CAPITULO DOS
Preparando pa un Matrimonio Exitoso
1, 2. (a) Con Jesus a enfatisá e importancia di planeamentu? (b) Den ki área particularmente planeamentu ta vital?
PA CONSTRUI un edificio ta rekerí preparacion cuidadoso. Promé cu pone e fundeshi, mester obtené tereno i pinta e mapa. Sin embargo, algu mas ta vital. Jesus a bisa: “Cua di boso cu kier traha un toren no ta sinta promé i calculá e gastunan, pa wak si e tin suficiente pa complet’é?”—Lucas 14:28.
2 Loke ta cierto pa construí un edificio ta aplicá tambe na edificá un matrimonio exitoso. Hopi hende ta bisa: “Mi kier casa.” Pero cuantu ta para pa considerá e gastunan? Aunke Bijbel ta papia faborablemente di matrimonio, e ta hala atencion tambe n’e desafionan cu ta presentá den matrimonio. (Proverbionan 18:22; 1 Corintionan 7:28) P’esei, esnan cu ta pensando pa casa mester tin un bista realístico di tantu e bendicionnan como e costo di ta casá.
3. Pakico Bijbel ta un yudansa balioso pa esnan cu ta planea pa matrimonio, i cua tres pregunta lo e yuda nos contestá?
3 Bijbel por yuda. Su conseho ta inspirá dor dje Originador di matrimonio, Jehova Dios. (Efesionan 3:14, 15; 2 Timoteo 3:16) Usando e principionan hañá den e buki di guia aki cu ta antiguo pero tog mashá al dia, laga nos determiná (1) Con un persona por sa si e ta cla pa matrimonio of no? (2) Kico mester ser buscá den un partner? i (3) Con por mantené namoracion onorabel?
BO TA CLA PA MATRIMONIO?
4. Kico ta un factor vital den mantené un matrimonio exitoso, i pakico?
4 Construí un edificio por ta costoso, pero percurá pa su mantencion a largu plaso tambe ta costoso. Ta mescos cu matrimonio. Pa casa ta parce basta desafiante; sin embargo, mantené un relacion matrimonial aña den aña afó tambe mester ser tumá den consideracion. Kico mantené un relacion asina ta encerá? Un factor vital ta un compromiso di henter curason. Esaki ta e manera cu Bijbel ta describí e relacion di matrimonio: “Un homber lo bandoná su tata i su mama i e mester pega na su esposa i nan mester bira un solo carni.” (Génesis 2:24) Jesucristo a duna e único base bíblico pa divorcio cu e posibilidad pa bolbe casa—“fornicacion,” esta, relacion sexual ilegal pafó di matrimonio. (Mateo 19:9) Si bo ta pensando pa casa, corda e normanan bíblico aki. Si bo no ta cla p’e compromiso serio aki, anto bo no ta cla pa matrimonio.—Deuteronomio 23:21; Eclesiástes 5:4, 5.
5. Aunke e compromiso serio di matrimonio ta spanta algun hende, pakico, mas bien e mester ser apreciá hopi dor di esnan cu intencion di casa?
5 E idea di un compromiso serio ta spanta hopi hende. “Sabiendo cu nos dos a comprometé pa bida largu a lagá mi sinti restringí, encarcelá, totalmente limitá,” un homber hóben a admití. Pero si bo realmente ta stima e persona cu bo tin intencion di casa cuné, compromiso lo no parce manera un carga. Mas bien, lo e ser mirá como un fuente di siguridad. E sentido di compromiso implicá den matrimonio lo pone cu un pareha kier keda huntu den tempu bon i malu i apoyá otro kico cu pasa. Apostel cristian Pablo a skirbi cu amor berdadero “ta soportá tur cos” i “ta wanta tur cos.” (1 Corintionan 13:4, 7) Un muher a bisa, “e compromiso di matrimonio ta lagá mi sinti mas sigur. Mi ta gusta e trankilidad di a admití na nos mes i n’e mundu di cu nos tin intencion di keda huntu.”—Eclesiástes 4:9-12.
6. Pakico ta mihó pa no core casa na edad yong?
6 Pa cumpli cu un compromiso asina ta rekerí madures. P’esei, Pablo ta consehá cu cristiannan ta haci mihó di no casa sino te ora nan a “pasa e flor di hubentud,” e periodo ora sintimentunan sexual ta dominá i por troce un persona su huicio. (1 Corintionan 7:36) Hóbennan ta cambia rápidamente segun cu nan ta crece. Hopi hende cu casa ora nan tabata hopi yong ta haña cu despues di solamente algun aña nan necesidad i deseonan, como tambe esnan di nan casá, a cambia. Estadísticanan ta revelá cu tienernan cu casa tin hopi mas probabilidad pa ta infelis i busca divorcio cu esnan cu warda un poco mas tantu. Pues no core casa. Bibando algun aña como un adulto hóben i soltero por duná bo experencia precioso cu lo hací bo mas maduro i mihó cualificá pa ta un partner adecuado. Warda cu casamentu tambe por yudá bo comprendé bo mes mihó—un mester si bo kier desaroyá un relacion exitoso den bo matrimonio.
CONOCE BO MES PROME
7. Pakico esnan cu ta planea pa casa mester examiná nan mes promé?
7 Bo ta haña ta fácil pa mencioná e cualidadnan cu bo kier den un partner? Mayoria hende sí. Sin embargo, kico di bo mes cualidadnan? Ki cualidadnan abo tin cu lo yudá bo contribuí na un matrimonio exitoso? Ki sorto di esposo of esposa lo bo ta? Por ehempel, bo ta admití libremente bo fayonan i ta aceptá conseho, of semper bo ta defendé bo mes ora bo ser corigí? Bo ta generalmente alegre i optimista, of bo tin e tendencia di ta pesimista, kehando frecuentemente? (Proverbionan 8:33; 15:15) Corda, matrimonio lo no cambia bo personalidad. Si bo ta orguyoso, demasiado sensitivo of demasiado pesimista ora bo ta soltero, lo bo ta mescos ora bo casa. Siendo cu ta difícil pa mira nos mes e manera cu otro hende ta mira nos, pakico no puntra un mayor of un amigu di confiansa pa comentarionan i sugerencianan franco? Si bo haña sa di cambionan cu por ser hací, traha riba esakinan promé cu dal pasonan pa casa.
Miéntras soltero ainda, desaroyá cualidadnan, custumbernan i abilidadnan cu lo sirbí bo bon den matrimonio
8-10. Ki conseho Bijbel ta duna cu lo yuda un individuo prepará pa matrimonio?
8 Bijbel ta animá nos pa laga Dios su spiritu santu obra den nos, produciendo cualidadnan manera “amor, goso, pas, gran pacenshi, amabilidad, bondad, fe, suavedad, dominio propio.” Tambe e ta bisa nos pa “ser hací nobo den e forsa cu ta impulsá [nos] mente” i pa “bisti e personalidad nobo cua a ser creá di acuerdo cu Dios su boluntad den berdadero husticia i lealtad.” (Galationan 5:22, 23; Efesionan 4:23, 24) Aplicando e conseho aki miéntras cu bo ta soltero ainda lo ta manera depositando placa na banco—algu cu lo proba di ta masha balioso den futuro, ora bo casa.
9 Por ehempel, si bo ta un hende muher, siña presta mas atencion na “e persona secreto di curason” cu na bo aparencia físico. (1 Pedro 3:3, 4) Modestia i sano huicio lo yudá bo tin sabiduria, un berdadero “corona di bunitesa.” (Proverbionan 4:9; 31:10, 30; 1 Timoteo 2:9, 10) Si bo ta un hende homber, siña trata hende muher den un manera amabel i cu respet. (1 Timoteo 5:1, 2) Miéntras cu bo ta siña tuma decisionnan i carga responsabilidad, siña tambe pa ta modesto i humilde. Un actitud dominante lo hiba na problema den matrimonio.—Proverbionan 29:23; Mikéas 6:8; Efesionan 5:28, 29.
10 Aunke no ta fácil pa rehací e mente den e áreanan aki, e ta algu cu tur cristian mester traha ariba. I esei lo yudá bo ser un mihó partner matrimonial.
LOKE PA BUSCA DEN UN CASA
11, 12. Con dos persona por averiguá si nan ta compatibel of no?
11 Ta e custumber caminda bo ta biba pa un persona scoge su mes casá? Si ta asina, con lo bo mester procedé si bo ta haña un persona di e sexo opuesto atractivo? Promé, puntra bo mes, ‘Casamentu realmente ta mi intencion?’ Ta cruel pa hunga cu un otro persona su sintimentu dor di lanta speransanan falsu. (Proverbionan 13:12) Anto, puntra bo mes, ‘Mi ta den un posicion pa casa?’ Si e contesta na ámbos pregunta ta positivo, e pasonan cu bo ta dal siguientemente lo varia dependiendo di custumber local. Den algun pais, despues di observá e persona pa un tempu, kisas bo ta acercá e persona i expresá un deseo di cera mihó conocí cuné. Si e contesta ta negativo, no persistí te n’e punto di bira molestoso. Corda, e otro persona tambe tin e derecho di tuma un decision den e asuntu. Sin embargo, si e contesta ta positivo, bo por haci areglo pa pasa tempu huntu den actividadnan saludabel. Esaki lo duná bo un oportunidad pa mira si casa cu e persona aki lo ta sabí.a Kico bo tin cu observá n’e etapa aki?
12 Pa contestá e pregunta ei, imaginá dos instrumento musical, kisas un piano i un guitara. Si nan ta bon afiná, cada un apart por producí música bunita. Sin embargo, kico ta pasa si e instrumentonan aki ta ser tocá huntu? Awor nan mester ta na armonia cu otro. Ta mescos cu abo i un prospectivo casá. Boso cada un kisas a traha duru pa “afiná” boso característicanan di personalidad como individuonan. Pero e pregunta ta awor: Boso ta na armonia cu otro? Cu otro palabra, boso ta compatibel?
13. Pakico ta masha imprudente pa namorá un persona cu no ta compartí bo fe?
13 Ta importante pa boso tur dos tin creencia i principionan en comun. Apostel Pablo a skirbi: “No bira uní bou di yugo desigual cu hende no-creyente.” (2 Corintionan 6:14; 1 Corintionan 7:39) Casa cu un persona cu no ta compartí bo fe den Dios ta hacié mas probabel cu lo bai tin desacuerdo severo. Di otro un banda, un debocion mutuo na Jehova Dios ta e base mas fuerte pa unidad. Jehova kier pa bo ta felis i disfrutá dje union di mas íntimo posibel cu e persona cu bo casa cuné. E kier pa boso ta mará na Dje i na otro mediante un banchi tripel di amor.—Eclesiástes 4:12.
14, 15. Teniendo e mésun fe ta e único aspecto pa unidad den matrimonio? Splica.
14 Aunke cu adorando Dios huntu ta e aspecto di mas importante di unidad, mas ta enbolbí. Pa ta na armonia cu otro, abo i bo prospectivo casá mester tin metanan similar. Kico ta bo metanan? Por ehempel, con boso tur dos ta pensa tocante hañamentu di yu? Cua cosnan ta na promé lugá den boso bida?b (Mateo 6:33) Den un matrimonio berdaderamente exitoso, e pareha ta bon amigu di otro i ta disfrutá di otro su compania. (Proverbionan 17:17) Pa esaki, nan mester tin e mésun interesnan. Ta difícil pa mantené un amistad cerá—muchu ménos un matrimonio—ora esaki no ta e caso. Sin embargo, si bo prospectivo casá ta gusta un cierto actividad, manera canamentu, i abo no, esei ta nificá cu boso dos no mester casa? No necesariamente. Kisas boso ta compartí otro interesnan cu ta mas importante. Ademas, lo bo por duna bo prospectivo casá felicidad dor di participá den actividadnan saludabel pasobra e ta gusta nan.—Echonan 20:35.
15 En berdad, te na un mayor grado, compatibilidad ta ser determiná dor di con adaptabel boso tur dos ta, mas bien cu dor di con idéntico boso ta. En bes di puntra, “Nos ta di acuerdo riba tur cos?” kisas ta mihó pa puntra: “Kico ta sosodé ora nos no ta di acuerdo? Nos por papia tocante e asuntunan trankilamente, dunando otro su respet i dignidad? Of papiando tocante asuntunan hopi bes ta deteriorá den pleitamentu pisá?” (Efesionan 4:29, 31) Si bo kier casa, tene cuidou cu cualkier persona cu ta orguyoso i terco, nunca dispuesto pa comprometé, of cu constantemente ta exigí pa cos bai na su manera i ta usa astucia pa logra esei.
AVERIGUA DI ANTEMANO
16, 17. Kico un hende homber of hende muher lo por busca pa wak ora nan tin bista riba un prospectivo casá?
16 Den e congregacion cristian, esnan cu ta ser confiá cu responsabilidad mester ser “probá promé en cuanto aptitud.” (1 Timoteo 3:10) Abo tambe por utilisá e principio aki. Por ehempel, un hende muher soltero lo por puntra, “Ki sorto di reputacion e homber aki tin? Ken ta su amigunan? E ta desplegá dominio propio? Con e ta trata personanan di edad? Di ki clase di famia e ta bini? Con e ta trata cu su famia? Kico ta su actitud pa cu placa? E ta bebe demasiado bebida alcohólico? E tin mal beis, asta ta violento? Ki responsabilidadnan e tin den e congregacion, i con e ta atendé na nan? Lo mi por respet’é profundamente?”—Levítico 19:32; Proverbionan 22:29; 31:23; Efesionan 5:3-5, 33; 1 Timoteo 5:8; 6:10; Tito 2:6, 7.
17 Un hende homber soltero lo por puntra, “E muher aki ta desplegá amor i respet pa Dios? E ta capas pa cuida un cas? Kico su famia lo spera di nos? E ta sabí, diligente, económico? Over di kico e ta papia? E ta berdaderamente interesá den e bienestar di otronan, of e ta egocéntrico, un hacidó di redu? E ta confiabel? E ta dispuesto pa someté na hefatura, of e ta cabesura, kisas asta rebelde?”—Proverbionan 31:10-31; Lucas 6:45; Efesionan 5:22, 23; 1 Timoteo 5:13; 1 Pedro 4:15.
18. Si ripará debilidadnan chikitu durante namoracion, kico mester ser considerá?
18 No lubidá cu bo ta tratando cu un desendiente imperfecto di Adam, no un héroe of heroina idealisá for di un novela di romance. Tur hende tin defectonan, i algun di esakinan lo mester ser pasá por haltu—tantu esnan di bo como esnan di bo prospectivo casá. (Romanonan 3:23; Santiago 3:2) Ademas, si ripará un debilidad, esei por duna un oportunidad pa crece spiritualmente. Por ehempel, suponé cu durante boso namoracion boso tin un discusion. Considerá: Asta hende cu ta stima i respetá otro tin desacuerdo tin biaha. (Compará cu Génesis 30:2; Echonan 15:39.) Por ta asina cu boso tur dos simplemente tin cu ‘frena boso spiritu’ un tiki mas i siña con pa regla asuntunan mas pacíficamente? (Proverbionan 25:28) Bo prospectivo casá ta demostrá un deseo pa mehorá? Abo ta demostrá esei? Bo por siña pa ta ménos sensitivo, ménos krepchi? (Eclesiástes 7:9) Siña resolvé problemanan por establecé un patronchi di comunicacion onesto cu ta esencial si boso dos kier casa.—Colosensenan 3:13.
19. Cua lo ta un proceder sabí si problemanan serio presentá durante namoracion?
19 Sin embargo, kico si bo nota cosnan cu ta molestiá bo profundamente? Dudanan asina mester ser considerá cuidadosamente. Cuantu romántico cu bo por ta sinti of cuantu ansioso cu bo por ta pa casa, no cera wowo pa faltanan serio. (Proverbionan 22:3; Eclesiástes 2:14) Si bo tin un relacion cu un persona di ken bo tin dudanan serio, ta sabí pa kibra e relacion i evitá di haci un compromiso duradero cu e persona ei.
MANTENE BO NAMORACION ONORABEL
20. Con un pareha cu ta namorá por mantené nan conducta moral fuera di reproche?
20 Con bo por mantené bo namoracion onorabel? Promé, haci sigur cu bo conducta moral ta fuera di reproche. Caminda bo ta biba, tenementu di man, sunchimentu of brasamentu ta ser considerá comportacion apropiado pa parehanan no-casá? Asta si expresionnan asina di afecto no ta ser desaprobá, nan mester ser permití solamente ora e relacion a yega un punto caminda matrimonio ta definitivamente planeá. Tene cuidou pa demostracion di afecto no escalá den conducta impuru of asta fornicacion. (Efesionan 4:18, 19; compará cu Cantica di Sálomon 1:2; 2:6; 8:5, 9, 10.) Pa motibu cu e curason ta traicionero, boso tur dos lo ta sabí pa evitá di ta boso so den un cas, un apartamento, un auto stacioná, of cualkier otro caminda cu lo duna oportunidad pa conducta robes. (Jeremías 17:9) Manteniendo boso namoracion moralmente limpi ta duna evidencia claro cu boso tin dominio propio i cu boso ta pone interes inegoista pa e otro persona su bienestar riba boso propio deseonan. Mas importante, un namoracion limpi lo agradá Jehova Dios, kende ta manda su sirbidornan pa abstené di impuresa i fornicacion.—Galationan 5:19-21.
21. Cua comunicacion onesto por ta necesario pa por mantené un namoracion onorabel?
21 Di dos, un namoracion onorabel tambe ta incluí comunicacion onesto. Segun cu bo namoracion ta progresá den direccion di matrimonio, cierto asuntunan lo mester ser papiá abiertamente. Unda boso lo biba? Boso tur dos lo traha trabou seglar? Boso kier haña yu? Tambe, ta mas cu hustu pa revelá cosnan, kisas di bo pasado, cu lo por afectá e matrimonio. Esakinan por incluí debenan of obligacionnan grandi of asuntunan di salú, manera cualkier malesa of condicion serio cu bo por tin. Siendo cu hopi persona cu ta infectá cu HIV (e vírus cu ta causa AIDS) no ta mustra ningun síntoma inmediato, lo no ta malu pa un individuo of pa mayornan preocupá pidi un test di sanger pa AIDS di un persona cu den pasado tabata enbolbí den promiscuidad sexual of kende a usa droga via inyeccion. Si e prueba ta positivo, e persona infectá no mester presioná esun cu e ta proponé pa casa cuné pa sigui cu e relacion si e persona ei awor ta deseá pa terminá e relacion. En realidad, cualkier persona cu tabata enbolbí den un estilo di bida di hopi riesgo lo haci bon di someté boluntariamente na un test di sanger pa AIDS promé cu cuminsá un namoracion.
MIRANDO MAS AYA CU E DIA DI CASAMENTU
22, 23. (a) Con por perde un punto di bista balansá ora di prepará pa un casamentu? (b) Ki punto di bista balansá mester ser mantené ora ta considerá e dia di casamentu i e matrimonio?
22 Durante e último lunanan promé cu e matrimonio, boso tur dos probablemente lo ta hopi ocupá preparando p’e casamentu. Boso por aliviá hopi dje tension dor di ser moderá. Un casamentu elaborá por agradá famianan i e comunidad, pero lo e por laga esnan recien casá i nan famianan físicamente agotá i financieramente bashí. Algun pegamentu na custumbernan local ta razonabel, pero conformidad manera esclabo i kisas competitivo por tapa e nificacion dje ocasion i lo por horta boso dje goso cu boso lo mester tin. Aunke e sintimentunan di otronan mester ser considerá, e bruidegom ta principalmente responsabel pa dicidí kico lo sosodé n’e fiesta di casamentu.—Juan 2:9.
23 Corda cu bo casamentu ta dura djis un dia, pero bo matrimonio lo dura henter un bida. Evitá di concentrá muchu hopi riba e dia di casamentu. Mas bien, acudí na Jehova Dios pa guia, i planea adelantá pa un bida di ta casá. Anto lo bo a prepará bon pa un matrimonio exitoso.
a Esaki ta aplicabel den paisnan caminda salimentu cu hende di otro sexo ta ser considerá apropiado pa cristiannan.
b Asta den e congregacion cristian, lo por tin algun cu ta biba na rand, na moda di papia. En bes di ser sirbidornan di Dios di henter nan curason, kisas nan ta ser influenciá dor di actitudnan i conducta dje mundu.—Juan 17:16; Santiago 4:4.