Famía Cristian Ta Yuda Hende di Edad
“No tirámi afó den e tempo di behez; no bandonámi net ora mi poder ta fayando.”—SALMO 71:9.
“ENCUESTA ta indica cu casi seis di cada siete hende di edad (86%) cu ta abusá, ta haya maltrato for di nan mes famía,” segun The Wall Street Journal. E revista Modern Maturity a bisa: “Abuso di hende di edad ta solamente e [violencia di famía] di mas reciente pa sali na cla i ser publicá den curant dje nacion.” Sí, hende di edad di hopi cultura ta bira víctima di abuso i negligencia. Nos tempo berdaderamente ta un tempo ora hopi hende ta “malagradicido, desleal, sin cariño natural.”—2 Timoteo 3:1-3.
2 Sin embargo, esei no ta e manera cu hende di edad tabata ser tratá den Israel di antigua. E Ley a bisa: “Bo mester lanta ariba dilanti cabei blancu, i bo mester mustra consideracion pe persona di homber bieu, i bo mester ta den temor di bo Dios. Mi ta Jehova.” E buki di proverbio sabí ta consehános: “Scucha bo tata cu a causa bo nacimento, i no desprecia bo mama simplemente pa motibo cu el a bira bieu.” E ta manda: “Scucha, mi yiu, ne disiplina di bo tata, i no bandona e ley di bo mama.” E Ley di Moisés a siña respet i consideracion pa hende di edad di ambos sexo. Claramente, Jehova Dios ta onra hende di edad.—Levítico 19:32; Proverbio 1:8; 23:22.
Cuido di hende di edad den tempo bíblico
3 Nan tabatin cu mustra respet no solamente cu palabra sino també cu accion di consideracion. Josef a demonstra mashá compasion pa su tata di edad. Josef tabata kier pa Jacob haci e biahe for di Canán te na Egipto, un distancia di mas cu 300 km. P’sei Josef a manda pa Jacob “diez burricu hibando bon cosnan di Egipto i diez yewa di burricu hibando grano i pan i sostén pa su tata pe camina.” Ora cu Jacob e yega na Gosén, Josef a bai cerca dje i “a brazé mesora bez tras bez i a basha lágrima riba su nek bez tras bez.” Josef a demonstra un abundancia di cariño profundo pa su tata. Ki un relato inspirador di interés den hende di edad!—Génesis 45:23; 46:5, 29.
4 Un otro modelo bonita di bondad pa nos sigi, mustrando na hende di edad, ta Rut. Aunque e tabata hende gentil, el a keda den asociacion íntimo cu su suegra hudío di edad, Noëmi. Rut a bandona su mes pueblo i a corre e rísico di no haya un otro esposo. Ora Noëmi a urgié pa bolbe cerca su mes pueblo, Rut a contestá cu algun palabra di mas bonita den e Bijbel: “No pidími bandonábo, pa mi bolbe i no compañábo; pasobra unda bo ta bai, mi ta bai, i lo mi pasa anochi unda bo ta pasa anochi. Bo pueblo lo ser mi pueblo, i bo Dios lo ser mi Dios. Lo mi muri unda bo ta muri, nan lo derámi ei. Laga Jehova haci cu mi i aumenté si algun cos menos cu morto ta causa separacion entre ami i abo.” (Rut 1:16, 17) Rut també a manifesta calidad excelente ora el a keda dispuesto pa casa cu e anciano Boaz bao dje arreglo di casamento levirato.—Rut, capítulo 2 te 4.
5 Jesús també a pone ehempel den su tratamento cu hende. El a tene pacenshi, tabata compasivo, bondadoso, i refrescante. El a mustra interés personal den un homber pober cu tabata mancarón i no por a camna pa 38 aña, i Jesús a curé. Jesús a mustra consideracion pa biuda. (Lucas 7:11-15; Juan 5:1-9) Asta durante e agonía di su morto doloroso riba e staca di tormento, el a haci sigur cu su mama, cu posiblemente a pasa 50 aña di edad, lo ser cuidá. Jesús tabata un compañé refrescante pa tur hende, menos su enemigonan hipócrita. P’sei, e por a bisa: “Bini cerca mi, boso tur cu ta afaná i cargá, i lo mi refresca boso. Tuma mi yugo riba boso i siña di mi, pasobra mi ta di genio suave i humilde di curazón, i boso lo haya refrescamento pa boso alma.”—Mateo 9:36; 11:28, 29; Juan 19:25-27.
Ken ta merece consideracion?
6 Siendo cu Jehova Dios i su Yiu, Jesucristo, a pone ehempel asina excelente den e asunto di stimacion, ta solamente apropiado pa cristian dedica sigi nan ehempel. Nos tin cerca nos algun ruman cu a traha i a keda cargá pa hopi aña—ruman homber i muher cu a yega ne tempo final di nan bida. Kizás nan ta bo mayornan of abuelo i abuela. Nos ta consideránan di poco importancia? Nos ta trátanan manera mucha chikito? Of nos berdaderamente ta aprecia nan experencia i sabiduría extensivo? Ta cierto cu algun cu tin capricho i debilidad cu ta común den hende di edad por pone bo pacenshi na prueba. Pero, puntra bo mes, ‘Ora mi ta bira bieu, lo mi ta diferente?’
7 Tin un relato conmovedor di Medio Oriente tocante e compasion di un mucha muher pa cu hende di edad. Un abuela tabata yuda den e cushina i pa casualidad a laga un tayó cai i kibra. Su mes descuido a molestié; i su yiu a keda asta mas molestiá. Anto e yiu a yama su mes yiu muher i a mandé ne tienda pa cumpra pe abuela un tayó di palu cu no ta kibra. E mucha a bolbe cu dos tayó di palu. Su mama a puntra: “Pakico bo a cumpra dos tayó?” E nieta vacilando, a contestá: “Uno pa madushi i e otro pa mama ora mama ta bira bieu.” Sí, den e mundo aki nos tur ta enfrenta e prospecto di bira bieu. Nos no ta aprecia pa hende trátanos cu pacenshi i bondad?—Salmo 71:9.
8 Nunca lubida cu hopi ruman homber i muher di edad tin un registro largu tras di nan di actividad cristian fiel. Nan siguramente ta merece nos onor i consideracion, nos yudanza i animacion bondadoso. E homber sabí a bisa correctamente: “Cabei blancu ta un corona di boniteza ora e ta ser hayá den e camina di husticia.” I nos tin cu respeta tal cabei blancu, sea cu e ta di homber of muher. Algun ruman homber i muher di edad ta sirbi ainda como pionero fiel, i hopi homber ta sigi sirbi fielmente como anciano den un congregacion; algun ta haci trabao ehemplar como superintendente biahero.—Proverbio 16:31.
9 Pablo a conseha Timoteo: “No critica severamente homber di mas edad. Al contrario, rogué como tata, homber mas hoven como ruman, hende muher di mas edad como mama, hende muher mas hoven como ruman cu tur pureza.” (1 Timoteo 5:1, 2) Esnan cu recientemente a drenta den e congregacion cristian, saliendo for di un mundo cu ta sin respet, mester tuma na pecho e palabra di Pablo, cu ta fundá ariba amor. Hovenan, no imita actitud malu cu bo por mira na scol. No tuma na malu e conseho bondadoso di Testigo di mas edad. (1 Corintio 13:4-8; Hebreo 12:5, 6, 11) Sin embargo, ora hende di edad debí na fayo di salud of problema financiero tin mester di yudanza, ken tin e responsabilidad principal pa yúdanan?
E papel dje famía atendiendo na hende di edad
10 Den e congregacion cristian di promé, problema a presenta en cuanto cuido di biuda. Ken a satisface nan necesidad, segun cu apóstol Pablo a indica? “Onra biuda cu ta realmente biuda. Pero si algun biuda tin yiu of nieto, laga eseinan siña promé pa practica debocion piadosa den nan mes cas i sigi paga e debida recompensa na nan mayor i abuelonan, pasobra esei ta aceptabel den bista di Dios. Siguramente si un hende no ta percura pa esnan cu ta di dje mes, i specialmente pa esnan cu ta miembro di su famía, el a nenga e fe i ta pior cu hende sin fe.”—1 Timoteo 5:3, 4, 8.
11 Den tempo di necesidad, miembro íntimo di famía mester ta e proménan pa yuda hende di edad.a Dje manera ei, yiu grandi por demonstra nan aprecio pe añanan di amor, trabao, i cuido cu nan mayornan a duna. Tal bez esei no ta fácil. Ora hende ta bira mas bieu, nan naturalmente ta move mas poco poco, i algun asta ta bira incapacitá. Otronan por bira egoísta i exigente, kizás sin cu nan sa. Pero, ora nos tabata chikito, nos també no tabata egoísta i exigente? I nos mayornan no a bini na carreda pa yúdanos? Awor cosnan a cambia den nan behez. Pues, kico ta necesario? Compasion i pacenshi.—Compara cu 1 Tesalonicense 2:7, 8.
12 Apóstol Pablo a duna conseho práctico ora el a skirbi: “P’sei, como escogínan di Dios, santo i stimá, bisti boso cu e tierno cariño di compasion, bondad, humildad di mente, suavidad, i gran pacenshi. Sigi soporta otro i pordona otro libremente si algun tin motibo pa keha contra otro. Mescos cu Jehova a pordona boso libremente, boso haci també. Pero, además di tur e cosnan ei, bisti boso cu amor, pasobra esei ta un enlace perfecto di union.” Si nos mester demonstra tal clase di compasion i amor den e congregacion, cuanto mas tanto nos mester demonstra esei den e famía!—Colosense 3:12-14.
13 Tin bez cu no ta mayor of abuelonan so cu tin mester di tal clase di yudanza sino també ta otro pariente di edad. Algun hende di edad cu no tin yiu, a sirbi pa hopi aña den e sirbishi como misionero, den e ministerio biahero, i otro actividad di tempo completo. Pa henter nan bida nan berdaderamente a pone interés di Reino promé. (Mateo 6:33) Pues, no ta apropiado pa demonstra un spiritu di interés den nan? Siguramente nos tin un ehempel excelente den e manera cu e Sociedad Watch Tower ta cuida miembro di edad di Betel. Den oficina central di Betel di Brooklyn i den varios sucursal dje Sociedad, varios ruman homber i muher di edad ta recibi atencion diario for di miembro di famía entrená cu ta asigná na tal trabao. Nan ta keda contentu di atende na esnan di edad como si nan ta nan mes mayornan of abuelonan. Ne mesun tempo, nan ta siña hopi cos for di experencia di esnan di edad.—Proverbio 22:17.
E papel dje congregacion dunando cuido
14 Hopi país djawe ta paga pension di behez i també e gobierno ta duna cuido médico na hende di edad. Hende cristian por usa plenamente tal percuracion unda nan tin derecho di hayé. Sin embargo, den e promé siglo, no tabatin tal percuracion. P’sei, e congregacion cristian a dal paso positivo pa yuda biuda cu a falta yudanza. Pablo a manda: “Laga biuda ser poní riba e lista [pa recibi yudanza dje congregacion] cu a cumpli cu no menos cu sesenta aña, esposa di un solo esposo, cu tin testimonio duná di dje pa obra excelente, si el a cria yiu, si el a recibi hende straño, si el a laba pia dje santonan, si el a aliviá esnan den tribulacion, si el a sigi diligentemente tur bon obra.” Asina, Pablo a mustra cu e congregacion també tin cu hunga un papel yudando hende di edad. Hende muher cu inclinacion spiritual cu no tabatin yiu creyente, por a recibi tal yudanza.—1 Timoteo 5:9, 10.
15 Unda e gobierno ta yuda hende di edad, generalmente esei ta encerra yenamento di tanto formulario cu e por parce spantoso. Den caso asina ta apropiado pa superintendente di congregacion haci arreglo pa duna yudanza di manera cu hende di edad por solicita, cobra, of asta aumenta tal yudanza. Tin bez cu cambio di circunstancia por resulta den aumento dje pension. Pero, tin hopi otro cos práctico també cu superintendente por organiza pa atende na hende di edad. Kico nan por haci?
16 Demonstracion di hospitalidad ta un costumber cu a origina den tempo bíblico. Te ne dia djawe den hopi país di Medio Oriente, nan ta mustra hospitalidad na hende stranhero, por lo menos te ne punto di ofrece un cop’i te of cofi. No ta un sorpresa, anto, cu Pablo a skirbi: “Comparti cu e santonan conforme cu nan necesidad. Sigi e camina di hospitalidad.” (Romano 12:13) E palabra griego pa hospitalidad, phi·lo·xe·niʹa, ta nifica literalmente “amor (cariño of bondad) pa stranhero.” Si hende cristian mester ta hospitalario pa cu hende stranhero, cuanto mas tanto nan mester ta hospitalario pa cu esnan cu ta relacioná cu nan den e fe. Un invitacion pa come hopi bez ta representa un cambio placentero den e rutina di hende di edad. Si bo kier e boz di sabiduría i di experencia na bo reunimento social, inclui hende di edad.—Compara cu Lucas 14:12-14.
17 Tin hopi manera pa anima hende di edad. Si nos ta forma un grupo pa hiba na Salón di Reino of na asamblea, tin algun hende di edad cu lo aprecia un lift? No spera pa nan pidi. Ofrece di híbanan. Un otro yudanza práctico ta di ofrece di haci compras pa nan. Of, si nan por, nos por híbanan cu nos ora nos ta haci compras. Pero, haci sigur cu tin lugar unda nan por sosega i refrescánan si acaso esei ta necesario. Sin duda esei ta exigi pacenshi i bondad, pero e gratitud sincero di hende di edad por ta un recompensa grandi.—2 Corintio 1:11.
Un bonita bentaha pe congregacion
18 Ta ki un bendicion pa mira algun cabei blancu i shinishi (i també esnan sin cabei) den e congregacion! Esei kier men cu hunto cu e vitalidad i vigor di esnan mas hoven, nos tin algun sabiduría i experencia—un berdadero bentaha pa cualkier congregacion. Nan conocimento ta manera awa refrescante sacá for di poz. Ta manera Proverbio 18:4 ta bisa: “Palabra di boca di hende ta manera awa hundo. E poz di sabiduría ta manera brotamento di fontein.” Ta ki un animacion pa hende di edad sinti cu nan ta necesario i apreciá!—Compara cu Salmo 92:14.
19 Algun ruman den e sirbishi di tempo completo a sinti e necesidad di entrega nan privilegio i bai cas pa atende na mayornan enfermo di edad. Nan ta haci sacrificio pa esnan cu a haci sacrificio pa nan na antes. Un pareha, ex-misionero i cu ainda ta den e sirbishi di tempo completo, a bai cas pa atende na nan mayornan di edad. Nan a haci esei pa mas cu 20 aña. Cuater aña pasá e mama dje ruman homber tabatin cu ser poní den hospital particular. E homber ex-misionero cu a pasa 60 aña di edad caba ta bishita su mama di 93 aña di edad tur dia. El a splica: “Con mi por bandoné? E ta mi mama!” Den otro caso, e congregacion i ruman individual a bini i a ofrece di atende na hende di edad di manera cu nan yiu por permanece den nan asignacion. Tal amor sin egoísmo també ta merece mashá encomendacion. Cada situacion mester ta cuidá conciencialmente pasobra nos no por neglisha hende di edad. Mustra cu bo ta stima bo mayornan di edad.—Éxodo 20:12; Efesio 6:2, 3.
20 Realmente, nos rumanan homber i muher di edad ta un corona di boniteza pa un famía of congregacion. Jehova a bisa: “Mi ta e Mesun asta pa hende di behez; ami mes lo sigi soporta asta hende cu cabei blancu. Ami mes siguramente lo actua, pa mi mes por hiba i pa mi mes por soporta i percura escape.” Láganos demonstra e mesun pacenshi i atencion pa nos rumanan homber i muher di edad den e famía cristian.—Isaías 46:4; Proverbio 16:31.
[Footnotes]
a Pa sugerencia en detaye tocante loke miembro di famía por haci pa yuda hende di edad, mira The Watchtower di 1 di Juni di 1987, bladji 13-18.
Bo Ta Corda?
◻ Nos tin cua ehempel bíblico di atende na hende di edad?
◻ Con nos mester trata hende di edad?
◻ Con miembro di famía por atende na nan stimánan di edad?
◻ Kico e congregacion por haci pa yuda hende di edad?
◻ Pakico hende di edad ta un bendicion pa nos tur?
[Study Questions]
1. Con hende di edad ta ser tratá den hopi cultura?
2. Segun e Scritura Hebreo, con Jehova Dios ta considera hende di edad?
3. Con Josef a mustra compasion pa su tata di edad?
4. Pakico Rut ta un ehempel excelente pa sigi?
5. Jesús a demonstra cua calidad tratando cu hende di edad?
6. (a) Ken ta merece cuido special? (b) Cua pregunta nos por haci nos mes?
7. Kico ta ilustra e necesidad di tene compasion pa hende di edad?
8, 9. (a) Con nos mester trata hende di edad cu ta hunto cu nos? (b) Kico algun di esnan cu recientemente a bira cristian tin cu corda?
10, 11. (a) Segun e Bijbel, ken mester hiba e delantera atendiendo na hende di edad? (b) Pakico no ta semper fácil pa atende na hende di edad?
12. Cua calidad ta necesario pa atende na hende di edad—i na tur otro hende den e congregacion cristian?
13. Ken por tin mester di yudanza, además di mayor of abuelonan di edad?
14. Cua percuracion a wordu hací pa hende di edad den e congregacion cristian di promé?
15. Pakico yudanza por ta necesario pa obtene yudanza di gobierno?
16, 17. Di ki diferente manera nos por mustra hospitalidad na hende di edad den e congregacion?
18. Pakico hende di edad ta un bendicion pe congregacion?
19. Con algun ruman a haci sacrificio pa nan mayornan di edad?
20. Cua ehempel Jehova Dios ta dúnanos atendiendo na hende di edad?
[Picture on page 23]
Rut a mustra bondad i respet pe anciana Noëmi
[Picture on page 24]
Hende di edad ta miembro balioso dje congregacion