Magayaga Diad Mundon Agmagayaga
“DIAD sankaugesan, saya so siglo nen Satanas,” so gapo na sakey ya editoryal diad The New York Times na Enero 26, 1995. “Anggapo ni panaon ya angipanengneng so katooan na ontanlan inkahilig, tan pankaliktan, ed panigway na minilyon a totoo nisesengeg ed rasa, relihyon odino klase.”
Say koma-50 anibersaryo na inkibulos na saray inosentin biktiman nipriso diad saray death camp na Nazi so anagdag ed ontan ya editoryal a singa say asaglawi la. Balet, say mipadparan inaayep a panagpatey so siansian nagagawa ed saray parti na Aprika tan Mamabukig a Europa.
Say palaspas a panagpatey, panamaandi poli, panpapateyan na saray tribu—antokaman so tawag ed saraya—so mansusumpal ed baleg ya ermen. Ingen, diad utel na ontan a ginetman karawalan et walaray magayagan totoo. Alimbawa, onnengneng tayo pa ed Alemanya diad saray taon 1930.
Kasabi Abril na 1935, sinebelan nen Hitler tan say partido ton Nazi iray Tastasi nen Jehova manlapud amin a trabahon serbisyo sibil. Saray Tastasi so inaresto met, impriso, tan inawit ed saray panangipangawan a kampo lapud panamasiansia ra ed Kristianon neutralidad da. (Juan 17:16) Diad bandad sampot na Agosto na 1936, walaray palaspas a panag-aresto ed Tastasi nen Jehova. Nilibo ed sikara so inawit ed saray panangipangawan a kampo, a maslak ed sikara so nansiansia ditan anggad 1945 no bilang ta mabilay nira. Balet, panon so inkiwas na Tastasi ed inaayep ya impantrato ed sikara diad saray kampo? Ompatnag man a makapasurprisa, apansiansia ra so gayaga ra anggaman say kaliberliber da so agmagayaga.
“Sakey A Baleg a Bato ed Pitek”
Ininterbio na manag-awaran a taga Britanya a si Christine King so sakey a Katolikon bii a walad kampo. “Inusar to so balikas ya agkon balot nalingwanan,” inkuan nen Dr. King. “Detalyado ton inistorya iray pakakebbiewan ed bilay, saray makapadimlan kipapasen a nambilayan to. Tan inkuanton kabkabat toray Tastasi, tan saraman a Tastasi so singa sakey a baleg a bato ed pitek. Singara no maligen a pasen ed saman a pitek. Inkuanto a sikara labat so totoon agmanlulutda sano ondalan iray guardia. Sikara labat so totoon ag-akideneng ed amin na saya diad panamusol noagta diad panangaro tan ilalo tan say liknaan a wala so sakey a gagala.”
Anto so nampagmaliw ed Tastasi nen Jehova a ‘batobato ed pitek’? Say agnatenyeg a pananisia ed si Jehova a Dios tan ed Anak to, si Jesu-Kristo. Kanian, sinmaew so impansagpot nen Hitler a pakapuyey Kristianon panangaro tan gayaga ra.
Ontalineng pa legan a nanonotan na duaran akaliktar ed kampo, limaran dekada kayari impakatalona ra ed sayan subok ed pananisia ra. Oniay kuan na sakey: “Manleppua so gayagak diad impakaamtan awalaan ak na nikadkaduman pribilihyo a paneknekay arok tan otang a linawak ed si Jehova diad silong na sankaruksaan a sirkumstansya. Anggapoy amilit ed siak a gawaen iya! Diad kasuniyan, saramay nanggunaet pian piliten kami so kakabusol min amagyaw pian tuloken mi si Hitler a mas ni nen say Dios—balet ag-ira tinmalona! Agak lambengat maliket natan noagta, lapud maong a konsiensia, maliket ak anggan wala ni’d beneg na saray pader na prisoan.”—Maria Hombach, 94 años.
Sakey nin Tasi so nankuan: “Onnengneng ak ed apalabas ya inkiprisok tekep na otang a linawa tan gayaga. Saray taon ya inusar ed silong nen Hitler diad saray prisoan tan panangipangawan iran kampo so mairap tan napno na subsubok. Balet agko kaliktan a naliktaran iraman, ta saratan so angibangat ed siak pian absoluton manmatalek ed si Jehova.”—Johannes Neubacher, 91 años.
“Pian absoluton manmatalek ed si Jehova”—satan so tombok ed gayagan naeksperiensia na Tastasi nen Jehova. Kanian, sikaray magayaga, anggan sikaray napapaliberan na mundon agmagayaga. Say gayaga ra so sankapatnag diad saray “Magayaga Iran Manangidayew” a Distriton Kombension diad agano niran bulan. Repasoen tayo pan magano irayan magaygayagan impandaragup.
[Litrato ed pahina 4]
Maria Hombach