Kasin Imanoen Yo so Pasakbay na Dios?
MABETBET ya ibabaliwala na totooy manangisalbay-bilay iran pasakbay. Maslak ed saray manaayam ed Pompeii so angibaliwala ed manisigensigen a lakarak na Palandey Vesuvius. Diad mipadparan awawey, maslak a totoo natan so mangibabaliwala ed saray pasakbay na onsasabin sankagloboan a desyang. Balet parad saramay mabulos ya onarap ed saray katuaan, say pasakbay so tua a singa ed saray kidiam tan apuy a pinmaway ed Palandey Vesuvius nen inmunan siglo. Amin na saray duaran guerra mundial, nilasus ya ankelag a di-armas a gutgutan, era-eras, ankabaleg a yegyegyeg, saray salot, bansag a mankisasbin krimen tan karawalan, tan sankamundoan a kampanyay panangipulong so manutugyop ed atandaan a pasakbay a mapmaples ya onaasingger so atooan a sosyedad ed makadesyang a krisis.
Sayan makapaermen ya arapen so ipapasakbay na Biblia: “Wala naani baleg ya irap ed satan, ya angapo so ontan a nanlapu’d gapo na mundo ya anga ed natan, angapo, angapo la naani.” (Mateo 24:21) A singa agawa ed desyang diad Pompeii, walara met iray makaliktar—“sakey a baleg ya olop, a sikato so ag nayari a bilangen na too a nanlapu ed balang nacion tan amin na saray kailalakan, tan binaleybaley, tan salita,” a makaliktar, salanti, “nanlapu ed baleg ya irap.”—Apocalipsis 7:9, 14.
Say tepet so, Kapigay isabi na sayan kadederal? Wala so inkapilitan a rason a sisiaen ya asingsingger lay kairapan. Mapatnag a nononoten no kapigan so kagawa na sarayan ebento, tinmepet iray babangatan nen Jesus: “Anto so tanda na kiwawalam tan ed konklusyon na sistema na bengabengatla?” (Mateo 24:3, NW) Imanoen so ebat nen Jesu-Kristo.
Bakal—Prominenten Kabiangan na Atibkel a Tanda
Aglabat impasakbay nen Jesus so sakey a matalonggaring ya ebento. Imbes, sinalita toray mantutumbokan ya ebento, a no pankakasakeyen et manugyop ed madibinon pasakbay—atibkel a tanda na konklusyon na sistemay bengabengatla. Say inmunan nipasakbay ya ebento so dedeskribien na Mateo 24:7, NW: “Say nasyon so ontalindeg a sumpad nasyon tan panarian a sumpad panarian.” Diad mipadparan propesiya diad Apocalipsis 6:4, inpasakbay na Biblia a ‘mangekal na deen ed dalin.’ Kabaliksan na saya so bakal na agnaparaan a laknab.
Ipapakabat ed sikatayo na awaran a sayan propesiya na sankagloboan a bakal so nanenengneng ed kasumpalan to nanlapulad makatantandan taon a 1914. Kuan na libron American Adventures nipaakar ed saray taon sakbay na 1914: “Dakel ya Amerikano so linmoob ed balon siglo a napnoy ilalo. Sikarayay ‘paborablen taotaon’ ya angangga ed komaduan dekada na siglo. . . . Insan, nen Hulyo 28, 1914, ginulo iyan kipapasen na salitan: bakal.” Ginmapo so Guerra Mundial I, manlapud 1914 ya anampot ed 1918 tan tinawag na arum bilang say “bakal a panganggaen toy amin a bakal.” Duamplo-tan-walon bansa so direktan alanor ed satan. Tan no ilaktip yo so daldalin a babanlongan da, tinugyop na mibabakal a nasyones so ngalngali 90 porsiento na populasyon ed mundo diad saman a panaon.
Anengneng met na Guerra Mundial I so panangusar na balo tan makapatey a tuloy iran instrumento na bakal, a singa say machine gun, makasamal a gas, saray panagpugso na apuy, saray tanke, saray eroplano, tan saray submarino. Ngalngali samploran laksan sundalo so inatey—masulok nen amin daray sundalon akibakal ed amin a baleg a bakal legan na asasakbay a 100 taon! Ngalngali 21 laksan sundalo so asugatan. Peteg, a sankagloboan a bakal, a manatanda ed 1914 bilang say gapoan na “kaonoran iran agew.” (2 Timoteo 3:1) Anggaman ontan, say bakal so sakey labat a kabiangan na tanda nen Jesus.
Arum a Kabiangan na Tanda
Inyarum nen Jesus: “Wala so kakisiran na tagano tan yegyegyeg ed nambabangil a pasen. Amin na sarayan bengabengatla so gapoan na biglan kairapan.” (Mateo 24:7, 8, NW) Iyarum na Lucas 21:11 iray “salot” ed satan a listaan. Sakbay ya angangga so Guerra Mundial I, say epidemya na trankaso Espanyol so kinmayat a tampol ed dalin. Diad kaunoran et amatey na masulok a 20 laksan totoo, masulok nen say amin ya inatey ed bakal.
Legan tan kayari bakal, nilaksan arum ni so inatey manlapud eras. Saray yegyeg so sengegan met na baleg a bilang na ipapatey. Nen 1915 masulok a 30,000 so inatey ed Italya; nen 1920 ngalngali 200,000 so inatey ed Tsina; nen 1923 ngalngali 143,000 so inatey ed Hapon. Ingen, unong ya impanengneng nen Jesus, amin na saya et gapoan labat na biglan kairapan. Dedepinaen na sakey a diksyunaryo so “bigla” bilang “antikey a makapaot-ot a sakit.” Sayan mundo so pabiglabiglan naaataki na ompapalalo tan ombebetbet iran nambabangil ya ot-ot nanlapulad 1914. Alimbawa, 21 a taon kayarin tuloy na Guerra Mundial I et sinmabi komaduan guerra mundial, ya anigway na 50 laksan biktima tan angipaarap ed katooan diad panaon na nuklar.
Diad agano niran taon dakel so nibaga nipaakar ed sananey nin sengegan na kairapan: panederal na too ed kaliberliber. Anggaman si Jesus so ag-espisipikon amitla ed saya diad propesiya to, ipapanengneng na Apocalipsis 11:18 a sakbay na isabiy kadederal, say too so “mamagbag ed dalin.” Daakan so ebidensya a sayan kadederal so nagagawa. Inaon ed libron State of the World 1988, iiter na konsultant ed kaliberliber a si Norman Myers iyan makapakigtot a mensahe: “Anggapoy kailalakan ed apalabas a nidudunget ed ilalo na karakel a kaandi a nagagawa legan na satan a kailalakan so siansian mabilay. Anggapoy kailalakan ed arapen a nidunget ed mipadparan angat: no sayan kaplesan a kailalakan so onsaew a mideneng ed kimey, nagawa so risgo tan anggapo lay ‘pankanawnawa.’’
Kunsideraen so report ed Pebrero 17, 1992, a paway na Newsweek magasin ed kadederal na ozone na atmospera. Inaon so espesyalista ed ozone na organisasyon a Greenpeace a si Alexandra Allen a mamapasakbay a say inkaderal na ozone “so manigensigen ed arapen na amin a bilay ed dalin.”—Nengnengen so kahon ed sayan pahina parad kaaruman ya ebidensya na kadederal ed kaliberliber na dalin.
Ag-abuloyan na espasyo so detalyadon paniskusyon ed amin a nengneng na propesiya nen Jesus: (Nengnengen so tsart ed pahina 5 parad malaknab ya impormasyon ed arum a mapropetiko iran kabiangan.) Anggaman ontan, sakey a kabiangan a nepeg ya imanoen so dedeskribien na Mateo 24:14: “Tan saya ya evangelio na panarian nipulong naani ed sankamundoan ya onkanan pamintuaan ed saray amin a naciones; et saman la onsabi angaan.” Anggapo so duaruwa no siopa so manusumpal ed sayan sankagloboan a panagpulong a kimey. Inusar na saray Tasi nen Jehova ed 229 daldalin so masulok a sakey bilyon ya oras ed sayan kimey ed taon 1992 labat. Say kimey da sirin so mamoporma ed sakey ed saray sankanengneng a prueba a manbibilay tayo la ed kaunoran iran agew.
Agnapapalikdo!
Anggaman ontan, nayarin onsuppiat so arum ya amin na sayan panotongtong nipaakar ed “kaunoran iran agew” et pakakaaburido labat. ‘Komusta so nipaakar ed agano nin impangangga na Komunismo ed Mamabukig a Europa?’ itepet da, ‘odino saray sagpot na ankabaleg iran pakayari a mangiter na deen? Agta saya so ebidensya ya ondarakep so bengabengatla?’ Andi. Imanoen ya ag-inkuan nen Jesus a say interon mundo so mantultuloy a naliktob na bakabakal, yegyegyeg, tan era-eras legan na kaunoran iran agew. Ta pian say maong a balita so nipulong ed sankamundoan, kaukolan a wala so pigaran peryodo na temporaryon deen.
Tandaan met ya inpareng nen Jesus so kaunoran iran agew ed saray agew sakbay na Delap ed panaon nen Noe. Diad saman a panaon et okupadon tuloy iray totoo ed pangan, iyinum, tan pangasawa—normal ya aktibidades ed bilay. (Mateo 24:37-39) Ipanengneng na saya ya anggaman saray kipapasen legan na kaunoran iran agew et mangonigon, ag-ompalalo iray bengatla ed punton saray normal a gegemtan ed bilay so imposibli. A singa diad agew nen Noe, karaklan ed katooan so okupadon tuloy ed inagew-agew iran kurang ya agda inimano so inkaseryoso na saray panaon.
Kanian, mapeligro so pagmaliw ya agmanginenen lapud singano paborablen mapulitikan iyaaligwas. (Ipareng so 1 Tesalonica 5:3.) Daakan so ebidensya a say propesiya nen Jesus so nasusumpal natan—pasakbay ya asingsingger lay kadederal!
Say Maglorian Panaon Kayari Kadederal
Say inkaderal na Pompeii so angitarok na ipapatey tan inkamiserable. Anggaman ontan, say anggaan na sayan kaplesan a sistema so mangilukas parad maandon bilay ed marakep a paraison dalin. (Apocalipsis 21:3, 4) Agla gerayen na mangapag-apag a gobgobiernoy too so dalin diad panamegley na saray bakal. Agla mankebbiew iray totoo lapud panigensigen na makadesyang a nuklar. Naandi laray pagawaan a mamapalesay makasamal iran kemikal ed kaliberliber.—Daniel 2:44.
Diad satan a panaon ed kada toon mabilay so magmaliw a manangaro na inkatunong tan tuan kaaro, a sigpot a matulok ed uley na say Panarian. (Salmo 37:10, 11) Saray ospital, punerarya, tan sementeryo so naandi la. Say diborsyo, pansiyan, gonigon, tan panangabuso ed ugaw so anggapo met la.—Isaias 25:8; 65:17.
Kasin kaliktan yo so makaliktar ed kaunoran iran agew tan manbilay a nanengneng so maglorian balon mundo na Dios? Sirin “manbantay . . . kayo: ta ag yo amta no kapigan a panaon.” (Marcos 13:33) Anggaman kuan, papaneknekan na saray ebento ed mundo a say aturon panaon so asingger la—mapeligron asingger la parad dakel. Anggapoy sasayangen a panaon. Kanian alaen so manangisalban kiwas, tan anap yo iramay mangiimano ed sankagloboan a tanda na kaunoran iran agew. Sankabidbir iraya, ta sikara so mogmon ontutulok ed ganggan nen Jesus a mangipulong na maong a balita na Panarian ed sankamundoan. Nilikud ed sikara, komon ta onkundang kayon midasig ed Ari, si Kristo Jesus, ya inkuan nipaakar ed sikato: “Dia’d ngaran to so panilaloan na saray Gentiles.”—Mateo 12:18, 21.
[Kahon ed pahina 5]
Duamplo-tan-Apat a Kabiangan na Tanda
1. Agnaparaan a bakal—Mateo 24:6, 7; Apocalipsis 6:4
2. Yegyegyeg—Mateo 24:7; Marcos 13:8
3. Kakisiray tagano—Mateo 24:7; Marcos 13:8
4. Saray salot—Lucas 21:11; Apocalipsis 6:8
5. Idaraak na kaugsan—Mateo 24:12
6. Panederal ed dalin—Apocalipsis 11:18
7. Ibebetel na panangaro—Mateo 24:12
8. Makapunaw iran nanengneng—Lucas 21:11
9. Alabas a panangaroy kuarta—2 Timoteo 3:2
10. Itutunganga ed atateng—2 Timoteo 3:2
11. Panangaro ed liket a nagkalalo nen say Dios—2 Timoteo 3:4
12. Italona na panangaro ed inkasikan dili—2 Timoteo 3:2
13. Kasmak a kakulangay gendagendat ya aro—2 Timoteo 3:3
14. Agpankakasakey na totoo—2 Timoteo 3:3
15. Kakulangay dangka ed amin a pasen na sosyedad—2 Timoteo 3:3
16. Kasmak ya inkaandiy aro ed kamaongan—2 Timoteo 3:3
17. Dakel so mansimpisimpitan a mangibabagan Kristiano ira—2 Timoteo 3:5
18. Alablabas a panangan tan pangbuanges na dakel—Lucas 21:34
19. Ipupulisay na saray managludlurey so tanda—2 Pedro 3:3, 4
20. Dakel iran palson propeta so aktibo—Mateo 24:5, 11; Marcos 13:6
21. Panangipulong na maong a balita na niletneg a Panarian na Dios—Mateo 24:14; Marcos 13:10
22. Panamasegsegang ed saray tuan Kristianos—Mateo 24:9; Lucas 21:12
23. Eyag na kareenan tan kaligenan ya onpantok diad kaunoran iran agew—1 Tesalonica 5:3
24. Agmangiimano iray totoo ed kapeligroan—Mateo 24:39
[Kahon ed pahina 6]
Saray Problema ed Kaliber-liber—Tanda na Saray Panaon
◻ Say manalimbeng a samben ya ozone diad napnapno na saray latitud na Mamaamianen a Hemisphere so oniimpis a mamiduan kapeles nen say inisip na saray sientista ed apalabas labat a pigaran taon.
◻ Say kabkaabigan a 140 klase na tantanaman tan ayayep so naaandi ed kada agew.
◻ Saray atmosperikon sukat na heat-trapping na dioxido de carbono so 26 porsiento la natan a mas atagey nen say sakbay na inlaknab na iyaaligwas na industriya, tan mantutultuloy iran onaatagey.
◻ Say tapew na dalin so mas ampetang nen 1990 nen dinanman a taon nanlapulad inggapo na panangirekord ed kapegleyan na koma-19 siglo; anemira ed saray pitoran sankapetangan a taon a nirekord et agawa nanlapulad 1980.
◻ Saray katakelan so naaandi ed sukat na ngalngali 17 laksan ektarya ed kada taon, lugar a ngalngali kapaldua ed kabaleg na Finland.
◻ Say populasyon na mundo so ondaraak na 92 laksan totoo ed tinaon—ngalngali mipara ed kinarakel na totoo ed populasyon na Mexico ed kada taon; diad sayan dagup et 88 laksa so niyaarum na onaaligwas iran bansa.
◻ Ngalngali 1.2 bilyon a totoo so kulang na malinis a danum ya inumen.
Unong ed libron State of the World 1992, na Worldwatch Institute, pahina 3, 4, W. W. Norton & Company, New York, London.
[Litrato ed pahina 7]
Kayari kadederal et onsabi maglorian balon mundo na Dios