‘Say Intiron Obligasyon na Too’
“Takotan so tuan Dios tan unoren iray ganggan to. Ta saya so intiron obligasyon na too.”—ECLESIASTES 12:13, NW.
1, 2. Akin a matukoy so pangonsidera ed obligasyon tayo ed Dios?
“ANTO ta so kaukolan nen Jehova ed sika?” Intepet itan na sakey ya inmunan propeta. Insan to inbinsabinsa so kakaukolanen nen Jehova—panggawa na inkatunong, pangaro na kaabigan, tan panakar a mauyamo a kaibay Dios.—Miqueas 6:8.
2 Diad sayan agew na inka-nikaduma tan independensia, dakel so mansesga ed ideyan walay bengatlan kakaukolanen na Dios ed sikara. Agda labay so naobliga. Balet komusta so konklusyon ya asabi nen Solomon diad Eclesiastes? “Say konklusyon na bengatla, amin a bengatlan nadngel la, et: Takotan so tuan Dios tan unoren iray ganggan to. Ta saya so intiron obligasyon na too.”—Eclesiastes 12:13.
3. Akin a nepeg tayon seryoson nonoten so libro na Eclesiastes?
3 Antokaman so sirkumstansia tayo tan panmoria tayo ed bilay, nagunggunaan itayon tuloy no konsideraen tayo so walad benegan na satan a konklusyon. Si Arin Solomon, say managsulat ed sayan apuyanan a libro, so angonsidera ed pigaran mismon bengatlan kabiangan na inagew-agew a kabibilay tayo. Arum so manapurastan mangikuan a say panmoria to et talagan negatibo. Ingen satan so madibinon impuyan tan makatulong ed sikatayo a mangalkula ed saray aktibidad tan prayuridad tayo, tekep na apadaak a gayaga bilang resulta.
Panangabet ed Saray Manunan Kapagaan ed Bilay
4. Anto so inusisa tan siningbat nen Solomon ed Eclesiastes?
4 Inusisan maong nen Solomon so ‘kimey na saray anak na sankatooan.’ “Inseseg ko so pusok a mananap tan manusisa ed panamegley na kakabatan nipaakar ed amin ya agawa ed leksab na tawen.” Diad panamegley na “kimey” aglabay ya ibaga nen Solomon a sakey itan a trabaho, odino empleyo, noagta imbes say intiron laknab na pakakaokupadoan na lalaki tan bibii ed intiron bilay da. (Eclesiastes 1:13) Konsideraen tayo pay pigaran manunan kapagaan, odino kimey, tan insan ikomparay dili tayon aktibidad tan prayuridad.
5. Anto so sakey ed saray manunan kimey na totoo?
5 Maseguron say kuarta so sentro na dakel a panpapagaan tan aktibidades na too. Anggapoy anggan sakey a situtunong a makapangibaga ya ag-insengansengan nen Solomon so kuarta a naromog itan ed pigaran mayayaman a totoo. Sipaparaan ton binidbir so pankaukolan parad kuarta; lapud say walaan na magenap a kuarta et magmaong nen say panbilay a mairap odino duka. (Eclesiastes 7:11, 12) Balet maseguron naimano yo a say kuarta, tekep na saray kayarian a nasaliw to, so magmaliw a manunan kalat ed bilay—parad saray mairap tan ed saray mayaman.
6. Anto so naaralan tayo nipaakar ed kuarta manlapud sakey ed saray ilustrasyon nen Jesus tan manlapud dilin eksperiensia nen Solomon?
6 Nonoten pay ilustrasyon nen Jesus nipaakar ed mayaman a laki a nantrabaho, ya agbalot apenek, pian makagamor na dakel. Sikatoy inukom na Dios ya agmakatunongan. Akin? Lapud say ‘bilay tayo so agmanresulta ed saray bengatla a walad sikatayo.’ (Lucas 12:15-21) Say eksperiensia nen Solomon—anganko lalon malaknab nen say sikatayo—pepekderan toray salita nen Jesus. Basaen so deskripsyon diad Eclesiastes 2:4-9. Aminsan et inusar nen Solomon so inkasikato ed pakagamor na saray kayamanan. Amaalagey na mararakep ya ayaman tan harden. Nasarag tan nayarian toy mangalay magagangganan bibii a kakaiba. Kasin say kayamanan tan say pinakayari na satan ed sikato a gawaen so angitarok na aralem ya inkapenek, liknaan na tuan agawaan, tan kabaliksan ed bilay to? Onia so prangkan inyebat to: “Diad saman ninmengneng ak ed saray amin a gawa a ginawa na saray limak, tan ed kimey a nansagpotan ko a gawaen; et, nia, amin sikato nen saman so kaapaan, tan panguusil ed dagem, tan anggapo nen saman so tobo ed leksab na banwa.”—Eclesiastes 2:11; 4:8.
7. (a) Anto so papaneknekan na eskperiensia nipaakar ed balor na kuarta? (b) Anto so personal yo lan anengneng a mamapaneknek ed konklusyon nen Solomon?
7 Realistiko itan, katuaan a napaneknekan ed dakel a bilay. Nepeg tayon bidbiren a say pakawalaan na dakel a kuarta so agmakasolbar ed amin a problema. Nasolbar to so pigara, a singa say painomayen toy pakasaliw na tagano tan kawesen. Balet say sakey a too so makapansulong labat na sakey a kawes ed sakey a bekta tan manggayaga labat ed pigaran tagano tan iinumen. Tan nababasa yo la so nipaakar ed mayaman a totoo a say kabibilay da so sasaloten na diborsyo, alkohol odino panag-abuso ed druga, tan irangan ed kakanayon. Onia so inkuan nen milyonaryon tuloy a si J. P. Getty: “Anggapoy pisiglaotan na kuarta ed liket. Nayari ni ingen a diad ermen.” Parad maong a gagala, ya inkuenta nen Solomon so panangaro ed pilak a kaapaan. Ipareng pa itan a katuaan ed naimatonan nen Solomon: “Say ugip na mankikimey a too sikato so masamit, mangan na daiset odino dakel; balet say inkapno na mayaman agmangitepel ed sikato ya onugip.”—Eclesiastes 5:10-12.
8. Antoy walan rason ed lingon-panantiya ed kaimportantian na kuarta?
8 Say kuarta tan kaykayarian so agmet mangitarok na inkakontento no nipaakar ed arapen. No walaan kayo na dakel a kuarta tan kaykayarian, maseguron walaan kayo na kaaruman a kapagaan diad panprotekta ed saratan, tan siansian agyo amta no anto so itarok na arapen. Nayarin nabalang yon amin itan, pati say bilay yo? (Eclesiastes 5:13-17; 9:11, 12) Lapud ontan, agmairap a talosan no akin a say bilay tayo, odino kimey, so nepeg a walaan na atagtagey, mas manbayag a kabaliksan nen say kuarta tan kaykayarian.
Pamilya, Inkabantog, tan Pakayari
9. Akin a say bilay na pamilya et dugan mitunosan ed impanusisa nen Solomon?
9 Say impanganalisa nen Solomon nipaakar ed bilay so angilaktip ed pamaakaran na inkamapagan tuloy ed pamilya. Ipapabitar na Biblia so bilay na pamilya, pati say gayaga ed pakawalaan tan panamabaleg na ananak. (Genesis 2:22-24; Salmo 127:3-5; Uliran 5:15, 18-20; 6:20; Marcos 10:6-9; Efeso 5:22-33) Balet, kasin satan so ultimon aspeto na bilay? Ompapatnag ya ontan so iisipen na dakel, isipen pay pangisesentroan na pigaran kultura nipaakar ed panangasawa, ananak, tan pamilya. Ingen ipapanengneng na Eclesiastes 6:3 ya anggan say pakawalaan na sanlasus ya ananak et aliwan tombok ed pakapenek ed bilay. Isipen pa no kaunongan karakel ya atateng so mansasakripisyo nisesengeg ed ananak da ta pian ikdan ira na maabig ya igagapo tan mamainomay ed bilay da. Anggaman maabig itan, maseguron say Manamalsa tayo et agto labay ya ibaga a say manunan gagala ed kiwawala tayo et say basta pamawalay ilalak, a singa nisipor a gagawaen na ayayep pian mantultuloy so klase.
10. Akin a say agmanepeg a panangiyapasakey ed pamilya so napapaneknekan a kaapaan?
10 Sitetebek ya imparungtal nen Solomon so pigaran kapetegan ed bilay na pamilya. Alimbawa, nayarin iyaapasakey na laki so panangitarya parad ananak tan saray apo to. Balet pruebaan da kasi so pagmaliw a makabat? Odino magmaliw iran makulangkulang ed panbabanikelan ton tiponen parad sikara? No say komadua so nagawa, agaylan ‘kaapaan tan baleg a kalamidad’ itan!—Eclesiastes 2:18-21; 1 Arari 12:8; 2 Awaran 12:1-4, 9.
11, 12. (a) Diad antoran gegemtan ed bilay so pangiyaapasakeyan na arum? (b) Akin a nibagan say pananap na inkapromininte et “panguusil ed dagem”?
11 Diad arum a kipapasen, gagawaen na dakel ya onkokomadua so bilay na pamilya ra ed kalat da pian nadampot so inkabantog odino pakapanyari ed arum. Saya so nayarin lingo a mas kaslakan ed limog na lalaki. Anengneng mo ta la iya ed saray kaeskuelam, katrabahoan, odino kakaabay mo? Dakel so pirmin manbabanikel pian naimano, pian magmaliw ya importanti, odino pian makakontrol ed arum. Balet panon a tuan makabaliksan iya?
12 Isipen pa no panon so pambabanikel na arum pian magmaliw a bantog, balanglan diad melag odino diad baleg a sukat. Nanenengneng tayo itan diad eskuelaan, diad kakaabay tayo, tan diad nanduruman sosyal a grupo. Satan met so manadagdag ed saramay labay day nakabkabat diad fine arts, panligliwaan, tan politika. Balet, agta satan so talagan kaapaan a sagpot? Sustoy impanawag ed satan nen Solomon a “panguusil ed dagem.” (Eclesiastes 4:4) Anggano nagmaliw a promininte so sakey a tobonbalo ed sakey a club, odino diad ulop na isport, odino diad musikal a grupo—odino sakey a laki odino biin akaalay maong a ngaran ed negosyo odino komunidad—pigara so peteg a makapikabat ed satan? Kasin maslak a totoo ed arum a bansa (odino diad saman met lamlamang a bansa) so mikabat a wala itan a too? Odino kasin tuloytuloy labat ira’d panbibilay da ya aglabat akabkabatan so samet ya inkabantog to? Tua met itan ed dinanman a pakayari odino autoridad a nadadampot na sakey diad trabaho, diad baley, odino diad limog na sakey a grupo.
13. (a) Panon ya ontutulong ed sikatayo so Eclesiastes 9:4, 5 pian nawalaan na suston panmoria ed panbabanikel parad inkapromininte odino pakapanyari? (b) Antoran katuaan so kaukolan tayon arapen no onia labat kasi so bilay? (Nengnengen so paimano’d-leksab.)
13 Antoy pansumpalan na ontan ya inkapromininte odino autoridad? Diad ilalabas tan isasabi na kailalakan, saray promininte odino walaay pakapanyarin totoo so ompapatey tan nalilingwanan. Tua itan ed saray managpaalagey, musikero tan ontan met ed arum ya artista, pansosyedad a repormista, tan arum ni ra, unong a tua itan ed maslak a politiko tan lider ed militar. Diad saratan a kimey, pigaran espisipikon indibidual so kabat yo a nanbilay ed baetan na saray taon a 1700 tan 1800? Suston pinadisiran nen Solomon so pamaakaran, a kuanto: “Say mabilay ya aso sikato so magmaong nen say inatey a leon. Ta saray mabilay amta ra a sikara ompatey ira: balet saray inaatey agda amta so bengatla, . . . say pakanonot ed sikara alingwanan.” (Eclesiastes 9:4, 5) Tan no onia labat so bilay, diad ontan say panbanikel parad inkapromininte odino pakapanyari et talagan kaapaan.a
Say Pangiyaapasakeyan tan Obligasyon Tayo
14. Akin a personal a makatulong ed sikatayo so libro na Eclesiastes?
14 Agkinomentoan nen Solomon so dakel ya aktibidad, kalat, tan likeliket a ditan so pangiyaapasakeyan na totoo ed bilay da. Ingen, say insulat to et magenap la. Agmakapadismaya odino negatibo so panangonsidera tayo ed libro, lapud realistikon narerepaso tayo so libro na Biblia a ginagalan impuyan nen Jehova a Dios parad kagunggunaan tayo. Makatulong itan ed sikatayo a mangipetek ed saray panmoria tayo ed bilay tan no anto so pangiyaapasakeyan tayo. (Eclesiastes 7:2; 2 Timoteo 3:16, 17) Nagkalalo lan ontan itan nisesengeg ed konklusyon ya asabi nen Solomon diad tulong nen Jehova.
15, 16. (a) Anto so panmoria nen Solomon ed panggayaga ed bilay? (b) Anto so matukotukoy ya imbaga nen Solomon a kapilitan ta pian panggayagaan so bilay?
15 Say sakey a punton paulit-ulit a pinalesa nen Solomon et say ariripen na tuan Dios so nepeg a makaromog na gayaga ed saray aktibidad da ed imaton To. “Amtak ya anggapo so bengatla a magmaong nipaakar ed sikara nen say panliket tan panggawa na maong ed leleg na panbilay da; et ontan met a balang too mangan tan oninum tan manliket a maong ed amin a kimey to. Sikato so panamalangkap na Dios.” (Eclesiastes 2:24; 3:12, 13; 5:18; 8:15) Imanoen ya ag-impaseseg nen Solomon so alabas a panagliket; nisay inabobonan to so awawey a ‘Mangan itayo, oninum, tan manliket, ta nabuas ompatey itayo.’ (1 Corinto 15:14, 32-34) Say labay ton ibaga et talagan makapanggayaga itayo ed normal a panliliket, a singa say pangan tan iyinum, a singa ‘gagawaen tayo so maong legan na bilay tayo.’ Agnasuppiat ya iyaapasakey na satan so bilay tayo ed linawa na Manamalsa, a manidetermina no anto so talagan maong.—Salmo 25:8; Eclesiastes 9:1; Marcos 10:17, 18; Roma 12:2.
16 Onia so insulat nen Solomon: “Onla ka ed dalan mo, kanen mo so tinapay mo a sililiket, tan inomen mo so alak mo ed malikeliket a puso; ta say Dios inako to la so saray gawam.” (Eclesiastes 9:7-9) On, say laki odino bii a talagan walaan na mayaman tan makapenek a bilay et aktibo ed saray kimey a panliketan nen Jehova. Kakaukolanen na satan a sikato so lawas tayon ikonsidera. Agaylan duma iyan panmoria manlapud panmoria na karaklan a totoo, a say awawey da ed bilay et nibasi’d panagkatunongan na too!
17, 18. (a) Panon so ikikiwas na dakel a totoo ed kapetegan na bilay? (b) Anton resulta so kaukolan tayon lawas nonoten?
17 Anggaman ibabangat na arum a relihyon so nipaakar ed bilay kayari ipapatey, sisiaen na dakel a totoo a sayan bilay labat so talagan pakaseguroan da. Nayarin anengneng yo laran sinmuppiat ed deniskribe nen Solomon: “Ta say totol sumpa ed mauges a gawa sikato so agnasumpal a maganggano, lapu ed say puso na saray anak a lalaki na totoo sikato so naskey ed sikara a manggawa na mauges.” (Eclesiastes 8:11) Anggan saraman so agnigalet ed mabanday iran gawa so mangipapanengneng a mapaga iran tuloy ed kaplesan. Satan so sakey a rason no akin a say kuarta, kaykayarian, inkabantog, autoridad ed arum, pamilya, odino arum a paninteresan so alablabas ya importanti ed sikara. Balet, agsinampotan nen Solomon ditan. Inyarum to: “Anggan say managkasalanan manggawa na mauges a maminlasus, tan parukeyen so saray agew to, anggan ontan petepeteg amtak a maong naani ed saray antakot ed Dios, ta antakot ira ed arap to. Balet aliwa naani a maong ed marelmeng, agmet naparukey so saray agew to, a sikara so singa anino, lapu ed ag-antakot ed arap na Dios.” (Eclesiastes 8:12, 13) Malinew, kombinsido si Solomon a mansumpal ed pankaabigan tayo no ‘takotan tayo so tuan Dios.’ Panon kaabig? Naromog tayo so ebat diad pidumaan a ginawa to. Nayarian nen Jehova a ‘parukeyen iray agew tayo.’
18 Saraman so ugaw ni so nagkalalo lan nepeg a manumameng a sigpot ed napanmatalkan a katuaan a mansumpal ed pankaabigan da no takotan da so Dios. A singa personal yo lan anengneng, say sankapelesan a bomabatik et nayarin natiror tan natalo ed lumba. Say makapanyarin sundalo so nayarin natalo. Say marunong a negosyante so nayarin onduka. Tan dakel nin arum ya agpakaseguroan so manggawa ed bilay ya agnailaloan. Balet sigpot kayon makaseguro ed saya: Say sankakabatan tan sankaseguroan a kurso et say panggayaga ed bilay legan yon gagawaen so maong ed loob na moral iran ganggan na Dios tan unong ed linawa to. (Eclesiastes 9:11) Lalaktipen na saya so pakaaral manlapud Biblia no anto so linawa na Dios, ya idedika so bilay na sakey ed sikato, tan magmaliw a bautismadon Kristiano.—Mateo 28:19, 20.
19. Panon a nausar na saray tobonbalo so bilay da, balet anto so makabat a kurso?
19 Agpaskaren na Manamalsa iray tobonbalo odino arum pian ontumbok ed panangigiya to. Nayarian dan igalet so inkasikara ed edukasyon, anganko anggan diad pagmaliw a legay-bilay ya estudyante na dakerakel a libro na kakabatan na too. A diad kaunoran et napaneknekan itan a makapakesaw ed laman. Odino sikaray igiya na ag-ayadyarin atooan a puso ra odino ontumbok ed no anto so makapasagyat ed pakanengneng da. Satan so maseguron mangitarok na pakawetwet, tan say bilay a nausar so napaneknekan a magmaliw a kaapaan labat. (Eclesiastes 11:9–12:12; 1 Juan 2:15-17) Kanian onaapelo si Solomon ed saray tobonbalo—apelon kaukolan a seryoson konsideraen tayo, antokaman so edad tayo: “Nonoten mo met so Manamalsam dia ed saray agew na inkaugaw mo, ed arapen a saray mauges ya agew onsabi, tan saray taon onasingger ira, sano ikuan mo: ‘Andian ak na liket ed sikara.’”—Eclesiastes 12:1.
20. Anto so balansin panmoria ed mensahe na Eclesiastes?
20 Anto so nikuan tayo, sirin? Bueno, anto so nipaakar ed konklusyon ya asabi nen Solomon? Anengneng to, odino inusisa to, “amin a kimey ya agawa ed leksab na banwa; et, nia, amin sikato so kaapaan tan panguusil ed dagem.” (Eclesiastes 1:14) Agtayo naromog ed libro na Eclesiastes iray salita na kritiko odino agkontento a too. Kabiangan iratan na apuyanan a Salita na Dios tan makana ed panangonsidera tayo.
21, 22. (a) Antoran aspeto ed bilay so kinonsidera nen Solomon? (b) Anton makabat a konklusyon so asabi to? (c) Panon a say panangusisa ed saray lugan na Eclesiastes so angapekta ed sikayo?
21 Sinurbi nen Solomon so panbabanikel, kairapan, tan pitamitam na too. Insindag to ed no panon a saray bengatla so mansumpal ed normal a kurang, say pakadismayaan tan kaandian a resultan naeeksperiensia na dakel a totoo. Inkonsidera to so inkapeteg na atooan ya ag-inkayadyari tan say resultan ipapatey. Tan kinonsidera to so inter-Dios a pikakabat ed kipapasen na inaatey tan say iilaloan parad antokaman ya arapen a bilay. Amin na saya so kinalkula na too a pinalaknab na Dios so kakabatan to, on, sakey ed sankakabatan a totoo a nambilay ed kapiganman. Diad ontan et say konklusyon ya asabi to so niarum ed Masanton Kasulatan parad kagunggunaan na amin a malabay ed tuan makabaliksan a bilay. Ag-itayo ta miabobon?
22 “Say konklusyon na bengatla, amin a bengatlan nadngel la, et: Takotan so tuan Dios tan unoren iray ganggan to. Ta saya so intiron obligasyon na too. Ta say Dios ipatnag to so balang gawa ed kaukom, pati balang inyamot a bengatla, no sikato kasi maong, odino sikato kasi mauges.”—Eclesiastes 12:13, 14.
[Paimano ed leksab]
a Inkomento ya aminsan na Say Panag-Bantayan iyan aralem a pakatalos: “Nepeg ya agtayo sayangen iyan bilay ed saray kaapaan . . . No onia labat so bilay, anggapo lay importanti. Sayan bilay et singa bolan inbuntok a kabekta et ondapo ed dalin lamet. Satan so singa aninon maples ya onlabas, onlenes a rosas, bulong na dika a napegpeg tan namagaan a tampol. . . . Diad pananukatan na inkamaando, say panat na bilay tayo et nibabaliwalan butil. Diad agos na panaon et satan so ag-anggan baleg a tedter na danum. Maseguron duga [si Solomon] sanen rerepasoen toy dakel a kapagaan tan aktibidad ed bilay na too tan inyabawag tora a kaapaan. Agmabayag et ompatey itayo tan ompatnag a magmaong lan ag-itayo niyanak, sakey ed binilbilyon a niyanak tan ompatey, a pigpigara so makaamta a wadia itayo. Sayan panmoria et aliwan panagleglemew odino panagmelmelag. Satan so katuaan, sakey a kapetegan, sakey a praktikal a panmoria, no onia labat kasi so bilay.”—Agosto 1, 1957, pahina 472.
Kasin Natandaan Yo?
◻ Anto so makabat a panagkalkula ed betang na kaykayarian ed bilay yo?
◻ Akin ya agtayo mangipasen na agnakakaukolan a danet diad pamilya, diad inkabantog, odino diad autoridad ed arum?
◻ Anton madibinon awawey nipaakar ed panggayaga so impaseseg nen Solomon?
◻ Panon kayon nagugunggunaan ed panangonsidera ed libro na Eclesiastes?
[Saray litrato ed pahina 15]
Ag-igagarantiya na kuarta tan kaykayarian so inkakontento
[Litrato ed pahina 17]
Saray ugugaw nin totoo so makapanseguro a pankaabiganan da no ontakot ira ed Dios