“E Matansa dje Naturalesa”
DJE CORESPONSAL DI SPIERTA! NA IRLANDA
GOLOSIDAD ta menasando bo hogar terenal. E ta destruyendo e potencial dje tera pa proveé cuminda i proteccion cu nos tur tin mester pa sobrebibí. Sin duda bo ta na altura caba dje manera cu golosidad ta dañando e tera, pero ata aki algun recordatorio.
Venenando e Planeta
Aya na 1962, Rachel Carson, den su buki Silent Spring (Primavera Silencioso), a spierta tocante e venenamentu dje planeta dor di pesticida i desperdicio tóxico. E buki The Naked Savage (E Salbahe Notabel) ta bisa: “Humanidad tabata contaminando su mes medio ambiente i sushando su mes neshi, e señal cu e especienan lo bai den extincion.” Ainda hende ta venenando e planeta di manera golos. World Hunger: Twelve Myths (Hamber Mundial: Diesdos Mito) ta bisa: “Buscando pa haña e ganashinan di mas grandi den e tempu di mas corticu, productornan grandi den agricultura ta dispuesto pa explotá e tera i awa, i usa demasiado productonan kímico sin tin cunes, te cu nan ta causa erosion dje tera, agotá e awa di suela i venená e medio ambiente.”
En bes di protehá mundu su selvanan di yobida preciosísimo—cuanan ta crucial pa e sobrebibencia dje tera—hende ta destruyendo nan mas rápido cu nunca. “Selvanan tropical bibiente,” segun e escritornan di Far From Paradise—The Story of Man’s Impact on the Environment (1986), “lo a prácticamente disparcé aki cincuenta aña si sigui explotá e tera n’e velocidad cu nos ta bayendo awor aki.”
Piscadónan sin escrúpulo ta usa dinamit i venenonan kímico pa coge piscá rond di refnan di coral—cuanan a ser describí como “e ekivalente marino di selvanan tropical di yobida” debí n’e abundancia di formanan di bida cu ta biba den nan. E métodonan di pisca brutu aki huntu cu e contaminacion kímico desconsiderá a “daña severamente” hopi coral bibiente.—The Toronto Star.
“Nos Ta Nos Mes Plaga”
Sir Shridath Ramphal, kende tabata presidente dje Union pa Conserbacion Mundial desde 1991 te 1993 ta describí e clase di mal maneho aki dje recursonan dje tera como “e matansa dje naturalesa.” Ta con grave e ta, anto? Citando un ehempel, Ramphal ta skirbi: “Mayoria dje riunan di India no ta mas cu riolnan habrí cu ta hiba sushi di hende no-procesá for dje áreanan urbano i rural na laman.” Kico ta su conclusion? “Nos ta nos mes plaga.”
Golosidad a dominá historia di humanidad pa siglonan, pero e menasa p’e sobrebibencia dje planeta awe a aumentá. Di con? Pasobra hende su abilidad pa destruí ta awor muchu mas grandi. “Ta solamente den e último cincuenta añanan,” Far From Paradise ta bisa, “nos tabatin e medionan kímico i mecánico pa destruí eficasmente otro formanan di bida riba nos planeta. . . . Homo sapiens [latin pa homber sabí], manera hende ta yama su mes asina inmodestamente, casi tin e poder absoluto i a stop di frena su mes.” Recientemente, e organisacion ambiental Greenpeace a haci un acusacion fuerte, bisando, “E Hende Moderno a combertí e Paradijs [tera] den un dùmp di sushi . . . i ta pará awor mescos cu un baby sin sintí . . . na drempel . . . di destruí eficasmente e oásis di bida aki.”
Pero golosidad ta haci mas cu menasá e perspectivanan dje planeta a largo plaso. E ta menasá e felicidad i siguridad inmediato di abo i bo famia. Con asina? Considerá e siguiente artículo.