tayon ikuan ya amta nen Jesus a pinuyanan na Ama to so Kasulatan, sinumpal to iraya tekep na pananisia, tan sikato so walaay kumpleton panagmatalek ed kasumpalan na saray propesiya nipaakar ed subsubok, kairapan, ipapatey, tan kioli to.
Si Jesus, say Alimbawa na Pananisia Pian Aligen
Kaukolan ya ilaban nen Jesus so pibabakal ed pananisia anggad anggaan pian napansiansia so katooran ed Ama to tan pian ‘taloen so mundo.’ (Juan 16:33) No anggapo so pananisia, imposiblin nagamoran so ontan a panbiktorya. (Hebreos 11:6; 1 Juan 5:4) Lapud satan a mananalon pananisia, sikato so sakey ya alimbawa ed matoor iran patumbok to. Talagan sikato so walaan na pananisia ed tuan Dios.
[Paimano ed leksab]
a Sakey a mas malaknab a diskusyon ed anggapoy letnegan a bangat na Trinidad so naromog ed brosyur a Should You Believe in the Trinity?, impalapag na Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
[Kahon ed pahina 11]
Si Jesus, say “Manamayadyari,” so Ginawan Ayadyari
Hebreos 2:10: “Saman so kipaakaran na saray amin a bengatla, tan lapu ed sikato wala ra so saray amin a bengatla, dia ed panagyakar to na dakel ya anak ed gloria, manepeg a gawaen to ya ayadyari dia ed panamegley na irirap so makangawa na kilalaban da.
Hebreos 2:17, 18: “Kanian manepeg ed amin a mipara ed saray agagi to, pian sikato komon so mapangasi tan matoor ya atagey a sacerdote dia ed saray bengatla a nipaakar ed Dios, pian mangawa na makapapa a nipaakar ed saray kasalanan na baley. Ta lapud no sikaton dili et nantepel na pakatokso, nayarian to ya tulongan so saray natokso.”
Hebreos 3:2: “A sikato so matoor ed saman so angyan ed sikato, a singa met si Moises dia ed amin ya abung to.”
Hebreos 4:15: “Ta angapo so sakey ya atagey a sacerdote tayo ya agmakayarin mangasi ed saray kakapuyan tayo; no ag say sakey a tinokso ed amin a singa sikatayo, ingen angapo so kasalanan to.”
Hebreos 5:7-9: “A dia ed saraman ya agew a sikato so silalaman na ompatey, angibagat na pikakasi tan pikekerew, a tekep na mabiskeg a tagleey tan saray lua, ed saman so makapanyari’n mangilaban ed sikato ed ipapatey, tan sikato so nadngel lapud masanton panaglikas to. Angan sikato so Anak, inaral to so katotolok lapu ed saray bengatlan intepel to; Tan sanen agawa ya ayadyari, nagmaliw a sikato so nangawa na andi angaan a kilalaban ed saray amin ya ontolok ed sikato.”