BIBLIOTEKA ONLINE Watchtower
Watchtower
BIBLIOTEKA ONLINE
Papiamentu (Kòrsou)
  • BEIBEL
  • PUBLIKASHON
  • REUNION
  • g99 8/9 pág. 11-14
  • Mi A Cambia di un Leon Brabu pa un Lamchi Mansu

No tin vidio disponibel pa esaki.

Despensa, tin un problema pa habri e vidio.

  • Mi A Cambia di un Leon Brabu pa un Lamchi Mansu
  • Spièrta!—1999
  • Suptema
  • Informashon Similar
  • Mal Influencianan
  • E Papel di Mi Tata den Mi Bida
  • Mi Ta Acudí na Dios
  • Studia Bijbel den Prizon
  • Libertad Final for di Scuridad
  • Sperando cu Anhelo Riba Paradijs
  • “Boso A Cambia e Impresion Cu Mi Tabatin di Testigonan di Jehova”
    E Toren di Vigilansia Anunsiando e Reino di Yehova Dios—1999
  • “Mi Tabata Masha Agresivo”
    Beibel Ta Kambia Bida di Hende
  • Ricardo i Andres Ta Konta Nan Eksperensia
    Spièrta!—2019
  • Di Aktivista Politiko pa Kristian Neutral
    Spièrta!—2002
Mas Artíkulo
Spièrta!—1999
g99 8/9 pág. 11-14

Mi A Cambia di un Leon Brabu pa un Lamchi Mansu

MANERA ENRIQUE TORRES JR. A RELATA

MI A nace na 1941 riba e isla caribeño di Puerto Rico, caminda tur hende ta papia spañó. Mi mayornan tabata pober. Nan tabata católico romano, pero ni nan ni mi ruman muhernan ni ruman homber (cu a muri tempu e tabata mucha) ni ami no a haña ningun instruccion religioso, i casi nunca nos no tabata bai misa.

Na 1949 nos famia a bandoná Puerto Rico bai Merca. Nos a establecé nos mes den e ciudad di New York na East Harlem, conocí como El Barrio. Nos a keda ei te cu 1953. Tabata duru pa mi custumbrá cu e idioma ingles. E barera aki a laga mi sinti cu mi no a sirbi pa nada.

Mal Influencianan

Despues nos famia a muda pa e área di Prospect Heights, Brooklyn. Tabata durante e periodo aki cu otro hóbennan di mi edad a influenciá mi pa bira miembro di un gèng di caya. Cu tempu nan a nombra mi lider. Despues di esei mi a bira lider di un otro gèng, cu tabata enbolbí den hortamentu di auto. Tambe mi a bira un coredó (un cobradó di debe di gèmbelmentu ilegal) pa e organisadónan di pustamentu den becindario. Di ei, mi a cuminsá kibra drenta cas di hende pa horta, i promé cu mi a cumpli 15 aña mi a ser arestá vários biaha. P’e tempu ei mi a kita for di scol caba.

Ora mi tabatin 16 aña, e autoridadnan a deportá mi pa Puerto Rico pa cincu aña como parti di un acuerdo entre fiscal i defensa. Nan a manda mi cerca mi welo i su famia. Mi welo tabata un funcionario di polis penshoná bon conocí i respetá. Pero un aña despues el a manda mi Brooklyn bek, pasobra mi tabata bebe burachi i bringa, asociá cu hende indeseabel i tabata drenta horta den cas di hende.

E Papel di Mi Tata den Mi Bida

Ora mi a bolbe New York for di Puerto Rico, mi a haña sa cu mi tata a cuminsá studia Bijbel cu Testigonan di Jehova. Sin embargo, mi bida tabata bai den direccion contrali. Mi a insistí pa sigui hiba un mal bida i a cai den mal uso di droga i alcohol. Mi a bira miembro di un gèng cu ta kibra drenta i tira atraco, i esaki a hiba na mi aresto na 1960. Nan a condená mi i a duna mi un castigu di tres aña di prizon.

Na 1963, mi a haña libertad condicional. Pero no a tarda muchu cu atrobe nan a arestá mi pa hortamentu, i mi a sinta dos aña di castigu den e prizon na Rikers Island, na ciudad di New York. Mi a sali na 1965. Pero e aña ei mes nan a arestá mi pa asesinato. Esta un disposicion feros, manera di leon mi a desaroyá!

Corte a duna mi un castigu di 20 aña di prizon na Dannemora, den nort dje estado di New York. Ei mi a bira parti dje sistema di biba den prizon.

Pero, manera mi a bisa anteriormente, mi tata tabata studiando e Scritura cu Testigonan di Jehova. Despues el a bautisá i a sirbi como anciano den un congregacion na Harlem. El a bishitá mi hopi biaha durante mi encarcelacion i semper e tabata papia cu mi di Dios, di Su nomber i Su propósito.

Pero ei den e prizon na Dannemora, mi a bira parti di un grupo cu tabata fia hende cen contra interesnan masha haltu mes. Durante e tempu aki, na 1971, tabatin un lantamentu den un otro prizon den e estado di New York, e Prizon di Attica. E disturbio aki a bira tópico di noticia i a haña un cobertura mundial via radio i television. Despues dje disturbio aki, e director di mi prizon a haña cu, pa evitá cu e mésun cos ta sosodé na Dannemora, e mester apartá e prezunan cu lo por tin un mal influencia riba otro prezu. Esakinan el a isolá den unidadnan special.

Dje 2.200 prezunan, nan a isolá rond di 200 di nos. Mas inspeccion tabatin como resultado cu algun a ser selectá pa ser mal batí. Ademas, como parti di loke nan a yama “tratamentu pa cambia comportacion,” nan tabata hinca droga den e cuminda.

Esaki no tabata promé biaha cu mi a bai den e unidad di isolacion pa mal conducta. Pero esaki tabata e promé biaha cu mi a bira víctima di un crueldad asina, i esei tabatin un efecto profundo riba mi. Mi tabata mará na man cu pia, i na vários ocasion e wardadónan di prezu a batí mi malamente. Ademas, constantemente mi mester a soportá insultonan racial debí na mi nacionalidad. Debí na e humiyacion i e sotanan mi a cuminsá un welga di hamber limitá durante tur e dianan cu mi a keda den isolacion, loke a dura un tres luna. E resultado di esaki tabata cu mi a baha casi 50 liber.

E funcionarionan di prizon a ignorá mi tata ora e tabata puntra di con mi salú tabata bai atras. Esaki a pone mi desesperá, i mi a recurí na skirbi políticonan pa yudansa relacioná cu e trato inhustu.

Mi tata a bai korant hopi bes relacioná cu e maltrato, humiyacion i e hincamentu di droga den cuminda di prezu den e unidad special. E korant Amsterdam News, ta e único cu a saca un artículo tocante e condicionnan deplorabel ei. Tambe, na vários ocasion mi tata a bai cerca e Comisionario di Institutonan di Coreccion, na Albany, New York, pero tur biaha nan a bis’é cu mi tabata den un unidad normal. E políticonan a ignorá mi informe tocante e condicionnan den prizon. Mi a bira mas desesperá cu nunca, ya cu a parce como si fuera no tabatin niun caminda mas pa busca yudansa.

Ta e ora ei mi a corda algun dje cosnan cu mi tata a conta mi. Mi a dicidí di haci oracion na Dios pa yudansa.

Mi Ta Acudí na Dios

Promé cu mi a haci oracion, mi a corda cu mi tata a animá mi semper pa no haci oracion na Jesus, sino na e Tata di Jesus, kende su nomber ta Jehova. Mi a hinca rudia riba flur dje cel i a expresá duele profundo pa e bida cu mi a scoge, loke a pone mi pasa mas cu mitar di mi bida den prizon. Mi a suplicá Jehova sinceramente pa yuda mi sali for dje situacion aki, pasobra awor mi a realisá cu ta e so tin e poder di saca mi for dje pertá aki.

Mi no sa con largu mi oracion tabata, pero mi a repasá mi pasado i a keda pidi Jehova pa pordoná mi. Mi a primintié cu lo mi purba siña mas di dje. No muchu dia despues di esaki, nan a saca mi for dje lugá solitario ei manera cashot i a hiba mi den e parti general di prizon. E ora ei mi a stop cu mi welga di hamber.

Cumpliendo cu mi promesa di siña mas tocante Jehova, mi a cuminsá lesa e Traduccion di Mundu Nobo dje Santu Scritura. Un dje cosnan cu mi a haña interesante tocante e traduccion aki di Bijbel tabata su kaft color berde. Esaki a atraé mi, pasobra tur e pañanan, e celnan, e murayanan i e pasiyonan di prizon tabata shinishi, un shinishi deprimente. Mas despues, pa mi asombro, nan a cambia tur esakinan pa un color berde scur. Despues dje lantamentu n’e prizon di Attica, e Departamento di Institutonan di Coreccion a cambia pa e color aki.

Tambe mi a cuminsá lesa artículonan den e revistanan Toren di Vigilancia i Spierta! Mi tata a haci areglo pa nan entregá mi nan. E experencianan di asina tantu Testigo di Jehova cu tabata den prizon pa motibu cu nan a tene duru na nan fe i cu a pasa den cos pió cu ami, a haci un impacto profundo riba mi. Esakinan ta hende cu no a cometé ningun crímen, pero cu a sufri inhustamente pa ser fiel na Dios. En cambio, ami a sufri loke mi a merecé. E experencianan aki a conmové mi, i mi a sinti mi animá pa siña mas di Jehova i di su pueblo.

Finalmente, un aña despues, mi a aparecé dilanti un hunta cu tabata dicidí ken ta cualificá pa libertad condicional. Nan a repasá mi caso, incluyendo loke mi a pasa aden den e unidad special. Mi tabata contentu di tende cu lo mi sali bou di libertad condicional na 1972.

Dos siman despues di a sali liber, mi a asistí n’e Salon di Reino local di Testigonan di Jehova, den e parti spañó di Harlem. Pero ainda mi tabata sinti mi indigno di asociá cu e pueblo di Jehova. Anto ainda mi mester a siña hopi mas tocante Jehova, su organisacion i su pueblo. Tambe mi tabatin mester di tempu pa reahustá mi mes na bida den sociedad, despues di a pasa asina tantu tempu den prizon.

Lamentablemente, mi no a logra kibra cu mi bida di ántes. Mi a bolbe cai den droga, crímen i mal bida. Cu tempu esaki a pone cu mi a haña un 15 aña mas di castigu di prizon. Tog, mi ta kere cu Jehova mester a mira algu bon den mi curason, pasobra nunca e no a perde speransa den mi. E único cos cu mi por bisa ta cu sea bo ta den prizon of no, nunca Jehova no ta bandoná esnan cu kier siña tocante dje i e no ta perde speransa den nan.

Studia Bijbel den Prizon

E biaha aki, un bes mas den e prizon di Dannemora, mi a probechá tuma un studio di Bijbel semanal cu un Testigo di Jehova cu a haci su mes disponibel. Despues nan a transferí mi pa e Prizon di Mid-Orange, un prizon di siguridad mediano den nort dje estado di New York. Esaki tabata un cambio grandi compará cu e prizon di Dannemora cu ta unu di máximo siguridad.

Despues di a pasa dos aña den e Prizon di Mid-Orange, mi a cuminsá participá activamente den un studio di Bijbel cu un otro prezu tabata haña. Esaki tabata aprobá dor di autoridadnan dje prizon. E mama dje prezu, cu tabata un Testigo di Jehova, a haci areglo pa e studio aki. Finalmente, dor di sigui gana conocimentu exacto, mi a cuminsá aplicá principionan bíblico, loke a hiba na progreso spiritual.

Despues cu nan a nenga shete biaha di duna mi libertad condicional, nan a duna mi e tog e di ocho biaha, pero cu masha duda. E motibu pa e nengamentunan anterior tabata cu mi tabatin “inclinacion di cai den criminalidad.” Mi a sali despues cu mi a sinta 8 aña di mi sentencia di 15 aña.

Libertad Final for di Scuridad

Asina cu mi a sali, atrobe mi a desviá i a cai un tempu corticu den droga. Tambe mi tabata biba compañá. Esaki a cuminsá na 1972. Pero na 1983, mi a reanudá mi studio di Bijbel cu Testigonan di Jehova. E biaha aki mi a cuminsá bai reunion cristian regularmente. Sin embargo, promé cu mi a cuminsá studia i bai reunion, mi a stop di usa droga i huma.

No obstante, contrario na e mandamentunan di Dios tocante matrimonio, ainda mi tabata biba cu e muher sin ta casá. Esaki a molestiá mi concenshi, di manera cu mi a purba pa e aceptá un studio di Bijbel i legalisá nos relacion dor di casa. Pero el a bisa mi cu Bijbel tabata un buki skirbí dor di hende, diseñá pa homber dominá muher, i cu no ta necesario pa casa.

Mi a realisá cu mi no por a sigui biba den un relacion inmoral cu un muher cu no tabata respetá e mandamentunan di Dios tocante matrimonio. Pues, mi a terminá nos relacion i a muda bai Brooklyn. Mi tabata sa cu mi no por a papia cu otro hende tocante Dios i su propósito si mi mes asuntunan no tabata na armonia cu su leynan.

Ora mi tabata liber di tur cos cu a bai contra Bijbel i despues di a studia Bijbel pa tres aña, cu un concenshi limpi mi a dedicá mi bida na haci Dios su boluntad i a simbolisá esei mediante bautismo na un congreso di Testigonan di Jehova. Nunca no a duel mi cu mi a haci e promesa di siña conocé e Dios kende su nomber mi tata semper tabata mencioná. Anto e promesa cu mi a haci na Jehova den e cashot dje prizon na Dannemora, ta unu cu lo mi haci hopi esfuerso pa tene mi mes na dje te ora e realisá e hopi bendicionnan cu el a primintí den su Palabra.

Sperando cu Anhelo Riba Paradijs

Cu hopi anhelo mi ta spera e tempu ora Jehova lo transformá henter e tera aki den un bunita paradijs. (Salmo 37:11, 29; Lucas 23:43) I tambe mi ta anhelá un otro promesa mas di Dios: e resureccion dje mortonan pa haña un oportunidad pa biba pa semper riba tera. (Juan 5:28, 29; Echonan 24:15) Esta un tempu maraviyoso esei lo ta, ora mi por ricibí mi sernan kerí bek for di graf, manera mi tata, mi ruman homber chikitu i otronan cu mi a conocé i cu a muri muchu trempan! Hopi bes mi ta refleccioná riba e speransa aki, i e ta yena mi cu goso. Un otro goso cu mi tin awor ta cu mi dos ruman muhernan i algun di nan yunan a dedicá nan bida na Jehova i a bautisá.

Awor, ora cu mi ta compartí mi fe cu otronan i ta conta nan mi experencia, mi no por keda sin sinti mi satisfecho di por laga nan conocé e palabranan consolador dje salmista, hañá na Salmo 72:12-14: “Lo e libra esun pober cu ta sclama pa yudansa, tambe esun afligí i ken cu no tin yudante. Lo e sinti duele di esun di condicion humilde i esun pober, i e alma di esnan pober lo e salba. For di opresion i for di violencia lo e rescatá nan alma, i nan sanger lo ta precioso den su bista.”

E pacenshi cu Jehova tabatin cu mi a conmové mi curason i a duna mi un chens pa siña dje característicanan cu e kier pa su pueblo tin, anto practicá nan tambe. E no kier hende feros manera leon, sino hende pacífico, amabel i suave manera lamchi. Esaki ta necesario, pasobra manera e Palabra di Dios ta bisa, “n’e mansunan lo e mustra fabor.”—Proverbionan 3:34.

[Komentario na página 12]

“Atrobe nan a arestá mi pa hortamentu, i mi a sinta dos aña di castigu den e prizon na Rikers Island, na ciudad di New York. Mi a sali na 1965. Pero e aña ei mes nan a arestá mi pa asesinato. Esta un disposicion feros, manera di leon mi a desaroyá!”

[Plachi na página 13]

E dia cu mi a bautisá

    Publikashonnan na Papiamentu (Curaçao) (1986-2025)
    Log Out
    Log In
    • Papiamentu (Kòrsou)
    • Kompartí
    • Preferensia
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Kondishonnan di Uso
    • Maneho di Privasidat
    • Konfigurashon di Privasidat
    • JW.ORG
    • Log In
    Kompartí