Kico Ta Dios Su Proposito Pa Humanidad?
1-4. (a) Kico tabata Dios su propósito original pa humanidad? (b) Pakico hende a resultá di ta desobediente? (Mira cuadro, página 13.
1-3. Con algun hende a trata na resolvé e cuestion di pakico ta existí sufrimentu?E PROMESA di un mundu sin guera manera Isaías 2:2-4 i Miqueas 4:1-4 ta revelá, no solamente ta percurá nos cu un speransa bon-fundá p’e futuro cercano sino tambe ta conta nos algu masha importante tocante nos Creador. E ta un Dios di propósito. E profecia na Isaías capítulo 2 realmente ta parti di un seri largu di profecianan cu ta core for dje promé página di Bijbel te n’e último, haciendo cla na nos con Dios lo hiba su propósito original na realisacion.
2 Ora Dios a crea e promé pareha humano, el a bisa nan claramente loke tabata su propósito pa nan. Na Génesis capítulo 1, versículo 28, nos ta lesa: “Dios a bendicioná nan i Dios a bisa nan, ‘Sea fértil i aumentá, yena e tera i domin’é; i manda riba e piscánan di laman, e paranan di cielu i tur e cosnan bibiente cu ta lastra riba tera.’” Ora nos relacioná e mandamentu ei cu loke ta ser declará den e siguiente capítulo di Génesis—“E SEÑOR Dios a tuma e homber i a pon’é den e hardin di Eden, pa cultiv’é i cuid’é”—ta bira claro cu Dios su intencion p’e pareha original, huntu cu nan desendencia, tabata pa extendé Paradijs fuera dje límitenan dje hardin di Eden, cu tempu pa enbolbé henter e globo terenal.a—Génesis 2:15.
3 Cuantu tempu nan lo por a disfrutá di nan cas den paradijs? E Scritura ta implicá cu hende tabata creá pa biba pa semper riba tera. Morto pa humanidad lo a bini solamente si nan a desobedecé nan Creador, manera a ser declará na Génesis capítulo 2, versículo 16 i 17: “E SEÑOR Dios a manda e homber bisando, ‘Di tur palu dje hardin bo ta liber pa come; pero encuanto e palu di conocementu di bon i malu, bo no mester come di dje; pasobra asina bo come di dje, lo bo muri.’” Razonablemente, anto, obedencia continuo lo a resultá den bida continuo, bida eterno, den e condicionnan aki di paradijs.—Salmo 37:29; Proverbio 2:21, 22.
4 Sin embargo, un angel, cu despues ta ser referí na dje como Satanas (nificando “Adversario”), a influenciá e promé pareha ei pa malusá nan boluntad liber scogiendo pa desobedecé Dios. (Job 1:6-12; compará cu Deuteronomio 30:19, 20.) Creando e ilusion cu un colebra tabata papia, e angel rebelde aki a bisa Eva i, mediante Eva, Adam, cu nan lo a bira mas sabí i nan bida lo a bira mas completo dor di no someté na Dios como e Máximo Autoridad.b (Génesis 3:1-19) Debí na nan rebelion abierto, nan a ser condená na morto. Esei a nificá cu Dios su propósito pa humanidad a ser frustrá of a fracasá? No, mas bien, esei a nificá cu lo mester a usa un otro medio pa cumpli cu Dios su propósito original di un tera paradísico yená cu hende obediente disfrutando di bida eterno. Con esaki lo a sosodé?
Un Simia Primintí
5, 6. (a) Kico Dios a primintí como un solucion p’e problemanan riba tera causá dor dje rebelion di Satanas? (b) Kico Dios a primintí Abraham?
4, 5. Cua ta algun creencia cu ta calumniá Dios?5 Pronunciando huicio riba esnan enbolbé den rebelion contra su autoridad, Jehova Dios a declará cu lo el a lanta un “simia,” of “desendencia,” cu lo a deshací dje daño causá dor dje instigador dje rebelion. Den términonan simbólico, Dios a papia dje colebra, representando Satanas, como siendo di dal, of plechá, den cabes dor dje Simia aki, asina poniendo un fin na Satanas su existencia i rebelion. Atraves dje añanan e versículo aki den Génesis a ser interpretá den maneranan variá i contradictorio. Pero siendo cu e palabra “simia” ta ser usá den hopi profecia, otro promesanan relacioná ta revelá loke e ta nificá.—Génesis 3:15.
6 E palabra “simia” hopi bes ta ser relacioná cu e desaroyo di Dios su propósito pa humanidad den su totalidad. Manera ta registrá na Génesis 22:18, e fiel hebreo Abraham a haña e promesa aki di Dios: “Tur e nacionnan dje tera lo bendicioná nan mes dor di bo desendencia [simia, JP], pasobra bo a obedecé Mi mandamentu.” (Letra cursivo ta di nos.) Dios a mustra interes special den Abraham como un homber cu a busk’E den berdad. Sin embargo, aunke Dios a recompensá Abraham directamente, e texto aki ta mustra claramente cu Dios su interes no tabata den Abraham so, ni exclusivamente den su desendencia carnal. Dios tabata tene mashá na mente su propósito original di un tera paradísico pa tur humanidad, “tur e nacionnan.” Awor e tabata revelá na Abraham cu como resultado di su fieldad, lo e tabatin e privilegio di producí e “simia” dor di cua tur e nacionnan lo bendicioná nan mes.
7, 8. Con e Simia primintí aki a bira enlasá cu e concepto di reino i e Mesías?
7, 8. Cua cuestionnan a ser lantá trempan den historia di humanidad?7 Abraham tabata e tata di hopi nacion grandi. (Génesis 17:4, 5) Pero Jehova Dios a revelá claramente mediante cua dje liñanan di desendencia aki e Simia primintí lo a bini, treciendo bendicionnan na tur humanidad. (Génesis 17:17, 21) Tantu Abraham su yu Isaac como su nieto Jacob a ser mencioná como perteneciendo n’e liña cu lo a producí e “simia.” Un dje nacionnan cu a spruit for di Abraham tabata e nacion di Israel, consistiendo dje 12 tribunan cu a bini for dje yunan di Jacob, Abraham su nieto. Tabata den e nacion aki cu e “simia” primintí lo a aparecé finalmente.—Génesis 26:1, 4; 28:10, 13-15, JP.
8 Profecia despues a revelá cu un simia special, of gobernante, lo a bini specíficamente via e tribu di Huda. Génesis 49:10 ta declará: “E bara lo no separá for di Huda, ni un dunador di ley for di entre su pianan, te ora cu Shiloh bini; i di dje e obedencia di pueblonan lo ta.”3 E comentarista di Bijbel Rashi ta declará cu e frase “te ora cu Shiloh bini” ta nificá “te ora cu e Rey Mesías lo bini, di ken e reino lo ta.”4 Mescos cu Rashi, hopi comentarista di Bijbel a comprondé cu e profecia aki tin nificacion Mesiánico.
9. (a) Kico Dios a primintí Rey David encuanto e Simia? (b) Con e promesa na Génesis 49:10 ta relacioná cu esun na Salmo 72:7, 8?
9-11. Pakico Dios a permití sufrimentu pa asina tantu tempu?9 Dios a primintí e promé gobernante dje liña di Huda, Rey David: “Bo cas i . . . bo trono lo ser establecí pa semper.” (2 Samuel 7:16) Mas aleu Dios a primintí: “Lo Mi establecé bo simia despues di bo, . . . i lo Mi establecé su reino. Lo e edificá un cas pa Mi i lo Mi establecé su trono pa semper.” (1 Crónica 17:11, 12, JP) David su yu i sucesor, Rey Salomon, en ber dad a edificá Jehova su cas, of tempel, pero ta bisto cu e no a goberná pa semper. Sin embargo, un simia di David lo ta e mesun “Shiloh,” of Mesías, profetisá na Génesis 49:10. (JP) Papiando proféticamente tocante esun ei, Rey David a skirbi: “Den su dianan laga e hustu florecé, i abundancia di pas, te cu luna no tei mas. Laga cu e tin dominio tambe di laman pa laman i for dje Riu te na fin dje tera.”—Salmo 72:7, 8, JP.
10. Kico lo a ser lográ dor dje Simia primintí na Génesis 3:15 i con esaki ta di acuerdo cu e promesa duná na Abraham?
9-11. Pakico Dios a permití sufrimentu pa asina tantu tempu?10 Si nos sigui e revelacion gradual atraves di profecia, nos ta yega na comprondé cu e bendicionnan primintí na Abraham—“den bo simia tur e nacionnan dje tera lo ser bendicioná”—en realidad lo ser cumplí mediante e mesun Gobernante for dje liña di David. (Génesis 22:18, JP) Den e manera aki e profecianan tocante e Simia ta uni cu e speransa dje nacion hudiu den e Mesías, durante ken su gobernacion e tera lo tin pas total. En realidad, e ta e “simia” mencioná na Génesis 3:15 cu lo a pone un fin n’e rebelion original contra Dios su soberania i deshací dje daño cu a resultá. (Salmo 2:5, 8, 9) Otro preguntanan i informacion tocante e Mesías primintí ta ser tratá na página 24-31. Pero awor laga nos considerá Dios su trato mas aleu cu desendencia di Abraham.
Propósito dje Pacto di Ley
11-13. Con e pacto di Ley a beneficiá e nacion i lo e mester a dura pa semper?
9-11. Pakico Dios a permití sufrimentu pa asina tantu tempu?11 E israelitanan a bira un nacion un par di cien aña despues di Abraham su tempu. Dios a libra e desendientenan aki for di cautiverio den Egipto i bou di liderato di Moises, un otro homber di fe cu El a scoge, Dios a cera un pacto special, of acuerdo cu nan. (Exodo 19:5, 6; Deuteronomio 5:2, 3) E pacto di Ley aki a duna e nacion direccion claro encuanto con Dios a deseá di ser adorá. E Ley a organisá nan como un nacion pa tal adoracion.
12 Kisas nos a nota cu for di cuminsamentu e pacto aki tabata condicional. Promé cu Dios a revelá n’e nacion di Israel e Dies Mandamentunan i henter e pacto di cua esaki tabata un parti, el a informá nan: “Awor bon, si boso lo obedecé Mi fielmente i warda Mi pacto, boso lo ser Mi posesion precioso entre tur e pueblonan. En berdad, tur e tera ta di Mi, pero boso lo ta pa Mi un reino di sacerdote i un nacion santu.” (Exodo 19:5, 6) Pa Dios a sigui usa nan como un posesion precioso, nan mester a obedec’é fielmente. Esakinan tabata e condicionnan dje pacto.
13 E recompensa primintí pa nan fieldad—esta cu nan lo sirbi como un reino di sacerdote—ta revelá cu e pacto di Ley no tabata un fin riba su mes, mas bien, un paso transitorio den direccion di cualificá pa un sacerdocio cu lo a yuda otro nacionnan pa yega na conocé e Dios berdadero. Desde principio Dios su propósito tabata cu tur humanidad, i no solamente e pueblo di un solo nacion, mester a bendicioná nan mes.—Génesis 22:18.
14. Cua otro beneficionan a resultá for dje pacto di Ley?
14 Siendo cu e pacto di Ley no tabata un fin riba su mes, kico tabata su propósito? Inekibocablemente e Ley a exponé i a denunciá tur conceptonan religioso falsu cu hende a cuminsá desaroyá independientemente desde e tempu dje rebelion den e hardin di Eden. (Deuteronomio 18:9-13) E Ley tambe a protegá e nacion di Israel for dje prácticanan i adoracion repugnante dje nacionnan rondó di nan dor di minimisá tur contacto cu e nacionnan ei. (Deuteronomio 7:1-6) Tanten cu Israel a tene n’e Ley ei, nan lo a ser preservá den un condicion religioso puro, den cua nan eventualmente lo por a tantu identificá como yama e Simia primintí, of Mesías, bon biní.
15, 16. Cua lesnan spiritual importante incorporá den e pacto di Ley tambe ta señalá na su naturalesa temporal?
15 E pacto di Ley tambe a enfatisá e necesidad pa compensacion, incorporando un sistema bon-definí di sacrificionan cu tabata un parti integral di adoracion hudiu. (Levítico 1:1-17; 3:1-17; 16:1-34; Número 15:22-29) For di tempu dje rebelion di Adam i Eva, humanidad a perde e perfeccion cu lo por a capacitá nan pa biba eternamente den salú perfecto. (Génesis 2:17) Como resultado dje promé picá, Adam i Eva su desendencia (tur a nace despues dje rebelion) a heredá imperfeccion i e tendencia natural pa peca. (Génesis 8:21; Salmo 51:7 [51:5, NW]; Eclesiastés 7:20) Imperfeccion a hiba na malesa, behes i morto i tambe na crea un barera entre hende i Dios. (1 Rey 8:46; compará cu Lamentacion 3:44.) Tabatin mester di algun base pa deshací dje daño aki i tambe pa vence i producí compensacion pa hende su estado imperfecto. Hende di fe semper tabata sumamente conciente dje necesidad ei.—Job 1:4, 5; Salmo 32:1-5.
16 E pacto di Ley a enfatisá cu Dios tin normanan legal cu mester cumpli cuné. Tambe el a percurá e base pa comprondé con Dios su normanan di husticia lo a ser satisfacé plenamente.c E percuracion di sacrificio den e pacto di Ley nunca por a restorá Dios su propósito original pa humanidad, siendo cu nan efecto tabata temporal, resaltando e condicion di picá pero no kitand’e of previniend’e. Pues anto, e Ley tabata un paso transitorio pa yuda e nacion di adoradornan organisá aki comprondé n’e tempu apropiado con pa identificá e Simia i con e Simia ei lo a deshací dje daño causá dor di picá di Adam. Unda e Tora a indicá esaki?
Promesa di Un Profeta Manera Moises
17, 18. Kico e promesa di Dios na Deuteronomio 18:15, 18, 19 pa lanta un profeta, a nificá?
17 Na Deuteronomio capítulo 18, versículo 15, Moises a bisa e nacion di Israel: “E SEÑOR boso Dios lo lanta pa boso un profeta for di entre boso mes pueblo, manera mi mes; na dje boso lo haci caso.” Den e mesun capítulo, na versículo 18 i 19, Jehova a papia cu Moises, esun cu El a nombra como mediador entre e mes i Su pueblo, bisando: “Lo Mi lanta un profeta pa nan for di meimei di nan mes pueblo, manera bo mes: Lo Mi pone Mi palabranan den su boca i lo e papia cu nan tur loke Mi a mand’é; i si cualkier persona keda sin haci caso dje palabranan cu e ta papia den Mi nomber, Mi mes lo yam’é pa duna cuenta.” Con mester comprondé e profecia aki?
18 E profeta mencioná aki claramente ta un individuo specífico i special. E contexto ta haci claro cu esaki no ta simplemente un principio general encuanto Dios su intencion pa sigui lanta profetanan p’e nacion, manera algun persona a suponé. E palabra hebreo pa profeta (na·viʼʹ) ta den singular, comparand’é cu Moi ses, kende tabata único den historia dje nacion. Ademas, e palabranan di conclusion den e mesun buki di Deuteronomio ta declará: “Nunca mas a lanta den Israel un profeta manera Moises—kende SEÑOR a scoge specialmente, cara cara.” (Deuteronomio 34:10-12) Esun cu a registrá e palabranan aki muy probablemente tabata Hosué, e yu di Nun, kende mes tabata un gran lider i profeta nombrá dor di Dios. Pero for di su mes expresion, no tin ningun duda cu e no a mira den su mes un cumplimentu dje palabranan di Moises tocante un profeta manera Moises. Pues, kico Dios tabata kier men ora el a primintí di lanta un profeta manera Moises ? Con Moises tabata?
Un Pacto Nobo Profetisá
19. (a) Den ki sentido Moises tabata único? (b) Un profeta manera Moises lo mester a sirbi como kico mas?
19 Moises tabata un gran lider; e tabata un legislador, un profeta, un hacidor di milager, un maestro i un huez. Tambe e tabata un mediador, e único profeta cu a intermediá un pacto entre Dios i hende (den e caso aki, e nacion di Israel). Un profeta di berdad mescos cuné lo tabatin cu haci algu similar. Esaki ta nificá cu Dios tabatin intencion p’e pacto di Ley ser reemplasá dor di un otro pacto? Sí, ta asina. Mediante e profeta Jeremías, Dios claramente a declará su intencion pa cera un pacto nobo. Un pacto nobo lo a rekerí un mediador nobo. Solamente un persona manera Moises lo por cumpli cu e rekisitonan pa un asignacion asina. Si nos examiná loke e pacto nobo ta enbolbé, nos por comprondé mihor e rol dje mediador.
20, 21. (a) Kico a ser primintí na Jeremías 31:31-34? (b) Kico tabata e propósito declará dje pacto nobo? (c) Como resultado, kico lo a pasa cu e pacto di Ley?
20 Tabata rond di 900 aña despues di Moises cu Jeremías a transmití n’e nacion di Israel e palabranan di Dios: “Mira, ta bini un tempu—SEÑOR ta declará—ora lo mi cera un pacto nobo cu e Cas di Israel i e Cas di Huda. Lo e no ta manera e pacto cu mi a cera cu nan tatanan, ora mi a tuma nan na man i a saca nan for dje tera di Egipto, un pacto cu nan a kibra, . . . —SEÑOR ta declará. Pero asina ’ki ta e pacto cu lo mi cera cu e Cas di Israel despues dje dianan aki . . . Lo mi pordoná nan maldadnan i lo no corda nan picánan mas.”d—Jeremías 31:31-34.
21 Si e profeta manera Moises mester a sirbi como un mediador nobo di un pacto nobo, e ora ei ta bira claro tambe cu tur e detayenan specífico di adoracion rekerí bou dje Ley di Moises lo tabata na vigor no permanentemente sino mas bien solamente te ora e pacto nobo lo a ser establecí. Siguramente, ora Dios lo a percurá un base pa ‘pordoná nan maldadnan i no corda nan picánan mas,’ lo no tabatin mester mas di henter e sistema di sacrificio percurá dor dje areglo di tempel, locual a trece solamente pordon temporal. Cu establecimentu dje pacto nobo, aspectonan ceremonial dje pacto di Ley, tal como wardamentu di sabat i dianan santu, tampoco lo tabatin e mesun nificacion mas. Na su debido tempu, Dios siguramente lo a revelá loke lo a ser rekerí di esnan den e areglo dje pacto nobo primintí ei.—Amós 3:7.
Bendicionnan pa Tur Nacion
22, 23. (a) Kico tabata e propósito dje pacto nobo encuanto e nacionnan? (b) Con otro profecianan ta mustra kico tabata Dios su propósito pa tur nacion?
22 Comprondiendo cu e profeta manera Moises i e Simia di Abraham ta mesun persona ta yuda nos mira un otro aspecto masha importante dje pacto nobo; lo e ta e medio legal mediante cua hende di tur nacion lo por adorá e Dios berdadero. Ya cu Génesis 22:18 ta bisa cu ta mediante di e “simia” (JP) aki cu “tur e nacionnan dje tera lo bendicioná nan mes,” ta keda claro cu na un dado momento den historia humano, Dios lo no trata mas exclusivamente cu solamente un nacion, e desendencia di Abraham. Despues cu e nacion di Israel a sirbi den e papel vital aki di percurá e Simia primintí aki i despues dje establecimentu di un pacto nobo, e adoracion dje Dios berdadero lo ser habrí pa hende di tur nacion i rasa.
23 Siguramente ningun persona lo por cuestioná razonablemente Dios su imparcialidad permitiendo hende sincero di tur nacion i rasa ador’é. Esaki tabata Dios su intencion for di principio i tin hopi profecia den Bijbel cu ta confirmá e echo cu hende di tur nacion lo a bendicioná nan mes mediante e simia di Abraham. (Zacarías 8:20-23) Un ehempel por ser hañá na Sofonías capítulo 3, versículo 9, unda Dios ta declará: “Pasobra n’e tempu ei lo mi haci e pueblo puro di papiá, di manera cu tur ta invocá SEÑOR pa nomber i ta sirbi’E di comun acuerdo.” E profecia mes di Isaías capítulo 2 mencioná na principio dje foyeto aki ta resaltá e aspecto unificador aki di Dios su adoracion, cu hende di hopi nacion acudiendo pa sirbi’é den berdad, siñando e camindanan di pas; tambe e ta resaltá na ki tempu esaki lo a sosodé: “Esei lo sosodé na fin dje dianan.” (Isaías 2:2, JP) Kico e expresion aki “fin dje dianan,” kier men?
24. (a) Kico e expresion “fin dje dianan” ta nificá? (b) Kico ta ser describí na Ezekiel capítulo 38 i 39?
24 E Scritura bes tras bes ta papia dje dia ora Dios lo trece tur e nacionnan den huicio. (Isaías 34:2, 8; Jeremías 25:31-35; Joël 4:2 [3:2, NW], Habacuc 3:12; Sofonías 1:18; 3:8) Desde e rechaso di Dios su soberania den e hardin di Eden, humanidad su fracaso pa goberná su mes exitosamente a bira mas i mas evidente. Gobiernunan di hende tabata un fracaso total, causando sufrimentu incontabel. Si permití nan continuá pa mas tempu den e era aki di armanan nuclear i contaminacion mundial di medio ambiente, hende lo por destruí nan mes i nan cas terenal. P’esei, Dios, usando su Mesías nombrá, e Simia, lo intervení. (Salmo 2:1-11; 110:1-6) E profeta Ezekiel a premirá e bataya final di Dios contra gobiernunan di hende. Den capítulo 38 i 39 di su buki, e ta describí Dios su guera contra “Gog dje tera di Magog.” (Ezekiel 38:2) Esaki ta ser reconocé ampliamente como un profecia dje último dianan. Un studio cuidadoso dje Scritura ta revelá cu aki “Gog” ta un nomber simbólico p’e mesun spiritu rebelde ei, Satanas, kende a hiba Adam i Eva den un curso di desobedencia na Dios. E derota dje spiritu ei huntu cu su forsanan, enemigunan di Dios di hopi tempu, realmente ta e parti inicial di cumplimentu dje promesa original cu e “simia,” papiando simbólicamente, lo a machicá fatalmente e “colebra,” Satanas, den cabes.—Génesis 3:15, JP.
25. Kico a ser profetisá pa sosodé despues di destruccion dje forsanan di Satanas?
25 Despues di destruccion dje forsanan di Satanas, e condicionnan original di paradijs den Eden lo ser restorá. Pero e biaha aki, bou di areglo dje pacto nobo, humanidad lo ta obediente na Dios. (Isaías 11:1-9; 35:1-10) No solamente picánan lo ser pordoná pero humanidad lo ser completamente restorá na perfeccion. (Isaías 26:9) Como resultado nan lo ser duná bida eterno. (Salmo 37:29; Isaías 25:8) N’e tempu ei asta esnan morto, tantu esnan cu a muri fiel na Dios como e biyones di hende cu nunca tabatin un pleno oportunidad di siña tocante Dios den berdad, lo ser restorá na bida—resucitá! (Daniel 12:2, 12 [12:2, 13, NW, JP]; Isaías 26:19) Un speransa asina maraviyoso no ta hala nos mas cerca e Dios cu a forma tur e cosnan ei?
26. Kico e binimentu dje profeta manera Moises ta rekerí di nos?
26 Esakinan ta djis un par dje bendicionnan pa hende di tur nacion kendenan ta yega na identificá i scucha n’e bos dje profeta manera Moises, e Simia cu lo goberná riba e trono di David “te cu luna no tei mas,” nificando pa semper. (Salmo 72:7) Encuanto e profeta aki manera Moises, Deuteronomio 18:19 ta bisa tambe: “Si cualkier persona keda sin haci caso dje palabranan cu e ta papia den Mi nomber, Mi mes lo yam’é pa duna cuenta.” Lo bo tuma e tempu, lo bo haci e esfuerso necesario, pa identificá e Profeta aki manera Moises, e Mesías aki, asina siñando tur loke Dios ta rekerí? Abo personalmente lo yega na conocé e Dios berdadero?
[Nota]
a E relato den e buki di Génesis describiendo e hardin di Eden no ta un comparacion, mas bien Eden tabata un localidad real cu tabata bastante extenso. E texto ta señalá na un localidad nort dje yanuranan di Mesopotamia, e fuente dje riu Eufrátes i Tígris. (Génesis 2:7-14) E mester a sirbi como un modelo, segun cua hende por a diseñá i cultivá e resto dje tera.
b Pa un comprondementu mas profundo dje implicacionnan dje rebelion aki, mira e cuadro, página 16-17.
c E precedente legal codificá dor di Moises refiriendo n’e sistema di paga pa infraccionnan dje Ley—“bida pa bida, wowo pa wowo, djente pa djente”—ta reflehá e principio guiador cu Dios mes ta aplicá den resolvé e cuestion di salbacion di hende. (Deuteronomio 19:21) Un homber perfecto, Adam, tabata responsabel p’e condenacion dje rasa humano, pues tabatin mester di un otro homber perfecto pa compensá p’e pérdida aki dor di entregá su bida. Pues asina su morto perfectamente lo a compensá pa Adam su picá i dje consecuencianan pa humanidad. Solamente e binimentu dje “simia” primintí, kende su bida lo a ser ofrecé como un rescate legal, lo por a producí plenamente tal liberacion. (Génesis 3:15, JP) Pa un consideracion mas completo dje aspecto aki dje Simia den e propósito di Dios, mira página 28-9, §17 te 20.
d Un splicacion básico dor di hudaismo moderno ta cu Jeremías simplemente tabata profetisá di un renobamentu of reafirmacion dje pacto di Ley cu Israel, manera a sosodé despues di nan bolbementu for di exilio na Babilonia na 537 P.E.C. (Esdras 10:1-14) Pero atrobe e profecia mes ta rechasá un splicacion asina. Dios a declará claramente cu esaki lo ta un “pacto nobo,” no simplemente un pacto renobá. Mas aleu, e ta enfatisá cu esun aki no ta manera e pacto cu el a cera ora el a saca nan for di esclabitud egipcio. Algun hende a bisa cu e tabata “nobo” den e sentido cu awor nan lo a warda e mesun pacto fielmente, pero historia ta mustra lo contrario. En realidad, nan falta di fieldad a hiba na destruccion dje segundo tempel.—Deuteronomio 18:19; 28:45-48.
5, 6. (a) Kico Dios a primintí como un solucion p’e problemanan riba tera causá dor dje rebelion di Satanas? (b) Kico Dios a primintí Abraham?
7, 8. Con e Simia primintí aki a bira enlasá cu e concepto di reino i e Mesías?
9. (a) Kico Dios a primintí Rey David encuanto e Simia? (b) Con e promesa na Génesis 49:10 ta relacioná cu esun na Salmo 72:7, 8?
10. Kico lo a ser lográ dor dje Simia primintí na Génesis 3:15 i con esaki ta di acuerdo cu e promesa duná na Abraham?
11-13. Con e pacto di Ley a beneficiá e nacion i lo e mester a dura pa semper?
14. Cua otro beneficionan a resultá for dje pacto di Ley?
15, 16. Cua lesnan spiritual importante incorporá den e pacto di Ley tambe ta señalá na su naturalesa temporal?
17, 18. Kico e promesa di Dios na Deuteronomio 18:15, 18, 19 pa lanta un profeta, a nificá?
19. (a) Den ki sentido Moises tabata único? (b) Un profeta manera Moises lo mester a sirbi como kico mas?
20, 21. (a) Kico a ser primintí na Jeremías 31:31-34? (b) Kico tabata e propósito declará dje pacto nobo? (c) Como resultado, kico lo a pasa cu e pacto di Ley?
22, 23. (a) Kico tabata e propósito dje pacto nobo encuanto e nacionnan? (b) Con otro profecianan ta mustra kico tabata Dios su propósito pa tur nacion?
24. (a) Kico e expresion “fin dje dianan” ta nificá? (b) Kico ta ser describí na Ezekiel capítulo 38 i 39?
25. Kico a ser profetisá pa sosodé despues di destruccion dje forsanan di Satanas?
26. Kico e binimentu dje profeta manera Moises ta rekerí di nos?
Pakico Dios a rekerí sacrificio como parti dje pacto di Ley?
[Kuadro na página 13]
KEN TA SATANAS?
BIJBEL ta papia di Satanas, no como “e inclinacion malbado” den hende, sino mas bien como un criatura spiritual invisibel, un angel. (Job 1:6) Como un dje angelnan, of yunan di Dios, el a ser creá perfecto, pero despues el a haci su mes e promé rebelde, of adversario, contra Dios. (Deuteronomio 32:4; compará cu Ezekiel 28:12-17.) Como parti di su rebelion contra Dios su soberania, e ta acusá hende di ta infiel, actuando solamente debí na interes propio. Tuma nota di algun dje scrituranan cu abiertamente ta exponé Satanas su intentonan sutil pa dirigí hende den un curso di desobedencia i di mal conducta:
1. Job 1:6-12; 2:1-7
2. 1 Crónica 21:1
[Kuadro/Plachi na página 16, 17]
PAKICO DIOS TA PERMITI MALDAD?
NA DADO momento den bo bida, kisas bo a puntra: ‘Si Dios ta existí, pakico e ta permití sufrimentu?’ of ‘Si Dios ta permití sufrimentu, pakico pa tantu tempu asina?’ Preguntanan dje clase aki ta difícil pa resolvé, specialmente si nan ta relacioná cu e Holocausto, cua kisas mas cu cualkier otro suceso singular, a bira e símbolo máximo di sufrimentu humano. Den nan esfuerso pa haña un splicacion, algun hende ta nenga e existencia di Dios, mientras cu otro hende ta nenga e existencia di maldad. Tal conclusionnan ta realístico? Ta existí un contesta satisfactorio?
2 Algun hende ta pretendé cu no mester haci e clase di preguntanan aki mes. Sin embargo, profetanan fiel, tal como Habacuc, no a sinti cu tabata inapropiado pa haci tal pregunta. Habacuc a puntra Dios: “Cuantu tempu mas, O SEÑOR, lo mi sclama i Bo no ta scucha, lo mi grita na Bo, ‘Violencia!’ i Bo no ta salba? Pakico Bo ta lagá mi wak maldad pakico Bo ta wak loke ta robes?”—Habacuc 1:2, 3.
3 Desafortunadamente, tin esnan cu no por aceptá ningun contesta, sin importá cu e ta corecto of robes. Sucesonan cruel i hende su brutalidad a impedí nan capacidad pa un análisis imparcial. Pues e persona cu ta buscando un contesta mester evaluá onradamente su mes disposicion i tambe e razonabilidad dje splicacion duná.
Poniend’e Culpa Caminda E Mester Ta
4 Dios no ta, i nunca tabata, partidario di hende su crímennan. Sin embargo, cierto siñansanan religioso ta transmití e idea ei, haciendo e asuntu asta mas complicá. Por ehempel, creencianan afirmando cu e mundu aki ta un campo di prueba pa un futuro bida i cu mediante morto Dios “ta tuma” sernan kerí, asta muchanan chikitu, ta laga parce cu Dios ta personalmente responsabel pa accidente, crímen i desasternan. Por bisa mescos encuanto e doctrina di predestinacion i destino. Tambe tin hende cu ta trata na splica e Holocausto den términonan di ‘castigu divino debí n’e mundanidad dje hudiunan europeo’ of como ‘Dios su manera di laga e mundu realisá e necesidad di un Estado Hudiu.’ Hopi hende ta haña tal racionalisacion no solamente inaceptabel sino tambe ofensivo.
5 Tal creencianan no ta calumniá Dios? No ta hende, mas bien cu Dios, cu ta responsabel pa tur e inhusticianan cometé atraves dje siglonan? (Eclesiastés 8:9) Ta manera e historiador Arnold Toynbee a declará: “Sernan humano ta único cu ta capas di ser malbado, pasobra nan ta único cu ta conciente di loke nan ta haciendo i cu deliberadamente ta scoge pa alternativanan.”e Pues hende su maluso di su mes boluntad liber a resultá den sufrimentu incalculabel. Wel pakico Dios no a crea hende di tal manera cu e no por a perhudicá su próhimo?
6 Hende tabata creá den Dios su “imágen” i cu e don di boluntad liber. (Génesis 1:26) Si esei no tabata e caso, hende lo no por a experenciá e satisfaccion i goso cu ta bini di haci cos bon pa otro hende spontáneamente. Concenshi lo no tabatin ningun nificacion i hende su existencia lo tabata igual cu esun di formanan inferior di bida. Boluntad liber ta un bendicion pa hende i ta haci’é humano, en bes di un robot. Pero boluntad liber ta implicá libertad di scoge, incluyendo un scogementu robes of perhudicial. Sin embargo, aceptando e echo cu Dios no ta responsabel pa maldad no ta contestá e preguntanan: Pakico e ta permiti’é? i Pakico e no a pone un fin mesora na sufrimentu?
Con Dios Por A Permiti’é?
7 Pakico maldad ta existí ora tin un poder capas pa par’é? Bijbel su contesta n’e pregunta aki ta ser hañá principalmente den e relato encuanto e promé homber i muher, Adam i Eva. Capítulo 2 i 3 di Génesis ta relatá cu nan a scoge pa desobedecé Dios dor di come for di “e palu di conocementu di bon i malu.” Cuestionnan importante a ser lantá dor di nan desobedencia. Esun cu a instigá nan pa rebelá (mira cuadro, página 13) a haci asina dor di bisa: “Boso lo no muri,” pues poniendo na duda cu Dios ta papia berdad, siendo cu Dios claramente a declará cu desobedencia lo ser castigá cu morto. (Génesis 2:17; 3:4) E tentador a sigui dor di bisa: “Dios sa cu manera boso come di dje boso wowo lo habri i boso lo ta manera sernan divino cu sa bon i malu.” (Génesis 3:5) E implicacion claro tabata cu Dios inhustamente tabata teniendo algu atras for di nan. Asina a tira duda riba e valides di Dios su leynan i su manera di goberná. Esaki tabata un atake contra Dios su soberania, contra su derecho mes pa ta e Gobernante único i absoluto di humanidad.
8 Cuestionnan profundo a ser lantá: Hende realmente mester di Dios su guia pa goberná su mes i henter e tera exitosamente? Si no ta asina, anto kisas Dios tabata inhustu exigiendo obedencia for di dje. Si hende ta capas di goberná nan mes, pakico ta Dios ta esun pa dicidí loke ta bon i malu pa hende? Ehecucion dje kibradornan di ley lo no a percurá un contesta n’e preguntanan aki. Solamente cu e pasamentu di tempu hende lo por a demostrá homber su inabilidad pa goberná su mes efectivamente.
Ken Tin e Derecho pa Dicidí?
9 Kisas e pregunta principal, un cu cada un di nos mester contestá personalmente, ta: Dios no tin e derecho di dicidí cua asuntunan ta di importancia principal i na ki tempu mester trata cu nan? E sugerencia di cu un cuestion of un asuntu moral lo por ta suficientemente importante pa hustificá cu sufrimentu humano ta ser permití ta difícil pa hopi hende aceptá. Pero ta irazonabel pa aceptá cu Dios su punto di bista di largu alcance ta permiti’é actua den e mihor interes di tur su criaturanan?
10 E profeta Isaías a skirbi: “Pasobra Mi pensamentunan no ta boso pensamentunan, tampoco boso camindanan ta Mi camindanan, SEÑOR a bisa.” (Isaías 55:8, JP) Dios siguramente no ta indiferente pa cu sufrimentu humano, pero siendo cu e tin tur sabiduria i ta eterno, e ta den e mihor posicion pa determiná no solamente tur e factornan cu tin efecto rib’e cuestionnan enbolbí pero tambe con i na ki tempu pa solucioná nan p’e mayor beneficio di tur concerní.
11 Dor di permití suficiente tempu pa resolvé e cuestionnan cu a lanta, Dios ta establecé un precedente permanente. Si den futuro atrobe Dios su ehercementu di soberania ser desafiá, lo no ta necesario pa permití e rebelde ningun tempu adicional pa proba su contencion. (Nahum 1:9) Tur loke lo mester ser probá lo a ser probá caba. Mientras tantu, nos tin e privilegio di tuma Dios su banda den e asuntu, mescos cu hopi di esnan fiel di pasado a haci. Por ehempel Job, aunke e tabata completamente inconciente dje motibu di su sufrimentu, tabata determiná pa permanecé leal na Dios. (Job 2:9, 10) Dios, Creador di hende, no ta merecé tal lealtad?
Kico Ta Dios su Solucion?
12 E periodo di tempu cu Dios a permití pa resolvé e varios cuestionnan enbolbí ta yegando na un final. Maldad i tur cu ta caus’é pronto lo ser eliminá. (Proverbio 2:21, 22; Daniel 2:44) Dios mes lo sigurá pas i felicidad eterno pa humanidad riba un tera paradísico. (Isaías 14:7) Como e Dios di husticia, Jehova lo no lubidá esnan cu a sufri i a muri inhustamente. Nan lo ser resucitá, restorá na bida aki riba tera mes. (Job 14:14, 15; Isaías 25:6-8) Segun Dios su promesa mes, “e cosnan anterior lo no ser recordá mas, nunca mas nan lo bin na mente.” Bida eterno lo percurá oportunidad amplio pa hende considerá den perspectiva Dios su motibunan pa permití maldad. Ningun di esnan cu ricibí tal bendicionnan lo keda malcontentu debí na nan mes of otronan su sufrimentu di pasado. ‘Gosando pa semper den loke mi ta creando’ lo ta mas cu suficiente compensacion.—Isaías 65:17, 18.
13 Mediante Bijbel, Dios a conta nos claramente pakico ta existí sufrimentu. Sin embargo, un solo artículo corticu no por contestá tur e preguntanan relacioná cu un cuestion asina profundo.f E contesta completo por ser hañá solamente mediante un examinacion cabal di Bijbel den tur su facetanan. Lo bo enfrentá e desafio, siendo dispuesto pa dedicá e tempu necesario pa un investigacion asina? E cuestionnan cu tin den wega ta haci’é bale la pena.
[Nota]
e Citá for di Mankind and Mother Earth, 1976, página 13.
f Pa un consideracion mas completo dje tópico aki, mira e buki La vida... ¿cómo se presentó aquí? ¿Por evolución, o por creación?, capítulo 16, publicá dor di Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
1-3. Con algun hende a trata na resolvé e cuestion di pakico ta existí sufrimentu?
6. Kico e echo cu humanidad tin boluntad liber ta implicá?
7, 8. Cua cuestionnan a ser lantá trempan den historia di humanidad?
12, 13. Con Dios pronto lo restorá husticia p’e tera?