Oneeyag so Tuan Karunongan!

1. Antoy reaksion na dakel ya totoo ed karunongan ya walad Biblia? (Proverbio 1:20, 21)

ANGGAN iner ya laen tayo, mabetbet tayon makanengneng na saray agagi ya manka-cart o mani-street witnessing. Iimisan da iray totoon ondadalan tan iyoopresi da iray literatura tayo. Ompan sikan mismo et asalim met lay ontan ya panagpulong. No asalim la, seguro anonotan mo may walad Proverbio ya say karunongan et “onkekelyaw diad karsada [tan] diad saray plaza” pian narengel na saray totoo. (Basaen so Proverbio 1:20, 21.) Walad Biblia tan saray publikasyon tayo so “tuan karunongan”—say karunongan nen Jehova. Atan ya karunongan so kaukolan na totoo pian nawalaan iray bilay ya andi-anggaan. Di ba, malikeliket tayo no walay mangala o mangawat ed saray publikasyon tayo? Pero makapaermen ta mas dakel so agmalabay. Say arum et agan talaga interesado ed mensahe na Biblia. Elek-elekan ni ingen na arum so gagawaen tayo. Ibabaga ra ya datdaan lan maong so Biblia, iisipen da ya masyadon istrikto iray bilin ya wadtan, tan mapanghusga kuno iray manguunor ed saratan. Pero anggano ontan so reaksion na totoo, siansia nin labay nen Jehova ya naamtaan da so tuan karunongan ta inar-aro to ra. Panon to itan ya gagawaen?

2. Antoy ginawa tan gagawaen nen Jehova pian naamtaan na totoo so tuan karunongan, balet antoy mas labay na dakel?

² Pian naamtaan na totoo so tuan karunongan, impaisulat nen Jehova so Salita to, say Biblia. Sarag itan ya basaen na anggan siopa ta available itan ed dakdakel ya lenguahe. Uusaren met nen Jehova iray publikasyon tayo ya base ed Biblia. Diad tulong to, nipa-publish la iratan diad masulok ya 1,000 ya lenguahe. Sikatayo met lanlamang so minabang no dengelen tayo so tuan karunongan—no iyaplika tayo iray nababasa tan nanaaralan tayo. Pero dakel ya totoo so “mantetelek-telekan” ta agda labay ya narengel so tuan karunongan. No mandedesisyon ira, mas labay dan unoren no antoy ididikta na puso ra o say advice na kapara dan too. Diad tua, abebbebay pakanengneng dad sikatayo lapud uunoren tayoy Biblia. Aralen tayod sayan artikulo no akin ya ontan so reaksion na maslak ya totoo. Amtaen tayo ni balet no panon tayon nawalaan na tuan karunongan ya manlalapud si Jehova.

KABATEN SI JEHOVA PIAN NAWALAAN NA KARUNONGAN

3. Anto so tuan karunongan?

³ Say karunongan et nayarin ontukoy ed abilidad tayon iyaplikay nanaaralan tayo pian makagawa tayoy dugan desisyon. Pero say tuan karunongan et mas ni nen say satan. Oniay ibabaga na Biblia: “Say takot ed si Jehova et gapoan na karunongan, tan say pikakabat ed Sankasantosan et mankabaliksay pakatalos.” (Pro. 9:10) Kanian kaukolan tayon kabaten si Jehova, say Sankasantosan, tan amtaen tayo no antoy panlabayan to. Nagawaan tayo itan no antis tayon mandesisyon et amtaen tayo ni so ibabaga na Biblia tan man-research tayo ed saray publikasyon tayo. No labay tayoy nawalaan na tuan karunongan, dapat ibase tayo ray desisyon tayo ed panagnonot nen Jehova.—Pro. 2:5-7.

4. Akin et si Jehova labat so makapangiter na tuan karunongan?

⁴ Si Jehova labat so makapangiter na tuan karunongan. (Roma 16:27) Akin? Unona, sikato so Amalsa kanian kabkabat toy amin ya pinalsa to. (Sal. 104:24) Komadua, nanengneng ed amin ya gagawaen nen Jehova ya sikatoy marundunong. (Roma 11:33) Komatlo, ipapaseguro nen Jehova ya maong so pansumpalan tayo no iyaplika tayo ray bilin to. (Pro. 2:10-12) Kanian no labay tayoy magmaliw ya marunong, kaukolan tayon tandaan iratan ya katuaan, lalo la no mandedesisyon tayo.

5. Antoy resulta no agbidbiren na totoo ya si Jehova so Lapuan na tuan karunongan?

⁵ Dakel ed saray napupulongan tayo so manbilib ed saray balibalin nanenengneng da ed kalikasan, balet ag-ira manisia ya walay Amalsa. Ibabaga ran resulta labat kuno iratan na ebolusyon. Say arum et manisia met ed Dios, pero ibabaga dan say estandarte na Biblia et datdaan lan maong, kanian bahala la ra kuno no antoy gawaen dad bilay da. Anto balet so resulta? Kasin dinmakep so kabibilay da ta mantitiwala irad sarili dan karunongan? Kasin nalilikna day tuan liket tan ag-ira mapaga ed arapen? Mapatpatnag ya andi. Diad amin ya mauges ya nagagawa natan, kombinsido tayo ya tua iyan ibabaga na Biblia: “Anggapoy tuan karunongan, odino pakatebek, odino simbawa no sumpa iratan ed si Jehova.” (Pro. 21:30) On, kakkaukolan tayon talaga so manpaigiya ed karunongan nen Jehova! Pero ag-itan labay na dakel ya totoo. Akin ey?

NO AKIN YA WALA RAY AGDA LABAY SO TUAN KARUNONGAN

6. Base ed Proverbio 1:22-25, siopa ray agmalabay ya ondengel ed karunongan nen Jehova?

⁶ Dakel natan so agmalabay ya ondengel ed tuan karunongan anggano “onkekelyaw” la itan diad karsada. Ibabaga na Biblia ya walay taloran grupo na totoon agmalabay ed karunongan: saray “andiay kakabatan,” saray “mababalaw,” tan saray “makulangkulang.” (Basaen so Proverbio 1:22-25.) Akin et agda labay so karunongan na Dios tan antoy gawaen tayo pian agtayo ra naalig?

7. Akin et mas labay na dakel so mansiansian “andiay kakabatan”?

⁷ Saray “andiay kakabatan” et saramay totoon matmainomay ya napanisia o naloko, tan mimila labat irad agus. (Pro. 14:15, paimanod leksab) Dakdakel so ontan ya nakakatongtong tayo no manpupulong tayo. Singa bilang, isip mo pa iray minilyon ya totoon aloko na saray lider na relihyon tan saray politiko. Agmakapanisia so dakel ed sikara no naamtaan da ya niloko tan tinilaan ira na saray lider da. Pero mas grabe iramay totoon “andiay kakabatan” ya abitla ed Proverbio 1:22 ta wala komoy tsansa ra ya naamtaan no antoy tua, pero pinili ray mansiansian andiay kakabatan. (Jer. 5:31) Agda la labay ya amtaen o aralen so ibabagay Biblia ta agda la labay ya umanen so kabibilay da. Singa bilang, oniay imbaga na sakey ya relihyosan bii diad Quebec, Canada, nen pinulongan na sakey ya Tasi: “No aliway ibabangat ed sikami na samay pari mi, kasalanan to la, agmi kasalanan!” Agtayo labay ya aligen iray ontan ya totoo ya mas labay day mansiansian ignorante nen say amtaen so tua!—Pro. 1:32; 27:12.

8. Antoy gawaen tayo pian magmaliw tayon makabat o marunong?

⁸ Pian agtayo naalig iramay andiay kakabatan, kaukolan tayon unoren imay ibabaga na Biblia ya “magmaliw [tayon] matatken diad pakatalos [tayo].” (1 Cor. 14:20) Magmaliw tayon makabat o marunong no iyaplika tayod bilay tayo iray prinsipyo na Biblia. No ontan so gawaen tayo, nanengneng tayon mismo ya talagan makatulong so Biblia pian naiwasan tayo iray problema tan makagawa tayoy dugan desisyon. Maabig sirin no usisaen tayoy sarili tayo no talaga kasin iyaaplika tayo iray prinsipyo na Biblia. Singa bilang, no abayag tayo lan manba-Bible study tan abayag tayo met lan mimiaral, maabig no isipen tayo no akin ya agtayo ni indedikay sarili tayod si Jehova tan no antoy makakaamper ed pampabautismo tayo. No bautismado ka la, kasin nan-improve lay panagpulong tan panag-Bible study’m? Kasin nanengneng ed saray desisyon mo ya iyaaplikam iray nanaaralan mod Biblia? Kasin aaligen moy ugali nen Jesus diad panagtratom ed arum? No wala ray kaukolan tayo nin paaligwasen, maabig no pan-isipan tayon maong iray panonot nen Jehova ta “gawaen ton marunong so andiay kakabatan.”—Sal. 19:7.

9. Antoy gagawaen na saray “mababalaw” ya pakapatnagan ya agda labay so karunongan?

⁹ Say komaduan grupo na totoo ya agmalabay ya ondengel ed karunongan na Dios et saray “mababalaw.” Wala ray nakakatongtong tayon ontan no manpupulong tayo. Panlikliketan dan insultoen so arum. (Sal. 123:4) Impasakbay na Biblia ya diad kaunoran iran agew et dakdakel so mabalaw. (2 Ped. 3:3, 4) Agda labay ya dengelen so pasakbay na Dios, ya singa ginawa na saramay manugang nen Lot. (Gen. 19:14) Elek-elekan da iray mangiyaaplika ed saray prinsipyo na Biblia. Ontan so gagawaen da pian ompaway ya sikara so duga tan nagawaan da ray “mauges a pilalek da.” (Jud. 7, 17, 18) Sayan deskripsion na Biblia ed saray mababalaw et dugaruga ed saray apostata tan saramay imbeneg day Jehova!

10. Base ed Salmo 1:1, antoy gawaen tayo pian agtayo naalig iray mababalaw?

¹⁰ Antoy gawaen tayo pian agtayo naalig so ugali tan kagagawa na saray mababalaw? Agtayo dapat mimiulop ed saray mareklamo. (Basaen so Salmo 1:1.) Agtayo dedengelen o babasaen so antokaman ya nanlapud saray apostata, ta andi lay ginawa ra et deralan so organisasyon nen Jehova. No agtayo manalwar, ompan naalig tayo ra tan kuestionen tayo met lay Jehova tan saray instruksion ya iiter na organisasyon to. Antoy makatulong pian napaliisan tayoy ontan ya kagagawa? Tepetan moy sarilim: ‘No walay balon instruksion o balon liwawa, kasin negatibon tampol so reaksion ko? Kasin aanapan koy lingo iray mangidadaulo?’ No nalikas mo ya magmamaliw ka lan mareklamo o mabalaw, pansagpotan mon ekalen ya tampol itan ya ugali pian naliketan si Jehova ed sika.—Pro. 3:34, 35.

11. Antoy pakanengneng na saray “makulangkulang” ed saray ganggan nen Jehova?

¹¹ Say komatlon grupo na totoo ya agmalabay ya ondengel ed karunongan et saray “makulangkulang.” Makulangkulang ira ta iisipen dan mas marunong ira nen say Dios kanian agda uunoren so ganggan to. Mas labay dan gawaen iray iisipen dan duga. (Pro. 12:15) Anggapoy respeto rad si Jehova, say Lapuan na karunongan. (Sal. 53:1) No nakatongtong tayo rad panagpulong, arap-arapan da tayon insultoen ta uunoren tayoy Biblia. Pero diad tua, anggapo pay maong ya niiter da ed sikatayo. Ibabaga na Biblia ya ‘no say sakey et makulangkulang, agton balot nagamoran so tuan karunongan; anggapoy nibaga to diad puerta na syudad.’ (Pro. 24:7) Labay ton ibaga, anggapoy kana na saray bilin o advice na saray makulangkulang. Kampegan imbaga nen Jehova ya ‘arawian tayo ra’!—Pro. 14:7.

12. Antoy gawaen tayo pian agtayo naalig iramay makulangkulang?

¹² Agtayo labay ya aligen iramay makulangkulang ya kakkabusol da iray ganggan na Dios. Inar-aro tayoy Jehova kanian inar-aro tayo met iray ganggan to. Antoy gawaen tayo pian napabiskeg tayo itan ya panangaro? Maabig no pankomparaen tayoy bilay na saramay manguunor ed Dios tan saramay agmanguunor ed sikato. No imanoen mon maong, antoy nansumpalan na saramay agmanguunor ed bilin nen Jehova? Lapud aliwa iray desisyon da, nambabangil laingen ya problema so aarapen da. Sika balet ey? Seguradon misatsalamat ka ta apaliisan moy dakel ya problema lapud uunoren moy Dios.—Sal. 32:8, 10.

13. Kasin pipiliten itayo nen Jehova ya awaten so tuan karunongan?

¹³ Labalabay nen Jehova ya awaten komon na amin so tuan karunongan, pero agto tayo pipiliten. Impasakbay to la balet no antoy pansumpalan na saramay ag-ondengel ed karunongan to. (Pro. 1:29-32) Saramay agda labay ya unoren si Jehova et anien da iray resulta na kagagawa ra. Diad tua, sikara lanlamang so kaskasian ta makapa-stress so bilay da tan anggapoy deen na nonot da. Tan onsabi so panaon ya deralen ira na Dios lapud inkabenger da. Pero oniay sipan nen Jehova ed saramay mangiyaaplika ed bilin to: “Samay ondedengel ed siak et manayam ed kaligenan tan ag-ontakot ed antokaman ya irap.”—Pro. 1:33.

SIKATAYO LANLAMANG SO MINABANG ED TUAN KARUNONGAN

14-15. Antoy naaralan tayo ed Proverbio 4:23?

¹⁴ Sikatayo lanlamang so minabang no dengelen tayoy karunongan na Dios. Singa abitla nen niman, labay nen Jehova ya naamtaan na amin ya totoo so karunongan to. Singa bilang, diad libro na Proverbio, dakdakel ya bilin so impaisulat to ya parad pankaabigan tayo. Pantongtongan tayo natan so apatiran bilin ya nabasa ditan.

¹⁵ Protektaan moy simbolikon pusom. Oniay ibabaga na Biblia: “Manuna ed amin, alwaran moy pusom, ta ditan so panlalapuan na saray subol na bilay.” (Pro. 4:23) No diad literal ya puso, antoy nepeg mon gawaen pian naalwaran mo itan tan agka mansakit ed puso? Di ba, mangan kay masustansia, lanang kan man-exercise, tan iwasan mo ray bisyo tan kagagawa ya mangiter na sakit. Antoy nepeg tayo met ya gawaen pian naalwaran tayoy simbolikon puso tayo? Kaukolan tayoy “mangan na masustansia”—inagew-agew tayon babasaen so Salita na Dios, manparaan tayon maong parad aral, tan mankomento tayo. Importante met so “man-exercise”—regular tayon manpulong tan gawaen tayoy anggaay nayarian tayo ed ministeryo. Iwasan tayo met so antokaman ya mandutak ed isip tayo, singa saray imoral ya libangan. Tan agtayo met mikakaaro ed saray mauges so impluensya ra.

16. Akin et dugaruga natan imay bilin ya walad Proverbio 23:4, 5?

¹⁶ Mankontento ed no antoy wala. Oniay bilin na Biblia: “Agmo uupotey biskeg mo ed pananap na kayamanan . . . ta seguradon ontubo iray payak to a singa sakey ya agila tan ontikyab ed tawen.” (Pro. 23:4, 5) Di ba, tua ya singa nampayak so kayamanan tan kuarta? Natan wadia, nagunoyan anggapo la. Pero, uupoten na dakel ya totoo natan so biskeg da ed pananap na kuarta, mayaman man ira o mairap so bilay da. Lapud kuarta so tetelekan na bilay da, anggapo lay pibabali da anggano naderal so reputasyon da, say relasyon dad arum, tan anggano mansakit ira. (Pro. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Pero no unoren tayoy bilin nen Jehova, agtayo magmaliw ya masamel tan lupay kuarta. Imbes, kontento tan maliket tayo la ed no antoy wala.—Ecl. 7:12.

17. Antoy gawaen tayo pian nawalaan itayo na “dila na marunong”? (Proverbio 12:18)

¹⁷ Manisip ka ni antis kan mansalita. No agtayo apipigeren so panagsalita tayo, ompan agtayo nalilikas ya nasasakitan tayo la manayay arum. Oniay imbaga na Biblia: “Say salitan agla ninonot et singa saray saksak na espada, balet say dila na marunong et mamaabig.” (Pro. 12:18) Mansiansia so deen tan pankakaaro no agtayo la ilalabir o itsi-tsismis so kakapuyan o lingo na arum. (Pro. 20:19) Antoy gawaen tayo pian aliwan makapasakit so panagsalita tayo? Lanang tayon manbasa na Biblia pian napano so puso tayo na “maong iran bengatla.” (Luc. 6:45) No dalepdepen tayo iray nababasa tayod Biblia, saray ibabaga tayo et singa “subol na karunongan” kanian napaseseg tayo ray katongtong tayo.—Pro. 18:4.

18. Panon ya makatulong so Proverbio 24:6 pian mas epektibo tayo ed ministeryo?

¹⁸ Tumbok moy instruksion. Atan so punto na samay prinsipyo ya nabasad Proverbio 24:6: “No walay makabat a panangigiya et mibiang kad guerra, tan no dakel so mananimbawa et walay pananalo.” Panon ya makatulong iyan prinsipyo pian magmaliw tayon mas epektibo ed ministeryo? Imbes ya kanya-kanya tayoy diskarte ed panagpulong tan panag-Bible study, tutumboken tayoy “makabat a panangigiya” na organisasyon tayo. Makakaawat tayo ray instruksion diad saray aral, ya ditan et makakaaral tayo ed saray paliwawa tan presentasyon na agagi. Manggagawa met so organisasyon nen Jehova na saray publikasyon tan video ya makatulong pian malinew tayon nibangat so Biblia ed arum. Kasin uusaren mo iratan diad ministeryom?

19. Antoy epekto ed sika na karunongan ya iiter nen Jehova? (Proverbio 3:13-18)

¹⁹ Basaen so Proverbio 3:13-18. Misatsalamat tayo ed karunongan ya walad Salita na Dios! No anggapo itan, anto la kasi bilay tayo natan? Naaralan tayo ed sayan artikulo so pigaran bilin ya walad libro na Proverbio. Tan diad tua, dakel nin bilin so nabasa tayo ed interon Biblia. Komon ta iyaplika tayo iratan ed bilay tayo. Agtayo manpapaimpluensya ed saray totoo ya agmalabay ed karunongan nen Jehova. Kombinsido tayo ed ibabaga na Biblia ya “maliket iramay akabemben a maong ed [karunongan].”