Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral
ABRIL 13-19
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 31
“Si Jacob tan Laban et Nanggaway Sipanan na Kareenan”
(Genesis 31:44-46) Natan, gala ta mansipanan ta, sika tan siak, tan onkana iyan pantasi ed baetan ta.” 45 Kanian angalay bato si Jacob tan impaalagey to itan pian magmaliw a baton pakanodnonotan. 46 Insan inkuan nen Jacob ed saray agagi to: “Mangala kayo na saray bato!” Tan angala ray bato tan nanggawa ray bunton. Kayari na satan et angan ira diman ed samay bunton na bato.
it-1 883 ¶1
Galeed
Kayarin mareen ya inareglo nen Jacob tan Laban so agda impantalosan, nanggawa ira na sipanan. Nipaakar ed saya, nampaalagey si Jacob na baton pakanodnonotan tan impanggawa to ray “agagi” to na bunton na saray bato, a nayarin singa lamisaan, tan angan ira ditan bilang tanda na impansipanan da. Insan, satan ya pasen et tinawag nen Laban ya “Jegar-sahaduta” diad Aramaiko (Siryano), ya inyalig tod ngaran na saman ya bunton, balet tinawag itan nen Jacob ya “Galeed,” say Hebreon salita parad satan. Inkuan nen Laban: “Sayan bunton na bato [Heb., gal] so sakey a tasi [Heb., edh] ed baetan ta’n dua natan.” (Ge 31:44-48) Sayan bunton na bato (tan say baton pakanodnonotan) et onkana ya tasi ed amin ya makanengneng. Singa ibabaga na bersikulo 49, say “Panagbantayan [Heb., mitspah]” so paneknek ya nampaknaan si Jacob tan Laban ya pansiansiaen da so kareenan ed baetan dan dua tan saray pamilya da. (Ge 31:50-53) Diad inlabas na panaon, saray bato et inusar met bilang mareen iran tasi.—Jos 4:4-7; 24:25-27.
(Genesis 31:47-50) Tan tinawag itan nen Laban a Jegar-sahaduta, balet tinawag itan nen Jacob a Galeed. 48 Insan inkuan nen Laban: “Sayan bunton na bato so sakey a tasi ed baetan ta’n dua natan.” Kanian tinawag to itan a Galeed, 49 tan Panagbantayan, lapud inkuan to: “Bantayan ita’n dua komon nen Jehova sano nanarawian ta ed sakey tan sakey. 50 No maltratoen mo iray ananak ko tan mangasawa ka ni arum nilikud ed saray ananak ko, anggano anggapoy kaiba ta’n too, nonot mo a say Dios so mantasi ed baetan ta’n dua.”
it-2 1172
Panagbantayan
Si Jacob et nanggaway bunton na saray bato tan tinawag to iratan ya “Galeed” (ya mankabaliksay “Bunton a Tasi”) tan “Panagbantayan.” Insan inkuan nen Laban: “Bantayan ita’n dua komon nen Jehova sano nanarawian ta ed sakey tan sakey.” (Ge 31:45-49) Sayan bunton na bato so mangipanonot ya manbabantay si Jehova pian nengnengen no totooren nen Jacob tan Laban so ginawa ran sipanan na kareenan.
(Genesis 31:51-53) Inkuan ni nen Laban ed si Jacob: “Wadia iyan bunton na saray bato, tan wadia so baton pakanodnonotan ya impaalagey ko ed baetan ta’n dua. 52 Sayan bunton na bato et sakey a tasi, tan say baton pakanodnonotan et mantasi, ya agak onlampas ed sayan bunton na bato pian sakitan ta ka tan agka onlalampas ed sayan bunton na bato tan sayan baton pakanodnonotan pian sakitan mo ak. 53 Say Dios nen Abraham tan Dios nen Nahor, say Dios na ama ra, so mangukom komon ed baetan ta’n dua.” Tan nansamba si Jacob ed samay tatakotan nen Isaac ya ama to.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 31:19) Natan et linmay Laban a mankiskis na bagoy karnero to, insan tinakew nen Raquel iray estatuan terafim a kayarian nen ama to.
it-2 1087-1088
Terafim
Napatnagan ed saray adiskobre na saray archaeologist diad Mesopotamia tan diad asingger iran lugar ya no say sakey ya too et walad sikato iray imahen ya terafim, sikato so makaawat na tawir na pamilya. Base ed sakey a tapyas na bato ya aromog ed Nuzi, no say sankaabungan et walaan na ontan ya imahen, nayarian na manugang a laki so onlad korte tan alaen so kaykayarian na inatey lan katulangan ton laki. (Ancient Near Eastern Texts, inedit nen J. Pritchard, 1974, p. 219, 220, tan paimanod leksab 51) Nayarin atan so ninonot nen Raquel, ya inkatunongan ton kanepegan ton alaen so terafim lapud aminpigan sinaol nen ama to si Jacob ya asawa to. (Ikompara so Ge 31:14-16.) Lapud importante ed sikara so terafim pian makaawat na tawir, aburidon maong si Laban no panon ton nabawi itan, ya anggad intagar to ni ray agagi to pian usilan day Jacob ed loob na pitoran agew. (Ge 31:19-30) Siempre, anggapoy amta nen Jacob ed ginawa nen Raquel (Ge 31:32), tan anggapoy pakapatnagan ya sinali nen Jacob ya usaren so terafim pian naalay tawir ed saray ananak nen Laban. Agbalot angusar si Jacob na saray idolo. Sinmabi panaon, say sankaabungan nen Jacob et impalima dad sikato so amin ya imahen na dirios da, insan inkotkot to iratan ed silong na baleg a kiew ya asingger ed Siquem, tan nayarin kaiba ditan imay terafim.—Ge 35:1-4.
(Genesis 31:41, 42) Duamplon taon ak la ed sankaabungan mo. Nanlingkor ed sika ed loob na 14 a taon parad duaran ananak mo tan 6 taon parad pulok mo, tan aminsamplom ya inuman so upak. 42 No anggapo ed dapag ko so Dios nen amak, say Dios nen Abraham tan samay tatakotan nen Isaac, pinataynan mo ak komon natan a kalimalima. Anengneng na Dios so impanirap ko tan say impansagpot ko, kanian pinasakbayan to ka kalabian.”
(1 Pedro 2:18) Komon ta saray lingkor et manpasakop ed saray amo ra tan ipatnag day manepeg a takot ed sikara, aliwa labat a diad saramay maong tan makatunongan noag pati diad saramay mairap a paliketen.
Jehova—Say Ayaman Tayo
8 Sanen akasabid Haran si Jacob, sikatoy malikeliket ya pinatuloy nen pangamaen ton Laban. Ag-abayag, inter toy Leah tan Raquel pian magmaliw ya asawa nen Jacob. Balet niloko nen Laban si Jacob ta aminsamplo ton inumay upa to! (Gen. 31:41, 42) Balet inanosan nen Jacob iratan ya amin lapud matalek ya sikatoy agpaulyan nen Jehova. On, sikatoy benendisyonan nen Jehova. Sanen pinapawil na Dios si Jacob ed Canaan, sikatoy “inmaligwas a maong . . . tan sikatoy awalaan na dakerakel a pulok tan lingkor iran lalaki tan bibii tan saray kamelyo tan saray asno.” (Gen. 30:43, NW) Lapud pisasalamat nen Jacob, oniay impikasi to: “Aliwa ak a makana ed kamelagan ed saray amin a maaro ya abig na linawa, tan amin a katuaan, ya impatnag mo ed saya so aripen mo; lapu ed say tayukor ko labat la so ibak a binmaliw ed sayan Jordan; tan natan nagmaliw ak a duara ya ulop.”—Gen. 32:10.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 31:1-18) Agnambayag et nadngelan to ya oniay ibabaga na saray lalakin ananak nen Laban: “Inala nen Jacob so amin a kaykayarian nen ama tayo, tan atipon to iyan amin a kayamanan manlapud saray kayarian nen ama tayo.” 2 Sano onnengneng si Jacob ed lupa nen Laban, nalikna to a say pidedeneng tod sikato et aliwa lan singa samay dati. 3 Kanian inkuan nen Jehova ed si Jacob: “Pawil ka lad dalin na saray inmuunan atateng mo tan ed kakanayon mo, tan mansiansia ak a walad sika.” 4 Insan impatawag nen Jacob si Raquel tan Lea pian onla ra ed uma a kawalaan na pulok to, 5 tan inkuan tod sikara: “Naimanok ya anguman lay pidedeneng nen ama yo ed siak, balet say Dios nen amak et nansiansia ed siak. 6 Amta yon mismo a nanlingkor ak ed ama yo diad interon biskeg ko. 7 Tan sinaol ak nen ama yo tan aminsamplo ton inuman so upak; balet ag-inabuloyan na Dios a sikatoy manggaway mauges ed siak. 8 No ibaga ton, ‘Saray batekan so magmaliw ya upam,’ mananak na batekan so interon pulok; balet no ibaga ton, ‘Saray gulisan so magmaliw ya upam,’ mananak na gulisan so interon pulok. 9 Kanian aalaen na Dios so ayayep nen ama yo tan iiter tod siak. 10 Aminsan, sanen mankakasta so pulok, anengneng ko ed kugip a saray kalakian a kanding a mankakasta diad pulok et gulisan, batekan, tan baklayan. 11 Insan inkuan na anghel na tuan Dios ed siak diad kugip, ‘Jacob!’ a diad saman et inkuan ko, ‘Wadia ak.’ 12 Tan intuloy ton inkuan, ‘Ipangasim, ontangwa ka tan nengneng mo a say amin a kalakian a kanding a mankakasta diad pulok et gulisan, batekan, tan baklayan, ta anengneng ko so amin a gagawaen nen Laban ed sika. 13 Siak so tuan Dios a nampanengneng ed sika diad Bethel, a diman et nilanaan mo so sakey a baton pakanodnonotan tan nansamba kad siak. Natan et bangon ka, paway ka ed sayan dalin, tan pawil ka ed dalin a niyanakan mo.’” 14 Diad saya et inmebat ed sikato si Raquel tan Lea: “Wala ta ni antokaman a natawir mi diad sankaabungan nen ama mi? 15 Agta dayo so pangipapasen tod sikami, lapud inlako to kami tan gagastosen toy kuarta a niiter parad sikami? 16 Amin a kayamanan ya inala na Dios ed ama mi et kien mi tan kien na saray ananak mi. Kanian gawam so amin ya imbaga na Dios ed sika.” 17 Insan inmalagey si Jacob tan inlugan tod saray kamelyo iray ananak to tan saray asawa to, 18 tan inwanwan to so amin a pulok to tan amin a kayarian ya atipon to, saray walad sikaton ayayep ya atipon to ed Padan-aram, pian onla ra ed si Isaac ya ama to diad dalin na Canaan.
ABRIL 20-26
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 32-33
“Kasin Mibabalsakan Ka Parad Bendisyon?”
(Genesis 32:24) Insan atilak a bukor si Jacob. Diad saman et walay sakey a lakin akibalsakan ed sikato anggad palbangon.
Kasin Maseet Mon Aanapen si Jehova?
Dakel so naromog ed Kasulatan ya alimbawa na saramay nansagpot ya maong ya mananap ed si Jehova. Sakey ed sikara si Jacob, ya akibalsakan anggad palbangon ed sakey ya anghel na Dios ya nansulong na laman na too. Kanian sinalatan so ngaran nen Jacob na Israel (Milalaban ed Dios) lapud sikatoy “akilaban” ed Dios, odino “agtinmunda,” “nanseet,” tan “nansungdo.” Sikatoy benendisyonan na anghel lapud impansagpot to.—Genesis 32:24-30, paimanod leksab.
(Genesis 32:25, 26) Sanen anengneng na laki ya agto nadaeg, diniwit toy tapi nen Jacob; tan akudias so pukel na tapi to legan na pibabalsakan tod sikato. 26 Kayari na satan et inkuan to: “Ikbanan mo ak, ta palbangon la.” Diad saya et inkuan to: “Agta ka ikbanan anggad agmo ak nabendisyonan.”
it-2 190
Lupoy, Alupoy
Alupoy si Jacob. Nen manga 97 lay taon nen Jacob, sikatoy sanlabin akibalsakan ed anghel na Dios ya nansulong na laman na too. Agto pinaalis so anghel ya anggad sikatoy benendisyonan na anghel. Diad saman et diniwit na anghel so tapi nen Jacob kanian akudias so pukel na tapi to. Manlapu lad saman et mankitley lay Jacob. (Ge 32:24-32; Os 12:2-4) Atan so mangipanonot ed si Jacob ya anggano sikatoy ‘akilaban ed Dios [anghel na Dios] tan ed totoo tan analo a siansia,’ a singa imbaga na anghel, diad tua et agton talaga atalo so makapanyarin anghel na Dios. Inggagala tan inyabuloy na Dios ya mibalsakan si Jacob ed samay anghel pian napruebaan no kasin talagan labay nen Jacob ya naawat so bendisyon na Dios.
(Genesis 32:27, 28) Kanian inkuan tod sikato: “Antoy ngaran mo?” a diad satan et inkuan to: “Jacob.” 28 Insan inkuan to: “Aliwa lan Jacob so ngaran mo noagta Israel, ta akilaban ka ed Dios tan ed totoo tan analo kan siansia.”
it-1 1228
Israel
1. Say ngaran ya inter na Dios ed si Jacob nen manga 97 so taon to. Diad samay labi ya binmaliw si Jacob ed atapew a danum na Jabok pian minengneng ed agi ton si Esau, sikatoy akibalsakan ed sakey ya anghel. Lapud nansagpot ya akibalsakan si Jacob, say ngaran to et sinalatan na Israel pian ipaseguro ya naawat to so panamendisyon na Dios. Bilang pakanodnonotan ed sarayan agawa, tinawag nen Jacob iman a pasen ya Peniel odino Penuel. (Ge 32:22-31) Tan nen akasabid Bethel si Jacob, kinompirma na Dios ya sinalatan so ngaran to, tan manlapud saman ya anggad sampot na bilay to, mabetbet ya sikatoy tinawag ya Israel. (Ge 35:10, 15; 50:2; 1Aw 1:34) Anggaman ontan, dakel ed saramay masulok ya 2,500 ya impamitla ed ngaran ya Israel et ontutukoy ed saray ilalak nen Jacob bilang sakey a nasyon.—Ex 5:1, 2.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 32:11) Ipikasik ed sika, iliktar mo ak ed si agik ya Esau, lapud natatakot ak ompan sikatoy onsabi tan atakien to ak, ontan met ed saray kainaan tan ananak da.
(Genesis 32:13-15) Tan sikatoy nansanlabi diman. Insan inala to so arum ed saray kayarian to pian iregalo to ed si Esau ya agi to: 14 200 a kabatyan a kanding, 20 kalakian a kanding, 200 a kabatyan a karnero, 20 kalakian a karnero, 15 30 kamelyo a kaiba iray papasusoen da, 40 baka, 10 kalakian a baka, 20 kabatyan ya asno tan 10 kalakian ya asno.
Mamarakep na Ulopan so Maabig a Pananalita
10 Say maabig a pananalita tan maong a komunikasyon so ontulong pian nigapo tan napansiansiay balibalin ulopan. Diad tua, no manggawa tayoy paraan pian onelet so pipiulop tayo’d arum, napaaligwas tayoy abilidad tayon mitalosan ed sikara. No ipanengneng tayoy kaabigan, a singa say itulong ed arum, impapuson pangiter na regalo tan pamarawes, lalon onaligwas so pitatalosan tayo. No ontan, ‘nabuntonan na mandarlang iran ngalab so ulo’ na sakey a too tan napapaway iray maong ya kualidad to, diad ontan et mainomay ya pantongtongan iray agpantatalosan.—Roma 12:20, 21.
11 Amta iya nen patriarkan Jacob. Say kakambal ton si Esau et ontan lay pasnok to’d sikato kanian tinmakas si Jacob ta ompan napatey nen Esau. Kayari dakel ya taon, pinmawil si Jacob tan sikatoy inabet nen Esau, kaibay 400 a lalaki. Impikasi nen Jacob ed si Jehova a sikatoy salimbengan To. Insan impaiyuna la nen Jacob so dakel ya ayep a regalo parad si Esau. Baleg so agawaan na saraman a regalo. Sanen akapannengneng iran siansia, angumay awawey nen Esau, tan binatibatik ton nilakap si Jacob.—Gen. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10.
(Genesis 33:20) Sikatoy angipaalagey na altar diman tan tinawag to itan a say Dios et Dios na Israel.
it-1 980
Say Dios ya Dios nen Israel
Bilang resulta na impibalsakan nen Jacob ed anghel nen Jehova diad Peniel, sinalatan so ngaran to na Israel. Tan kayari na mareen ya impinengneng to ed agi ton si Esau, sikatoy nanayam ed Sucot insan diad Siquem. Sinaliw toy sakey a parte na uma diman manlapud saray ananak nen Hamor tan nampaalagey na tolda to. (Ge 32:24-30; 33:1-4, 17-19) Insan “sikatoy angipaalagey na altar diman tan tinawag to itan a say Dios et Dios na Israel,” odino say Dios ya Dios nen Israel. (Ge 33:20) Lapud tinawag to may altar base ed balon ngaran to, ipapanengneng to ya inawat tan papablien to itan ya ngaran, pati say impangigiya na Dios ed sikato pian liktar ya makapawil ed Insipan a Dalin. Aminsan labat itan ya inusar ed Kasulatan.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 32:1-21) Insan intuloy nen Jacob so biahe to, tan nabet to iray anghel na Dios. 2 Sanen anengneng to ra, inkuan nen Jacob: “Saya so kampo na Dios!” Kanian satan a pasen et inngaran ton Mahanaim. 3 Insan imbaki nen Jacob iray mensahero to ya unona la ran onla ed si Esau ya agi to diad dalin na Seir, say teritorya na Edom, 4 tan ingganggan to ra: “Oniay ibaga yo ed katawan kon si Esau, ‘Oniay inkuan nen lingkor mon si Jacob: “Abayag ak ya akiayam ed si Laban. 5 Tan awalaan ak na saray kalakian a baka, asno, karnero, tan lingkor iran lalaki tan bibii, tan impasabik iyan mensahe pian naamtaan na katawan ko, pian nagamoran koy panangabobon mo.”’” 6 Ag-abayag et pinmawil iray mensahero ed si Jacob, ya inkuan da: “Nabet mi agim ya Esau, tan sikatoy wala lad dalan pian abeten to ka, tan walay kaiba ton 400 a lalaki.” 7 Tan tinmakot a maong tan apagaan si Jacob. Kanian inapag to ed duaran kampo iray kakaiba to, ontan met ed saray pulok, baka, tan saray kamelyo. 8 Inkuan to: “No atakien nen Esau so sakey a kampo, makabatik ni imay sakey a kampo.” 9 Kayari na satan et inkuan nen Jacob: “O Dios nen amak ya Abraham tan Dios nen amak ya Isaac, O Jehova, sika a mangibabaga ed siak na, ‘Pawil ka ed dalin mo tan ed saray kakanayon mo, tan bendisyonan ta ka,’ 10 agak manepeg ed matoor a panangaro tan katooran ya impatnag mo ed lingkor mo, ta baston labat so awit ko sanen binaliw koy Jordan tan natan et walaan ak lay duaran kampo. 11 Ipikasik ed sika, iliktar mo ak ed si agik ya Esau, lapud natatakot ak ompan sikatoy onsabi tan atakien to ak, ontan met ed saray kainaan tan ananak da. 12 Tan inkuan mon: ‘Bendisyonan ta ka, tan gawaen kon singa saray buer ed dayat so ilalak mo, ya agnabilang ed karakel.’” 13 Tan sikatoy nansanlabi diman. Insan inala to so arum ed saray kayarian to pian iregalo to ed si Esau ya agi to: 14 200 a kabatyan a kanding, 20 kalakian a kanding, 200 a kabatyan a karnero, 20 kalakian a karnero, 15 30 kamelyo a kaiba iray papasusoen da, 40 baka, 10 kalakian a baka, 20 kabatyan ya asno tan 10 kalakian ya asno. 16 Impalima to iratan ed saray lingkor to, a nambibiigan so kada pulok, tan inkuan tod saray lingkor to: “Unona ki lad siak ya ombaliw, tan mangiyan kayo na distansia ed baetan na sakey a pulok tan samay ontutumbok.” 17 Onia ni imbilin to ed samay unona: “No bilang ta abeten tan tepetan ka nen Esau ya agik, ‘Siopay makankayarian ed sika, tan iner so laen mo, tan siopay makankayarian ed sarayay ayayep a walad unaan mo?’ 18 ibagam, ‘Si Jacob a lingkor mo. Regalo iya ya impawit to parad katawan kon si Esau, tan sikatoy manumtumbok met ed sikami.’” 19 Tan binilin to met imay komadua, samay komatlo, tan amin iramay ontutumbok ed saray pulok: “Ibaga yo irayan salita ed si Esau sano sikatoy naabet yo. 20 Tan ibaga yo met, ‘Manumtumbok ed sikami si Jacob a lingkor mo.’” Ta ninonot ton: ‘No napakepak so sanok to diad pangipawit kon unona na regalo, diad ontan et maabig so pangawat tod siak sano sikatoy naabet ko la.’ 21 Kanian akauna lan akabaliw so regalo antis to, balet sikatoy nansanlabi ed kampo.
ABRIL 27–MAYO 3
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 34-35
“Makapaermen Iran Resulta na Mauges ya Pililimog”
(Genesis 34:1) Natan, si Dina ya anak nen Jacob ed si Lea, et mabetbet ya ompapaway pian milimog ed saray kalangweran a bibii ed dalin.
Siquem—Say Syudad ed Lawak
Panon so panmoria na babalolaki na syudad ed sayan malangwer a birhin a maparanay ya ompapasyar ed syudad da—a bokbokor to ni? Sakey ya anak a laki na pangulo et “anengneng toy Dina; et sikato so inala to tan akidukol ed sikato, et sikato so pinatulok to.” Akin ya anagyat si Dina na kapeligroan diad impilimog ed imoral iran Canaanita? Kasin lapud nalikna ton kaukolan toy miulop ed saray kataonan ton bibii? Sikato kasi benger tan nanbokbokor a singa ed arum ya agagi to? Basaen pa so salaysay na Genesis, tan talosan so gonigon tan kababaingan ya alikna di Jacob tan Lea lapud makapaermen iran nansumpalan na impasyapasyar na marikit da ed Siquem.—Genesis 34:1-31; 49:5-7; nengnengen met so The Watchtower, Hunyo 15, 1985, pahina 31.
(Genesis 34:2) Sanen sikatoy anengneng nen Siquem, ya anak nen Hamor a Heveo, say pangulo na dalin, sikatoy inala to tan pinasoot ton inakdolan.
“Ibatikan Yoy Seksual ya Imoralidad!”
14 Ginawa nen Siquem no antoy natural, tan parad sikato et nayari. Lapud agustoan toy Dina, “inala to tan pinasoot ton inakdolan.” (Basaen so Genesis 34:1-4.) Satan ya krimen et nansumpal ed nantutumbokan ya trahedya ed si Dina tan ed interon pamilya to.—Genesis 34:7, 25-31; Galacia 6:7, 8.
(Genesis 34:7) Balet nadngelan itan na saray ananak nen Jacob tan pinmawil iran tampol manlapud uma. Asakitan ira tan sinmanok iran maong lapud pinabanday toy Israel sanen pinasoot ton inakdolan so anak nen Jacob, sakey a bengatlan agnepeg a gawaen.
(Genesis 34:25) Balet, diad komatlon agew, sanen manpapaotot ni ra, saray duaran ananak nen Jacob a si Simeon tan Levi, ya agagi nen Dina, et inala ray espada ra tan linma ra ed syudad ya anggapoy makaamta ed getma ra tan pinatey da so amin a lalaki.
No Asakitan so Liknaan Mo
Kaslakan lan ombabawi so sakey pian napakepa so sakit ya nalilikna to. Singa bilang, ibabaga na Biblia ya nen naamtaan na ananak na Hebreon patriarkan si Jacob ya say agi dan si Dina et pinasoot ya akdolan nen Siquem ya Canaanita, “asakitan ira tan sinmanok iran maong.” (Genesis 34:1-7) Si Simeon tan Levi, ya duara ed saray ananak nen Jacob, et namplanon ombawi ed si Siquem tan ed sankaabungan to. Pinalikdo da ray Canaanita, insan ira linmoob ed syudad tan pinatey day amin a lalaki, kaiba lay Siquem.—Genesis 34:13-27.
Kasin aresolbe so problema lapud impamatey da? Nen naamtaan nen Jacob so ginawa na ananak to, binaat to ra tan inkuan to: “Inyakar yo ed siak so baleg a gulo lapud ginawa yo ak a kabusol na saray manaayam ed sayan dalin, . . . tan seguradon mankakasakey ira ya onataki ed siak tan naupot ak, siak tan say sankaabungan ko.” (Genesis 34:30) On, imbes ya naresolbe so problema, mas linmoor laingen diad imbawi ra; kanian kaukolan na pamilya nen Jacob so manalwar ta ompan atakien ira na saray mamapasnok ya kakaabay da. Nayarin atan so rason no akin ya ingganggan na Dios si Jacob ya ontaynan la ra ed satan ya lugar tan onla rad Bethel.—Genesis 35:1, 5.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 35:8) Diad saginonor et inatey si Debora a nankomis ed si Rebeca, tan niponpon ed leksab na Bethel diad silong na kiew a roble. Kanian inngaran to itan ya Alon-bakut.
it-1 600 ¶4
Debora
1. Managkomis ed si Rebeca. Sanen tinaynan nen Rebeca so sankaabungan na ama ton si Betuel pian onlad Palestina tan miasawad si Isaac, akilad sikato si Debora. (Ge 24:59) Kayari na pigay taon ya impanlingkor nen Debora ed sankaabungan nen Isaac, sikatoy nanlingkor ed sankaabungan nen Jacob, nayarin kayari na impatey nen Rebeca. Mapatnag ya inatey si Debora manga 125 taon kayari na impiasawa nen Rebeca ed si Isaac, tan sikatoy imponpon ed silong na baleg a kiew diad Bethel. Satan ya kiew a tinawag ya Alon-bakut (mankabaliksay “Balbaleg a Kiew na Pannangis”) et pakapatnagan ya si Debora et inar-aro nen Jacob tan na pamilya to.—Ge 35:8.
(Genesis 35:22-26) Aminsan, legan a manaayam si Israel ed saman a dalin, nila nen Ruben ya inakdolan si Bilha ya onkokomaduan asawa nen ama to, tan nadngelan itan nen Israel. Si Jacob et awalaay 12 ananak a lalaki. 23 Saray ananak nen Jacob ed si Lea et si Ruben a panguloan, insan si Simeon, Levi, Juda, Isacar, tan Zebulon. 24 Saray ananak tod si Raquel et si Jose tan Benjamin. 25 Tan saray ananak tod si Bilha a lingkor nen Raquel et si Dan tan Neftali. 26 Tan saray ananak tod si Zilpa a lingkor nen Lea et si Gad tan Aser. Saraya so ananak nen Jacob a niyanak ed sikato diad Padan-aram.
Tepetepet na Saray Manbabasa
Diad Israel nensaman, kasin kaukolan ya walay kanepegan na sakey bilang panguloan pian magmaliw ya inmunan ateng na Mesias?
No maminsan et singa ontan so ibabaga tayo. Nayarin mitukoyan itan ed samay nabasa ed Hebreo 12:16. Ibabaga na satan a bersikulo ya si Esau et ‘agto pinabli iray sagradon bengatla’ tan ‘insalat to ed si Jacob iray kanepegan to bilang panguloan ed sakey a naakan.’ Kanian ompatnag ya nen niiter ed si Jacob iray ‘kanepegan bilang panguloan,’ sikatoy nagmaliw met ya inmunan ateng na Mesias.—Mat. 1:2, 16; Luc. 3:23, 34.
Balet diad impanaral lamet ed saray salaysay ed Biblia, naamtaan ya agmet kaukolan ya panguloan so sakey pian magmaliw ya inmunan ateng na Mesias. Imanoen so pigaran ebidensya:
Diad saray anak nen Jacob (Israel), si Ruben so panguloan ya anak to ed si Lea. Si Jose balet so panguloan to ed inad-aro ton asawa ya si Raquel. Nen si Ruben et akagawa na seryoson kasalanan, say kanepegan to bilang panguloan et niiter ed si Jose. (Gen. 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Awa. 5:1, 2) Balet siansia ya say linya na kapolian na Mesias et agnanlapu ed si Ruben odino si Jose. Nanlapu itan ed si Juda, say komapat ya anak nen Jacob ed si Lea.—Gen. 49:10.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 34:1-19) Natan, si Dina ya anak nen Jacob ed si Lea, et mabetbet ya ompapaway pian milimog ed saray kalangweran a bibii ed dalin. 2 Sanen sikatoy anengneng nen Siquem, ya anak nen Hamor a Heveo, say pangulo na dalin, sikatoy inala to tan pinasoot ton inakdolan. 3 Tan agustoan ton maong si Dina ya anak nen Jacob, tan inaro to iyan kalangweran a bii tan kinombinse to. 4 Insan inkuan nen Siquem ed si Hamor ya ama to: “Alam pa iyan kalangweran a bii pian magmaliw ya asawak.” 5 Sanen nadngelan nen Jacob a pinabanday toy anak ton si Dina, saray ananak to et walad uma a kaiba iray pulok to. Kanian nampareen ni Jacob anggad insempet da. 6 Diad saginonor, si Hamor ya ama nen Siquem et linma pian mitongtong ed si Jacob. 7 Balet nadngelan itan na saray ananak nen Jacob tan pinmawil iran tampol manlapud uma. Asakitan ira tan sinmanok iran maong lapud pinabanday toy Israel sanen pinasoot ton inakdolan so anak nen Jacob, sakey a bengatlan agnepeg a gawaen. 8 Oniay inkuan nen Hamor ed sikara: “Si Siquem ya ana’ko et pirpirawat toy marikit yo. Ipangasi yon iter ed sikato bilang asawa to, 9 tan mikasakey kayo ed sikami ed panamegley na panangasawa. Iter yod sikami iray ananak yon bibii, tan ala yo iray ananak min bibii. 10 Nayarian yoy miayam ed sikami, tan akatarya so dalin parad sikayo. Manayam kayo ditan tan mannegosyo kayo tan manpirmi kayo.” 11 Insan inkuan nen Siquem ed ama tan agagi nen Dina: “Nagamoran ko komoy panangabobon yo, tan iter ko so antokaman a kerewen yo ed siak. 12 Nayarian yoy onkerew ed siak na balbaleg a dasel tan regalo. Mabulos kon iter so antokaman a kerewen yo ed siak, daput no iter yo ed siak so kalangweran a bii bilang asawak.” 13 Tan mapalikdon inmebat iray ananak nen Jacob ed si Siquem tan si Hamor ya ama to lapud pinabanday da si Dina ya agi ra. 14 Inkuan dad sikara: “Agmi nayarian itan a gawaen, ya iter mi so agi mi ed sakey a lakin ag-asegat, lapud kababaingan itan ed sikami. 15 Onabuloy kami labat ed sayan kondisyon: magmaliw kayon singa sikami tan segat yoy amin a lalaki ed sikayo. 16 Insan iter mid sikayo iray ananak min bibii, tan alaen mi iray ananak yon bibii, tan miayam kami ed sikayo tan magmaliw itayon saksakey a totoo. 17 Balet no agyo kami dengelen tan agkayo manpasegat, alaen mi so agi mi tan onla kami la.” 18 Agustoan nen Hamor tan si Siquem ya anak nen Hamor so imbaga ra. 19 Agla nampaleen so kalangweran a laki ed impanggawa tod samay kekerewen da, lapud labalabay toy anak nen Jacob, tan sikato so manunan kagalgalang ed interon sankaabungan nen ama to.