Nan No A Traha un Nomber Famoso pa Nan Mes
BIJBEL no ta mencioná nomber dje constructornan dje notorio toren di Babel. E relato ta bisa: “Anto nan a bisa: ‘Ban! Laga nos construí un stad pa nos mes i tambe un toren cu su top te den shelu, i laga nos traha un nomber famoso pa nos mes, pa miedu cu nos por ser plamá riba tur e superficie dje tera.’”—Génesis 11:4.
Ken “nan” tabata? E suceso aki a tuma lugá rond di 200 aña despues dje Diluvio. P’e tempu ei Noe, kende tabatin rond di 800 aña di edad, tabata biba entre miles di su desendientenan. Nan tur tabata papia e mésun idioma i tabata biba huntu den e área general caminda e i su yunan a establecé despues dje Diluvio. (Génesis 11:1) Na un dado momento, un porcion dje poblacion grandi aki a muda direccion oost i “a descubrí un vaye di yanura den e tera di Sinar.”—Génesis 11:2.
Un Fracaso Total
Tabata den e vaye aki cu e grupo a dicidí di rebelá contra Dios. Con asina? Wel, Jehova Dios a expresá su propósito ora el a manda e promé pareha humano pa “sea fructífero i bira hopi i yena e tera.” (Génesis 1:28) Dios a ripití esaki na Noe i su yunan despues dje Diluvio. El a instruí nan: “En cuanto boso, sea fructífero i bira hopi, haci p’e tera yena cu boso i cu boso bira hopi riba dje.” (Génesis 9:7) Actuando contra e instruccion di Jehova, e pueblo a construí un stad pa nan no “ser plamá riba tur e superficie dje tera.”
Tambe e hendenan aki a cuminsá construí un toren cu e propósito di traha “un nomber famoso” pa nan mes. Pero contrario na nan expectativanan, nan no a completá construccion dje toren. Registro di Bijbel ta mustra cu Jehova a bruha nan idioma di manera cu nan no por a comprendé otro. E relato inspirá ta bisa: “Asina, Jehova a plama nan for di ei riba tur e superficie dje tera, i nan gradualmente a bandoná construccion dje stad.”—Génesis 11:7, 8.
E echo cu nomber dje constructornan aki nunca a bira “famoso” of bon conocí, ta resaltá e fracaso completo dje proyecto aki. De facto, nan nomber ta desconocí i a ser eliminá for di historia humano. Pero kico di Nimrod, bisanietu di Noe? E no tabata e lider dje rebelion aki contra Dios? Su nomber no ta bon conocí?
Nimrod—Un Rebelde Insolente
Sin duda, Nimrod tabata e cabesante. Génesis capítulo 10 ta introducié como “un yagdó poderoso na oposicion cu Jehova.” (Génesis 10:9) E Scritura ta bisa tambe cu “ta e a duna comienso na bira un poderoso riba tera.” (Génesis 10:8) Nimrod tabata un guerero, un homber di violencia. El a bira e promé gobernante humano despues dje Diluvio, nombrando su mes como rey. Nimrod tabata un constructor tambe. Bijbel ta atribuí e como e fundadó di ocho stad, incluyendo Babel.—Génesis 10:10-12.
P’esei, Nimrod—opositor di Dios, rey di Babel i constructor di stadnan—sin duda a participá den construccion dje toren di Babel. E no a traha un nomber famoso pa su mes? Tocante e nomber Nimrod, E. F. C. Rosenmüller, specialista den cosnan oriental, a skirbi: “Nimrod a haña e nomber for di [ma·radhʹ], ‘el a rebelá,’ ‘el a desertá,’ segun e nificacion hebreo.” Anto Rosenmüller ta splica cu “hopi biaha hende oriental tin e custumber di yama nan noblenan na nombernan cu a duna nan despues di nan morto, for di cua ta bini, algun biaha, un acuerdo sorprendente entre nomber i e cosnan cu nan a haci.”
Vários erudito ta compartí e opinion cu Nimrod no a haña e nomber ei ora el a nace. Mas bien, nan ta considerá cu esei ta un nomber cu nan a dun’é despues pa cuadra cu su caracter rebelde, despues cu esei a keda manifestá. Por ehempel, C. F. Keil ta declará: “E nomber mes, Nimrod for di [ma·radhʹ], ‘nos lo rebelá,’ ta señalá na un resistencia violento contra Dios. E ta asina característico cu ta solamente su contemporáneonan por a dun’é, i asina el a bira un nomber propio.” Den un nota, Keil ta cita historiadó Jacob Perizonius, kende a skirbi: “Lo mi por kere cu e homber aki [Nimrod], como un yagdó feros i rondoná pa un grupo di compinchi, pa por a incitá otronan pa rebelá, semper tabatin den su boca e palabra cu e tabata bisa dos biaha ‘nimrod, nimrod,’ esta: ‘Laga nos rebelá! Laga nos rebelá!’ P’esei, despues di tempu, otronan, asta Moises mes, a designá e palabra ei como su nomber propio.”
Claramente, Nimrod no a traha un nomber famoso pa su mes. Aparentemente e nomber cu nan a dun’é ora el a nace ta desconocí. El a ser eliminá for di historia, mescos cu nomber di esnan cu a sigui su guia. Ni yu e no a laga atras pa sigui carga su nomber. En bes di ricibí gloria i fama, el a bira notorio. E nomber Nimrod a clasifik’é pa semper como un rebelde insolente kende di un manera bobo a desafiá Jehova Dios.