Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral Parad Ministeryo tan Bilay na Kristiano
HULYO 2-8
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | LUCAS 6-7
“Magmaliw ya Mabunlok ed Panusukat Yo”
(Lucas 6:37) “Niarum ni, agkayo la manguukom, pian agkayon balot naukom; tan agkayo la mangaakusa, pian agkayon balot naakusaan. Mantultuloy kayon mamerdona, pian naperdona kayo.
nwtsty study note na Luc 6:37
Mantultuloy kayon mamerdona, pian naperdona kayo: Odino “Mantultuloy kayon mangibulos, pian nibulos kayo.” Say Griegon salita ya impatalos ya “mamerdona” et literal a mankabaliksan na “paalisen; ibulos (singa bilang, diad sakey a priso).” Diad sayan konteksto, no usaren ya kabaliktaran na pangukom tan pangondena, ipapasabi to so ideya na pangabsuelto tan pamerdona, anggano makanepegan na dusa tan panangibales.
Itultuloy Yoy Manggawa na Maong
13 Mipadpara ed si Mateo, oniay insulat nen Lucas ya imbaga nen Jesus: “Tundaan yoy mangukom, pian agkayon balot naukom; tan tundaan yoy manhusga, pian agkayon balot nahusgaan. Mantultuloy a mangibulos, pian nibulos kayo.” (Luc. 6:37, NW) Saray inmunan siglon Fariseo et andiay panangasin angukom ed arum base ed agmakasulatan iran tradisyon. Siopaman ed saray dumerengel nen Jesus ya ontan so gagawaen da et kaukolan ya ‘ontunda lan mangukom.’ Maabig no ‘mantultuloy iran mangibulos,’ salanti, perdonaen day kakulangan na arum. Ontan met, angiter na simbawa si apostol Pablo nipaakar ed panamerdona.—Basaen so Efeso 4:32.
14 No mamerdona iray babangatan nen Jesus, napakiwas da iray totoo a mamerdona met. Imbaga nen Jesus: “Say pangukom a pangukom yo, sikato so kaukoman yo; tan say sukat a panukat yo, sikatoy panukat naani ed sikayo.” (Mat. 7:2) No nipaakar ed panagtrato tayo ed arum, anien tayoy intanem tayo.—Gal. 6:7.
(Lucas 6:38) Iyugali yo so mangiter, pian saray totoo et mangiter ed sikayo. Ikalbo rad saray akwalan yo so maabig a sukat, pinedper, sinedser, tan mantampuwag. Ta sikayoy sukaten unong ed sukat a panusukat yo.”
nwtsty study note na Luc 6:38
Iyugali yo so mangiter: Odino “Itultuloy yoy mangiter.” Say Griegon salita ya inusar dia et nayarin ipatalos ya “mangiter” tan ipapasabi toy ideya ya tuloytuloy iyan gawaen.
(Lucas 6:38) Iyugali yo so mangiter, pian saray totoo et mangiter ed sikayo. Ikalbo rad saray akwalan yo so maabig a sukat, pinedper, sinedser, tan mantampuwag. Ta sikayoy sukaten unong ed sukat a panusukat yo.”
nwtsty study note na Luc 6:38
akwalan yo: Say Griegon salita et literal ya mankabaliksan na “pagew yo,” balet diad sayan konteksto et nayarin ontutukoy ed tupi no balkesan so maawang ya ilalatop a kawes. Say ‘pangikalbo ed akwalan’ et nayarin ontutukoy ed maslak ya gagawaen na saray managlako ya panoen da na sinaliw iray tupi na ilalatop a kawes na saray mansasaliw a pinasadyan napangkuyaboan.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Lucas 6:12, 13) Diad sakey ed saraman ya agew, sikatoy linmad palandey pian manpikasi, tan sanlabin nampikasi ed Dios. 13 Tan sanen kabuasan la et impatawag to iray disipulo to tan amili ed sikara na 12, a tinawag to met a saray apostol:
Panon Kan Nawalaan na Tuan Espiritualidad?
Si Jesus so mabetbet a manpipikasi na andukey. (Juan 17:1-26) Singa bilang, antis ton nampili na 12 lalaki a magmaliw ya apostoles to, sikatoy “pinmaway ed palandey a manpikasi; et intuloy to a nansanlabi so akikasi ed Dios.” (Lucas 6:12) Anggaman agmet ibabaga a nakaukolay mansanlabin manpikasi, saramay tuan maespiritual so mangaalig ed ehemplo nen Jesus. Antis iran manggawa na saray ambelat a desisyon, talagan ipapanaon day manpikasi, a kekerewen day panangiwanwan na masanton espiritu pian saray napili da et mamaaligwas ed espiritualidad da.
(Lucas 7:35) Balet, say karunongan et napaneknekan a matunong diad panamegley na saray nagagawaan na satan.”
nwtsty study note na Luc 7:35
saray nagagawaan na satan: Odino “saray resulta na satan.” Saray nagagawaan na karunongan—saray ebidensyan impanengneng nen Juan Bautista tan Jesus—et paneknek ya aliwan tua iray akusasyon ed sikara. Singa ibabaga nen Jesus ya: ‘Nengneng kayod matunong iran gawa tan ugali, tan napruebaan yo ya aliwan tua so akusasyon.’
Panagbasa ed Biblia
(Lucas 7:36-50) Natan et walay sakey ed saray Fariseo a mapilit ya angimbita ed sikaton midungo. Kanian sikatoy linmad abung na sayan Fariseo tan dinmungo ed lamisaan. 37 Tan naamtaan na sakey a biin kabkabat ed syudad bilang makasalanan, a mamangan si Jesus diad abung na samay Fariseo, tan angawit iyan bii na alabastro a pananginan a nankargay ambalingit a larak. 38 Sikatoy tinmalimukor ed salian nen Jesus tan nanakis, a binasa toy lua to iray sali nen Jesus, tan pinunasan to na buek to. Ontan met, inangoban to iray sali nen Jesus tan kinalboan toy ambalingit a larak. 39 Nen anengneng iya na Fariseo ya angimbita ed sikato, inkuan tod sarili to: “No talagan propeta iyan too, amta to no siopa tan anton klase na bii so manidiwit ed sikato, a saya et makasalanan.” 40 Lapud amta nen Jesus so nononoten to, inkuan tod sikato: “Simon, walay ibagak ed sika.” Inkuan to: “Anto man, Managbangat?” 41 “Walay duaran laki ya akautang ed sakey a managpabayes; samay sakey et akautang na 500 a denario, balet samay sakey et 50. 42 Nen anggapoy nibayar dad sikato, mabulos to ran pinerdona. Siopa sirin ed sikara so mas mangaro ed sikato?” 43 Inmebat si Simon: “Say nibagak et samay pinerdona to a mas baleg so utang to.” Inkuan tod sikato: “Dugay ebat mo.” 44 Diad saman et ninengneng to imay bii tan inkuan tod si Simon: “Nanenengneng mo iyan bii? Linmoob ak ed abung mo, balet agmo ak inikdan na danum a panuras koy salik. Sayan bii et binasa toy lua to iray salik tan pinunasan to na buek to. 45 Agmo ak inangoban, balet sayan bii et agto tinmundan inangoban iray salik manlapu lad insabik dia. 46 Agmo kinalboay larak so ulok, balet sayan bii et kinalboan toy ambalingit a larak iray salik. 47 Lapud saya, ibagak ed sika, anggaman dakel so kasalanan to et aperdona la iratan, lapud baleg so panangaro to. Balet samay naperdonay daiset et mangaro na daiset.” 48 Insan inkuan tod bii: “Aperdona la iray kasalanan mo.” 49 Oniay inisip na saramay karungo to ed lamisaan: “Siopa iyan too ya anggan saray kasalanan et peperdonaen to?” 50 Balet inkuan tod bii: “Insalba kay pananisiam. La ka la, niwala komon ed sika so kareenan.”
HULYO 9-15
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | LUCAS 8-9
“Magmaliw Kan Patumbok—Antoy Kaukolan?”
(Lucas 9:57, 58) Natan sanen wala rad dalan, walay angibagad sikato: “Ontumbok ak ed sika anggan iner so laen mo.” 58 Balet inkuan nen Jesus ed sikato: “Saray kuyangen et walay panaayaman da, tan saray manok et walay ubong da, balet say Anak na too et anggapoy anggan napangidanganan toy ulo to.”
it-2 494
Ubong
Nen walay eskriba ya angibagad si Jesus: “Managbangat, ontumbok ak ed sika anggan iner so laen mo,” inmebat si Jesus: “Saray kuyangen et walay panaayaman da, tan saray manok et walay ubong da, balet say Anak na too et anggapoy anggan napangidanganan toy ulo to.” (Mat 8:19, 20; Luc 9:57, 58) Dia et indanet nen Jesus ya pian magmaliw a patumbok to imay laki, kaukolan ton taynan so mainawa tan komportablen bilay ya normal a panliliketan na totoo, tan nepeg ya sigpot ya manmatalek ed si Jehova. Nanengneng iyan prinsipyo diad modelon pikakasi ya imbangat tod saray disipulo to: “Ikdan mo kami na kanen mi ed sayan agew” tan say imbaga to: “Ontan met sirin, anggapod sikayo so nayarin magmaliw a disipulok no agto taynanan so amin a kaykayarian to.”—Mat 6:11; Luc 14:33.
(Lucas 9:59, 60) Insan inkuan tod sananey: “Magmaliw kan patumbok ko.” Inkuan na sayan laki: “Katawan, abuloyan mo ak nin onlan mangiponpon ed amak.” 60 Balet inkuan tod sikato: “Paulyan mo ray inatey a mangiponpon ed saray inatey da, balet la ka tan iyabawag mo so Panarian na Dios ed amin a pasen.”
nwtsty study notes na Luc 9:59, 60
mangiponpon ed amak: Mapatnag ya agkabaliksan na sayan imbaga na laki ya kakkapatey nen ama to tan kekerewen ton iponpon ni ama to. Ta no ontan, seguradon anggapo diman ya mitotongtong ed si Jesus. Diad Middle East nensaman, no walay ompatey ed pamilya et iponpon dan tampol, ya kaslakan et diad saman lanlamang ya agew. Kanian say ama na laki et nayarin mansasakit odino maedad la, ag-inatey. Ontan met, ag-ibaga nen Jesus ya taynan na laki so mansasakit tan mankaukolan ya ateng to, kanian mapatnag ya wala ni ray arum ya membro na pamilya ya nayarin mangasikaso ed ontan iran pankaukolan. (Mar 7:9-13) Singa ibabaga na laki ya, ‘Ontumbok ak ed sika, pero aliwa nin natan ya mabilay si amak. Alagar moy ipatey nen amak tan niponpon ko.’ Balet parad si Jesus, sasayangen na laki so pankanawnawan iyuna ed bilay to so Panarian na Dios.—Luc 9:60, 62.
Paulyan mo ray inatey a mangiponpon ed saray inatey da: Singa samay walad study note na Luc 9:59, say ama na laki et nayarin mansasakit odino maedad la, ag-inatey. Kanian, mapatnag ya say ibabaga nen Jesus et: ‘Paulyan mo ray inatey ed espiritual a mangiponpon ed saray inatey da,’ labay ton ibaga, paulyan na samay laki ya saray arum ya kakanayon to la so mangasikaso ed si ama to anggad ipatey to tan niponpon. No tumboken toy Jesus, sikatoy onggapon manakar ed dalan paonlad bilay ya andi-anggaan tan agkaiba ed saramay inatey ed espiritual diad pakanengneng na Dios. Diad samay inyebat nen Jesus, impanengneng to ya say pangiyuna ed Panarian na Dios tan maseseg ya pangiyabawag ed satan et importante pian mansiansian mabilay ed espiritual.
(Lucas 9:61, 62) Tan inkuan met na sananey: “Ontumbok ak ed sika, Katawan, balet abuloyan mo ak nin manpatanir ed sankaabungan ko.” 62 Inkuan nen Jesus ed sikato: “Say toon ombemben ed lukoy tan lingawen to iray walad beneg et agmakanepegan ed Panarian na Dios.”
nwtsty media
Panagbaka
Say panagbaka et maslak ya gagawaen diad unonan uran no anlemek lay dalin ya inmawet lapud petang na agew legan na panaoy tiagew. (Nengnengen so Apendise B15.) Say arum ya lukoy et gawad mautok ya kiew ya nayarin walay balatyang tod nguro, ya akapeket ed sakey nin kiew tan guguyoren na sakey o pigaran ayayep. No abaka lay dalin, isibwag so bini. Diad Hebreon Kasulatan, say panagbaka et naynay ya uusaren bilang ilustrasyon lapud kabkabat iyan kimey. (Uk 14:18; Isa 2:4; Jer 4:3; Miq 4:3) Mabetbet ya uusaren nen Jesus ya ilustrasyon iray kimey ed uma pian idanet iray importantin bangat. Singa bilang, tinukoy toy gagawaen ed panagbaka pian idanet ya importante so interon puson panaglingkor bilang disipulo to. (Luc 9:62) No nabalang so pokus na sakey ya manbabaka, agto napetek so babakaen to. Mipadpara, no say sakey ya disipulo nen Kristo et abalang toy pokus to odino intunda toy panggagawa tod saray responsabilidad to, sikatoy agmakanepegan ed Panarian na Dios.
Pansiansiaey Sigpot-puson Panaglingkor ed si Jehova
11 Pian natalosan tayon maong so leksion ed ilustrasyon nen Jesus, nengnengen tayoy arum a detalye. Okupadon manbabaka so sakey ya uupaan a dumaralos. Balet legan ton mankikimey, sankanonot toy pamilya tan kakaaro to, panangan, musika, liket, tan panrelaks. Pilpilaleken to iratan. Maawang lay abaka to, balet say pampilalek tod saramay mararakep a bengatla et mas lalon binmiskeg kanian sikatoy asagyat ya onlingaw ed “saray walad benegan.” Anggaman dakel ni gawaen to antis ton natanemay uma, inabuloyan ton sikatoy naabala kanian naapektoay kimey to. Siempre, adismayay amo to ta agnan-anos iyan aripen.
12 Imanoen tayo natan so piparaan na satan ya ilustrasyon ed panaon tayo. Say irerepresenta na dumaralos et siopaman a Kristianon singa aktibo, anta manaya et napepeligro lay espiritualidad to. Pian natalosan tayo iya, isipen tayo pay sakey a brother a maseseg ed ministeryo. Ingen, say sankanonot ton lanang et saray bengatlan iyoopresi na sayan mundo tan diad puso to et pilalek to iratan a maong. Kayari pigaran taon na impanlingkor tod Dios, say pampilalek tod saray bengatlan iyoopresi na mundo et mas lalon binmiskeg, kanian sikatoy asagyat ya onlingaw ed “saray walad benegan.” Anggaman dakel ni kimey ed ministeryo, agto ‘binembenan a malet so salita na bilay,’ tan kinmapuy lay seseg tod panaglingkor ed Dios. (Fil. 2:16) Si Jehova, say “Katawan na panag-ani,” et nadismaya sano agman-anos iray lingkor to.—Luc. 10:2.
13 Malinlinew so leksion. Say sigpot-puso a panaglingkor ed si Jehova et aglabat mankabaliksan na regular ya iyatendid saray miting tan pibiang ed ministeryo. (2 Awa. 25:1, 2, 27) No itultuloy ya aroen na sakey a Kristiano iray “walad benegan”—say klase na panagbilay ed sayan mundo—ipepeligro toy maabig a relasyon tod Dios. (Luc. 17:32) Kanian no talagan ‘bubusolen tayo so mauges, tan ompepeket tayo ed maong,’ magmaliw itayon ‘makanepegan ed panarian na Dios.’ (Roma 12:9; Luc. 9:62) Anggaman wala ray mausar odino marakdakep a bengatlan iyoopresi na sayan mundo nen Satanas, kaukolan tayon seguroen ya anggapoy mamatunda ed sikatayon sigpot-puso a manlingkor ed Dios.—2 Cor. 11:14; basaen so Filipos 3:13, 14.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Lucas 8:3) Si Juana ya asawa nen Cuza a manangasikaso ed sankaabungan nen Herodes; si Susana; tan dakel ni ran bibii, a manlilingkor ed sikara diad panguusar day kayamanan da.
nwtsty study note na Luc 8:3
manlilingkor ed sikara: Odino “onsusuporta (mangitatarya) ed sikara.” Say Griegon salita ya di·a·ko·neʹo et nayarin ontutukoy ed pangasikaso ed saray pisikal a pankaukolan na arum diad pansaliw, panluto, tan pangiserbi na naakan, tan arum ni. Inusar itan diad miparan kabaliksan diad Luc 10:40 (“mankikimey”), Luc 12:37 (“manserbid sikara”), Luc 17:8 (“serbian”), tan Gaw 6:2 (mangibunog na naakan”), pero nayarin ontutukoy met itan ed arum nin klase na serbisyo. Dedeskribien dia no panon ya saray bibiin abitlad bersikulo 2 tan 3 et nanlingkor ed si Jesus tan saray disipulo to, ya tinulongan da ran sumpalen so pagagawa na Dios ed sikara. Lapud satan ya ginawa na sarayan bibii, nigloria day Dios. Inapresya na Dios so ginawa ra tan impaisulat tod Biblia so inkamapangasi tan inkamabunlok da pian nabasa na saray ontumbok ya henerasyon. (Pro 19:17; Heb 6:10) Satan ya Griegon salita et inusar met pian tukoyen iray ginawa na bibii diad Mat 27:55; Mar 15:41.
(Lucas 9:49, 50) Inkuan nen Juan: “Managbangat, walay anengneng min mamapapaway na saray demonyo diad panguusar toy ngaran mo balet binano mi, ta agtayo kaiba.” 50 Balet imbaga nen Jesus ed sikato: “Agyo babanoen, ta siopaman ya ag-onsusumpa ed sikayo et walad dapag yo.”
Saray Pabitar ed Libro a Lucas
9:49, 50—Akin ya agsinebelan nen Jesus so lakin mamapapaway na demonyo, anta sayan laki et andi’d man ya ontutumbok ed sikato? Agsinebelan nen Jesus iyan laki lapud diad saman et agni aporma so Kristianon kongregasyon. Sirin, agla kinaukolan a sayan laki et wadman a kaiba nen Jesus pian makapangipatnag na pananisia ed ngaran nen Jesus tan makapanpapaway na demonyo.—Mar. 9:38-40.
Panagbasa ed Biblia
(Lucas 8:1-15) Ag-abayag et sikatoy linmad saray syudad tan ed saray baryo, ya impupulong tan inyaabawag to so maong a balita na Panarian na Dios. Tan kaiba to so Labindua, 2 tan pigaran bibii a nibulos lad saray mauges ya espiritu tan inmabig lad saray sakit da: si Maria a tinawag a Magdalena, a pinmaway ed sikato so pitoran demonyo; 3 si Juana ya asawa nen Cuza a manangasikaso ed sankaabungan nen Herodes; si Susana; tan dakel ni ran bibii, a manlilingkor ed sikara diad panguusar day kayamanan da. 4 Natan, sanen dakdakel so akitipon ed saramay dati lan ontutumbok ed sikato ed saray syudad, imbaga to iyan ilustrasyon: 5 “Walay sakey a tomatanem a linman mangisibwag na bini to. Legan ton mansisibwag, arum ed saratan et naplag ed gilig na dalan tan agatin-gatinan tan tinoktok na saray manok. 6 Say arum et naplag ed mabaton pasen, tan sanen tinmubo la, nalnes iratan lapud anggapoy danum a nasepsep da. 7 Say arum et naplag ed kasabitan, tan sinakbongan ira na saray sabit a kabansag dan tinmubo. 8 Balet say arum et naplag ed maong a dalin, tan sanen tinmubo la iratan, nambunga ray 100.” Legan ton ibabaga iraya et inkasil toy boses to, ya inkuan to: “Siopaman a walaay layag et ondengel komon.” 9 Balet sikatoy tinepetan na saray disipulo to no antoy kabaliksan na sayan ilustrasyon. 10 Inkuan to: “Niiter ed sikayo so pakatalos ed saray sagradon sekreto na Panarian na Dios, balet diad arum et panamegley na saray ilustrasyon, pian anggano onnenengneng ira et agda met lanlamang nanengneng, tan anggano ondedengel ira et agda met lanlamang natatalosan. 11 Oniay kabaliksan na ilustrasyon: Say bini et say salita na Dios. 12 Saramay walad gilig na dalan et saray akadngel, insan sinmabi so Diablo tan inekal tod puso ra so salita pian ag-ira manisia tan agnilaban. 13 Saramay walad kabatoan et saray maliket ya angawat na salita nen nadngel da itan, balet ag-ira linmamot. Anisia ran agano, balet diad panaon na subok et tinmunda ra. 14 Nipaakar ed saramay naplag ed kasabitan, sikara imay akadngel, balet lapud saray kapagaan, kayamanan, tan likeliket ed sayan bilay, asakbongan ira tan agtinmakken so bunga ra. 15 Nipaakar ed saramay walad maong a dalin, sikara may walaay maong a puso, a kayari ran nadngel so salita et nansiansiad sikara itan, tan nambunga tan nansungdo ra.
HULYO 16-22
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | LUCAS 10-11
“Say Parabolo Nipaakar ed Maong a Samaritano”
(Lucas 10:29-32) Balet lapud labay a paneknekan na laki a sikatoy matunong, intepet tod si Jesus: “Siopa tay kaparak a too a nepeg kon aroen?” 30 Inmebat si Jesus: “Walay sakey a lakin onlalasur manlapud Jerusalem a paarap ed Jerico tan sinabat na saray matakew, a nilakseban da, pinepekpek da, tan batik la ra, a sikatoy intilak dan patey-pateyan. 31 Natan et nibana a walay saserdoten onlalasur ed saman a dalan, balet sanen sikatoy anengneng to et pinaliisan to. 32 Tan wala met so sakey a Levita ya onlalasur ed satan a lugar tan sikatoy anengneng to, balet pinaliisan to.
nwtsty media
Say Karsada Manlapud Jerusalem Paonlad Jerico
Say karsada (1) ya nanengneng ed sayan antikey ya video et mapatnag ya mipara ed samay dadalanen ya karsada nensaman manlapud Jerusalem paonlad Jerico. Satan ya karsada et masulok ya 20 kilometro so kaarawi to no manlapud Jerusalem paonlad Jerico tan palasur itan na 1 kilometro. Mabetbet ya wala ray matatakew ed sayan delikado tan anggapoy kaabungan ya lugar kanian walay kampo na sundalo diman pian naprotektaan iray manbiabiahe. Say Jerico diad uley na Roma (2) et walad lugar ya papaway lad kalawakan na Judea. Say mas daan ya Jerico (3) et walad lugar ya ngalngali 2 kilometro manlapud syudad na Jerico diad uley na Roma.
“Agto Mansalita ed Sikara no Anggapo so Ilustrasyon”
14 Komadua, nodnonoten pa so parabolo a nipaakar ed makaaron Samaritano. Oniay inggapon inkuan nen Jesus: “Sakey a too linmasur nanlapu ed Jerusalem ya onla ed Jerico; et naplag ed saray tulisan a sikato so naparpara a sinamsam tan kinabil da, ta tinmaynan ira, a sikatoy pinaulyan da a manpapanabos.” (Lucas 10:30) Makabkabaliksan ya inusar nen Jesus so dalan a ‘manlapud Jerusalem anggad Jerico’ pian ipabitar so punto to. Sanen insalaysay to iyan parabolo, sikato so walad Judea, ya asingger ed Jerusalem; kanian seguradon amta na saray ondedengel ed sikato so nipaakar ed tutukoyen ton dadalanan. Satan a dalan so kabkabat a mapeligro, nagkalalo la no manbukbukor so manbabaroy. Dakel so nadalanan a kurbada ed sayan sulinek a lugar, a napan-amotan na saray matatakew.
15 Wala ni so makatantanda nipaakar ed impanukoy nen Jesus ed dalan a ‘mamalasor ed Jerusalem a paonla ed Jerico.’ Unong ed parabolo, manbabaroy ed sayan dalan so sakey a saserdote insan sakey a Levita—anggaman ag-ira tinmundan tinmulong ed biktima. (Lucas 10:31, 32) Manlilingkor iray saserdote diad templo ed Jerusalem, tan ontutulong ed sikara iray Levita. Dakel a saserdote tan Levita so manaayam ed Jerico sano ag-ira mankikimey ed templo, lapud say Jerico et 23 kilometro labat manlapud Jerusalem. Kanian, sikaray seguradon ondalan ed satan a dadalanan. Imanoen met a say saserdote tan say Levita so dinmalan ed satan ‘manlapud Jerusalem,’ kanian arawi la ra ed templo. Agnikatunongan sirin na siopaman so agpananginenen na sarayan lalaki diad impangikuan dan, ‘Pinaliisan da so asugatan a too lapud singano inatey la, tan say paniwit ed bangkay so manggawa ed sikaran agmanepeg a manlingkor ed templo diad temporaryon paraan.’ (Levitico 21:1; Numeros 19:11, 16) Agta malinew a nipatnag ed ilustrasyon nen Jesus iray bengatlan kabisado na saray onderengel ed sikato?
(Lucas 10:33-35) Ingen walay sakey a Samaritano ya ondadalan ditan, tan kanengneng tod samay laki et akasian to. 34 Kanian inasinggeran to tan kinalboan toy larak tan alak iray sugat to tan binerberan to. Insan inlugan tod ayep to tan inyakar tod sakey a panagpundoan tan inasikaso to. 35 Diad tinmumbok ya agew, sikatoy angipaway na duaran denario tan inter tod akankayarian na panagpundoan, ya inkuan to: ‘Asikasom iyan too, tan kapawil ko et bayaran koy arum nin nagastos mo.’
nwtsty study notes na Luc 10:33, 34
sakey a Samaritano: Maslak ya Judio et abebbebay pakanengneng da ed saray Samaritano tan ag-ira mitotongtong ed sikara. (Jn 4:9) Wala ni ingen iray Judio ya uusaren day salitan “Samaritano” pian insultoen tan balawen so arum. (Jn 8:48) Abitla ed Mishna so sakey a rabbi ya imbaga ton: “Samay mamangan na tinapay na saray Samaritano et singa mamangan na karne baboy.” (Shebith 8:10) Agpanisiaan na dakel a Judio so testimonya na sakey a Samaritano odino agda labay so mangawat na serbisyo ra. Lapud amta nen Jesus so ontan ya panmoria na karaklan ya Judio, mapuersa so impangidanet tod satan ya punto ed sayan ilustrasyon ya kabkabat bilang parabolo nipaakar ed maong a Samaritano.
kinalboan toy larak tan alak iray sugat to tan binerberan to: Maalwar so impangisulat na doktor ya si Lucas ed sayan ilustrasyon nen Jesus, ya deneskribe to so panagtambal na sugat ed saman ya panaon. Say larak tan alak so kaslakan ya uusaren ed abung ya pantambal na sugat. No maminsan et uusaren so larak ya pampuyok ed sugat (ikompara so Isa 1:6), tan say alak et uusaren ya panlinis tan pangontrad impeksion. Deneskribe met nen Lucas no panon ya bendaan o berberan so sugat pian agnaimpeksion.
sakey a panagpundoan: Say Griegon salita et literal a mankabaliksan na “pasen ya aawaten o papalooben so anggan siopa.” Saray manbiabiahe, pati saray ayep da, et nayarin manpundo ed saratan ya pasen. Say akankayarian na panagpundoan et mangiyoopresi na manunan pankaukolan na saray manbiabiahe, tan no bayaran da, asikasoen to ray paasikaso dad sikato.
(Lucas 10:36, 37) Parad sika, siopad sarayan talo so angaro ed samay kapara ton too a sinabat na saray matakew?” 37 Inkuan to: “Samay angipanengneng na panangasi ed sikato.” Inkuan nen Jesus ed sikato: “La ka tan ontan met so gawam.”
Pinaneknekan na Sakey a Samaritano ya Sikatoy Maong a Too
Ipapanengneng na parabolo nen Jesus ya say tuan matunong ya too et agto labat uunoren iray ganggan na Dios noagta aaligen to ray kualidad to. (Efeso 5:1) Singa bilang, ibabaga na Biblia ya “anggapoy lalabien na Dios.” (Gawa 10:34) Kasin aaligen tayoy Dios ed saya? Idadanet na balibalin parabolo nen Jesus ya say pagmaliw ya maong a too et agmanpapaapekto ed nanlapuan ya bansa, kultura, tan relihyon. Ingganggan ed saray Kristiano ya ‘manggawa ira na maabig ed amin’—aliwa labat a diad saramay kapareho day situasyon ed bilay, lahi, odino bansa tan aliwan labat ya diad saray kapananisiaan da.—Galacia 6:10.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Lucas 10:18) Diad satan et inkuan tod sikara: “Anengneng koy Satanas a naplag la a singa kirmat a nanlapud tawen.
nwtsty study note na Luc 10:18
Anengneng koy Satanas a naplag la a singa kirmat a nanlapud tawen: Mapatnag ya say tutukoyen nen Jesus ed saya et sakey a propesiya, ya anengneng ton imbantak si Satanas manlapud tawen ya singa agawa la itan. Deneskribe ed Apo 12:7-9 so guerra ed tawen tan inkonekta toy inkaplag nen Satanas ed inkiletneg na Mesianikon Panarian. Indanet dia nen Jesus ya seguradon natalo si Satanas tan saray demonyo to ed satan ya guerra ed arapen, lapud kakkayarin inikdan na Dios na pakapanyari so 70 ya agperpekton disipulo ya mamapaway na saray demonyo.—Luc 10:17.
Saray Pabitar ed Libro a Lucas
10:18—Anto so tutukoyen nen Jesus sanen inkuan to ed saray 70 a babangatan: “Anengneng ko si Satanas a naplag nanlapu ed tawen a singa kirmat”? Agdia ibabaga nen Jesus ya apatakyas lay Satanas ed tawen, lapud agawa labat itan sanen nitrono lay Kristo ed tawen bilang Ari nen 1914. (Apo. 12:1-10) Diad impanukoy nen Jesus ed sayan ebenton nagawa ni labat ed arapen diad paraan a singa asumpal la, mapatnag ya idadanet ton nagawan-nagawa itan.
(Lucas 11:5-9) Insan imbaga tod sikara: “Alimbawa, sakey ed sikayo et walaay kaaro tan nila yo diad pegley-labi tan inkuan yod sikato, ‘Kaaro, pabayes mo ak pay taloran tinapay, 6 ta walay kaarok a kasabisabi ton nambiahe tan anggapoy niyopresik ed sikato.’ 7 Balet oniay inyebat na samay walad loob: ‘Agmo ak la iisturboen. Akatalak lay puerta, tan kaabay ko lan akarukol so angkekelag ya ananak ko. Agak la nayarin ombangon a mangiter ed sika na antokaman.’ 8 Ibagak ed sikayo, sikatoy ombangon lanlamang tan iter toy antokaman a nakaukolan na kaaro to, aliwan lapud sikatoy kaaro to, noagta lapud sikatoy agtinmundan kinmerew. 9 Kanian ibagak ed sikayo, mantultuloy kayon onkerew, tan naikdan kayo; mantultuloy kayon mananap, tan makaromog kayo; mantultuloy kayon ontoktok, tan nalukasan kayo.
nwtsty study notes na Luc 11:5-9
Kaaro, pabayes mo ak pay taloran tinapay: Diad kultura na Middle East, say panagparawes et importantin maong ed totoo, a singa ipapanengneng na sayan ilustrasyon. Anggano biglaan so insabi na bisita diad pegley-labi, ya mangipapanengneng ya wala ray ag-iilaloan a nagawa diad panagbiahe ed saman a panaon, ipapasen na samay tuloyan to ya sikatoy responsabilidad ton pakanen. Obligado ni ingen ya gawaen itan anggano isturboen toy kaabay to ed saman ya oras pian ombayes na naakan.
Agmo ak la iisturboen: Say kaabay ed sayan ilustrasyon et ngalngali agto labay so ontulong, aliwan lapud agmakaaro, noagta lapud akarukol la. Diad saman a panaon, kaslakan ya walaan labat na saksakey a baleg a kuarto so kada abung, lalo lad saray mairap-bilay. No ombangon so ama, ompan nadisturbo toy interon pamilya, lalo la ray naugip lan ananak.
agtinmundan kinmerew: Say Griegon salita ya inusar dia et nayarin literal ya ipatalos ya “aliwan mapaabeba” odino “anggapoy-baing.” Balet diad sayan konteksto, ipapasabi toy ideya na agmanundan inkerew odino impanpursige. Say laki ed ilustrasyon nen Jesus et agnababaingan odino agnan-alangan tan agtinmundan kinmerew na kaukolan to, tan imbaga nen Jesus ed saray disipulo to ya diad pikakasi ra et nepeg met iran mantultuloy ya onkerew.—Luc 11:9, 10.
Panagbasa ed Biblia
(Lucas 10:1-16) Kayari na saraya, say Katawan so anuro na 70 ni tan imbaki to ran sanderwa, a pinauna to la rad kada syudad tan lugar a laen to. 2 Insan imbaga tod sikara: “Tuan dakel so aanien, balet daiset so mankikimey. Mikasi kayo sirin ed Katawan na panag-ani a mangibaki na saray mankimey ed aanien to. 3 La kayo! Ibaki ta kayon singa saray kordero a walad limog na saray lobo. 4 Agkayo mangaawit na kuarta odino pananginay naakan odino sandalyas, tan agyo ibabano so siopaman a naabet yod dalan. 5 Inerman so looban yon abung et ibaga yo nin unona: ‘Niwala komon so kareenan ed sayan abung.’ 6 No wala ditan so mangaaro ed kareenan, manayam ed sikato so kareenan yo. Balet no anggapo, ompawil itan ed sikayo. 7 Kanian mansiansia kayod satan ya abung, a kanen tan inumen yo iray itarya ra, ta say komikimey et makanepegan ed upa to. Agkayo alis-alis ed saray kaabungan. 8 “Ontan met, inerman so looban yo ed sakey a syudad tan awaten da kayo, akan yo iray iparungo rad sikayo 9 tan paabig yo iray mansasakit ditan tan mantultuloy yon ibagad sikara: ‘Say Panarian na Dios et asingsingger la.’ 10 Balet inerman so looban yo ed sakey a syudad tan agda kayo awaten, paway kayo ed saray manunan karsada na satan tan ikuan yo: 11 ‘Ipagpag mi anggan saray dabok a pinmepeket ed saray sali mi a nanlapud syudad yo. Balet nodnonot yo ya asingsingger lay Panarian na Dios.’ 12 Ibagak ed sikayo a diad satan ya agew et mas anlemew ni so dusa ed Sodoma nen say diad satan a syudad. 13 “Pakaskasi ka la, Corazin! Pakaskasi ka la, Betsaida! ta no agawa ed Tiro tan Sidon iray makapanyarin bengatla ya agawad sikayo, abayag la ra komon a nagbabawi, ya akasulong iray sakon abel tan akayurong ed dapol. 14 Kanian diad panangukom et mas anlemew ni so dusa ed Tiro tan Sidon nen say sikayo. 15 Tan sika, Capernaum, kasin nipaatagey kad tawen? Andi! Niyabeba kad Lubok! 16 “Siopaman ya ondedengel ed sikayo et ondedengel met ed siak. Tan siopaman a mangipupulisay ed sikayo et mangipupulisay met ed siak. Sakey ni, siopaman a mangipupulisay ed siak et mangipupulisay met ed samay angibaki ed siak.”
HULYO 23-29
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | LUCAS 12-13
“Mas Mabli Kayo nen say Dakel ya Anuyaw”
(Lucas 12:6) Agta say limaran anuyaw et manbili labat na duaran sinsilyo? Ingen ta anggapo ed saratan so nalingwanan na Dios.
nwtsty study note na Luc 12:6
anuyaw: Say Griegon salita ya strou·thiʹon et termino ya uusaren ed inkamelag ya ontutukoy ed anggan anton melag ya manok, balet mabetbet ya diad saray anuyaw, say sankamuraan ed amin ya ilalakon manok ya nayarin kanen.
(Lucas 12:7) Tan anggan saray buek yo et abilang ya amin. Agkayo natatakot; mas mabli kayo nen say dakel ya anuyaw.
nwtsty study note on Luc 12:7
anggan saray buek yo et abilang ya amin: Say average ya bilang na buek ed ulo na too et masulok ya 100,000. Amta nen Jehova so anggan saray ontan ya sankamelagan a detalye kanian makaseguro tayo ya talagan manmamalasakit ed kada patumbok nen Kristo.
(Lucas 12:7) Tan anggan saray buek yo et abilang ya amin. Agkayo natatakot; mas mabli kayo nen say dakel ya anuyaw.
Anggapo so ‘Makapangisian ed Sikatayo ed Aro na Dios’
4 Unona, direktan ibabangat na Biblia a nanenengneng na Dios so kablian ed kada sakey ed saray lingkor to. Alimbawa, inkuan nen Jesus: “Agta nalako so duaran anuyaw ed sakey a kuarta [“sinsilyo,” NW]? Et agnapelag naani sakey ed sikara ed dalin no agyabuloy nen Ama yo. Et anggan saray buek na ulo yo abilang ira ya amin. Agkayo antakot sirin; ta mamabli kayo nen saray amayamay ya anuyaw.” (Mateo 10:29-31) Nonoten pa no anto so kabaliksan na saratan a salita ed saray dinmengel ed si Jesus nen inmunan siglo.
5 Nayarin pankelawan tayo no akin a say sakey et manaliw na anuyaw. Bueno, diad panaon nen Jesus say anuyaw so sankamuraan a billit a nasaliw bilang tagano. Imanoen a say sakey a sinsilyon walaay melag a balor et makasaliw lay duaran anuyaw. Balet inkuan ed saginonor nen Jesus a no say too so mangisaliw ed duaran sinsilyo, sikatoy makasaliw na, aliwan apatiran anuyaw, noagta limara. Say buntok a billit et singano anggapoy balor to. Nayarin saratan a pinalsa so andi-kana ed imaton na totoo, balet panon so impanmoria na Manamalsa ed saratan? Inkuan nen Jesus: “Anggan sakey ed sikara [anggan samay buntok] agnalingwanan dia ed arap na Dios.” (Lucas 12:6, 7) Natan et natalosan tayo la so punto nen Jesus. No ontan so panamabli nen Jehova ed sakey ya anuyaw, agaylan mabmabli sirin so too! Unong ya impaliwawa nen Jesus, kabat nen Jehova so amin a detalye nipaakar ed sikatayo. Agayla, saray mismon buek ed ulo tayo so abilang!
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Lucas 13:24) “Pampursigian yoy makaloob ed mainget a puerta, lapud ibagak ed sikayo, dakel naani so manpirawat a makaloob balet agda nayarian.
nwtsty study note na Luc 13:24
Pampursigian: Odino “Itultuloy ya pansagpotan.” Idadanet ed sayan bilin nen Jesus ya kaukolan so interon kamarerwan ikiwas pian makaloob ed mainget ya puerta. Diad sayan konteksto, ibabaga na nanduruman reperensya ya nayarin ipatalos itan bilang “Inyupo-upot ya pansagpot; Gawaey anggaay nayarian.” Say Griegon verb ya a·go·niʹzo·mai et mikonektaan ed Griegon noun ya a·gonʹ, a kaslakan ya uusaren pian tukoyen iray pagalaw parad saray atleta. Diad Heb 12:1, sayan noun et inusar pian deskribien so “lumba” parad bilay ya pibiangan na saray Kristiano. Inusar met iya pian tukoyen so “pansasagpot” (Col 2:1) odino “pilalaban” (1Ti 6:12; 2Ti 4:7). Say Griegon verb ya inusar ed Luc 13:24 et impatalos met ya “mibibiang ed sakey a pagalaw” (1Co 9:25), “manggugunaet” (Col 1:29), “panseseetan” o “manseseet” (Col 4:12; 1Ti 4:10), tan “milaban” (1Ti 6:12). Lapud say inusar ya salita ed saya et mikonektaan ed kompetisyon diad saray pagalaw parad saray atleta, wala ray mangibabaga ya samay ipapaseseg nen Jesus a pansagpot et nayarin ikomparad pampupursige na saray atleta, ya iyuupot day biskeg da pian manalo.
(Lucas 13:33) Anggaman ontan, ituloy ko lay manbiahe natan, nabuas, tan diad ontumbok ya agew, lapud agnayari a say sakey a propeta et pateyen diad paway na Jerusalem.
nwtsty study note na Luc 13:33
agnayari: Odino “mairap ya isipen (imposible).” Anggano anggapoy propesiya ed Biblia ya eksakton mangibabaga ya ompatey so Mesias ed Jerusalem, nayarin imbase iyan ideya ed Daniel 9:24-26. Ontan met, no pateyen na saray Judio so sakey a propeta, lalo lay Mesias, seguradon gawaen da ed satan ya syudad. Say 71 ya membro na Sanhedrin, say atagey ya korte, et diad Jerusalem mantitipon, kanian diman lilitisen iramay aakusaan ya palson propeta. Nayarin sankanonot met nen Jesus ya diad Jerusalem so regular ya pangiyaapayan ed Dios na saray bagat tan ditan papakgeran iray kordero parad Paskua. Sinmabi panaon et agawa so imbaga nen Jesus. Sikatoy inawit ed Sanhedrin diad Jerusalem tan senentensiaan diman. Tan dia met ed Jerusalem, diad biek labat na padir na syudad, so inateyan to bilang “kordero parad Paskua.”—1Co 5:7.
Panagbasa ed Biblia
(Lucas 12:22-40) Insan inkuan tod saray disipulo to: “Kanian ibagak ed sikayo, agkayo la mapagpaga ed bilay yo no antoy kanen yo, odino ed laman yo no antoy ikawes yo. 23 Lapud mas mabli so bilay nen say kakanen, tan say laman nen say kawesen. 24 Imano yo iray wawak: Ag-ira mantatanem na bukel odino manaani; anggapoy kamarin odino kamalir da; ingen ta papakanen ira na Dios. Agta mas mabli kayo ni nen saray manok? 25 Siopad sikayo so makapangarum na sankasiko ed dukey na bilay to lapud pampapaga to? 26 Sirin, no agyo nagawaan so ontan a melag a bengatla, akin et pampagaan yo so arum ni ran bengatla? 27 Imano yo no panon so ibabaleg na saray lirio: Ag-ira mansasagpot odino manggagaway kawes da; balet ibagak ed sikayo ya anggan si Solomon, a sankayamanan lan too, et ag-akapankawes na singa sakey ed saraya. 28 Kanian no kakawesan na Dios iray tanaman ed uma a wala natan insan nabuas et ibuntok ed apoy, mas lalon kawesan to kayo, sikayo ran kulang so pananisia yo! 29 Kanian agyo la pampapagaan no antoy kanen yo tan inumen yo, tan agkayo la alablabas a manaaburido; 30 ta sarayan amin so panseseetan ya anapen na saray nasyon ed mundo, balet amta na Ama yo a nakaukolan yo iraya. 31 Itultuloy yo sirin ya anapen so Panarian to, tan sarayan bengatla et niarum ed sikayo. 32 “Agkayo natatakot, melag a pulok, ta inabobonan la na Ama yo so pangiter ed sikayo na Panarian. 33 Ilako yo iray kaykayarian yo tan mangiter kayo na regalo lapud panangasi. Manggawa kayo na saray pananginay kuarta ya ag-ondaan, samay agbalot naupot a kayamanan ed tawen, ya agnaasinggeran na matakew tan agkanen na bigis. 34 Ta no iner so kawalaay kayamanan yo, diman met so kawalaay puso yo. 35 “Manpales kayo tan manparaan kayo tan selselan yo iray lamparaan yo, 36 tan magmaliw kayon singa saray lalaki a manaalagar ed ipawil na katawan da manlapud bansal, pian sikatoy nalukasan dan tampol no sikatoy onsabi tan ontoktok. 37 Maliket iratan ya aripen a nasabian na katawan a manbabantay! Ibagak ed sikayoy tua, sikatoy mankawes na parad panagserbi tan padungoen to ra diad lamisaan tan asinggeran to ra pian manserbid sikara. 38 Tan no sikatoy onsabi diad komaduan panagbantay, anggano diad komatlo ni, tan nasabian to ran akaparaan, sikaray maliket! 39 Balet amtaen yo iya, a no amta na akan-abung no anton oras so isabi na matakew, agto komon inabuloyan a nalooban so abung to. 40 Sikayo met, mansiansia kayon akaparaan, ta diad oras ya agyo iisipen et onsabi so Anak na too.”
HULYO 30–AGOSTO 5
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | LUCAS 14-16
“Say Parabolo Nipaakar ed Managdarak ya Anak”
(Lucas 15:11-16) Insan inkuan to: “Walay sakey a too a duaray anak ton lalaki. 12 Tan inkuan na yugtan ed ama to, ‘Ama, iter mo lad siak so nabebetangan kod saray kayarian mo.’ Kanian inapag tod sikara so kaykayarian to. 13 Kayari na pigaran agew, tinipon na yugtan ya anak so amin a kayarian to tan linmad arawin bansa, tan diman to dinarak so amin a kayarian to diad mabanbanday a panagbilay. 14 Nen naupot to lay amin a kayarian to, agaway baleg ya eras ed satan a bansa, tan sikatoy mankakkaukolan. 15 Inasinggeran to ni ingen so sakey a tagad satan a bansa pian magmaliw ya uupaan, kanian sikatoy imbaki tod saray uma to pian mankomponi na saray baboy. 16 Tan nampirawatan ton kanen so ipapakan ed saray baboy, balet anggapoy angiter ed sikato na antokaman.
nwtsty study notes na Luc 15:11-16
Walay sakey a too a duaray anak ton lalaki: Say arum ya kabiangan na sayan ilustrasyon nipaakar ed managdarak ya anak (tatawagen met ya “say abalang ya anak”) et nikaduma. Sakey iya ed sankarukeyan ya ilustrasyon nen Jesus. Say sankaimano ed saya et say relasyon na pamilya ya deneskribe to. Diad arum ya ilustrasyon, say mabetbet ya uusaren nen Jesus et saray andiay bilay ya bengatla, singa say nanduruman klase na bini odino dalin, odino say relasyon na sakey a katawan tan saray aripen to. (Mat 13:18-30; 25:14-30; Luc 19:12-27) Balet diad sayan ilustrasyon, indanet nen Jesus so maapit ya relasyon na sakey ya ama tan saray ananak to. Dakel ed saray akarengel ed sayan salaysay et nayarin aliwan onman so ama ra, ya maomaong tan maar-aro. Ipapanengneng na sayan ilustrasyon so aralem ya panangaro tan panangabagey na Ama tayod tawen parad saray anak tod dalin, saramay mansiasiansia ed sikato tan saramay pinmawil ed sikato kayari dan inmarawi.
yugtan: Base ed Mosaikon Ganggan, say panguloan et doble so awaten ton apag. (Deu 21:17) Kanian no samay kuya ed sayan ilustrasyon so panguloan, say tawir na yugtan ya anak et kapaldua ed samay tawir na kuya to.
dinarak: Say Griegon salita ya inusar dia et literal ya mankabaliksan na “nitaytayak (diad amin ya direksion).” (Luc 1:51; Gaw 5:37) Diad Mat 25:24, 26 et impatalos itan ya “tinaepan.” Dia et inusar iyan salita a mankabaliksan na magasgastos odino managdarak.
mabanbanday a panagbilay: Odino “magasgastos (iresponsable; magulo) a panagbilay.” Say Griegon salita ya mikonektaan ed satan et inusar diad parehon kabaliksan diad Efe 5:18; Tito 1:6; 1Pe 4:4. Samay Griegon salita et nayarin kaiba met so ideya ya pagmaliw a managdarak odino magasgastos ya panagbilay, kanian inusar na arum ya patalos na Biblia so terminon “aliwliwan panagbilay.”
saray baboy: Sarayan ayayep et aliwan malinis base ed Ganggan, kanian parad saray Judio, abebbeba tan makapabaing iyan kimey.—Le 11:7, 8.
ipapakan ed saray baboy: Sayan kakanen et ipapakan nin siansia anggad natan ed saray kabayo, baka, tan baboy. Say pakaskasin nansumpalan na samay kalangweran ya laki et napatnagan ed samay pampirawat ton kanen anggan saray ipapakan ed baboy.—Nengnengen so study note na Luc 15:15.
(Lucas 15:17-24) “Nen akapannonot a maong, inkuan to, ‘Saray amayamay ya uupaan nen amak et dakdakel so naakan da, balet siak et ompapatey lad eras! 18 Onalis ak la tan onla ak ed kinen amak tan ibagak ed sikato: “Ama, nankasalanan ak ed tawen tan ed sika. 19 Agak la manepeg a natawag ya anak mo. Gawa mo ak lan sakey ed saray uupaan mo.”’ 20 Kanian sikatoy inmalis tan linmad ama to. Legan a wala nid arawi, sikatoy abantag nen ama to tan naabagey to, kanian binatik to tan nilakap to insan to inangoban. 21 Insan inkuan na anak ed sikato, ‘Ama, nankasalanan ak ed tawen tan ed sika. Agak la manepeg a natawag ya anak mo.’ 22 Balet inkuan na ama ed ariripen to, ‘Apura yo! mangipaway kayoy kawes, samay sankarakepan, tan isulong yod sikato, tan singsingan yoy lima to tan sulongan yoy sandalyas iray sali to. 23 Mangala kayo met na pinataban kilaw a baka, pakgeran yo, tan mangan tan manselebra itayo, 24 ta sayan ana’ko et inatey balet binmilay lamet; sikatoy abalang tan aromog.’ Tan nanliliket ira.
nwtsty study notes na Luc 15:17-24
saray uupaan: Nen pinmawil ed abung imay yugtan ya anak, implano ton kerewen ed ama to ya awaten to aliwan bilang anak, noagta bilang sakey ya uupaan. Say uupaan et agkabiangan na sankaabungan a singa saray aripen, noagta sakey labat ya uupaan manlapud paway, ya mabetbet ya mankimey labat na sanagew.—Mat 20:1, 2, 8.
insan to inangoban: Say Griegon termino ya inusar dia et inala ed salitan phi·leʹo ya no maminsan et ipapatalos ya “angoban” (Mat 26:48; Mar 14:44; Luc 22:47) balet mas mabetbet ya mankabaliksan na “aaroen” o “pinabpabli” (Jn 5:20; 11:3; 16:27). Say Griegon termino ya inusar dia et mas maranet odino mapuersa. Kanian, saray arum ya patalos ed Biblia et impatalos da itan ya “maar-aro ton inangoban.” Nen inabet na ama so anak to diad maaro tan mapangasin paraan, impanengneng to ya mabulos ton inawat so magbabawin anak to.
natawag ya anak mo: Oniay inyarum na pigaran manuskrito: “Gawa mo ak lan sakey ed saray uupaan mo,” balet say kaplesan ya patalos et susuportaan na dakel ya akadkauna tan napanmatalkan ya manuskrito. Panisiaan na arum ya scholar ya inyarum iratan pian mipareho iyan bersikulo ed Luc 15:19.
kawes . . . singsingan . . . sandalyas: Sayan kawes et aliwan ordinaryo, noagta sankaabigan—nayarin aburdaan ya kawes ya iiter ed kagalgalang ya bisita. Say pangisulong na singsing ed lima na pinmawil ya anak et mangipapanengneng ya sikatoy papaboran tan inad-aro na ama to, tan ipapawil toy dignidad, kagalangan, tan kanepegan to bilang anak. Kaslakan ya anggapoy singsing tan sandalyas na saray aripen. Kanian, ipapatnag na ama ya say anak to et inawat to lamet bilang makanepegan a membro na pamilya.
(Lucas 15:25-32) “Natan, say panguloan ya anak to et walad uma, tan sanen onsesempet la tan asingger lad abung, walay nadngel ton togtog tan pansasayaw. 26 Kanian tinawag toy sakey ed saray lingkor tan tinepet to no antoy nagagawa. 27 Inkuan na lingkor, ‘Sinmempet lay agim, tan nampapakger so amam na pinataban kilaw a baka, ta pinmawil ed sikato so agim a walaay kasil na laman.’ 28 Balet sinmanok tan agto labay so onloob. Kanian pinmaway so ama to tan akikasi ed sikato. 29 Imbaga tod ama to, ‘Nampaaripen ak ed sika ed dakerakel lan taon tan naynay kon uunoren so ganggan mo, balet anggan aminsan et agmo ak balot inikdan na kilaw a kanding pian manliket ak a kaiba iray kakaarok. 30 Balet kasabi na sayan anak mo a nandarak ed kaykayarian mo diad saray paabang a bii, impakgeran mo ni na pinataban kilaw a baka.’ 31 Insan inkuan na ama, ‘Ana’ko, kaiba ta kan naynay, tan amin a kayarian ko et kayarian mo. 32 Balet nepeg a manselebra tan manliket itayo, ta sayan agim et inatey balet binmilay; sikatoy abalang tan aromog.’”
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Lucas 14:26) “No walay siopaman ya onasingger ed siak tan agto busolen so ama to tan ina to tan asawa to tan ananak to tan agagi ton lalaki tan bibii, on, anggan say mismon bilay to, sikatoy agnayarin magmaliw a disipulok.
nwtsty study note na Luc 14:26
busolen: Diad Biblia, say terminon “busolen” et walaan na pigaran kabaliksan ya walaay daiset ya pandurumaan. Nayarin ontutukoy itan ed sakit na linawa ya walaay mauges ya motibo tan labay ton sakitan so arum. Odino nayari met ya ontutukoy itan ed sobran agpanlabay odino pansyodot ed sakey a too odino bengatla, kanian paliisan toy panggawa na anggan anto ya walay koneksion tod satan ya too odino bengatla. Odino nayarin sayan termino et mankabaliksan labat ya mas inaro toy arum. Singa bilang, nen abitla a si Jacob et “binusol” toy Lea tan inaro toy Raquel, kabaliksan na satan ya mas inaro toy Raquel nen si Lea (Ge 29:31, paimanod leksab; De 21:15, paimanod leksab), tan sayan termino et inusar met ed onian kabaliksan diad arum ni ran literatura na saray Judio nensaman. Kanian say imbaga nen Jesus et agto kabaliksan ya labay ton onsakit so linawa odino dimlaen na saray patumbok to so pamilya da tan sarili da, ta kontra iya ed arum ya kabiangan na Kasulatan. (Ikompara so Mar 12:29-31; Efe 5:28, 29, 33.) Diad sayan konteksto, say terminon “agto busolen” et nayarin ipatalos ya “mas inaro to.”
(Lucas 16:10-13) Say toon napanmatalkan ed daiset et napanmatalkan met ed dakel, tan say toon agmatunong ed daiset et agmet matunong ed dakel. 11 Kanian no agyo ipanengneng a napanmatalkan kayod panguusar yoy agmatunong iran kayamanan, siopay mangipiya ed sikayo na tuan kaykayamanan? 12 Tan no agyo ipanengneng a napanmatalkan kayo ed kaykayamanan na arum, siopay mangiter na tumang ed sikayo? 13 Anggapoy lingkor a nayarian toy magmaliw ya aripen na duaran katawan, ta balanglan busolen to imay sakey tan aroen to imay sananey, odino sikatoy mansiansia ed sakey tan balawen to imay sananey. Agyo nayarian so magmaliw ya aripen na Dios tan Kayamanan.”
Anapen so Tuan Kayamanan
7 Basaen so Lucas 16:10-13. Samay manag-asikaso ed ilustrasyon nen Jesus et akikaaro parad sarili ton pankaabigan. Balet, pinaseseg nen Jesus iray patumbok to ya mikaaro ira ed sikato tan ed si Jehova aliwan parad sarili ra. Diad tinmumbok iran bersikulo kayari na ilustrasyon, say pangusar na “agmatunong iran kayamanan” et inkonekta ed pagmaliw tayon napanmatalkan. Say punto nen Jesus et sarag tayon “ipanengneng a napanmatalkan” itayo diad paraan na pangusar tayod sarayan kayamanan ya wala lad sikatayo. Panon?
8 Say sakey a paraan pian nipanengneng tayon napanmatalkan itayo ed panguusar ed materyal iran bengatla et diad pandonasyon parad sankamundoan ya kimey a panagpulong ya impasakbay nen Jesus ya nagawa. (Mat. 24:14) Walay ugaw a bii diad India ya walay melag ya alkansia to tan pepelagpelagan to na barya, ya agla ingen mangasaliw na gakgalaw. Nen napno lay alkansia to, indonasyon to itan pian nausar ed panagpulong a kimey. Wala met so sakey a brother ed India ya walay taneman toy niyog tan nandonasyon na dakdakel a niyog diad Malayalam remote translation office. Imbaga to ya siansia lan mangasaliw iray niyog, mas makatulong no niyog lay idonasyon to imbes ya kuarta. Talagan sikatoy marunong. Saray agagi met ed Greece et regular ya mandodonasyon na olive oil, keso, tan arum nin naakan parad pamilyan Bethel.
Panagbasa ed Biblia
(Lucas 14:1-14) Aminsan, sanen sikatoy linmad abung na sakey ed saray lider na saray Fariseo legan na Sabaton pian midungo, sikatoy iimanoen dan maong. 2 Tan walad arapan to so sakey a lakin linmarag so laman to. 3 Kanian tinepetan nen Jesus iramay makabat ed Ganggan tan saray Fariseo: “Kasin unong ed ganggan so mamaabig legan na Sabaton odino andi?” 4 Balet ag-ira inmesel. Diad saman et binembenan to imay laki, pinaabig to, insan pinaonla to la. 5 Insan inkuan tod sikara: “Siopad sikayo so agmangagwat a tampol ed anak to odino baka to no naplag ed bobon diad agew na Sabaton?” 6 Tan ag-ira akaebat. 7 Insan sikatoy angisalaysay na sakey ya ilustrasyon ed saray naimbitaan, lapud naimano ton pipilien da iray sankaprominentian a pasen. Inkuan tod sikara: 8 “No walay angimbitad sika ed sakey a bansal, agka onyuyurong ed sankaprominentian a pasen. Ompan walay inimbitaan to met a mas gagalangen nen say sika. 9 Insan samay angimbitad sikayon dua et onasingger tan ibaga tod sika, ‘Iter mo iyan pasen ed sayan too.’ Diad ontan et nabaingan ka tan onla kad sankaabebaan a pasen. 10 Balet no naimbitaan ka, la ka tan yurong kad sankaabebaan a pasen, pian sano onasingger imay angimbita ed sika, ibaga ton, ‘Kaaro, diman ka lad bandad tagey.’ Diad ontan et napagalangan kad arapan na amin a kaparam a sangkaili. 11 Ta balang sakey a mangiyaatagey ed sarili to et niyabeba, tan siopaman a mangiyaabeba ed sarili to et niyatagey.” 12 Insan imbaga to met ed samay angimbita ed sikato: “No mangiparaan kay pangugtoan odino pangdeman, agmo tatawagen iray kakaarom odino agagim odino kakanayon mo odino mayayaman a kakaabay mo. Ta ompan imbitaan da ka met tan magmaliw itan a bales ed sika. 13 Balet no mangiparaan kay ponsia, imbitaan mo iray pobri, lupoy, piley, bulag; 14 tan naliketan ka, lapud ag-ira makabales ed sika. Ta ombales so Dios ed sika no paolien to la ray matunong.”