Saray Ebanghelyo—Siansia nin Pandedebatian
Kasin tua iray salaysay na Ebanghelyo nipaakar ed inkianak nen Jesu-Kristo?
Kasin sikatoy angiter na Sermon diad Palandey?
Peteg kasin inmoli si Jesus?
Talaga ta’n imbaga ton: “Siak so dalan, tan say katuaan, tan say bilay”?—JUAN 14:6.
ONIARAN isyu so nansisingbatan la na ngalngalin 80 ya iskolar diad “Jesus Seminar,” a nagagawan mamidua ed sakey taon nanlapula nen 1985. Sayan grupo na saray iskolar so angebat ed saratan a tepet diad nikaduman paraan. Saray akibiang ed Seminar so angipelag na saray balota ed kada balikas nipaakar ed si Jesus diad saray Ebanghelyo. Say ambalangan balota so pakapatnagan ed opinyon a say balikas et talagan imbaga nen Jesus. Say de-rosa a balota et kabaliksan ton say balikas so miulibay ed bengatlan nayarin imbaga nen Jesus. Say kolor-dapol a balota so pakapatnagan a saray ideya et nayarin mipara ed saray ideya nen Jesus, balet satan a balikas so agnanlapu’d sikato. Say andeket a balota et sigpot a negatibo, ya ipapasen a say balikas so inala ed saginonor a tradisyon.
Diad impanumbok da ed onian metodo, saray akibiang ed Jesus Seminar so ag-angikonsidera ed amin ya apatiran punto a nitepet ed gapo. Diad tua, sikaray angipelag na andeket a balota parad 82 porsiento na saray salitan nipaakar ed si Jesus diad saray Ebanghelyo. Unong ed sikara, 16 porsiento labat ed saray ebenton nisalaysay nipaakar ed si Jesus diad saray Ebanghelyo tan arum a sulsulat so ompatnag ya autentiko.
Aliwan balo itan a kritisismo nipaakar ed saray Ebanghelyo. Sakey ya impanuppiat ed saray Ebanghelyo so agawa la nen 1774 sanen impalapag so 1,400-pahinan manuskrito nen Hermann Reimarus, propesor ed saray lenguahe ed Bukig diad Hamburg, Alemanya, kayari impatey to. Ditan et kinonsidera nen Reimarus so pirmin panduaruwa ed inka-maawaran na saray Ebanghelyo. Saray konklusyon to so imbase’d impangusisa ed lenguahe tan ed saray nalmoan ya ompatnag a pansusumlangan ed apatiran Ebanghelyon salaysay nipaakar ed bilay nen Jesus. Nanlapula’d saman, mabetbet ya imbalikas na saray kritiko so panduaruwa ed autentisidad na saray Ebanghelyo, a diad pigaran laknab et aneral ed kompiyansa na publiko ed sarayan sulsulat.
Say kaslakan a panmoria ed limog na saratan ya iskolar et ipapasen dan saray salaysay na Ebanghelyo bilang ginawa-gawa labat na relihyon ya impanpapasaan na nanduruman indibidual. Saray kaslakan a tepet a pinalesa na saray manduaruwan iskolar et: Kasin saray sisiaen da so sengegay impamarakep na saray managsulat na apatiran Ebanghelyo ed aktual ya agawa? Kasin saray mapolitikan pakurang na inmunan Kristianon komunidad so sengegay impanguman odino impangarum da ed istorya nipaakar ed si Jesus? Dinan iran kabiangan na saray Ebanghelyo so nayarin diretsaan ya inkurit imbes a gawa-gawa labat?
Panisiaan na totoon binmaleg ed ateistiko odino agrelihyoson sosyedad a say Biblia—pati saray Ebanghelyo—et sakey a libron napno na saray tongtong tan gawa-gawa labat. Saray arum met so adismaya lapud awaran na Kakristianoan nipaakar ed panagpaagus na dala, panaglames, agpankakasakey, tan agmaridios a walna. Agnatebek na saratan ya indibidual so rason pian imanoen niray sulsulat ya ipapasen na Kakristianoan a sagrado. Liknaen dan saray sulsulat ya amawala na mansimpisimpitan a relihyon et nibase ed andi-kakanaan iran istorya.
Anto so padesir mo? Kasin paimpluensiaan moy nonot mo ed pigaran iskolar a manusuppiat ed inka-maawaran na saray Ebanghelyo pian manduaruwa met? No makarengel ka na saray deklarasyon nipaakar ed ibabagan gawa-gawa labat na saray managsulat na Ebanghelyo, kasin abuloyan mo iya a maneral ed kompiyansam ed saray sulat da? Kasin say agmaridios a rekord na Kakristianoan so sengegay panuppiat mo ed inkanapanmatalkan na saray Ebanghelyo? Imbitaan mi kan mangusisa’d pigara ed saray katuaan.
[Litrato ed pahina 4]
Kasin lugan na saray Ebanghelyo iray is-istorya labat odino katuaan?
[Credit Line]
Say Impanakar nen Jesus ed Dayat/The Doré Bible Illustrations/Dover Publications
[Picture Credit Line ed pahina 3]
Background, pahina 3-5 tan 8: Diad panangiyabuloy na say Freer Gallery of Art, Smithsonian Institution, Washington, D.C.