Anos​—Akin a Mataltalag La?

SI EMILIO so masulok lan 60 años.a Linma ed Oahu lapud sakey a maermen a misyon​—pian iponpon so wala-la’d-edad ya anak ton laki. Bangta manaakar ed sakey a gilig na pugaron agmatoo tan mitotongtong ed pigaran kakaaro, abigla si Emilio ed sakey a kotsin onaatras a maples ed sakey a driveway. Adaplis lawari na lulugan, tan lapud sanok to tan syodot et naeyagan nen Emilio so drayber tan atabiog toy kotse. Tinumbokan na sangsangan. Ompatnag ya intulak na drayber si Emilio, ya atumba tan nibanel so ulo to ed simento. Kalabas na pigaran agew, si Emilio so inatey lapud inkatamaay ulo to. Agaylan maermen a resulta!

Manbibilay itayo ed mundo no iner et say anos so matalag a kualidad. Ondarakel iray kaskaseron drayber. Say arum met so ontututok​—asingsingger—​saray luluganan a mamapabatik ed anggaay peles. Balet say arum so manguman-umay linya lapud agda nitepel a sikaray walad benegan na sakey a luluganan. Diad ayaman, nayarin ibesngaw na saray membro na pamilya so sanok da tan magmaliw a bayolenti. Anggan diad pigaran Kristiano so nayarin onsyodot a tuloy lapud kakulangan odino lingo na agagi ra’d espiritual.

Akin kasin mataltalag la so anos? Kasin naynay lan ontan? Akin kasin ontanlan mairap so pagmaliw a maanos ed panaon tayo?

Saray Alimbawa na Agpakankaanos

Sasaglawien na Biblia so sakey a biin ag-akaalagar pian ontupleg ed asawa to sakbay a manggawa na sakey a kritikal a desisyon. Say ngaran to et Eva. Agto inalagar si Adan, anganko lapud inkaalipanesan, angan ed isesebel a bunga. (Genesis 3:1-6) Komusta met so asawa to? Nayarin angipatnag met na agpakankaanos diad intumbok ed si Eva ed impankasalanan ya agni inmasingger ed mangatatawen ya Ama to, si Jehova, parad tulong odino panangiwanwan. Diad inkaagum da, nayarin katekep na agpakankaanos ya angipugta ed kasalanan, so awalaan na makapatey a nansumpalan ed sikatayon amin. Manlapud sikara et atawir tayo met so tendesyan mankasalanan, pati iramay mapasang tan agmakankaanos.​—Roma 5:12.

Ngalngalin 2,500 taon kayari impankasalanan na inmunan atateng tayo, say totoon pinili Dios, saray Israelita, so angipanengneng na aralem, mantultuloy a kakulangay pananisia, ontan met ed kakulangay anos. Anggaman agni abayag et mamilagron inliktar ira nen Jehova manlapud inkaaripen ed Ehipto, tampol dan ‘alingoanan so gawagawa to’ tan “ag la ra nanalagar na panamilin to.” (Salmo 106:7-14) Naulit-ulit a sikaray naplag ed seryoson gawan-mauges lapud sikaray agnananos. Nanggawa ra na sakey a binalitokan a kilaw a baka tan dinayew da; tan nanreklamo ira sumpad si Jehova ed manna parad sikara; tan dakel ed sikara so nanrebeldi ni ingen sumpad madibinon tinuro nen Jehova a manangilaman, si Moises. On, say kakulangan da na anos so angipaarap ed ermen tan kadesyangan da.

Abalang na inmunan ari na Israel, si Saul, so pankanawnawa parad ilalak ton lalaki a magmaliw a kasublayan to ed trono. Akin? Lapud sikatoy sinmaew a nanalagar ed si propetan Samuel, say makanepegan komon a manggawa na bagat parad si Jehova. Lapud takot ed too, inunaan nen Saul si Samuel ed pangiyapay na bagat. Isipen pa no anto so alikna to sanen inmapireng si Samuel kayarin tuloy nen Saul ya akumpletoy seremonya! No nanalagar lambengat komon na pigaran minuto ni!​—1 Samuel 13:6-14.

No inalagar labat komon nen Eva si Adan imbes a nanapurastan amudbor na bunga! No anonotan labat komon na saray Israelita ya alagaren so simbawa nen Jehova! On, akatulong komon so anos pian niliktar ira tan sikatayo manlapud dakel ya ermen tan ot-ot.

Saray Sengegan na Agpakankaanos

Tutulongan itayo na Biblia a talosan so manunan sengegan na agpakankaanos natan. Dedeskribien na 2 Timoteo kapitulo 3 so kailalakan tayo a manbibilay diad “saray panaon a maatap.” Kuanton saray totoo “so mangaro ed saray lamalaman da, maaro ra na pilak, managpasirayew, atagey a linawa, maayew . . . aliwa ra’n maadia, maruksa ra, maingongot ed saray maabig.” (2Ti 3 Bersikulo 2, 3) Wala itan ya agum tan makasarilin awawey ed kapusoan tan isip na dakel a totoo, a gagawaen ton mairap parad dakel, anggan diad tuan Kristianos, a manpasensya. Sano naiimano tayon mismon mapmaples so panmamanehoy minumundon totoo odino onsisingit ed saray linya odino mangiinsulto ed sikatayo, talagan nasubok so anggaay pasensya tayo. Ompan natukso tayon aligen ira odino ombales ed sikara, diad ontan et iyaabeba so sarili tayo ed sukat na maagum a kinon da.

No maminsan say dilin lingon panagpalbeng tayo so sengegan na agtayo pakapananos. Imanoen no panon ya inretrato nen makabat ya Arin Solomon so siglaotan ed baetan na manapurasta, lingon panagkatunongan tan ag-inkamaanos, maisasanok: “Magmaong so sampot na sakey a bengatla nen say gapo to; et say maanos ed espiritu sikato so magmaong nen say mapangta ed espiritu. Agka manganat ed pusom a manpasnok; ta say sanok onteen ed akualan na saray maatiw.” (Eclesiastes 7:8, 9) No mangusar tayo na panaon pian nagamoran so kumpleto, suston retrato na situasyon sakbay na antokaman ya ikiwas, maseguron sikatayoy magmaliw a lalon makatalos, lalon maabagey, lalon maanos ed arum. Diad biek a dapag, say mapasang, makasarilin awawey so nayarin mangipaarap ed sikatayo a magmaliw ya antikey-so-kanonotan, agmakaanos, tan walaay sakit a linawa, singa saray mareklamo, anawet-tenger ya Israelitas ya amairap ed si Moises.​—Numeros 20:2-5, 10.

Sakey nin sengegan na idaraak na kakulangay anos ed sayan mundo et say anggapoy solusyon a kipapasen to, a resulta na isisian manlapud si Jehova. Imbalikas nen David so pankaukolan na too a manilalo ed si Jehova: “Kamarerwak, manalagar ka ed kareenan ed Dios a bokor; ta say panagtalaran ko manlapu ed sikato.” (Salmo 62:5) Dakel a totoo ya agda kabkabat si Jehova so walaan na limitado, maermen a panmoria, kanian panggugunaetan dan samelen ya amin a nengneng na panliketan tan pakatuboan a naala ra sakbay a manganggay bilay da. Singa say espiritual ya ama ra, si Satanas a Diablo, mabetbet dan agpanpapagaan no sikaray makapasakit ed arum lapud gagawaen da.​—Juan 8:44; 1 Juan 5:19.

Agpankelawan a mataltalag lay anos natan. Sayan marelmeng, masiblet a sistema na bengabengatla, a say Dios to et si Satanas, tan say makasalanan a tendensya na makabos a laman tayo so manggagawan mairap parad amin, anggan diad saray masimoon, a magmaliw a maanos. Ingen, sisimbawaen itayo na Biblia a “maanos kayo met komon,” nagkalautla nipaakar ed pananumpal ed saray gagala na Dios. (Santiago 5:8) Akin ya ontanlan mabalor so anos? Antoray tumang ya itarok na saya ed sikatayo?

Anos​—No Akin ya Ontanlan Mabalor

“Senerbian da met iray akaalagey tan manaalagar.” Sarayan salita so imbalikas na Ingles a manag-anlong a si John Milton ed masulok a talon lasus a taon lay apalabas ed sonata ton “On His Blindness.” Diad ununan kabiangan na anlong to, imbalikas to so inkadesperado tan kapagaan to nipaakar ed liknaan ton agmakayarin sigpot a manlingkor ed Dios lapud sikatoy bulag ed masulok lan 40 taon. Balet singa say nipanengneng ed pinal a linya na anlong ton inaon ed tagey, atalosan to a say sakey et makapandayew ed Dios diad siaanos a pansungdo ed saray kairapan tan sikakalmadon pananap ed saray walan pankanawnawa pian makapanlingkor. Anengneng nen Milton so kablian na maanos a panagmatalek ed Dios.

Dakel ed sikatayo so nayarin walaan na malinew a pakanengneng, balet amin tayoy walaan na saray limitasyon a nayarin pansengegan na isanok odino iyaburido. Panon tayon nadampot tan naagamil so pananos?

Makapaseseg Iran Ehemplo

Tatarokan itayo na Biblia na dakel a maabig iran alimbawa na panag-anos. Gagawaen a posibli na anos nen Jehova so andi-anggaan a bilay parad minilyon a totoo. (2 Pedro 3:9, 15) Diad mapangasin pangiimbita to ya alaen tayo so pako to tan ‘makaromog na inawa nipaakar ed saray kamarerwa tayo,’ ayadyarin tuloy ya isisindag nen Jesus so makapakelkelaw ya anos na Ama to. (Mateo 11:28-30) Say pandalepdep ed saray ehemplo nen Jehova tan si Jesus so makatulong ed sikatayon magmaliw a lalon maanos.

Say sakey ya ompatnag a walaan na dakel a rason pian onsanok, sakit a linawa, tan ombales et say anak nen Jacob a si Jose. Anggapoy inkaalas na impantrato ed sikato na agagi ton lalaki, ya implano ra ni ingen a pateyen tan diad kaunoran et inlako ed inkaaripen. Diad Ehipto, anggaman ed maalwar, matoor a panaglingkor to ed si Potipar, agmakatunongan ya inakusa tan impisok si Jose. Siaanos ton sinungdoan ya amin iray kairapan to, anganko diad pakatalos a saratan a subok so ontulong ed sikaton manumpal ed saray gagala nen Jehova. (Genesis 45:5) Lapud binayuboan to so pananisia tan ilalo ed si Jehova tekep na inkamapaabeba tan pakatalos, akapan-anos si Jose anggaman ed silong na sankairapan iran kipapasen.

Sakey nin importantin tulong et say masanton espiritu nen Jehova. Alimbawa, no sikatayoy mainomay ya onsanok tan makapansalitay ansakit, makapanpikasi tayo ed tulong na masanton espiritu pian nabayuboan tayoray bunga to. Say pandalepdep ed balang sakey ed sarayan bunga, a singa say andukey-a-panagtepel tan dangka, so ontulong ed sikatayo pian nanengneng no kaunongan kaaralem a misiglaotan iraya ed anos.​—Galacia 5:22, 23.

Saray Tumang na Panag-anos

Say pagmaliw a maanos so makapangitarok ed sikatayo na dakel a gungguna. Napabiskeg to so inkatoo tayo tan sasalimbengan to itayo sumpad panapurasta, agmatudio iran kiwas. Siopa ed sikatayo so ag-akapanggawa na makapasakit iran lingo lapud tampolan ya ikiwas ed mairap odino makapadesdes iran kipapasen? Ompan akapangibalikas tayo na ansakit a salita odino kinmiwas tekep na inkapasang. Ompan say sakey a melag a bengatla so pinabaleg tayo a sengegay baleg a balingaan ed sakey ya inad-aro tayo. Kayari na agaylan sanok, inkasaew, tan ot-ot, ompan magbabawin isipen tayon, ‘No nanpasensya ak la komon.’ Say pananos so mansalimbeng ed sikatayo ed amin a nengneng na ermen. Satan lambengat so mangiiter ed bilay tayo na nagkalalo nin kareenan, inkaligen, tan inkakontento.​—Filipos 4:5-7.

Say inkaanos so makatulong ed sikatayo a nawalaan na kalmado, manmamatalek a puso. Saya so makapangitonton a napanggayagaan tayoy magmaong a laman, emosyon, tan espiritualidad. (Uliran 14:30) No agnapugeran, say alabas a sanok so nayarin pansengegan na emosyonal tan pisikal a sakit tan ipapatey. Diad biek a dapag, diad inkamaanos tayo et nawalaan tayo na lalon positibon awawey ed arum, nagkalautla ed agagi tayo’d espiritual tan ed saray membro na pamilya. Diad ontan et sikatayo so magmaliw a makatalos tan matulong imbes a maingongot tan mabalaw. Naromog met na arum a mas mainomay tan mas marakep tayon kaulop.

Saray mamatatken diad Kristianon kongregasyon so nagkalautlan kaukolan a magmaliw a maanos. No maminsan, sikaray asinggeran na kapara ran Kristianon walaan na seryoso iran problema. Sarayan masimoon so nayarin nawewetwet, naaaburido, odino walaay depresyon, bangta saray mamatatken a mismo so naksawan odino agmakapangiyapasakey lapud dili odino panpamilya iran problema. Ingen, agaylan makana ya aagamilen na mamatatken so anos ed saratan a mairap a kipapasen! Diad onian paraan et makapanbangat ira a “maanos” tan “tratoen so pulok tekep na inkamatamoy.” (2 Timoteo 2:24, 25; Gawa 20:28, 29, NW) Mabli iran bilay so walad kaatapan. Agaylan bendisyon ed kongregasyon iray mapangasi, maaro, tan maanos a mamatatken!

Kaukolan a pidenengan na saray ulo na pamilyay sankaabungan da tekep na anos, pakatalos, tan panangasi. Kaukolan da met ya ilaloan tan pasesegen so amin a membro na pamilya a mangagamil na ontan met iran kualidad. (Mateo 7:12) Saya so makatulong a tuloy ed aro tan kareenan na ayaman.

Say inka-anos legan a mibibiang ed lawak a ministeryo so ontulong ed saray Kristianon ministro a sigpot a manggayaga ed sayan panaglingkor. Sikaray magmaong a makapansungdo ed antokaman ya agpananginunang odino isusumpan nipapaarap ed sikara. Imbes a misangsangan ed masanok iran unabong, saray maanos a ministro so makapangiter na maumilden ebat odino sipapalnan onalis, diad ontan et napansiansia so kareenan tan gayaga. (Mateo 10:12, 13) Niarum ni, sano tatratoen na saray Kristiano so amin tekep na anos tan panangasi, naingganyoy totoon mala-karnero ed mensahe na Panarian. Bebendisyonan nen Jehova so maanos iran sagpot ed sankamundoan a lawak, legan a nilasus nilibo iran maulimek a manaanap-na-katuaan so ondadagup ed maaron kongregasyon nen Jehova kada taon.

Peteg, say inkamaanos so mangitarok ed sikatayo na maabig iran tumang. Napaliisan tayo so dakel ya aksidenti tan problema a sengegay manapurastan kiwas odino diad bengat-bengat a pansalita. Sikatayoy magmaliw a lalon maliket, kalmado, tan seguradon mas mabunigas. Naeksperiensia tayo so babaleg a gayaga tan kareenan diad ministeryo tayo, diad kongregasyon, tan diad ayaman. Balet nagkalalo ed amin, napanggayagaan tayo so maap-apit a siglaotan ed Dios. Kanian manalagar ed si Jehova. Mananos!

[Paimano ed leksab]

[Saray litrato ed pahina 10]

Kaunongay anos mo ed inagew-agew a panagbilay?