Laga Dicernimentu Protehá Bo
“Capacidad di pensa mes lo vigilá bo, dicernimentu mes lo protehá bo.”—PROVERBIONAN 2:11.
1. Dicernimentu por protehá nos for di kico?
JEHOVA kier pa bo ehercé dicernimentu. Pakico? Pasobra e sa cu esei lo protehá bo di vários peliger. Proverbionan 2:10-19 ta habri bisando: “Ora sabiduria drenta den bo curason i conocimentu mes bira agradabel pa bo mes alma, capacidad di pensa mes lo vigilá bo, dicernimentu mes lo protehá bo.” Protehá bo di kico? For di cosnan manera “e mal caminda,” esnan cu ta bandoná camindanan recto i hende tramposo den nan moda di anda general.
2. Kico ta dicernimentu, i ki clase di dicernimentu cristiannan foral ta deseá di tin?
2 Probablemente bo ta corda cu dicernimentu ta e facultad dje mente via cua e ta distinguí un cos for di otro. Un persona cu dicernimentu ta percibí diferencia di ideanan of cosnan i tin bon huicio. Como cristiannan, nos ta deseá foral dicernimentu spiritual basá riba conocimentu exacto dje Palabra di Dios. Ora nos ta studia e Scritura, ta como si fuera nos ta cobando den baranca pa saca e blokinan di construccion di dicernimentu spiritual. Loke nos ta siña por yuda nos tuma decisionnan cu ta agradá Jehova.
3. Con nos por adkerí dicernimentu spiritual?
3 Ora Dios a puntra Rey Sálomon di Israel ki bendicion e tabata kier, e gobernante yong a bisa: “Bo tin cu duna bo sirbidor un curason obediente pa husga bo pueblo, pa dicerní entre bon i malu.” Sálomon a pidi dicernimentu, i Jehova a dun’é esei na un grado extraordinario. (1 Reynan 3:9; 4:30) Pa adkerí dicernimentu, nos tin cu haci oracion, i nos tin cu studia e Palabra di Dios cu yudansa dje publicacionnan iluminador cu ta ser percurá mediante “e esclabo fiel i discreto.” (Mateo 24:45-47) Esaki lo yuda nos desaroyá dicernimentu spiritual te n’e grado cu nos ta bira “plenamente desaroyá den facultad di comprendimentu,” capas pa “distinguí [of, dicerní entre] tantu loke ta bon i loke ta malu.”—1 Corintionan 14:20; Hebreonan 5:14.
Necesidad Special pa Dicernimentu
4. Kico ta nificá tene un wowo “senciyo,” i con esei por beneficiá nos?
4 Cu un bon dicernimentu, nos por actua na armonia cu Jesucristo su palabranan: “Sigui busca, anto, promé e reino i [Dios] Su husticia, i tur e otro cosnan [material] aki lo ser agregá na boso.” (Mateo 6:33) Tambe Jesus a bisa: “E lampi dje curpa ta bo wowo. Ora bo wowo ta senciyo, henter bo curpa tambe ta briyante.” (Lucas 11:34) Wowo ta un lampi figurativo. Un wowo “senciyo” ta sincero, bon enfocá. Cu un wowo asina, nos por mustra dicernimentu i cana sin trompecá spiritualmente.
5. Relacioná cu transaccionnan di negoshi, kico nos tin cu corda tocante e propósito dje congregacion cristian?
5 En bes di tene nan wowo senciyo, algun a complicá nan bida i e bida di otronan cu transaccionnan tentador di negoshi. Pero nos mester corda cu e congregacion cristian ta “un pilar i apoyo dje berdad.” (1 Timoteo 3:15) Mescos cu e columnanan di un edificio, e congregacion ta apoyá e berdad di Dios, no e negoshi di ningun hende. Congregacionnan di Testigonan di Jehova no a ser establecí como lugánan pa promové interes, producto of servicionan comercial. Nos tin cu abstené di atendé asuntunan personal di negoshi den Salon di Reino. Dicernimentu ta yuda nos mira cu Salon di Reino, Studio di Buki di Congregacion, asamblea i congresonan di Testigonan di Jehova ta lugánan pa asociacion cristian i consideracion spiritual. Si nos mester usa relacionnan spiritual pa promové cualkier sorto di comercialismo, esaki lo no demostrá por lo ménos un falta di aprecio pa balornan spiritual? Hamas mester probechá di contactonan den congregacion pa haci ganashi financiero.
6. Pakico no mester bende of promové producto i servicionan comercial na reunionnan di congregacion?
6 Algun ruman a usa contactonan teocrático pa bende productonan di salú of di beyesa, productonan di vitamina, servicionan di telecomunicacion, material di construccion, promocionnan di biahe, programa i ekiponan di computer, etcétera. Sin embargo, reunionnan di congregacion no ta lugá pa bende of promové producto of servicionan comercial. Nos por dicerní e principio tras di esaki si nos corda cu Jesus “a saca nan tur for dje tempel, huntu cu e carné i bacanan, i el a basha abou e monedanan dje trocadornan di placa i a boltu nan mesanan. I el a bisa esnan cu tabata bendiendo e palombanan: ‘Kita e cosnan ei djaki! Stop di haci e cas di mi Tata un cas di mercancia!’”—Juan 2:15, 16.
Kico di Inversionnan?
7. Pakico dicernimentu i cautela ta necesario relacioná cu inversionnan?
7 Tantu dicernimentu i cautela ta necesario ora di considerá un inversion den un negoshi riscante. Suponé cu un persona kier fia placa i ta haci promesanan asina’ki: “Mi ta garantisá bo cu lo bo gana placa.” “Bo no por perde. E inversion aki ta un cos sigur.” Tene cuidou ora cualkier hende duná bo un siguransa asina. Sea e no ta realístico of e ta desonrado, pasobra inversion rara bes ta un cos sigur. En realidad, algun individuo sin escrúpulo cu papiamentu labioso a estafá miembronan dje congregacion cristian. Esaki ta recordá nos dje “hendenan malbado” cu a slep drenta den e congregacion di promé siglo i ‘a cambia e bondad inmerecí di Dios den un excuus pa conducta inmoral.’ Nan tabata manera barancanan skerpi bou di awa cu por a corta i mata landadornan. (Hudas 4, 12) Ta cierto cu e motibunan di estafadornan ta distinto for di esnan di apóstatanan, pero nan tambe ta yag riba miembronan dje congregacion.
8. Kico a sosodé en coneccion cu algun negoshi cu a parce lucrativo?
8 Asta cristiannan cu bon intencion a compartí informacion cu otro en cuanto negoshinan riscante cu a parce lucrativo, i nan a bin ripará cu nan, huntu cu esnan cu a sigui nan ehempel, a perde e placa cu nan a invertí. Como resultado, un cantidad di cristian a perde privilegionan den e congregacion. Ora negoshinan riscante pa bira ricu lihé ta resultá di ta complotnan fraudulento, e único persona cu ta probechá ta e estafador, cu hopi biaha ta disparcé rápidamente. Con dicernimentu por yudá bo evitá situacionnan asina?
9. Pakico dicernimentu ta necesario pa evaluá pretensionnan tocante inversionnan?
9 Dicernimentu ta nificá ser capas pa comprendé loke ta complicá of scondí. E abilidad aki ta necesario pa evaluá pretensionnan tocante inversionnan. Cristiannan ta confia otro, i algun kisas ta razoná cu nan rumannan spiritual lo no enbolbé nan mes den negoshi riscante cu lo pone na peliger e recursonan financiero di compañeronan creyente. Pero e echo cu un comerciante ta un cristian no ta garantisá cu e ta sobresalí den asuntunan di negoshi ni cu su empresa lo tin éxito.
10. Pakico algun cristian ta busca fiansa di negoshi cerca compañeronan creyente, i kico por sosodé cu inversionnan asina?
10 Algun cristian ta busca fiansa di negoshi cerca compañeronan creyente pasobra agencianan di fiansa renombrá nunca lo fia nan placa pa nan empresanan riscante. Hopi ruman a ser engañá pa kere cu simplemente dor di invertí nan placa, nan lo por a gana un fortuna lihé sin tin cu haci muchu trabou of kisas sin tin cu haci nada mes. Algun ruman ta ser atraí pa haci un inversion debí n’e encanto asociá cuné, solamente pa perde e placa cu nan a spar henter nan bida! Un cristian a invertí un suma grandi di placa, sperando di haña bek un ganashi di 25 porciento den solamente dos siman. El a perde tur e placa ei ora e compania den cua el a invertí a declará su mes bankrut! Den un otro empresa, un intermediario di compra i benta di propiedad i tereno a fia sumanan grandi di placa cerca otro rumannan den e congregacion. El a primintí ganashinan extraordinariamente grandi pero el a bati bankrut i a perde e placanan fiá.
Ora Negoshi Riscante Fracasá
11. Ki conseho Pablo a duna relacioná cu golosidad i amor pa placa?
11 Fracaso di negoshinan a hiba na desapunte i asta na pérdida di spiritualidad di parti di algun cristian cu a enbolbé nan mes den empresanan cu no ta sólido. Fayando pa laga dicernimentu actua como un proteccion a trece dolor di curason i resentimentu. Golosidad a coge hopi persona den trampa. “Laga . . . golosidad ni sikiera ser mencioná entre boso, net manera ta pas pa hende santu,” Pablo a skirbi. (Efesionan 5:3) I el a spierta: “Esnan cu ta determiná di ser ricu ta cai den tentacion i un las i hopi deseo insensato i perhudicial, cu ta tira hende den destruccion i ruina. Pasobra amor pa placa ta rais di tur sorto di cos perhudicial, i percurando pa realisá e amor aki algun a ser desviá for dje fe i a hinca nan mes tur caminda cu hopi dolor.”—1 Timoteo 6:9, 10.
12. Si cristiannan ta haci negoshi cu otro, kico foral nan mester corda?
12 Si un cristian a desaroyá un amor pa placa, lo e causa su mes hopi daño spiritual. E fariseonan tabata stima placa, i esaki ta un característica di hopi hende den e último dianan aki. (Lucas 16:14; 2 Timoteo 3:1, 2) Na contraste, un cristian su estilo di bida mester ta “liber di amor pa placa.” (Hebreonan 13:5) Naturalmente, cristiannan por haci negoshi cu otro of cuminsá un negoshi huntu. Sin embargo, si nan haci esei, mester tene consideracionnan i negociacionnan separá for di asuntunan di congregacion. I corda: Asta entre rumannan spiritual, semper pone acuerdonan di negoshi por escrito. Util den esaki ta e artículo “Pon’é Por Escrito!,” publicá den e ¡Despertad! di 22 di augustus, 1983, página 20 pa 22 [na ingles 8 di februari, 1983, página 13 pa 15].
13. Con lo bo aplicá Proverbionan 22:7 na negoshinan riscante?
13 Proverbionan 22:7 ta bisa nos: “E fiador ta sirbidor dje homber cu ta duna e préstamo.” Hopi bes no ta sabí pa nos pone nos mes of nos ruman den e posicion di un sirbidor asina. Ora cualkier persona pidi nos pa fi’é placa pa un negoshi riscante, lo ta consehabel pa analisá su capacidad pa paga e suma bek. E ta conocí como un persona cu bo por dependé riba dje i digno di confiansa? Naturalmente, nos mester realisá cu dunando un fiansa asina lo por nificá pérdida dje placa pasobra hopi negoshi riscante ta fracasá. Un contract riba su mes no ta garantisá cu un negoshi lo ta exitoso. I siguramente no ta prudente pa ningun persona risca fia un negoshi mas placa cu loke e por aford di perde.
14. Pakico nos tin cu mustra dicernimentu si nos a fia placa na un compañero cristian kende su negoshi ta fracasá?
14 Nos tin cu mustra dicernimentu si nos a fia placa na un cristian pa propósitonan di negoshi i e placa a bai perdí, aunke no tabatin ningun práctica desonrado enbolbí. Si e fracaso dje negoshi no tabata pa falta di nos compañero creyente cu a fia e placa cerca nos, nos por bisa cu un inhusticia a ser hací contra nos? No, pasobra nos a duna e fiansa boluntariamente, probablemente nos a ricibí interes riba dje, i nada desonrado no a tuma lugá. Ya cu no tabatin desonrades, nos no tin ningun base pa accion legal contra e fiador. Kico nos ta gana dor di demandá un compañero cristian onrado cu mester a declará su mes bankrut debí cu un negoshi riscante bon-intencioná a fracasá?—1 Corintionan 6:1.
15. Ki factornan ta rekerí consideracion si un persona declará su mes bankrut?
15 Esnan cu nan negoshi ta fracasá tin biaha ta busca alivio dor di declará nan mes bankrut. Siendo cu cristiannan no mester ta negligente tocante nan debenan, asta despues di a ser librá legalmente di cierto debe, algun a sinti nan obligá pa purba paga bek e debenan cancelá si e creditornan kier a aceptá pago. Pero kico si un hende cu a fia placa cerca su ruman a perde e placa ei i despues ta biba den un manera luhoso? Of kico si esun cu a fia e placa, despues di a declará su mes bankrut, a adkerí suficiente fondo pa paga bek loke a ser fiá pero a ignorá e obligacion moral cu e por tin cu su ruman financieramente? E ora ei lo tin duda tocante e cualificacionnan dje fiador pa sirbi den un capacidad di responsabilidad den e congregacion.—1 Timoteo 3:3, 8; mira E Toren di Vigilancia di 15 di september, 1994, página 30-1.
Kico si Tin Fraude?
16. Ki pasonan nos por tuma si ta parce cu nos a bira víctima di fraude di negoshi?
16 Dicernimentu ta yuda nos realisá cu no ta tur inversion ta resultá den ganashi. Sin embargo, kico si tin fraude enbolbí? Fraude ta “e uso intencional di engaño, trampa, of trocementu dje berdad p’e propósito di inducí un otro persona pa renunciá algu balioso cu ta pertenecé na dje of pa entregá un derecho legal.” Jesucristo a describí pasonan cu por ser tumá ora un persona ta pensa cu el a ser estafá dor di un compañero di adoracion. Segun Mateo 18:15-17, Jesus a bisa: “Si bo ruman cometé un picá, bai i saca na cla su falta entre abo cuné so. Si e scuchá bo, bo a gana bo ruman. Pero si e no scucha, hiba cu bo un of dos mas, pa dor di boca di dos of tres testigo tur asuntu por ser establecí. Si e no scucha nan, papia cu e congregacion. Si e no scucha ni sikiera n’e congregacion, lagu’e ser pa bo exactamente mescos cu un hende dje nacionnan i mescos cu un cobrador di belasting.” E ilustracion cu Jesus a duna despues di esei ta indicá cu e tabatin na mente picánan manera esnan cu ta enbolbé asuntunan financiero, incluyendo fraude.—Mateo 18:23-35.
17, 18. Si un cristian activo estafá nos, con dicernimentu por protehá nos?
17 Naturalmente, lo no tin ningun base bíblico pa tuma e pasonan describí na Mateo 18:15-17 si no tabatin ningun evidencia of ni sikiera un indicacion di fraude. Sin embargo, kico si un cristian activo en realidad a cometé fraude cu nos? Dicernimentu por protehá nos di tuma un accion cu lo por perhudicá e reputacion dje congregacion. Pablo a consehá compañeronan cristian pa laga inhusticia ser hací cu nan i asta laga nan mes ser estafá en bes di hiba un ruman corte.—1 Corintionan 6:7.
18 Nos berdadero rumannan no ta ‘yen di fraude i maldad,’ manera e hacidor di bruha Bar-Jesus. (Echonan 13:6-12) Pues laga nos usa dicernimentu ora nos perde placa den negoshinan riscante cu ta enbolbé compañeronan creyente. Si nos ta pensando pa tuma accion legal, nos mester considerá e posibel efectonan riba nos mes personalmente, riba e otro persona of personanan, riba e congregacion i riba hende djafó. Buscando manera di haña compensacion lo por gasta hopi di nos tempu, energia i otro recursonan. Esei lo por resultá solamente den haci abogado i otro profesionalnan mas ricu. Lamentablemente, algun cristian a sacrificá privilegionan teocrático pa motibu di a bira demasiado enbolbí den e cosnan aki. Ora nos ser desviá den e manera aki, esei mester haci Satanas contentu, pero nos kier haci Jehova su curason alegrá. (Proverbionan 27:11) Di otro banda, aceptando pérdida por yuda nos evitá dolor di curason i tambe scapa hopi tempu pa nos i p’e ancianonan. Esei lo yuda conserbá e pas dje congregacion i lo permití nos tambe pa sigui busca promé e Reino.
Dicernimentu i Tumamentu di Decision
19. Con dicernimentu spiritual i oracion por yuda nos ora nos tin cu tuma decisionnan cu ta causa stres?
19 Tumamentu di decision relacioná cu asuntunan financiero of di negoshi por causa hopi stres. Pero dicernimentu spiritual por yuda nos evaluá factornan i tuma decisionnan sabí. Ademas, confiansa den Jehova huntu cu oracion por duna nos “e pas di Dios.” (Filipensenan 4:6, 7) Esei ta un calma i trankilidad cu ta bini for di un relacion personal i íntimo cu Jehova. Siguramente, e pas ei por yuda nos mantené nos balansa ora nos ta enfrentá decisionnan difícil.
20. Kico nos mester ta determiná pa haci relacioná cu asuntunan di negoshi i e congregacion?
20 Laga nos ta determiná pa no laga disputanan di negoshi desbaratá nos pas of esun dje congregacion. Nos tin cu corda cu e congregacion cristian ta funcioná pa yuda nos spiritualmente, no pa sirbi como un centro pa actividadnan comercial. Mester mantené asuntunan di negoshi semper separá for di actividadnan di congregacion. Nos tin cu usa dicernimentu i cautela ora di cuminsá negoshinan riscante. I laga nos semper mantené un punto di bista balansá di tal asuntunan, buscando interesnan di Reino promé. Si un negoshi riscante den cua compañeronan di adoracion ta enbolbí fracasá, laga nos haci esfuerso pa haci loke ta mihó pa tur esnan concerní.
21. Con nos por usa dicernimentu i actua na armonia cu Filipensenan 1:9-11?
21 En bes di ta demasiado preocupá tocante asuntunan financiero i otro cosnan ménos importante, laga nos tur incliná nos curason na dicernimentu, pidi den oracion pa Dios su guia, i mantené interesnan di Reino na promé lugá. Na armonia cu Pablo su oracion, ‘laga nos amor abundá cu conocimentu exacto i pleno dicernimentu di manera cu nos por haci sigur dje cosnan mas importante i no trompecá otronan’ ni nos mes. Awor cu Cristo e Rey ta riba su trono celestial, laga nos mustra dicernimentu spiritual den tur aspecto di bida. I ‘cu nos por ta yená cu fruta hustu mediante Jesucristo, p’e gloria i alabansa di nos Dios,’ e Señor Soberano Jehova.—Filipensenan 1:9-11.
Con Lo Bo Respondé?
◻ Kico ta dicernimentu?
◻ Pakico tin un necesidad special pa mustra dicernimentu relacioná cu transaccionnan di negoshi entre cristiannan?
◻ Con dicernimentu por yuda nos si nos ta haña cu un compañero creyente a cometé fraude contra nos?
◻ Ki papel dicernimentu mester hunga den tumamentu di decision?
[Plachi na página 18]
Dicernimentu lo yuda nos aplicá Jesus su conseho pa sigui busca promé e Reino
[Plachinan na página 20]
Semper pone acuerdonan di negoshi por escrito