Saray Reperensya Parad Workbook ed Aral
MARSO 2-8
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 22-23
“Sinubok na Tuan Dios si Abraham”
(Genesis 22:1, 2) Kayari na satan et sinubok na tuan Dios si Abraham, tan inkuan tod sikato: “Abraham!” et sikatoy inmebat: “Wadia ak!” 2 Insan inkuan to: “Ipangasim, alam so anak mo, say bogbogtong ya anak mon inad-arom a maong, si Isaac, tan la kad dalin na Moria tan sikatoy iyapay mo diman bilang apay a popoolan diad sakey ed saray palandey ya iturok ed sika.”
Akin ya Kinerew na Dios ed si Abraham ya Ibagat toy Anak To?
Nengnengen so imbaga nen Jehova ed si Abraham: “Alam natan so laki ya anak mo, say anak mo a bogbogtong, ya inararom, salanti si Isaac, . . . sikato so yapay mo’d man a sakey a pinoolan a bagat.” (Genesis 22:2) Imanoen ya tinukoy nen Jehova si Isaac bilang say anak “ya inararom.” Amta nen Jehova ya pinabpablin maong nen Abraham si Isaac. Ontan met so nalilikna na Dios ed Anak To, si Jesus. Inad-aron maong nen Jehova si Jesus tan diad amiduan impansalita ton direkta manlapud tawen et tinawag toy Jesus ya “Ana’ko, say inad-arok.”—Marcos 1:11; 9:7.
Magalang so impangibalikas nen Jehova ed kerew tod si Abraham. Inkomento na sakey ya Bible scholar a diad paraan na impangibalikas na Dios ed saya et napatnagan ya “amta na KATAWAN no panon kabelat so kekerewen to.” No isipen tayoy pirmin ermen ya alikna nen Abraham, nayarin naimadyin tayo met so pirmin ermen ya alikna nen Jehova legan ton iimatonan so impanirap tan impatey na Anak to. Seguradon satan la so sankasakitan ya alikna nen Jehova.
Kanian, anggano dumay reaksion tayo ed kerew nen Jehova ed si Abraham, tandaan tayo ya agto inyabuloy ya ituloy na matoor a patriarka so pangibagat ed si Isaac. Aglabay nen Jehova a naeksperiensya nen Abraham so sankasakitan a nagawa ed sakey ya ateng; prinotektaan toy bilay nen Isaac. Balet, si Jehova et agto sinalimbengan “so dilin Anak to noagta inter to parad sikatayon amin.” (Roma 8:32) Akin a mabulos ya inarap nen Jehova so ontan kasakit a situasyon? “Pian nagamoran tayo so bilay.” (1 Juan 4:9) Alay abig iyan panonot ed panangaro na Dios ed sikatayo! Agtayo kasi napakiwas a mangaro met ed sikato?
(Genesis 22:9-12) Akasabi ran siansia ed samay pasen ya imbaga na tuan Dios ed sikato, tan nanggaway Abraham na altar diman tan inlira to so kiew ed tapew na satan. Binalor toy lima tan sali nen Isaac ya anak to tan imparukol tod altar diad tapew na kiew. 10 Insan inyunat nen Abraham so lima to tan inala toy kutsilyo pian pateyen so anak to. 11 Balet sikatoy tinawag na anghel nen Jehova manlapud tawen tan inkuan to: “Abraham, Abraham!” Inyebat to: “Wadia ak!” 12 Insan inkuan na anghel: “Agmo sasakitan so ugaw, tan agka manggagaway antokaman ed sikato, ta amtak la natan a sikay matakot ed Dios, lapud agmo insiblet ed siak so anak mo, say bogbogtong mo.”
(Genesis 22:15-18) Tan tinawag lamet na samay anghel nen Jehova si Abraham manlapud tawen, 16 ya inkuan to: “‘Mansamba ak ed ngaran ko,’ so imbaga nen Jehova, ‘a lapud ginawam iya tan agmo insiblet so anak mo, say bogbogtong mo, 17 seguradon bendisyonan ta ka tan seguradon parakelen koy ilalak mo a singa saray bitewen ed tawen tan singa saray buer ed gilig na dayat, tan kayarianen na ilalak mo so puerta na kakabusol to. 18 Tan diad panamegley na ilalak mo, amin a nasyon ed dalin et onggamor na bendisyon lapud dinengel moy boses ko.’”
Unoren so Dios Pian Minabang ed Saray Insamba Ton Sipan
Parad pankaabigan na totoo, nansamba met si Jehova a Dios diad impangibagan, “Unong a mabilay ak, kuan nen Katawan a Jehova.” (Eze. 17:16) Nabasad Biblia so masulok a 40 beses ya impansamba nen Jehova. Say kabkabat ed saratan et say insamba na Dios ed si Abraham. Diad loob na dakel a taon, aminpigan akisipan si Jehova ed sikato. Diad saratan ya sipan, naamtaan nen Abraham a say insipan a Bini et manlapud pamilya to, panamegley na anak ton si Isaac. (Gen. 12:1-3, 7; 13:14-17; 15:5, 18; 21:12) Insan, ingganggan nen Jehova si Abraham ya ibagat so inad-aro ton anak. Tampol ton tinulok itan, balet sanen ibagat to lay Isaac, sikatoy inamper na anghel. Oniay insamba na Dios: “Lapu ed siak a dili, . . . sinambaan ko, a lapu ed ginawam so saya, tan agmo inkibot so anak mo, say bogbogtong ya anak mo, A dia ed panamendisyon, bendisyonan ta ka, tan dia ed panamarakel parakelen ko so ilalak mo a singa saray bitewen ed katawenan, tan singa saray buer a wala ed gilig na dayat; et say ilalak mo kayarianen to naani pulong pinto na kakabusol to; Tan dia ed ilalak mo so pakabendisyonan na saray amin a nasyon dia; lapu ed tinulok mo so boses ko.”—Gen. 22:1-3, 9-12, 15-18.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 22:5) Inkuan natan nen Abraham ed saray lingkor to: “Tilak kayo dia a kaibay asno, balet siak tan say ugaw so onla diman pian mandayew insan mi kayo pawilen.”
Sikatoy Tinawag nen Jehova ya “Kaarok”
Antis ton taynan iray lingkor to, imbaga nen Abraham: “Ontilak kayo dia a pati say asno, ta siak tan say ugaw onla kami’d man; ta mangigalang kami ed Dios, tan ompawil kami lanlamang dia ed sikayo.” (Gen. 22:5) Antoy labay ya ibaga nen Abraham? Kasin tinilaan to ray lingkor to, ya imbaga tod sikaran kaiba ton ompawil si Isaac anta amta ton ibagat to la? Andi. Naamtaan tayod Biblia no antoy iisipen nen Abraham. (Basaen so Hebreos 11:19.) “Inisip [nen Abraham] a nayarian na Dios a paolien [si Isaac] anggano inatey la.” On, manisia si Abraham ed kioli. Amta ton impawil nen Jehova so pakasarag dan mananak anggano matatken la ran dua nen Sara. (Heb. 11:11, 12, 18) Inisip nen Abraham ya anggapoy imposible ed si Jehova. Kanian matalek ya anggan antoy nagawa ed saman ya agew, nipawil ed sikato so inad-aro ton anak pian nagawa so amin ya sipan nen Jehova. Kanian agla pankelawan ya si Abraham et tinawag ya “ama na amin a walaan na pananisia”!
(Genesis 22:12) Insan inkuan na anghel: “Agmo sasakitan so ugaw, tan agka manggagaway antokaman ed sikato, ta amtak la natan a sikay matakot ed Dios, lapud agmo insiblet ed siak so anak mo, say bogbogtong mo.”
Tepetepet na Saray Manbabasa
Komapat, agkaukolan nen Jehova ya amtaen so amin ya nagawad sikatayo. No aamtaen la nen Jehova iray subok ya arapen tayo, di singa ompapaway ya amta to lay amin ya nagawad sikatayo. Balet aliwa itan ya base ed Kasulatan. Tua, sarag na Dios ya amtaen so nagawad arapen. (Isa. 46:10) Balet ibabaga na Biblia ya pipilien to labat iray aamtaen ton nagawa. (Gen. 18:20, 21; 22:12) Babalansien to sirin so pakayari ton amtaey arapen tan say panrerespeto tod kawayangan tayon mandesisyon. Agta ontan so iilaloan tayod Dios ya mamapabli ed kawayangan tayo tan naynay ya balanse so panguusar tod amin ya kualidad to?—Deu. 32:4; 2 Cor. 3:17.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 22:1-18) Kayari na satan et sinubok na tuan Dios si Abraham, tan inkuan tod sikato: “Abraham!” et sikatoy inmebat: “Wadia ak!” 2 Insan inkuan to: “Ipangasim, alam so anak mo, say bogbogtong ya anak mon inad-arom a maong, si Isaac, tan la kad dalin na Moria tan sikatoy iyapay mo diman bilang apay a popoolan diad sakey ed saray palandey ya iturok ed sika.” 3 Kanian kabkabuasan a binmangon si Abraham tan imparaan toy asno to tan impila toy duaran lingkor to tan si Isaac ya anak to. Sikatoy nambelang na kiew parad apay a popoolan, tan linmad pasen ya imbaga na tuan Dios ed sikato. 4 Diad komatlon agew et tinmangway Abraham tan abantag to so lugar. 5 Inkuan natan nen Abraham ed saray lingkor to: “Tilak kayo dia a kaibay asno, balet siak tan say ugaw so onla diman pian mandayew insan mi kayo pawilen.” 6 Kanian inala nen Abraham so kiew parad apay a popoolan tan impasakbat to itan ed si Isaac ya anak to. Insan inala toy apoy tan say kutsilyo, tan tinmuloy la ran dua. 7 Kabekta et inkuan nen Isaac ed si Abraham ya ama to: “Ama!” Sikatoy inmebat: “On, ana’ko!” Kanian intuloy to: “Wala lay apoy tan kiew, balet kawalaan na karneron parad apay a popoolan?” 8 Diad ontan et inkuan nen Abraham: “Say Dios a mismo so mangitarya na karnero parad apay a popoolan, ana’ko.” Tan tinmuloy la ran dua. 9 Akasabi ran siansia ed samay pasen ya imbaga na tuan Dios ed sikato, tan nanggaway Abraham na altar diman tan inlira to so kiew ed tapew na satan. Binalor toy lima tan sali nen Isaac ya anak to tan imparukol tod altar diad tapew na kiew. 10 Insan inyunat nen Abraham so lima to tan inala toy kutsilyo pian pateyen so anak to. 11 Balet sikatoy tinawag na anghel nen Jehova manlapud tawen tan inkuan to: “Abraham, Abraham!” Inyebat to: “Wadia ak!” 12 Insan inkuan na anghel: “Agmo sasakitan so ugaw, tan agka manggagaway antokaman ed sikato, ta amtak la natan a sikay matakot ed Dios, lapud agmo insiblet ed siak so anak mo, say bogbogtong mo.” 13 Diad satan et tinmangway Abraham, tan diad asingger ed kawalaan to et walay kalakian a karnero a nipanget iray saklor to ed melag a kiew. Kanian linmay Abraham tan inala to so karnero tan inyapay to itan bilang apay a popoolan a kasalat na anak to. 14 Tan tinawag nen Abraham iman a pasen a Jehova-jireh. Kanian siansia nin nabibitla natan: “Nitarya itan ed palandey nen Jehova.” 15 Tan tinawag lamet na samay anghel nen Jehova si Abraham manlapud tawen, 16 ya inkuan to: “‘Mansamba ak ed ngaran ko,’ so imbaga nen Jehova, ‘a lapud ginawam iya tan agmo insiblet so anak mo, say bogbogtong mo, 17 seguradon bendisyonan ta ka tan seguradon parakelen koy ilalak mo a singa saray bitewen ed tawen tan singa saray buer ed gilig na dayat, tan kayarianen na ilalak mo so puerta na kakabusol to. 18 Tan diad panamegley na ilalak mo, amin a nasyon ed dalin et onggamor na bendisyon lapud dinengel moy boses ko.’”
MAGMALIW YA EPEKTIBO ED MINISTERYO
it-1 604 ¶5
Akin ya niyabawag lan matunong si Abraham antis na impatey na Kristo?
Kanian sirin, si Abraham et “impasen [imbilang, inturing] a matunong” lapud pananisia to ya atekepan na saray gawa. (Rom 4:20-22) Balet, aglabay ya ibaga na saya ya sikato tan saray arum nin matoor ya lalaki nensaman et perpekto odino agnankasalanan; lapud impanengneng day pananisia ed sipan na Dios nipaakar ed “ilalak” tan lapud impansagpot dan unoren so ganggan na Dios, sikaray ag-impasen ya aliwan matunong ed arapan na Dios a singa saray arum ya totoo ed mundo. (Ge 3:15; Sal 119:2, 3) Parad si Jehova, anggapoy kasalanan da, no ikompara ed saray totoon agda kabat so Dios. (Sal 32:1, 2; Efe 2:12) Kanian anggano aliwa ran perpekto, maabig so impideneng na Dios ed sikara tan benendisyonan to ra lapud pananisia ra. Tan diad impanggawa tod saya, agto sinumlang iray perpekton estandarte to ed inkahustisya. (Sal 36:10) Balet, binidbir na sarayan totoo ya kaukolan day nadondon ed kasalanan tan nanilalo ira ya diad dugan panaon et iter na Dios itan ya dondon.—Sal 49:7-9; Heb 9:26.
MARSO 9-15
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 24
“Bii ya Magmaliw ya Asawa nen Isaac”
(Genesis 24:2-4) Oniay imbaga nen Abraham ed samay lingkor to, say sankatatkenan ed sankaabungan to, a mangaasikaso ed amin a kayarian to: “Ipangasim pan iyan so limam ed silong na ulpok, 3 tan pansambaen ta ka ed arapan nen Jehova, say Dios na katawenan tan Dios na dalin, ya agka mangaalay asawaen na ana’ko diad saray ananak na Canaanita, a diad limog da so panaayaman ko. 4 Imbes, la kad dalin ko tan ed saray kakanayon ko tan mangala kay asawaen na ana’ko, parad si Isaac.”
“Labay Ko”
Impansamba nen Abraham si Eliezer ya agmangaalay asawaen nen Isaac ed saray bibiin Canaanita. Akin? Lapud saray Canaanita et agda rerespetoen si Jehova a Dios tan ag-ira mandadayew ed sikato. Amta nen Abraham ya onsabi panaon et dusaen nen Jehova irayan totoo lapud mauges a kagagawa ra. Aglabay nen Abraham ya say inar-aro ton anak ya si Isaac et makapikasakey ed sarayan totoo tan ed imoral ya kabibilay da. Amta to met ya walay importantin betang na anak to ed pakasumpal na saray sipan na Dios.—Genesis 15:16; 17:19; 24:2-4.
(Genesis 24:11-15) Kasabi tod abay na bobon a walad paway na syudad, impanpainawa to ray kamelyo. Mansirunget lad saman, say oras ya ompapaway iray bibii pian onasol. 12 Insan inkuan to: “Jehova a Dios na katawan kon Abraham, ipangasim, pagmaliwen mo ak a matalona ed sayan agew, tan ipatnag mod katawan kon Abraham so matoor a panangarom. 13 Wadia ak ya akaalagey ed abay na subol na danum, tan ompapaway ya onasol iray bibiin ananak na totoo ed syudad. 14 Nagawa komon a say marikit a pangibagaan koy, ‘Ipangasim pan iyabeba so buyog mo pian makainum ak,’ tan onebat na, ‘Inum ka, tan painumen ko met iray kamelyom,’ saya komon so pilien mo parad lingkor mon si Isaac; tan diad saya et naamtaan ko komon ya impatnag mod katawan ko so matoor a panangarom.” 15 Agto ni asumpal so pansasalita to et pinmaway lay Rebeca a sankasakbat toy buyog to. Sikatoy anak nen Betuel ya anak nen Milca ya asawa nen Nahor, say agi nen Abraham.
“Labay Ko”
Inistorya nen Eliezer ed saray anangkaili ed sikato ya nen kasabi tod bobon ya asingger ed Haran, sikatoy nampikasi ed si Jehova. Impikasi tod si Jehova ya ipilian Toy Isaac na biin asawaen to. Panon? Kinerew tod Dios ya no siopa may biin onlad bobon, sikato imay labay Ton magmaliw ya asawa nen Isaac. Tan no mikerew na danum, agto labat manboluntaryon painumen si Eliezer, noagta pati saray kamelyo to. (Genesis 24:12-14) Tan siopay biin inmasingger tan onman ya mismo so ginawa to? Si Rebeca! Isip mo pa no antoy alikna nen Rebeca nen narerengel toy pangiistorya nen Eliezer ed saray kapamilya to!
(Genesis 24:58) Tinawag day Rebeca tan inkuan dad sikato: “Labay moy mila ed sayan laki?” Inyebat to: “Labay ko.”
(Genesis 24:67) Kayari na satan et sikatoy inawit nen Isaac ed tolda nen Sara ya ina to. Kanian inala toy Rebeca bilang asawa to; tan sikatoy inad-aro to, tan aligliway Isaac diad impakaandi na ina to.
wp16.3 14 ¶6-7
“Labay Ko”
Pigaran simba antis na satan, tinepet nen Eliezer ed si Abraham: “Panon to no say bii et agto labay so mila ed siak?” Inmebat si Abraham: “Nibulos ka lad insambam ed siak.” (Genesis 24:39, 41) Diad pamilya met nen Betuel, ikokonsidera da met so desisyon nen Rebeca. Malikeliket si Eliezer ed maabig ya resulta na misyon to. Kanian kaimbuasan to, tinepet to no nayari to lan ipila ed Canaan si Rebeca. Balet labay na pamilya ya mansiansia nid sikara na samploran agew si Rebeca. Kanian oniay nampaknaan da: “Tawagen tayo so marikit tan sikatoy tepetan tayo.”—Genesis 24:57.
Kaukolan natan nen Rebeca so manggawa na importantin desisyon. Antoy ibaga to? Kasin mikasi ed ama to tan kuya to, ya agda aabuloyan ya onlad lugar ya agto amta? Odino ipasen ton sakey ya pribilehyo so nawalaan na betang ed saray nagagawa ya malinew ya igigiya nen Jehova? Diad ebat to et napatnagan so nalilikna to ed sayan biglaan tan nayarin makapanerbiyos ya pananguman ed bilay to. Say kuan to: “Labay ko.”—Genesis 24:58.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 24:19, 20) Sanen apainum to la, inkuan to: “Onasol ak met na danum parad saray kamelyom anggad nasumpal iran oninum.” 20 Kanian inyibung ton tampol ed atotong so karga na buyog to tan nampawilpawil ya inmasol ed bobon, tan inasolan to itan parad amin a kamelyo to.
“Labay Ko”
Nen mansirunget la tan apano to lay buyog to, walay masiken ya inmasingger ed sikato tan inkuan to: “Ipangasim, painum mo ak pay daiset a danum ed buyog mo.” Simpli labat so kekerewen to balet marespeto so impangibaga to! Alikas nen Rebeca ya arawi so nanlapuan na samay masiken. Kanian inyepas ton tampol so buyog to pian ikdan na danum so masiken, aliwa labat ya daiset, noagta pinainum to na kapan-asol tan ambetel a danum anggad apenek. Naimano met nen Rebeca so samploran kamelyo ya akatalimukor diad asingger tan anggapoy nainum dan danum ed atotong. Alikas to ya sikatoy sankanengneng na masiken, tan talagan mabulbulos si Rebeca ya manserbi ed sikato! Kanian imbaga nen Rebeca: “Onasol ak met na danum parad saray kamelyom anggad nasumpal iran oninum.”—Genesis 24:17-19.
Imanoen ya aglabat imbaga nen Rebeca ya basta painumen toy samploran kamelyo, noagta pinainum to ra anggad napenek ira. No say sakey a kamelyo et talagan napgaan, sarag toy oninum na masulok ya 95 litro na danum! No samay samploran kamelyo et talagan napgaan, pigaran oras ya manasol si Rebeca. Balet singa agmet napgaan ya maong iramay kamelyo. Amta kasi itan nen Rebeca sanen imbaga ton painumen to ra? Andi. Sikatoy mabulos tan akaparaan ya gawaen so anggaay nayarian to pian naasikaso to so masiken, anggano agto kabat. Inmabuloy imay masiken. Insan to inobserbaan si Rebeca legan ya pawilpawil ya onaasol tan ikakalbo tod atotong so danum.—Genesis 24:20, 21.
wp16.3 13, paimanod leksab
“Labay Ko”
Labi la ed saman. Anggapoy ibabaga na salaysay no kasin abayagan si Rebeca diman ed bobon. Anggapoy pakapatnagan ya naugip lay pamilya to nen asumpal lan nan-asol odino walay tinmumbok ed sikato pian amtaen no akin ya abayagan.
(Genesis 24:65) Insan intepet tod lingkor: “Siopa may laki ed uma a manaakar ya onabet ed sikatayo?” Tan inkuan na lingkor: “Sikato so katawan ko.” Kanian inala toy pandong to pian sakbongan toy inkasikato.
“Labay Ko”
Asabin siansia imay agew ya adeskribe ed gapo na sayan artikulo. Mansirunget la nen akasabi rad Negeb, tan walay anengneng nen Rebeca ya lakin manaakar ed uma. Singa araldalem so nononoten na sayan laki. Nabasa tayo ya si Rebeca et “inmepas a tampol ed kamelyo”—ya agto la inalagar ya ontalimukor imay kamelyo pian makaepas—insan to intepet ed samay masiken: “Siopa may laki ed uma a manaakar ya onabet ed sikatayo?” Nen naamtaan nen Rebeca ya si Isaac iman, sinakbongan toy ulo to. (Genesis 24:62-65) Akin? Mapatnag ya tanda iman na panagrespeto ed lakin magmaliw ya asawa to. Say ontan ya panagpasakop et nayarin ipasen na arum natan ya karaanan la. Balet diad tua, parehon makaaral iray lalaki tan bibii ed inkamapaabeba nen Rebeca, ta amin tayo et kaukolan tayon ipatnag iyan balibalin kualidad.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 24:1-21) Natan et masiken lay Abraham, tan benendisyonan nen Jehova si Abraham diad amin a bengatla. 2 Oniay imbaga nen Abraham ed samay lingkor to, say sankatatkenan ed sankaabungan to, a mangaasikaso ed amin a kayarian to: “Ipangasim pan iyan so limam ed silong na ulpok, 3 tan pansambaen ta ka ed arapan nen Jehova, say Dios na katawenan tan Dios na dalin, ya agka mangaalay asawaen na ana’ko diad saray ananak na Canaanita, a diad limog da so panaayaman ko. 4 Imbes, la kad dalin ko tan ed saray kakanayon ko tan mangala kay asawaen na ana’ko, parad si Isaac.” 5 Balet inkuan na samay lingkor ed sikato: “Panon to no say bii et agto labay so mila ed siak ed sayan dalin? Kasin diad satan et ipawil koy anak mo ed dalin a nanlapuan mo?” 6 Diad saya et inkuan nen Abraham ed sikato: “Seguroen mo ya agmo aawiten so ana’ko diman. 7 Si Jehova a Dios na katawenan, ya angala ed siak manlapud abung nen amak tan manlapud dalin na saray kakanayon ko tan nansalita ed siak tan nansamba ed siak a: ‘Say ilalak mo so pangiteran ko ed sayan dalin,’ ibaki to so anghel to ed unaan mo, tan seguradon mangala ka diman na asawaen na ana’ko. 8 Balet no aglabay na bii so mila ed sika, nibulos ka lad sayan samba. Agmo labat la aawiten so ana’ko diman.” 9 Diad satan et inyan na samay lingkor so lima to ed silong na ulpo nen Abraham a katawan to tan nansamba ed sikato nipaakar ed saya. 10 Kanian say lingkor et angalay samploran kamelyo na katawan to tan binmuat lan sankaawit toy amin a klase na regalon nanlapud katawan to. Insan sikatoy amaarap ed Mesopotamia, diad syudad nen Nahor. 11 Kasabi tod abay na bobon a walad paway na syudad, impanpainawa to ray kamelyo. Mansirunget lad saman, say oras ya ompapaway iray bibii pian onasol. 12 Insan inkuan to: “Jehova a Dios na katawan kon Abraham, ipangasim, pagmaliwen mo ak a matalona ed sayan agew, tan ipatnag mod katawan kon Abraham so matoor a panangarom. 13 Wadia ak ya akaalagey ed abay na subol na danum, tan ompapaway ya onasol iray bibiin ananak na totoo ed syudad. 14 Nagawa komon a say marikit a pangibagaan koy, ‘Ipangasim pan iyabeba so buyog mo pian makainum ak,’ tan onebat na, ‘Inum ka, tan painumen ko met iray kamelyom,’ saya komon so pilien mo parad lingkor mon si Isaac; tan diad saya et naamtaan ko komon ya impatnag mod katawan ko so matoor a panangarom.” 15 Agto ni asumpal so pansasalita to et pinmaway lay Rebeca a sankasakbat toy buyog to. Sikatoy anak nen Betuel ya anak nen Milca ya asawa nen Nahor, say agi nen Abraham. 16 Maganggana so marikit, sakey a birhen; anggapo ni lakin akiakdol ed sikato. Sikatoy linmasur ed kawalaay subol, pinano toy buyog to, tan amawil a sinmegep. 17 Binmatik a tampol so lingkor pian sikatoy abeten to tan inkuan to: “Ipangasim, painum mo ak pay daiset a danum ed buyog mo.” 18 Et inkuan to: “Inum ka, katawan ko.” Diad satan et inyabeba ton tampol so buyog to tan inikdan toy inumen. 19 Sanen apainum to la, inkuan to: “Onasol ak met na danum parad saray kamelyom anggad nasumpal iran oninum.” 20 Kanian inyibung ton tampol ed atotong so karga na buyog to tan nampawilpawil ya inmasol ed bobon, tan inasolan to itan parad amin a kamelyo to. 21 Legan na satan et sikatoy marendeen a banbantayan na laki diad pankelkelaw, a nononoten to no kasin say impanbiahe to et pinagmaliw nen Jehova a matalona odino andi.
MARSO 16-22
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 25-26
“Inlako nen Esau so Inkapanguloan To”
(Genesis 25:27, 28) Legan ya ombabaleg iray ugugaw, si Esau et nagmaliw a marunong a manag-erel na ayayep, too ed uma, balet si Jacob et toon andiay pakabalawan, a manaayam ed saray tolda. 28 Tan inad-aro nen Isaac si Esau, ta sikatoy mangiiter na karnen naakan to, balet inad-aro nen Rebeca si Jacob.
it-1 1242
Jacob
Si Esau ya paboriton anak nen ama to et ayaman toy uma, ag-ondedeen, tan paakar ya manag-erel na ayep, aliwan singa si Jacob ya adeskribe bilang “toon andiay pakabalawan [Hebreo, tam], a manaayam ed saray tolda,” labalabay toy manpastol tan napanpiyaan ed saray kimey ed abung kanian sikatoy inar-aro nen ina to. (Ge 25:27, 28) Say Hebreon salita ya tam et inusar ed arum ni ran teksto pian ideskribe iramay aabobonan na Dios. Singa bilang, “saray totoon managpatey et kabusol day siopaman ya andiay pakabalawan,” balet ipapaseguro nen Jehova ya “say pansumpalan na [toon andiay pakabalawan] et kareenan.” (Pro 29:10; Sal 37:37) Say matoor ya si Job et “andiay pakabalawan [Hebreo, tam] tan maptek a too.”—Job 1:1, 8; 2:3.
(Genesis 25:29, 30) Aminsan, manlalambong si Jacob na naakan sanen sinmabi si Esau a naknaksawan manlapud uma. 30 Kanian inkuan nen Esau ed si Jacob: “Ipangasim, apuram, ikdan mo ak na daiset ed satay ambalangan ilalambong mo, ta naknaksawan ak!” Satan so rason no akin a say ngaran to et Edom.
(Genesis 25:31-34) Diad saya et inkuan nen Jacob: “Ilakom nid siak so kanepegan mo bilang panguloan!” 32 Tan intuloy nen Esau: “Ngalngali ak la ompatey! Antoy kana ed siak na inkapanguloan ko?” 33 Tan inyarum nen Jacob: “Mansamba ka nin unona ed siak!” Kanian sikatoy nansamba tan inlako tod si Jacob so kanepegan to bilang panguloan. 34 Insan inikdan nen Jacob si Esau na tinapay tan inlambong a lentehas, tan sikatoy angan tan inminum, tan sikatoy inmalagey tan tinmaynan la. Kanian nileglemew nen Esau so inkapanguloan.
Akin ya Kaukolan Tayon Ibalikas so Apresasyon Tayo?
11 Makapaermen ta wala ray karakter ed Biblia ya impanengneng dan anggapoy apresasyon da. Singa bilang, anggano si Esau et pinabaleg na atateng ya mangaaro tan manrerespeto ed si Jehova, agto pinabli odino inapresya iray sagradon bengatla. (Basaen so Hebreo 12:16.) Panon ya apatnagan ya anggapoy apresasyon to? Basta labat inlako nen Esau ed yugtan ton si Jacob so kanepegan to bilang panguloan parad sakey yaong labat ya sabaw. (Gen. 25:30-34) Nagbabawian lanlamang nen Esau so desisyon to. Balet lapud agto inapresya no antoy walad sikato, anggapoy rason ton manreklamo nen agto naawat so bendisyon parad panguloan.
it-1 835
Panguloan
Nensaman, saray panguloan ya anak a laki et walaan na igagalang ya posisyon diad pamilya tan sikato so onsalat ed ama to bilang ulo na sankaabungan. Doble so apag to ed saray kayarian na ama to. (De 21:17) Pinayurong nen Jose si Ruben diad lamisaan unong ed kanepegan to bilang panguloan. (Ge 43:33) Balet diad Biblia et aliwan naynay ya saray panguloan so walaan na pribilehyon iyuna ed listaan na saray sanaagi. Say mabetbet ya iyuuna ed listaan et samay sankaprominentian odino sankamatooran ya anak, aliwan say panguloan.—Ge 6:10; 1Aw 1:28; ikompara so Ge 11:26, 32; 12:4.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 25:31-34) Diad saya et inkuan nen Jacob: “Ilakom nid siak so kanepegan mo bilang panguloan!” 32 Tan intuloy nen Esau: “Ngalngali ak la ompatey! Antoy kana ed siak na inkapanguloan ko?” 33 Tan inyarum nen Jacob: “Mansamba ka nin unona ed siak!” Kanian sikatoy nansamba tan inlako tod si Jacob so kanepegan to bilang panguloan. 34 Insan inikdan nen Jacob si Esau na tinapay tan inlambong a lentehas, tan sikatoy angan tan inminum, tan sikatoy inmalagey tan tinmaynan la. Kanian nileglemew nen Esau so inkapanguloan.
(Hebreo 12:16) tan manalwar kayo ya anggapod sikayo so manggagaway seksual ya imoralidad odino siopaman ya agmamapabli ed sagrado iran bengatla, a singa si Esau, ya insalat to ray kanepegan to bilang panguloan ed sakey a naakan.
Tepetepet na Saray Manbabasa
Nengnengen tayo pa lamet so Hebreo 12:16, ya oniay nabasa: “Manalwar kayo ya anggapod sikayo so manggagaway seksual ya imoralidad odino siopaman ya agmamapabli ed sagrado iran bengatla, a singa si Esau, ya insalat to ray kanepegan to bilang panguloan ed sakey a naakan.” Antoy labay ya ibaga na satan?
Agtutukoyen dia nen apostol Pablo so pagmaliw ya inmunan ateng na Mesias. Diad akadkaunan bersikulo et pinaseseg to iray Kristiano ya ‘gawaen dan maptek iray dadalanen na sali ra.’ Diad ontan et ‘makaawat ira na agnaparaan a kaabigan na Dios,’ balet agda itan naawat no manggawa ray seksual ya imoralidad. (Heb. 12:12-16) No gawaen da itan, magmaliw iran singa si Esau. Agto ‘pinabli iray sagradon bengatla,’ tan insalat to iratan ed bengatlan “makalaman.”
Nambilay si Esau ed panaon na saray patriarka, tan no maminsan et nayarin sikatoy mangiyapay na saray bagat. (Gen. 8:20, 21; 12:7, 8; Job 1:4, 5) Balet lapud makalaman so panagnonot nen Esau, insalat to iratan ya amin a pribilehyo ed sakey yaong labat a digo. Nayarin labay ton paliisan so irap ya nipasakbay a nagawad ilalak nen Abraham. (Gen. 15:13) Impanengneng met nen Esau ya makalaman so pilalek to, ya anggapoy panamabli to ed sagrado iran bengatla, diad impangasawa to na duaran paganon bibii, ya lapud satan et nanermen a maong so atateng to. (Gen. 26:34, 35) Sikatoy duman maong ed si Jacob, ya say pinili ton asawa et mandadayew ed tuan Dios!—Gen. 28:6, 7; 29:10-12, 18.
(Genesis 26:7) Sanen saray lalaki ed saman a pasen et naynay a mantetepet nipaakar ed asawa to, inkuan to: “Sikatoy agik.” Antakot ton ibagan, “Sikatoy asawak,” ta inkuan ton, “Ompan pateyen ak na saray lalaki ed sayan pasen lapud si Rebeca,” ta sikatoy maganggana.
it-2 245 ¶6
Tila
Anggaman kokondenaen na Biblia so makaderal ya panagtila, agto labay ya ibaga ya obligado so sakey ya ipaamta so tuan impormasyon ed toon anggapoy kanepegan tod satan. Insimbawa nen Jesu-Kristo: “Agyo iiter ed saray aso so antokaman a masanto, tan agyo ibubuntok ed saray baboy iray perlas yo, pian agdan balot iratan gatin-gatinan tan sikayoy puliktaran tan bingkasen da.” (Mat 7:6) Kanian wala ray pankanawnawa ya ag-inter nen Jesus so amin ya impormasyon odino agto direktan inebatan so pigaran tepet ta ompan pansengegan itan na problema. (Mat 15:1-6; 21:23-27; Jn 7:3-10) Mapatnag ya ontan met so nepeg ya pangipasen ed samay ginawa di Abraham, Isaac, Rahab, tan Eliseo sanen impalingo odino agda imbaga so interon katuaan ed saray agmandadayew ed si Jehova.—Ge 12:10-19; kap 20; 26:1-10; Jos 2:1-6; San 2:25; 2Ar 6:11-23.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 26:1-18) Natan et walay eras ed dalin, nilikud ed samay inmunan eras ya agawa ed saray agew nen Abraham, kanian linmay Isaac ed si Abimelec ya ari na saray Filisteo, diad Gerar. 2 Insan nampanengneng si Jehova ed sikato tan inkuan to: “Agka oonla ed Ehipto. Manayam ka ed dalin ya ipanengneng kod sika. 3 Manayam ka bilang sakey a dayo ed sayan dalin, tan naynay a wala ak ed sika tan bendisyonan ta ka, lapud iter kod sika tan ed ilalak mo so amin irayan dalin, tan sumpalen ko iyan sipan ya insambak ed si Abraham ya amam: 4 Parakelen koy ilalak mo a singa saray bitewen ed tawen; tan iter kod ilalak mo iyan amin a dalin; tan diad panamegley na ilalak mo et onggamor so amin a nasyon na bendisyon,’ 5 lapud dinengel ak nen Abraham tan intultuloy ton sinumpal iray kakaukolanen ko, saray bilin ko, saray totontonen ko, tan saray ganggan ko.” 6 Kanian nanayam si Isaac ed Gerar. 7 Sanen saray lalaki ed saman a pasen et naynay a mantetepet nipaakar ed asawa to, inkuan to: “Sikatoy agik.” Antakot ton ibagan, “Sikatoy asawak,” ta inkuan ton, “Ompan pateyen ak na saray lalaki ed sayan pasen lapud si Rebeca,” ta sikatoy maganggana. 8 Kalabas na pigaran panaon, si Abimelec ya ari na saray Filisteo et akatandag ed bintana, tan anengneng toy Isaac a mangipapatnag na panangaro tod si Rebeca ya asawa to. 9 Tampol a tinawag nen Abimelec si Isaac tan inkuan to: “Sikato manayay asawam! Akin et inkuan mon, ‘Sikatoy agik’?” Diad satan et inkuan nen Isaac ed sikato: “Imbagak itan lapud takot ko ya ompan ompatey ak lapud sikato.” 10 Balet inkuan ni nen Abimelec: “Antoy ginawam ed sikami? Magmainomay lawarin naakdolan na sakey ed saray totoo so asawam, tan mankasalanan kami lapud sika!” 11 Insan oniay ingganggan nen Abimelec ed amin a totoo: “Siopaman a maniwit ed sayan laki tan ed asawa to et seguradon pateyen!” 12 Tan nantanem na bini si Isaac ed satan a dalin, tan diad saman a taon et maminlasus so karakel na inani to ed samay intanem to, ta sikatoy bebendisyonan nen Jehova. 13 Yinmaman so laki, tan nantultuloy ya inmaligwas anggad sikatoy yinmaman a maong. 14 Sikatoy awalaan na saray pulok na karnero tan baka tan dakerakel a lingkor, kanian akaibeg iray Filisteo ed sikato. 15 Lapud satan et angala na dalin iray Filisteo tan tinabonan da iray bobon a kinotkot na saray lingkor nen ama to ed saray agew nen Abraham. 16 Kanian inkuan nen Abimelec ed si Isaac: “Taynan ka ed lugar mi, ta mas mabiskeg ka la nen say sikami.” 17 Kanian tinmaynan diman si Isaac tan nankampo ed lawak na Gerar tan nanayam diman. 18 Tan kinotkot lamet nen Isaac iramay bobon a kinotkot da diad saray agew nen Abraham ya ama to balet ta tinabonan na saray Filisteo kayari na impatey nen Abraham, tan tinawag to iratan ed ngaran ya inter nen ama to ed saratan.
MARSO 23-29
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 27-28
“Naawat nen Jacob so Kanepegan Ton Bendisyon”
(Genesis 27:6-10) Tan inkuan nen Rebeca ed si Jacob ya anak to: “Nadngel koy amam a mitotongtong ed si Esau ya agim. Inkuan ton, 7 ‘Isempetan mo ak na ayep tan ilutoan mo ak na mananam a putahi. Insan mo ak pakanen ta pian nabendisyonan ta ka ed arapan nen Jehova antis ak ya ompatey.’ 8 Tan natan, ana’ko, dengel kan maong tan gawam so ibagak ed sika. 9 Ipangasim, la kad kawalaan na pulok tan iyalaan mo ak diman na duaran maabig a kilaw a kanding pian nitaryaan koy amam na mananam a putahi a labalabay to. 10 Insan mo itan iyakar ed amam pian kanen to, ta pian nabendisyonan to ka antis na ipatey to.”
Rebeca—Sakey a Makulin Bii a Tinmakot ed Dios
Ag-ibabaga na Biblia no kasin amta nen Isaac a nepeg a manlingkor si Esau ed si Jacob. Antokaman so kipapasen, amta nen Rebeca tan si Jacob a kien to so panamapalar. Kinmiwas a tampol si Rebeca sanen nadngel to a ginetma nen Isaac a papalaren si Esau sano sikatoy mangala na sakey ya ulsa a siraen nen ama to. Say inkadesidido tan inkaseseg nen Rebeca sanen kalangweran to so agnaandi ed sikato. ‘Ingganggan’ to si Jacob a sikatoy iyalaan to na duaran kilaw a kanding pian sikatoy manluto na siraen a paborito nen masiken to. Insan si Jacob so nepeg a mankunkunwarin si Esau pian nagamoran to so panamapalar. Ag-onabobon si Jacob. Ompan lamang no naamtaan na ama to so pakana et sikatoy ayewen to! Balet impilit nen Rebeca. “Dia ed siak ondapo so kaayew mo ana’ko,” so inkuan to. Diad ontan et nanluto na siraen, impankukunwari toy Jacob, tan imbaki to ed masiken to.—Genesis 27:1-17.
Agnisalaysay no akin ya ontan so inkiwas nen Rebeca. Dakel so mangokondena ed inkiwas to, balet ag-itan kinondena na Biblia, nisay kinondena itan nen Isaac sanen asukayan ton si Jacob so angawat na panamapalar. Imbes, sikatoy lalon pinapalar nen Isaac. (Genesis 27:29; 28:3, 4) Kabat nen Rebeca so impasakbay nen Jehova nipaakar ed ananak to. Kanian sikatoy kinmiwas pian seguroen a si Jacob so makagamor ed panamapalar a talagan kanepegan to. Malinew a saya so mitunosan ed linawa nen Jehova.—Roma 9:6-13.
(Genesis 27:18, 19) Kanian sikatoy linma ed ama to tan inkuan to: “Ama!” a diad satan et inkuan to: “Wadia ak! Siopa ka, ana’ko?” 19 Inkuan nen Jacob ed ama to: “Siak si Esau a panguloan mo, ginawak la imay imbagam. Yurong ka, ipangasim, tan mangan ka ed sayay ayep a narel ko, pian nabendisyonan mo ak.”
Tepetepet na Saray Manbabasa
Ag-indetalye na Biblia no akin a ginawa itan nen Rebeca tan Jacob, anggaman impabitar na satan a biglaan so agawa. Nepeg tayon imanoen ya ag-aabobonan nisay kokondenaen na Salita na Dios so ginawa dan dua, kanian aliwa itan a basiyan na pantila tan pamalikdo. Balet, walay iiter na Biblia ya impormasyon nipaakar ed satan a situasyon.
Unona, impabitar na salaysay a kanepegan nen Jacob so panamendisyon nen ama to, aliwan si Esau. Ta diad apalabas et legal lan sinaliw nen Jacob so kanepegan na inkapanguloan ed andiay panamablin lason to, ya angilako ed satan kasalat na sakey a tagano pian napesel. ‘Minudmora nen Esau so inkapanguloan to.’ (Genesis 25:29-34) Kanian sanen nila nen Jacob so ama to, aalaen to labat so bendisyon a kanepegan to.
(Genesis 27:27-29) Kanian sikatoy sinmingger tan inangoban to, tan naangob to iray kawes to. Insan sikatoy benendisyonan to tan inkuan to: “Nia, say angob na ana’ko et singa angob na uma a benendisyonan nen Jehova. 28 Iter komon ed sika na tuan Dios iray linaew na tawen tan saray mabunan dalin tan dakel a naakan tan balon alak. 29 Panlingkoran ka komon na saray totoo tan ondakmomo komon ed sika iray nasyon. Magmaliw kan katawan na saray agagim, tan ondakmomo komon ed sika iray ananak nen inam. Naayew so amin a mangayew ed sika, tan nabendisyonan so amin a mamendisyon ed sika.”
it-1 341 ¶6
Bendisyon
Diad komunidad nensaman ya say ama so walaan na atagey ya autoridad, kaslakan lan bebendisyonan to ray anak to no asingger lan ompatey. Importantin maong itan tan rerespetoen da. Kanian benendisyonan nen Isaac si Jacob ta say abaloan to et sikato may panguloan ya si Esau. Lapud bulag tan masiken lad saman si Isaac, inmunan imbalikas to so pabor tan mainawan bilay ed si Jacob imbes ya diad si Esau, ya seguradon kinerew tod si Jehova ya nagawa irayan bendisyon. (Ge 27:1-4, 23-29; 28:1, 6; Heb 11:20; 12:16, 17) Ag-abayag, sineguro nen Isaac iray bendisyon tan impaamta to ni ray detalye na saratan. (Ge 28:1-4) Antis ya inatey si Jacob, benendisyonan to nin unona so duaran ananak nen Jose, insan saray mismon ananak to. (Ge 48:9, 20; 49:1-28; Heb 11:21) Ontan met, antis ya inatey si Moises, benendisyonan to so interon nasyon na Israel. (De 33:1) Diad sarayan amin, ipapanengneng na saray resulta ya singa ra nampropesiya. Wala ray pankanawnawa ya no ibabalikas iray ontan ya panamendisyon, samay mamebendisyon et itatapew toy lima to ed ulo na samay bebendisyonan to.—Ge 48:13, 14.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 27:46–28:2) Kayari na satan et naynay lan ibabaga nen Rebeca ed si Isaac: “Onsasawa ak lad bilay ko lapud saray bibiin ananak nen Het. No bilang ta mangasaway Jacob ed saray ananak nen Het, a singa sarayan bibiin ananak ed sayan dalin, anto ni kakanaan na bilay ko?”
28 Kanian tinawag nen Isaac si Jacob tan sikatoy benendisyonan to tan binilin to, ya inkuan to: “Agka mangaasawa ed saray bibiin ananak na Canaan. 2 La kad Padan-aram diad abung nen Betuel, ya ama nen inam, tan mangasawa ka diman ed saray bibiin anak nen Laban, ya agi nen inam.
Saray Manunan Makatulong Pian Makapitalosan ed Asawam
Kasin awalaan si Isaac tan Rebeca na maabig a dunong ed pitatalosan? Kayarin angasawa so anak dan si Esau na duaran bibii ya anak nen Jet, linmesa so seryoson problema ed loob na pamilya ra. Oniay naynay ya ibabaga nen Rebeca ed si Isaac: “Maalipanes ak ed bilay ko nisengeg ed saray bibii ya anak nen Jet: No si Jacob [say yugtan ya anak da] et mangasawa na sakey ed saray bibii ya anak nen Jet . . . , anto so kaabigan a gawaen to ed siak na sayan bilay ko?” (Genesis 26:34; 27:46) Sikato sirin so malinlinew ya angibalikas ed kapagaan to.
Binilin nen Isaac si Jacob, a kalason nen Esau, ya agmangaasawa ed saray bibii a taga-Canaan. (Genesis 28:1, 2) Nibesngaw nen Rebeca so nalilikna to. Sayan sanasawa so akapantalosan nipaakar ed sensitibon tuloy a problema na pamilya ra, kanian sakey itan a maabig ya alimbawa parad sikatayo natan. Balet, panon to no agmakapanpaknaan so sanasawa? Anto so nayarin gawaen?
(Genesis 28:12, 13) Insan akugip to a walay takayan ya akaletneg ed dalin tan say toktok to et akasabi ed tawen; tan wala ray anghel na Dios ya onsesegep tan onlalasur ditan. 13 Tan si Jehova et wadman ed tagey na satan, tan inkuan to: “Siak si Jehova a Dios nen Abraham ya amam tan Dios nen Isaac. Say dalin a pandukdukolan mo et iter kod sika tan ed ilalak mo.
Saray Pabitar ed Libro na Genesis—II
28:12, 13—Anto so kabaliksan na kugkugip nen Jacob nipaakar ed “takayan”? Sayan “takayan,” a singa atagey a balbalitang a bato, so angipabitar a wala so pitatalosan diad baetan na dalin tan tawen. Saray anghel na Dios ya onsesegep tan onlalasor ditan so angipatnag a manlilingkor iray anghel ed importantin paraan diad baetan nen Jehova tan saray totoo ya aabobonan to.—Juan 1:51.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 27:1-23) Natan, sanen masiken lay Isaac tan makapuy lay pakanengneng to, tinawag toy Esau a panguloan ya anak to tan inkuan to: “Ana’ko!” Sikatoy inmebat: “Wadia ak!” 2 Tan inkuan to: “Masiken ak la. Agko amtay agew na ipatey ko. 3 Kanian natan, ipangasim, alam iray armas mo, say pananginay pana tan say bekang mo, tan la kad uma tan iyerelan mo ak na atap ya ayep. 4 Insan ilutoan mo ak na samay mananam a putahi a labalabay ko tan iyakar mod siak. Insan kanen ko itan pian nabendisyonan ta ka antis ak ya ompatey.” 5 Balet ondedengel si Rebeca legan a mitotongtong si Isaac ed si Esau ya anak to. Tan linmay Esau ed uma pian mangerel na ayep ya isempet to. 6 Tan inkuan nen Rebeca ed si Jacob ya anak to: “Nadngel koy amam a mitotongtong ed si Esau ya agim. Inkuan ton, 7 ‘Isempetan mo ak na ayep tan ilutoan mo ak na mananam a putahi. Insan mo ak pakanen ta pian nabendisyonan ta ka ed arapan nen Jehova antis ak ya ompatey.’ 8 Tan natan, ana’ko, dengel kan maong tan gawam so ibagak ed sika. 9 Ipangasim, la kad kawalaan na pulok tan iyalaan mo ak diman na duaran maabig a kilaw a kanding pian nitaryaan koy amam na mananam a putahi a labalabay to. 10 Insan mo itan iyakar ed amam pian kanen to, ta pian nabendisyonan to ka antis na ipatey to.” 11 Inkuan nen Jacob ed si Rebeca ya ina to: “Balet mabagoy Esau ya agik, tan siak et andi. 12 Panon to no aplosen ak nen amak? Diad ontan et ompaway laingen a sikatoy agko rerespetoen, tan ayew so naawat ko imbes a bendisyon.” 13 Diad saya et inkuan nen ina to ed sikato: “Siak so mangawat ed ayew a parad sika, ana’ko. Gawam labat so imbagak tan la ka, alam iraman parad siak.” 14 Kanian sikatoy linma tan inala to iraman insan to inyakar ed ina to, tan nanlutoy ina to na mananam a putahi a labalabay nen ama to. 15 Kayari na satan et inala nen Rebeca ed abung to iray sankaabigan a kawes nen Esau a panguloan ya anak to, tan insulong to iratan ed si Jacob a yugtan ya anak to. 16 Inyan to met iray katat na saray kilaw a kanding ed saray lima to tan ed andiay-bago a parte na beklew to. 17 Insan inyawat tod si Jacob ya anak to so mananam a putahi tan say tinapay a ginawa to. 18 Kanian sikatoy linma ed ama to tan inkuan to: “Ama!” a diad satan et inkuan to: “Wadia ak! Siopa ka, ana’ko?” 19 Inkuan nen Jacob ed ama to: “Siak si Esau a panguloan mo, ginawak la imay imbagam. Yurong ka, ipangasim, tan mangan ka ed sayay ayep a narel ko, pian nabendisyonan mo ak.” 20 Diad saman et inkuan nen Isaac ed anak to: “Panoy impakalam a tampol, ana’ko?” Sikatoy inmebat: “Lapud inyakar itan ed siak nen Jehova a Dios mo.” 21 Insan inkuan nen Isaac ed si Jacob: “Singger ka, ipangasim, pian naaplos ta ka, ana’ko, ta pian naamtaan ko no talagan sika si Esau ya ana’ko odino andi.” 22 Kanian inmasingger si Jacob ed si Isaac ya ama to, tan sikatoy inaplos to, insan inkuan to: “Say boses et boses nen Jacob, balet saray lima et lima nen Esau.” 23 Sikatoy agto abidbir lapud mabago iray lima to a singa saray lima nen Esau ya agi to. Kanian sikatoy benendisyonan to.
MARSO 30–ABRIL 5
KAYAMANAN ED SALITA NA DIOS | GENESIS 29-30
“Angasawa si Jacob”
(Genesis 29:18-20) Inaro nen Jacob si Raquel, kanian inkuan to: “Panlingkoran ta kay pitoran taon parad si Raquel ya anak mon yugtan.” 19 Diad saya et inkuan nen Laban: “Magmaong nin sikatoy iter kod sika nen say iter kod sananey a laki. Mantultuloy kan miayam ed siak.” 20 Tan pitoy taon a nanlingkor si Jacob parad si Raquel, balet diad pakanengneng to et singa labat iratan pigaran agew lapud panangaro tod sikato.
Pinabli nen Jacob Iray Espiritual a Bengatla
Inmepekto so sipanan a pikasamento diad impangiter na dasel ed pamilya na nobya. Diad saginonor et inggetar na Mosaikon ganggan a 50 a siklo a pilak so ibayar ed saray pinalikdon mamarikit. Panisiaan na iskolar a si Gordon Wenham a saya la so “sankatageyan a dasel” balet say kaslakan et “mas abebbeba.” (Deuteronomio 22:28, 29) Si Jacob so agmakayarin manbayar. Inyopresi to ed si Laban so pitoy taon a panserbi. “Lapud saray trabahador ya aliwan regular et makakaawat na manlapud kapaldua ya anggad sakey a siklo kada bulan diad kadaanan a Babilonia” (manlapud 42 anggad 84 a siklo diad interon pitoy taon), so intuloy nen Wenham, “si Jacob so angiyopresi na abalbaleg a dasel ed si Laban pian naasawa si Raquel.” Tampol ya inawat itan nen Laban.—Genesis 29:19.
(Genesis 29:21-26) Insan inkuan nen Jacob ed si Laban: “Iter mo lad siak so asawak ta asumpal la iray agew na panlilingkor ko, tan abuloyan mo ak a sikatoy iyamong ko.” 22 Diad saman et tinipon nen Laban so amin a totoo ed saman a pasen tan angitaryay ponsia. 23 Balet diad saman a labi et inala toy Lea ya anak to tan inyakar to ed si Jacob pian napiakdolan to. 24 Inter met nen Laban so lingkor ton bii a si Zilpa pian magmaliw a lingkor nen Lea ya anak to. 25 Sanen kabuasan la, anengneng nen Jacob a si Lea manaya so kaakdol to! Kanian inkuan tod si Laban: “Antoy ginawam ed siak? Agta nanlingkor ak ed sika parad si Raquel? Akin et niloko mo ak?” 26 Lapud saya et inkuan nen Laban: “Agmi dia kustombre so pangiter ed yugtan a bii antis na samay panguloan.
Agonigon a Sanagi ya ‘Angipaalagey ed Abung na Israel’
Kasin akinonong si Lea pian palikdoen si Jacob? Odino sikatoy apilitan labat a mangunor ed si ama to? Tan kawalaan nen Raquel? Amta to kasi no antoy nagagawa? No amta to, anto kasi alikna to? Kasin grabe inka-istrikto nen ama to kanian agto nayarian a sumlangen iray ingganggan ed sikato? Anggapoy ebat na Biblia ed sarayan tepet. Antokaman so ninonot nen Raquel tan Lea nipaakar ed sarayan bengatla, diad saginonor et satan a pakana so amasanok ed si Jacob. Tan akisangsangan si Jacob ed si Laban, aliwan diad saray ananak to, ya oniay inkuanto: “Agta nipaakar ed Raquel so nanlingkoran ko ed sika? Akin sirin et pinalingo mo ak?” Et antoy ebat nen Laban? “Aliwa ya ontan so nagagawa . . . ya iter so yugtan ya unona nen say panguloan. Isumpal mo ni simba to nia so sakey, insan mi iter ed sika so sakey met a nipaakar ed panlingkor mo a pangatulangan mo ed siak na pitoy taon ni.” (Genesis 29:25-27) Kanian, amaneobra si Jacob a mangasawa na pigara a nansengegay graben imonan.
it-2 341 ¶3
Kasal
Selebrasyon. Anggaman anggapoy pormal ya seremonya na kasal ed Israel nensaman, wala balet iray maliket ya selebrasyon. Diad agew na kasal, pinasya so preparasyon ya gagawaen diad abung na nobya. Unona, manames so nobya insan manpuyok na ambalbalingit ya larak. (Ikompara so Ru 3:3; Eze 23:40.) No maminsan, sikatoy asistian na saray bibii diad pangisulong to na bariber ed pagew tan amputin andukey a kawes, ya mabetbet ya dakel so burda to, depende no walaan na pamilya da. (Jer 2:32; Apo 19:7, 8; Sal 45:13, 14) Sikatoy mansulong na saray parakep tan alahas, no bilang ta wala (Isa 49:18; 61:10; Apo 21:2), insan sakbongan toy sarili to na maimpis ya tela ya nayarin belo, manlapud ulo anggad sali. (Isa 3:19, 23) Atan so rason no akin ya mainomay ya apalikdo nen Laban si Jacob kanian ag-amta nen Jacob ya say inter nen Laban ed sikato et si Lea, imbes ya si Raquel. (Ge 29:23, 25) Si Rebeca et nampandong nen inabet toy Isaac. (Ge 24:65) Simbolo itan na panagpasakop na nobya ed autoridad na nobyo.—1Co 11:5, 10.
(Genesis 29:27, 28) Sumpal mo ni so sakey simba a piliket ed sayan bii. Kayari na satan et niiter ed sika iyay sakey a bii bilang kasalat na pitoran taon nin panlingkor mod siak.” 28 Ontan so ginawa nen Jacob tan sinumpal toy sakey simba ya akiliket ed sayan bii, kayari na satan et inter tod sikato bilang asawa si Raquel ya anak to.
Pankotkot na Espiritual a Kayamanan
(Genesis 30:3) Kanian inkuan nen Raquel: “Niay Bilha ya aripen kon bii. Miakdol kad sikato, pian sikatoy mananak parad siak tan diad panamegley to et nawalaan ak met na ananak.”
it-1 50
Panagtagibi
Inturing di Raquel tan Lea iray ananak nen Jacob ed saray bibiin aripen bilang ananak da, ya ‘niyanak ed tapew na saray pueg da.’ (Ge 30:3-8, 12, 13, 24) Sarayan ananak et akaawat met na tawir ya singa saramay mismon ananak na legal iran asawa nen Jacob. Sikaray peteg ya ananak nen Jacob, tan lapud saray bibiin aripen et kayarian na saray asawa to ya si Raquel tan Lea, wala sirin so kanepegan da ed sarayan ananak.
(Genesis 30:14, 15) Natan et manaakar si Ruben ed panaon na panag-ani na trigo, tan sikatoy akalmo na tanaman a mandragoras diad uma. Kanian inyakar to iratan ed ina ton si Lea. Insan inkuan nen Raquel ed si Lea: “Ipangasim, ikdan mo ak pay pigara ed saray mandragoras nen anak mo.” 15 Diad saman et inkuan tod sikato: “Agni magenap ed sika so impangalam ed asawak? Natan et alaen mo met iray mandragoras na ana’ko?” Kanian inkuan nen Raquel: “Sige sirin. Sika so piakdolan tod sayan labi bilang kasalat na mandragoras nen anak mo.”
Saray Pabitar ed Libro na Genesis—II
30:14, 15—Akin ya ag-akiakdol si Raquel ed masiken to bilang kasalat ed pigaran madragoras? Diad saray panaon nensaman, say bunga na madragoras (mandrake) a tanaman so uusaren bilang medisina a pamakepa na sakit tan pangamper odino pamakepa ed ikelat. Panisiaan met a say bunga so makapangisagyat na seksual a pilalek tan mamaaligwas ed panag-anak odino tulong ed panaglukon. (Kanta nen Solomon 7:13) Anggaman ag-ipaparungtal na Biblia so motibo nen Raquel diad impangisalat to, nayarin inisip to a say madragoras so makatulong ed sikaton manlukon tan panganggaen so kababaingan to bilang lepes. Balet, pigaran taon ni so linmabas sakbay a ‘nilukasan nen Jehova so eges to.’—Genesis 30:22-24.
Panagbasa ed Biblia
(Genesis 30:1-21) Sanen anengneng nen Raquel ya agto naikday anak si Jacob, sikatoy akaibeg ed agi to tan inkuan tod si Jacob: “Ikdan mo ak na anak, ta no andi ompatey ak.” 2 Diad saya et akapasnok si Jacob ed si Raquel tan inkuan to: “Wala ak ta ed pasen na Dios ya angamper ed pakawalaan moy ananak?” 3 Kanian inkuan nen Raquel: “Niay Bilha ya aripen kon bii. Miakdol kad sikato, pian sikatoy mananak parad siak tan diad panamegley to et nawalaan ak met na ananak.” 4 Diad saman et inter to bilang asawa si Bilha a lingkor to, tan akiakdol si Jacob ed sikato. 5 Nanlukon si Bilha tan asabi panaon et inyanak tod si Jacob so sakey a laki. 6 Insan inkuan nen Raquel: “Say Dios so kinmiwas bilang ukom ko tan dinengel to met so boses ko, kanian inikdan to ak na sakey ya anak a laki.” Kanian sikatoy inngaran ton Dan. 7 Nanlukon lamet si Bilha a lingkor nen Raquel, tan asabi panaon et inyanak tod si Jacob so komaduan laki. 8 Insan inkuan nen Raquel: “Pinasyay impipuligesgesan kod agik. Tan siak so analo!” Kanian sikatoy inngaran ton Neftali. 9 Sanen naimano nen Lea a sikatoy tinmunda lan mananak, inala toy Zilpa a lingkor to tan inter tod si Jacob bilang asawa. 10 Tan angiyanak si Zilpa a lingkor nen Lea na sakey a laki ed si Jacob. 11 Insan inkuan nen Lea: “Agaylay abig a bendisyon!” Kanian sikatoy inngaran ton Gad. 12 Kayari na satan et inyanak nen Zilpa a lingkor nen Lea so komaduan laki ed si Jacob. 13 Insan inkuan nen Lea: “Agaylay liket ko! Ta saray ananak a bibii et seguradon iyabawag da ak a maliket.” Kanian sikatoy inngaran ton Aser. 14 Natan et manaakar si Ruben ed panaon na panag-ani na trigo, tan sikatoy akalmo na tanaman a mandragoras diad uma. Kanian inyakar to iratan ed ina ton si Lea. Insan inkuan nen Raquel ed si Lea: “Ipangasim, ikdan mo ak pay pigara ed saray mandragoras nen anak mo.” 15 Diad saman et inkuan tod sikato: “Agni magenap ed sika so impangalam ed asawak? Natan et alaen mo met iray mandragoras na ana’ko?” Kanian inkuan nen Raquel: “Sige sirin. Sika so piakdolan tod sayan labi bilang kasalat na mandragoras nen anak mo.” 16 Sanen sinmabi Jacob manlapud uma ed saman a labi, pinmaway si Lea pian onabet ed sikato insan inkuan to: “Siak so piakdolan mo, ta inter ko iray mandragoras nen ana’ko bilang bayar na kanepegan kod sika.” Kanian sikatoy inakdolan tod saman a labi. 17 Tan dinengel tan inebatan na Dios si Lea, tan sikatoy nanlukon tan asabi panaon et inyanak tod si Jacob so komaliman laki. 18 Insan inkuan nen Lea: “Inter ed siak na Dios so bayar ko, ta inter koy lingkor ko ed asawak.” Kanian sikatoy inngaran ton Isacar. 19 Tan nanlukon lamet si Lea tan asabi panaon et inyanak tod si Jacob so komanem a laki. 20 Insan inkuan nen Lea: “Inikdan ak na Dios, on, na sakey a maabig a regalo. Anosan ak a siansia nen asawak, lapud angiyanak ak ed sikato na anemiran lalaki.” Kanian sikatoy inngaran ton Zebulon. 21 Kayari na satan et sikatoy angiyanak na sakey a bii tan inngaran ton Dina.