Hóbennan Sa Puntra . . .
Kico di Orguyo di Rasa?
“Un di mi compañeronan di scol ta papia tur ora tocante e rasa i color di otro hende,” Tanya di 17 aña ta suspirá. “Den hopi di su combersacionnan, e ta pretendé cu e ta superior na nan.”
TA MASHA normal pa ta orguyoso di bo famia, cultura, idioma of lugá di orígen. “Ami ta vietnames,” un mucha muher di 15 aña cu yama Phung ta bisa, “anto mi ta orguyoso di mi cultura.”
Pero, hopi bes sa sosodé cu orguyo di rasa ta cana man den man cu racismo. Di manera cu e orguyo aki por bira manera un cancer cu, sin cu bo sa, ta daña relacionnan, asta ora e ta camuflá tras di un mascarada di cortesia. Jesucristo a bisa: “For dje abundancia di curason e boca ta papia.” (Mateo 12:34) I hopi bes sintimentunan di superioridad—of di desprecio—cu ta profundamente ancrá ta sali na cla, causando ofensa i dolor.
Tin biaha orguyo di rasa ta bira asta violento. Den añanan recien e tabata e causante di guera, bringamentu i “purificacion étnico” sangriento. Sin embargo, bo no tin nodi presenciá dramamentu di sanger pa conocé e banda desagradabel di orguyo di rasa. Por ehempel, bo ta mira evidencia di esei na scol, na trabou of den bo becindario? “Sigur cu sí,” Melissa, un hóben cristian ta splica. “Algun di mi compañeronan di scol ta haci cherche di muchanan cu ta papia cu un accent, i nan ta bisa cu nan ta mihó cu nan.” Tanya tambe ta conta algu similar: “Na scol mi a tende mucha bisa otronan den nan cara: ‘Ami ta mihó cu bo.’ ” Den un encuesta na Merca, casi mitar di esnan cu a respondé a bisa cu nan a experenciá personalmente un of otro forma di prehuicio racial durante e aña cu a pasa. Un hóben cu yama Natasha a bisa: “E tension racial na mi scol ta bastante fuerte.”
Awor, suponé cu bo ta biba den un pais of área unda tabatin un fluho grandi di imigrante, cambiando dramáticamente e aspecto general di bo scol, becindario of congregacion cristian. Bo ta sintí bo un tiki inconfortabel cu esaki? Anto kisas orguyo di rasa ta un factor mas grandi den bo manera di pensa cu bo a kere.
Bon Clase di Orguyo Versus Mal Clase di Orguyo
Acaso esaki kier men cu orguyo riba su mes ta malu? No necesariamente. Bijbel ta mustra cu tin lugá pa e bon clase di orguyo. Ora apostel Pablo a skirbi e cristiannan na Tesalónica, el a bisa: “Nos mes ta orguyoso di boso entre e congregacionnan di Dios.” (2 Tesalonicensenan 1:4) Di igual manera, ta saludabel i normal pa nos tin por lo ménos un grado di balor propio. (Romanonan 12:3) P’esei riba su mes no ta malu pa ta un tiki orguyoso di bo rasa, famia, idioma, color of lugá di orígen. Ta sigur cu Dios lo no rekerí pa nos tin bergwensa di e cosnan ei. Ora nan a confundí apostel Pablo cu un criminal egipcio, e no a vacilá pa bisa: “En realidad, ami ta un hudiu, di Tarso den Cilicia, un ciudadano di un stad no insignificante.”—Echonan 21:39.
Sin embargo, orguyo di rasa ta para bira algu mahos ora e ta nutri un sentido exagerá di amor propio of ora e ta poné bo menospreciá otronan. Bijbel ta bisa: “E temor di Jehova kier men odia maldad. Mi a odia halsamentu propio i orguyo i e mal caminda i boca perverso.” (Proverbionan 8:13) Anto Proverbionan 16:18 ta declará: “Orguyo ta promé cu un caida, i un spiritu halsá promé cu trompecamentu.” P’esei Dios ta hañ’é repugnante ora hende ta gaba cu nan ta pertenecé na un rasa superior.—Compará cu Santiago 4:16.
Di Unda Orguyo di Rasa Ta Bin
Kico ta pone hende tin un orguyo exagerá di nan rasa? E buki Black, White, Other, di Lise Funderburg, ta bisa: “Pa hopi hende, nan promé (i mas duradero) impresion di rasa ta bini di mayornan i famia.” Lamentablemente, hopi bes e impresion cu algun mayor ta pasa pa nan yu ta unu trocí i desbalansá. Algun hóben ta tende directamente di nan cu hende di nan rasa ta superior i cu hende di otro rasa ta diferente of inferior. Sin embargo, mas tantu biaha hóbennan simplemente ta mira cu nan mayornan casi no tin contacto mes cu hende di otro rasa. Esaki tambe por tin un influencia poderoso riba nan manera di pensa. Encuestanan ta revelá cu aunke tiener i mayornan no tin e mésun opinion pa loke ta paña i música, e mayoria di hóbennan ta compartí e punto di bista di nan mayornan en cuanto rasa.
Actitudnan desbalansá relacioná cu rasa por desaroyá tambe como reaccion riba opresion i maltrato. (Eclesiástes 7:7) Educadónan a ripará, por ehempel, cu hopi bes yunan di asina yamá gruponan minoritario no tin respet propio. Den un intento pa corigí asuntunan, algun educadó a desaroyá curículonan na scol pa siña e muchanan e historia di nan rasa. Ta interesante cu críticonan ta trece padilanti cu e énfasis aki riba orguyo di rasa solamente ta fomentá racismo.
Experencia personal tambe por ta hunga un papel importante den e desaroyo di actitudnan insaludabel pa cu rasa. Un encuentro desagradabel cu un persona di otro rasa lo por pone un hende yega n’e conclusion cu tur miembro di e rasa ei ta odioso of intolerante. Sintimentunan negativo lo por lanta tambe ora e medionan di comunicacion ta enfocá riba conflictonan racial, brutalidad cometí dor di polis i marchanan di protesta, of ora nan pone gruponan étnico den un mal perspectiva.
E Mito di Superioridad di Rasa
Kico dje afirmacion di algun hende di cu nan rasa tin derecho di sintié superior na otronan? Pa cuminsá, e idea cu por ègt parti hende den diferente rasa ta cuestionabel. Un artículo den Newsweek a informá: “P’e científiconan cu a studia e materia, rasa ta un concepto notoriamente difícil cu ta scapa cualkier intento serio pa haña un definicion.” Ta cierto cu lo por tin “diferencianan bisto den color di cueru, textura di cabei i forma di wowo of nanishi.” Sin embargo, Newsweek a bisa cu “e diferencianan aki ta solamente superficial—i maske cuantu nan purba, básicamente científiconan no tabata por a bin cu un set significativo di diferencianan cu ta distinguí un grupo racial for di otro. . . . Pa mayoria científico cu ta trahando riba e terenonan aki, e punto esencial ta cu rasa ta solamente un ‘concepto social’—un mescla [degradante] di prehuicio, supersticion i mito.”
Asta si por a haci distincionnan científico entre e rasanan, e idea di un rasa “puru” ta fábula. The New Encyclopædia Britannica ta comentá: “No ta existí rasanan puru; tur grupo racial na existencia awor ta tur mesclá cu por tin.” Sea cual sea e caso, Bijbel ta siña cu Dios “a traha for di un solo hende tur nacion di hende.” (Echonan 17:26) Sin importá e color di cueru, textura di cabei of rasgonan di cara, en realidad tin un solo rasa—e rasa humano. Tur hende ta famia di otro dor cu nos tur ta desendiente di Adam.
E hudiunan di antigwedad tabata masha conciente dje orígen comun di tur rasa. Tog, asta despues di a bira cristian, algun a pega n’e creencia cu nan tabata superior na hende no-hudiu, incluyendo nan compañeronan creyente cu no tabata hudiu! Apostel Pablo a caba cu e nocion di un superioridad di rasa dor di bisa, manera ta registrá na Romanonan 3:9: “Tantu hudiu como griego, tur ta bou di picá.” P’esei, no tin ningun grupo racial cu por gaba cu e tin un posicion special dilanti Dios. En berdad, individuonan por tin un relacion cu Dios solamente mediante fe den Jesucristo. (Juan 17:3) I ta Dios su boluntad pa “tur clase di hende ser salbá i yega na un conocimentu exacto dje berdad.”—1 Timoteo 2:4.
Reconociendo cu tur rasa ta igual den bista di Dios por tin un efecto dramático riba e manera cu bo ta mira bo mes i otronan. Esei por motivá bo pa trata otronan cu dignidad i respet, apreciá i admirá nan diferencianan. Por ehempel, e hóben Melissa, mencioná anteriormente, no ta djoin su compañeronan di scol ora nan ta hari e hóbennan cu ta papia cu un accent stranhero. E ta bisa: “Ami ta considerá hende cu ta papia dos idioma como inteligente. Maske ami lo a gusta pa papia un idioma mas, mi por papia un so.”
Corda tambe, cu aunke no tin duda cu hende di bo rasa i cultura lo por tin hopi di ta orguyoso di dje, hende di otro rasa tambe. I aunke por ta razonabel pa bo tin algu di orguyo pa bo cultura i e logronan di bo antepasadonan, ta muchu mas satisfaciente pa ta orguyoso di loke abo personalmente a logra cu esfuerso i trabou duru! (Eclesiástes 2:24) De echo, tin un logro cu Bijbel ta urgí bo pa ta orguyoso di dje. Manera Jeremías 9:24 a declará, Dios mes ta bisa: “Laga esun cu ta gaba tocante su mes, gaba tocante su mes pa causa dje cos aki mes, di tin perspicacia i di tin conocimentu di mi, cu ami ta Jehova.” Abo por gaba cu esei?
[Plachi na página 26]
Conociendo Dios su punto di bista tocante rasa ta yuda nos disfrutá dje compania di hende di otro rasa