Pregunta di Lector
Con serio cristiannan mester mira un compromiso pa casa?
Un compromiso pa casa ta un motibu pa goso, pero tambe un asuntu serio. Ningun cristian maduro no mag mira un compromiso como algu insignificante, i pensa cu e por kibr’é pa cualkier motibu. E periodo di enamoracion ta tambe un tempu p’e pareha siña conocé otro mihó promé cu nan casa.
Ora nos ta considerá e tópico aki, nos tin cu realisá cu custumbernan social relacioná cu matrimonio i e pasonan cu ta hiba na dje, ta varia hopi di un lugá pa otro i den tempu. Bijbel ta ilustrá esaki.
E dos yu muhernan di Lot, kendenan “nunca no a tene relacion cu homber,” di un of otro manera tabata comprometí cu dos homber di nan stad. Lot su ‘suegronan tabata bai tuma su dos yu muhernan,’ aunke Bijbel no ta bisa con nan a comprometé. Su yu muhernan tabata adulto? Nan tabatin hopi di bisa den scogementu di nan casá? Ora nan a comprometé, nan a haci esaki públicamente? Nos no sa. (Génesis 19:8-14) Loke sí nos sa ta cu Jacob mes a haci areglo cu tata di Raquel pa despues cu e traha shete aña p’e tata, e casa cu Raquel. Aunke Jacob a yama Raquel “mi esposa,” nan no a tene relacion sexual durante e añanan ei. (Génesis 29:18-21) Un otro ehempel ta esun di David, kende mester a logra un victoria riba e filisteonan, promé cu e por a casa cu e yu muher di Saul. Ora David a cumpli cu loke Saul a rekerí, e por a casa cu e yu muher, Mical. (1 Samuel 18:20-28) E “compromisonan” ei ta diferente for di otro i tambe for di loke ta comun den hopi pais awe.
Den e Ley di Moises tabatin hopi reglamentu relacioná cu matrimonio i compromiso. Por ehempel, un homber tabatin mag di tin mas cu un esposa; e por a divorciá pa vários motibu, aunke aparentemente un esposa sí no tabata por. (Exodo 22:16, 17; Deuteronomio 24:1-4) Un homber cu a seducí un bírgen cu no tabata comprometí, mester a casa cuné, si e mucha muher su tata tabata di acuerdo, i nunca mas e no por a divorciá for di dje. (Deuteronomio 22:28, 29) Tabatin otro leynan cu tabatin di haber cu e bida matrimonial, manera tocante ki ora mester a evitá relacion sexual. (Levítico 12:2, 5; 15:24; 18:19) Ki reglamentu tabatin relacioná cu un compromiso pa casa?
E posicion legal di un muher israelita cu tabata comprometí tabata diferente for di esun di un muher no-comprometí; den cierto aspectonan tabata consider’é como casá. (Deuteronomio 22:23-29; Mateo 1:18, 19) Israelitanan no por a comprometé ni casa cu cierto parientenan. Generalmente esakinan tabata miembronan di famia carnal hopi djacerca, pero tambe tabata prohibí algun compromiso i matrimonio pa motibu di derechonan di herencia. (Levítico 18:6-20; mira e edicion di E Toren di Vigilancia na spañó di 15 di augustus 1978; na ingles, 15 di mart 1978, página 25-8.) Ta obvio cu sirbidónan di Dios no mester mira un compromiso pa casa como algu insignificante.
Israelitanan tabata bou di tur e reglamentunan ei dje Ley, pero cristiannan no ta bou di Ley, ni su reglamentunan relacioná cu compromiso i matrimonio. (Romanonan 7:4, 6; Efesionan 2:15; Hebreonan 8:6, 13) Echo ta cu Jesus a siña cu e norma cristian relacioná cu matrimonio ta diferente for di esun di Ley. (Mateo 19:3-9) Tog, e no a minimisá e seriedad di matrimonio ni esun di un compromiso. Pues, kico dje pregunta cu nos ta considerando, esta, con serio cristiannan mester tuma un compromiso pa casa?
Den hopi pais cada persona individual mes ta scoge cu ken e kier casa. Una bes un homber i un muher primintí otro casamentu, ta considerá nan como comprometí. Normalmente, no ta rekerí mas paso formal pa establecé e compromiso. Claro, den hopi pais ta normal cu un homber ta duna su futuro casá un renchi como muestra cu nan ta comprometí. Of nan tin e custumber di anunciá e compromiso na pariente i amigunan, durante por ehempel un comementu cu famia of un reunion social chikitu. Esakinan ta decisionnan personal i no rekisitonan bíblico. Loke ta forma e compromiso ta e areglo cu nan dos a drenta.a
Un cristian no mester ta anshá pa cuminsá namorá, comprometé of casa. Sociedad ta publicá material basá riba Bijbel cu por yuda individuonan soltero dicidí ki ora ta sabí pa cuminsá un enamoracion of pa tuma paso pa comprometé of casa.b Un elemento clave di tal conseho ta cu un matrimonio cristian ta algu permanente.—Génesis 2:24; Marco 10:6-9.
Dos cristian mester conocé otro bastante bon promé cu nan cuminsá pensa di comprometé nan mes. Nan cada un por puntra nan mes: ‘Mi ta ègt sigur cu e otro ta un persona spiritual i deboto na Dios? Mi por imaginá mi ta sirbi Dios huntu cu e persona ei pa restu di mi bida? Nos cada un conocé otro su personalidad debidamente? Mi tin confiansa cu nos ta bai pas cu otro pa semper? Nos sa suficiente dje pasado i circunstancianan actual di otro?’
Una bes cu dos cristian ta comprometí, ta corecto pa nan i otronan verwagt cu casamentu ta sigui. Jesus a amonestá: “Laga boso palabra Sí nificá Sí, boso No, No.” (Mateo 5:37) Cristiannan cu ta comprometí mester ta serio tocante dje tambe. Sin embargo, den algun caso cu ta sosodé masha poco, kisas un cristian comprometí ta haña sa di algu serio cu su partner no a mencioná of a sconde promé cu nan a comprometé. Esei por ta un echo significativo tocante e otro partner su pasado, kisas asta echonan criminal of inmoral. E cristian cu haña sa esaki tin cu dicidí kico pa haci. Podisé nan dos ta papia a fondo tocante e asuntu i ta bai di acuerdo pa sigui cu nan enamoracion. Of kisas nan dos por dicidí di terminá e compromiso. Aunke esaki por ta un decision personal—no un asuntu cu otronan mester mete den dje, purba criticá of husga—e ta un decision hopi serio. Di otro banda, esun cu a haña sa dje asuntu serio lo por sinti personalmente cu e tin cu terminá e enamoracion, asta si e otro persona kier sigui cuné.—Mira “Pregunta di Lector” den e edicion di E Toren di Vigilancia na spañó di 15 di januari 1976; na ingles, 15 di juni 1975.
Tin bon motibu pa resolvé asuntunan asina promé cu matrimonio. Jesus a bisa cu e único base bíblico pa divorcio cu ta duna hende libertad pa casa atrobe ta por·néi·a, inmoralidad grosero di parti dje partner matrimonial. (Mateo 5:32; 19:9) E no a bisa cu un persona mag divorciá si e haña sa di un problema grave of un malecho cu a sosodé promé cu e matrimonio.
Por ehempel, den tempu di Jesus tabatin chens cu un persona por a pega cu lepra. Si un esposo hudiu a haña sa cu su casá (sea cu e mes tabata sa of no) tabatin lepra ora el a casa cuné, esaki ta duna e homber un base pa divorcio? Un hudiu bou di Ley lo por a divorciá p’esei, pero Jesus no a bisa cu esaki a conta pa su siguidónan. Considerá algun situacion di tempu moderno. Un homber infectá cu sífilis, herpes, HIV of otro malesanan serio cu por pega, lo por casa sin revelá esaki na su esposa. Kisas el a haña e malesa aki dor di inmoralidad sexual promé of durante enamoracion. E echo cu e esposa a haña sa di e malesa of pasado inmoral (of cu e homber ta steril of impotente) despues, no ta cambia e echo cu awor nan ta casá. Un pasado desagradabel no ta un base bíblico pa terminá un matrimonio, mescos cu e echo cu si e muher a contraé un malesa of asta a sconde cu e tabata na estado di un otro homber ora el a casa, no ta forma un base pa terminá e matrimonio. Awor nan ta casá i nan tin obligacion pa cu otro.
Nos tin cu reconocé sí cu situacionnan tristu asina no ta sosodé hopi, pero e ehempelnan aki mester enfatisá e punto básico: Un compromiso pa casa no ta ki-cu-ta. Promé i durante enamoracion, cristiannan mester haci esfuerso pa conocé otro bon. Nan mester ta onesto tocante informacionnan cu e otro partner kier sa i tin derecho di sa. (Den algun pais ley ta rekerí pa parehanan haci un examinacion médico promé cu nan casa. Otronan kisas kier haci un chekeo asina pa nan mes informacion.) Pues e goso i seriedad di un compromiso pa casa lo sirbi un propósito onorabel miéntras e dos personanan ta bai den direccion di e estado asta mas gososo i serio di matrimonio.—Proverbionan 5:18, 19; Efesionan 5:33.
[Nota]
a Den algun sociedad ainda mayornan ta regla e compromiso pa nan yunan. Tin biaha esaki por sosodé basta tempu promé cu nan ta cla pa casa. Miéntras tantu ta reconocé nan como comprometí, of primintí na otro, pero sin cu nan ta casá ainda.
b Mira Loke hovenan sa puntra—Contesta práctica, capítulo 28-32, i E Secreto pa Felicidad den Famia, capítulo 2, publicá pa Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.