‘Naekal la Naani so Patey’

“Say kaunoran a kabusol a naekal naani say patey.”​—1 CORINTO 15:26.

1, 2. (a) Anton ilalo so imparungtal nen Pablo parad saray inatey? (b) Anton tepet nipaakar ed kioli so inyarap nen Pablo?

“MANISIAAK ed . . . kioli na laman, tan say andi-anggaan a bilay.” Ontan so kuan na Kredo na Apostoles. Parehon saray Katoliko tan Protestanti so situtulok a mangibabalikas ed satan, ya agda namomorian saray sisiaen da et mas mipadpara ed Griegon pilosopiya nen say dinanman ed sinisia na apostoles. Balet, impulisay nen apostol Pablo so Griegon pilosopiya tan ag-anisia ed imortal a kamarerwa. Siansia, mapekder ton panisiaay arapen a bilay tan nansulat ed silong na inkipuyan: “Say kaunoran a kabusol a naekal naani say patey.” (1 Corinto 15:26) Antoy kabaliksan na saya ed ompapatey a katooan?

² Pian naebatan, pawilen tayo pay diskusyon nen Pablo nipaakar ed kioli a nirekord ed 1 Corinto kapitulo 15. Nanonotan yo ni a diad manangilukas iran bersikulo, pinaneknekan nen Pablo so kioli bilang makanan kabiangay Kristianon doktrina. Natan et inyarap toy espisipikon tepet: “Balet, say sakey ikuanto: ‘Panon so iyoli’ra ed bilay so saray inaatey? Tan, dinan kasi a nengneng na laman so awiten da?’”​—1 Corinto 15:35.

Anton Nengneng na Laman?

3. Akin ya impulisay na arum so kioli?

³ Diad impamalesa na sayan tepet, nayarin ginetma nen Pablo a suppiaten so impluensia na pilosopiya nen Plato. Imbangat nen Plato a say too et walaan na imortal a kamarerwa a makaliktar ed ipatey na laman. Saramay pinabaleg ed ontan ya ideya et ompatnag ya agkapilitay Kristianon bangat a kioli. No makaliktar so kamarerwa ed patey, antoy kakanaan na kioli? Sakey ni, maseguron ompatnag ya agmakatunongan so kioli. Bektan nagmaliw lan dabok so laman, panon nin nagaway kioli? Say komentarista na Biblia a si Heinrich Meyer kuanto a say pisumlangan na arum a taga-Corinto so posiblin nibase ed “pilosopikon letnegan a say kipawil na kabiangan na laman so imposibli.”

4, 5. (a) Akin a saray suppiat na saray andiay pananisia et agmakatunongan? (b) Ipaliwawa so ilustrasyon nen Pablo nipaakar ed “labos ya ilik.” (c) Anton klase na saray laman so iiter na Dios ed saray apaolin alanaan?

⁴ Inwalwal nen Pablo so kakulangkulangan na panagkatunongan da: “Makulangkulang, say itane’mo agnabilay, noag ni inatey. Tan say itane’mo, agmo itanem so laman ya ombutay, noag sakey a labos ya ilik, nayari a trigo odino arum a nengneng. Balet say Dios itdan to na sakey a laman singa kinaliktan to, tan balang sakey a bukel sakey a laman ton dili.” (1 Corinto 15:36-38) Agpaolien na Dios iray laman a walad totoo sanen wadia’d dalin. Imbes, niwalay panamasimbalo.

⁵ Inkompara nen Pablo so kioli ed itubo na bukel. Say melag a bukel na trigo so andian na pipara ed tanaman ya ombaleg manlapud satan. Oniay kuan na The World Book Encyclopedia: “Sano onggapon ontubo lay bukel, manepsep itan na dakel a danum. Say danum so sengegay dakel a kemikal a pananguman ed loob na bukel. Pansengegan met itan na ibaleg na akindalem iran tissue na bukel ya ompaway ed ubak na bukel.” Bilang resulta, say bukel so nabulok la bilang sakey a bukel tan magmaliw lan ombaleg a tanaman. “Say Dios itdan to na sakey a laman” diad pantalos ya inletneg toray sientipikon ganggan a manguley ed ibuna to, tan kada bukel et awaten toy laman unong ed klase to. (Genesis 1:11) Mipadpara, kaukolan ya ompatey nin unona bilang totoo iray alanaan a Kristiano. Insan, diad aturon panaon na Dios, bilayen tora diad intiramintin balon laman. A singa imbaga nen Pablo ed saray taga-Filipos, “[Si] Jesu-Kristo. . . . sikato so mamasimbalo na laman na kaabebaan tayo, pian nagawa a mipadpara ed laman na galang to.” (Filipos 3:20, 21; 2 Corinto 5:1, 2) Sikaray napaoli ed espiritun laman tan manayam ed lugar na saray espiritu.​—1 Juan 3:2.

6. Akin a makatunongan a panisiaan a say Dios et makapangisuplay na matukoy iran espiritun laman?

⁶ Mairap ta’n panisiaan iya? Andi. Ikakatunongan nen Pablo a saray ayep et walaay dakerakel a tipo na laman. Niarum ni, pinandumaan toray anghel ed tawen ed totoon nanlaman tan nandala, a kuanto: “Wala met iray laman a mangatatawen, tan laman a mangaraldalin.” Wala met so baleg a pandumaan na andiay bilay a palsa. “Sakey a bitewen miduma ed sakey a bitewen dia ed gloria,” inkuan nen Pablo, sakbay nin adiskobre na siensia so ontan iran mangatatawen ya ulop a singa saray blue stars, red giants, tan white dwarfs. Nisesengeg ed saya, agta makatunongan a say Dios so makapangitarok na matukoy ya espiritu iran laman parad saray apaolin alanaan?​—1 Corinto 15:39-41.

7. Antoy labay ya ibaga na agkabulok? odino imortalidad?

⁷ Insan inkuan nen Pablo: “Ontan met so kioli ed bilay na saray inatey. Nitanem ed kaderal tan onoli ya ombilay ya agnaderal.” (1 Corinto 15:42) Say laman na too, anggano ayadyari, so mibubulok. Napatey itan. Alimbawa, inkuan nen Pablo a say apaolin Jesus so “anggan kapigan [et] agla ompawil ed kabulok.” (Gawa 13:34) Sikatoy agbalot ompawil ed bilay diad kabulok, anggamano ayadyarin atooan a laman. Saray laman ya iter na Dios ed apaoli iran alanaan so agnabulok​—labas ed patey odino kabulok. Intuloy nen Pablo: “Nitanem ed kababaingan; onoli ya ombilay ed gloria. Nitanem ed kakapuyan, onoli ya ombilay ed pakayari. No wala so laman ed inkatoo, wala met so laman ed inka-espiritu.” (1 Corinto 15:43, 44) Niarum ni, kuan nen Pablo: “Sayan ompatey kaukolan a kawesan na ag-ompatey.” Say kabaliksan na ag-ipapatey et anggapoy anggaan, agnaderal a bilay. (1 Corinto 15:53; Hebreos 7:16) Diad onian paraan, saray apaoli so mangakbibit ed “talintao na nanlapud tawen,” si Jesus, a pinagmaliw ton posibli kioli ra.​—1 Corinto 15:45-49.

8. (a) Panoy pikabat tayo a saray apaoli et pareho lanlamang ya indibidual sanen mabilay nira ed dalin? (b) Antoran propesiya so nasumpal sano nagaway kioli?

⁸ Anggaman ed sayan panamasimbalo, saray apaoli so siansian parehon indibidual a singa sakbay na impatey da. Sikaray napaoli tekep na parehon memorya tan parehon napanuliranan a Kristianon kualidades. (Malaquias 3:3; Apocalipsis 21:10, 18) Diad onian aspekto a mipadpara ra ed si Jesu-Kristo. Manlapud porman espiritu et sikatoy nagmaliw a too. Insan sikatoy inatey tan pinaoli bilang espiritu. Ingen, “si Jesu-Kristo sikato met lanlamang karuman, tan natan, on tan ed ando lan ando.” (Hebreos 13:8) Agaylan maglorian pribilihyo itan parad saray alanaan! Kuan nen Pablo: “Et sano saya a naderal nakawesan naani na agnaderal, tan saya ya ompatey nakawesan naani na ag-ompatey, sirin nasumpal so salita a nisulat: ‘Say patey inakmon na impanalo.’ ‘O patey, iner so kawalaan na impanalom? O patey, iner so kawalaan na ot-ot mo?’”​—1 Corinto 15:54, 55; Isaias 25:8; Oseas 13:14.

Mangaraldalin a Kioli?

9, 10. (a) Unong ed konteksto na 1 Corinto 15:24, anto so “kasumpalan,” tan antoray nagawan ebenton misiglaotan ed satan? (b) Antoy nepeg a nagawa ta pian napaandi so patey?

⁹ Wala tay arapen na saray minilyon ya andian na ilalon imortal ya espiritun bilay diad tawen? Talagan wala! Kayarin nisalaysay a say mangatatawen a kioli et nagawa legay kiwawala nen Kristo, indatak nen Pablo iray mantutumbokan ya ebento, kuanto: “Insan onsabi kasampotan, sano iter to so panarian ed Dios tan Ama; sano naekal to lara ya ami panagari, tan ami pananguley tan pakayari.”​—1 Corinto 15:23, 24.

¹⁰ Say “kasampotan” et say anggaan na Sanlibon Taon ya Uley nen Kristo, sano sipapaabeba tan sitotoor lan ipalima nen Jesus so Panarian ed Dios tan Ama to. (Apocalipsis 20:4) Say gagala na Dios a “panagtipon ed saray amin a bengatla ed Kristo” et asumpal la’d satan. (Efeso 1:9, 10) Balet, antis ni, deralen la’d satan nen Kristo so “ami panagari, tan ami pananguley tan pakayari” a sumpad Soberanon linawa na Dios. Mas ni lalanoren na saya nen say kaderal a nagawa ed Armagedon. (Apocalipsis 16:16; 19:11-21) Kuan nen Pablo: “[Si Kristo] so nakaukolan a manari, angga ed pakapangiyan to’d saray kabusol to ed silong na saray sali to. Say kaunoran a kabusol a naekal naani say patey.” (1 Corinto 15:25, 26) On, amin a pakasuysuyan na Adamikon kasalanan tan ipapatey so nakal la’d satan. Kapilitan, sirin, ya ekalan na Dios ‘[“iray pakanodnotan a,” NW] lubok’ diad pangipawil ed bilay na saray inaatey.​—Juan 5:28.

11. (a) Panoy pikabat tayo a say Dios et makapalsa lamet na saray inatey a kamarerwa? (b) Diad anton klase na lamalaman so iter ed saramay paolien ed dalin?

¹¹ Kabaliksan na saya so pamalsa-lamet na atooan a kakamarerwa. Kasin imposibli? Andi, ta papaseguroan itayo na Salmo 104:29, 30 a nayarian na Dios a gawaen itan: “Sika ekalen mo so panlinawa ra, et ompatey ira, tan ompawil ira ed sapok da. Sika ibakim so espiritum, et napalsa ra.” Bangta saray apaoli et pareho lanlamang ya indibidual sakbay na impatey da, agkaukolan a nawalaan ira na mipadparan laman. A singa met saramay apaoli ed tawen, ikdan ira na Dios na laman unong ed panliketan to. Anggapoy duaruwan saray balon laman da so maong ed pisikal tan makatunongan a mipadpara ed orihinal a laman da ta pian nabidbir ira na saray inad-aro ra.

12. Kapigay kagawa na mangaraldalin a kioli?

¹² Kapigay kagawa na mangaraldalin a kioli? Oniay kuan nen Martha nipaakar ed inatey ya agin ton, Lazaro: “Amtak ya onoli ed bilay sano kioli ed kaunoran ya agew.” (Juan 11:24) Panon ton naamtaan itan? Say kioli so teman pansasangsangan ed agew to, lapud sinisia itan na saray Fariseos balet andi ed saray Saduceo. (Gawa 23:8) Anggano ni, maseguron akabatan nen Marta itan ed sakbay-Kristianon tastasi a nanilalo ed kioli. (Hebreos 11:35) Ontan met, nayarin atebek to manlapud Daniel 12:13 a say kioli et nagawa ed kaunoran ya agew. Ompano naamtaan to ni iyan mismo ed si Jesus. (Juan 6:39) Satan a “kaunoran ya agew” so mibansag ed Sanlibon Taon ya Uley nen Kristo. (Apocalipsis 20:6) Isipen pay panliket legan na satan ya “agew” sano onggapo la iyan engranden ebento!​—Ikompara so Lucas 24:41.

Siopay Napaoli?

13. Anton pasingawey ed kioli so nirekord ed Apocalipsis 20:12-14?

¹³ Diad Apocalipsis 20:12-14 a nirekord so pasingawey nen Juan nipaakar ed mangaraldalin a kioli: “Anengneng ko so saray inaatey, angkekelag tan angkakabaleg, a wala ra ed arap na trono; tan saray libro nibuskag ira. Tan sananey a libro so nibuskag, a sikato so libro na bilay. Tan naukom so saray inaatey unong ed saray bengatla a wala a nisulat ed saray libro, unong ed saray gawa ra. Tan say dayat initer to so inaatey a wala ed sikato; tan say patey tan say Hades initer da so inaatey a wala ed sikara; tan agawa so impangukom ed balang sakey unong ed saray gawa to. Tan say patey tan say Hades nibantak ira ed dayat ya apuy. Saya sikato so ipapatey a komadua, a salanti dayat ya apuy.”

14. Sioparay napibilang ed saramay napaoli?

¹⁴ Laktipen na kioli iray “angkekelag tan angkakabaleg,” prominenti tan ag-imimanoen a totoon nambilay tan inatey. Siempre, anggan saray kapkapangiyanak so napibilang ed satan! (Jeremias 31:15, 16) Diad Gawa 24:15 et niparungtal ni sakey ya importantin detalye: “Wala naani kioli ed bilay na saray matunong tan agmatunong.” Saray prominenti a kabiangan na “saray matunong” et saray matoor a lalaki tan bibii ed apalabas, a singa di Abel, Enoc, Noe, Abraham, Sara, tan Rahab. (Hebreos 11:1-40) Isipen pay pakapitongtong ed sikara tan naamtaan iray detalye na mismon ipakaimaton da ed saray ebento’d Biblia ed inmunan panaon! Laktipen met na “saray matunong” iray nilibon matakot ed Dios ya indibidual ya inatey diad agano niran panaon tan andian na mangatatawen ya ilalo. Wala ta’y kapamilyaan odino inad-arom a sakey ed saraya? Agaylan makaligliwa so pakaamtan napinengnengan mo lamet ira! Balet, sioparay “agmatunong” a sinansakey ya onoli met? Lalaktipen daray minilyon, anganko binilyon, ya inaatey ya andian na pankanawnawan naaralan tan niyaplika so katuaay Biblia.

15. Antoy kabaliksan a saray napaoli et ‘naukom unong ed saray bengatla a wala a nisulat ed saray libro’?

¹⁵ Panon a saray napaoli et ‘naukom unong ed saray bengatla a wala a nisulat ed saray libro, unong ed saray gawa ra’? Sarayan lukot et aliwan rekord na saray apalabas a gawa ra; sanen inatey ira, akalukpos lara ed saray nankasalanan da ed apalabas a bilay da. (Roma 6:7, 23) Balet, saray apaolin totoo so siansian nisilong ed Adamikon kasalanan. Sirin idatak na sarayan lukot iray madibinon bilin a nepeg a tumboken na amin ta pian sigpot a nagunggunaan ed bagat nen Jesu-Kristo. Diad kaekal na kaunoran a pakasuysuyan ed Adamikon kasalanan, ‘say patey so naekal la’d satan’ diad sankagnapan a pantalos. Diad anggaan na sanlibon taon, say Dios so “wala ed amin ed ami ganagana.” (1 Corinto 15:28) Agla kaukolan na too so isasalet na Atagey a Saserdote odino Mananondon. Amin a katooan so nipawil la ed ayadyarin kipapasen a datin nanggayagaan nen Adan.

Mauksoy a Kioli

16. (a) Akin a makatunongan a panisiaan a say kioli et nagawan mauksoy? (b) Sioparay maseguron unaan a kabiangay ompawil manlapud inaatey?

¹⁶ Lapud say mangatatawen a kioli et mauksoy, “balang sakey dia ed dilin bilang to,” mabitar ya agpansengegan so mangaraldalin a kioli na biglan idarakel na magulon populasyon. (1 Corinto 15:23) Natalosan, kaukolan a naasikaso iray kapkapanoli. (Ikompara so Lucas 8:55.) Kaukolan day pisikal a pakasustini tan​—mas importanti​—kaasisti ed espiritual pian nagamoray manangiter bilay a pikakabat nen Jehova a Dios tan Jesu-Kristo. (Juan 17:3) No manbabansag so ibilay na amin, imposibli so magenap a kaasikaso ra. Makatunongan sirin ya ipasen a say kioli so nagawan kalkalna. Saray inatey a matoor a Kristiano sakbay a tuloy na anggaay sistema nen Satanas so maseguron napibilang ed saray unonan napaoli. Nailaloan tayo met ya unonan napaoli iray matoor ed apalabas a manserbi bilang “priprinsipe.”​—Salmo 45:16.

17. Antoray pigaran isyu nipaakar ed kioli ya ag-eebatan na Biblia, tan akin ya agkaukolan a panpagaan na Kristianos iratan a pamaakaran?

¹⁷ Anggaman kuan, agtayo komon magmaliw a dogmatiko ed saratan a pamaakaran. Dakel ya isyun ag-eebatan na Biblia. Agto idedetalye no panon, no kapigan, odino no iner iray pakagawaan na kioli na saray indibidual. Agto ibabaga’d sikatayo no panon a saray napaoli et naabungan, napakan, tan nakawesan. Nisay piho tayon nibaga no panon a resolbien nen Jehova iray isyu a singa say panamabaleg tan panangasikaso ed saray apaolin ugugaw odino no panon ton asikasoen iray situasyon a managlawi ed kakaaro tan saray inad-aro tayo. Tua, talagan natural labat a panumamengan iratan a bengatla; balet ta agmakabat a pandarakay panaon a salien ya ebatan iray tepet a diad kaplesan et agnaebatan. Say nepeg a pangisentroan tayo et say panlingkor a matoor ed si Jehova tan pakagamor na andi-anggaan a bilay. Manilalo iray alanaan a Kristiano ed maglorian mangatatawen a kioli. (2 Pedro 1:10, 11) Manilalo so “arum a karnero” ed andi-anggaan a tawir diad mangaraldalin a sakop na Panariay Dios. (Juan 10:16; Mateo 25:33, 34) No nipaakar ed dakel a detalye na kioli agtayo ni amta, manmatalek tayo ed si Jehova. Maligen lay arapen a liket tayo diad lima na samay Sakey a ‘mamenek ed saray pilalek na ami bengatlan mabilay.’​—Salmo 145:16; Jeremias 17:7.

18. (a) Anton panbiktorya so ipapabitar nen Pablo? (b) Akin a napanmatalkan tayon malet so ilalon kioli?

¹⁸ Sinampotan nen Pablo so argumento to diad impangikelyaw: “Salamat ed Dios, ta itdan to itayo na panalo lapu ed Katawan tayo a Jesu-Kristo!” (1 Corinto 15:57) On, makapanbiktorya sumpad Adamikon ipapatey diad panamegley na dondon bagat nen Jesu-Kristo, tan namparan say alanaan tan “arum a karnero” so minabang ed satan a panbiktorya. Siempre, saray mabilay natan ed “arum a karnero” so walaan na ilalon nikadkaduma ed sayan kailalakan. Bilang kabiangay ondarakel a “baleg ya ulop,” nayarin naliktaran day onsasabin “baleg ya irap” tan agda lan balot nasagmak so pisikal ya ipapatey! (Apocalipsis 7:9, 14) Balet, anggan saramay inatey lapud “panaon tan kapalaran [a] nagawa” odino diad lima na saray ahente nen Satanas so makapanmatalek ed ilalon kioli.​—Eclesiastes 9:11.

19. Anton simbawa so nepeg a talinengen na amin a Kristiano natan?

¹⁹ Sirin, magunaet tayon talaranay maglorian agew sano naekal lay ipapatey. Say mapekder a panagmatalek tayo ed sipan nen Jehova a kioli so mangiiter ed sikatayo na realistikon panmoria ed saray pamaakaran. Antokamay nagawa ed sikatayo ed sayan bilay​—anggano bilang ompatey itayo​—anggapo so makasamsam ed sikatayo ed tumang ya insipan la nen Jehova. Kanian, say unor a simbawa nen Pablo ed saray taga-Corinto so matukoy natan a singa nen duay libon taon la ed apalabas: “Kanian inararok ira ya agagi, mansiansia kayo a malet, agkayo nagiing, lawas padaak yo so kimey yo ed Katawan, bangta amta yo a say kimey yo aliwa ya anggapo so kabaliksan to ed Katawan.”​—1 Corinto 15:58.

Kasin Nisalaysay Yo?

◻ Panon ya inebatan nen Pablo so tepet no antoy nengneng na saray laman na alanaan sano napaoli?

◻ Panon tan kapigan so kaandi na ipapatey?

◻ Sioparay nilaktip ed mangaraldalin a kioli?

◻ Anto so kaukolan ya awawey tayo nipaakar ed saray bengatlan ag-eebatan na Biblia?

[Litrato ed pahina 20]

“Ompapatey” so bukel diad dramatikon pananguman

[Litrato ed pahina 23]

Saray matoor a lalaki tan bibii ed apalabas, a singa di Noe, Abraham, Sarah, tan Rahab, so kabiangan na saramay paolien

[Litrato ed pahina 24]

Say kioli so panaon na baleg a gayaga!