Rayonan di Lus Den Tempu Apostolico
“Lus mes a briya pa e hustu, i alegria asta pa e rectonan di curason.”—SALMO 97:11.
1. Con Testigonan di Jehova awe ta parce e cristiannan di promé?
CUANTU nos, como cristiannan berdadero, ta apreciá e palabranan di Salmo 97:11! ‘Lus a briya’ riba nos bes tras bes. En berdad, algun di nos a mira Jehova su iluminacion resplandeciente pa décadanan. Tur esaki ta recordá nos di Proverbionan 4:18, cu ta bisa: “E caminda dje hustunan ta manera e lus briyante cu ta birando mas i mas cla te ora e dia ta firmemente establecí.” Ya cu nos ta balorá e Scritura mas cu tradicion, nos como Testigonan di Jehova ta parce e cristiannan di promé. Nan actitud por ser mirá claramente for dje bukinan histórico dje Scritura Griego Cristian i for di su cartanan, skirbí bou di inspiracion divino.
2. Kico tabata entre e promé rayonan di lus cu Jesus su siguidornan a ricibí?
2 Entre e promé rayonan di lus cu Jesucristo su siguidornan di promé a ricibí tabata esnan tocante e Mesías. Andres a bisa su ruman Simon Pedro: “Nos a haña e Mesías.” (Juan 1:41) Algun tempu despues, e Tata den cielu a capacitá apostel Pedro pa duna testimonio di esei ora el a bisa Jesucristo: “Abo ta e Cristo, e Yu di e Dios bibu.”—Mateo 16:16, 17; Juan 6:68, 69.
Lus Relacioná cu Nan Comision di Predicá
3, 4. Despues di Jesus su resureccion, ki iluminacion el a duna su siguidornan relacioná cu nan futuro actividad?
3 Despues di su resureccion, Jesucristo a duna rayonan di lus relacioná cu un obligacion cu ta riba tur su siguidornan. Cu tur probabilidad tabata n’e 500 disipelnan cu a reuní na Galilea cu el a bisa: “Bai, pues, i haci disipel di hende di tur nacion, bautisando nan den e nomber dje Tata i dje Yu i dje spiritu santu, siñando nan pa warda tur loke mi a manda boso. I, mira! mi ta cu boso tur dia te na e conclusion dje sistema di cosnan.” (Mateo 28:19, 20; 1 Corintionan 15:6) Despues di esei, tur siguidor di Cristo mester tabata predicador, i nan comision di predicá no mester tabata limitá na “e carnénan perdí dje cas di Israel.” (Mateo 10:6) Tampoco nan mester a efectuá e bautismo di Juan como símbolo di repentimentu pa pordon di picá. Mas bien, nan mester a bautisá hende “den e nomber dje Tata i dje Yu i dje spiritu santu.”
4 Djis promé cu Jesus a subi na cielu, su 11 fiel apostelnan a puntra: “Señor, bo ta restorá e reino na Israel n’e tempu aki?” En bes di contestá e pregunta ei, Jesus a duna mas instruccion tocante nan comision di predicá, bisando: “Boso lo ricibí poder ora e spiritu santu yega riba boso, i boso lo ta testigo di mi tantu den Jerusalem como den tur Hudea i Samaria i te n’e parti mas lehano dje tera.” Te cu e tempu ei, nan tabata testigo únicamente di Jehova, pero awor nan lo ta testigonan di Cristo tambe.—Echonan 1:6-8.
5, 6. Ki rayonan di lus Jesus su disipelnan a ricibí na Pentecoste?
5 Solamente dies dia despues, ki rayonan di lus briyante Jesus su siguidornan a ricibí! Riba e dia di Pentecoste di 33 E.C., pa promé bes, nan a comprendé plenamente e nificacion di Joël 2:28, 29: “Lo mi [Jehova] drama mi spiritu riba tur sorto di carni, i bo yunan homber i bo yunan muher siguramente lo profetisá. En cuanto bo hombernan bieu, soñonan nan lo soña. En cuanto bo hombernan hóben, visionnan nan lo mira. I asta riba e criánan homber i riba e criánan muher den e dianan ei lo mi drama mi spiritu.” Jesus su disipelnan a mira e spiritu santu, den forma di lenga como si fuera di candela, riba cabes di nan tur—rond di 120 homber i muher—reuní den Jerusalem.—Echonan 1:12-15; 2:1-4.
6 Tambe riba e dia di Pentecoste, e disipelnan a comprendé pa promé biaha cu e palabranan di Salmo 16:10 a aplicá na Jesucristo resucitá. E salmista a bisa: “Abo [Jehova Dios] lo no laga mi alma den Sheol. Lo bo no permití bo leal mira e buracu.” E disipelnan a realisá cu e palabranan ei no por a aplicá na Rey David, pasobra su graf tabata cu nan te n’e tempu ei. Nada straño cu rond di 3.000 di esnan cu a tende e splicacion dje lus nobo aki tabata asina convencí cu nan a ser bautisá riba e dia ei mes!—Echonan 2:14-41.
7. Ki lus briyante apostel Pedro a ricibí durante su bishita n’e oficial di ehército romano, Cornelio?
7 Pa hopi siglo, e israelitanan a apreciá loke Dios a bisa tocante nan: “Boso so mi a conocé for di tur e famianan dje suela.” (Amos 3:2) Pues en berdad tabata un rayo di lus briyante cu apostel Pedro i esnan cu tabata compañand’e p’e cas dje oficial di ehército romano, Cornelio, a ricibí ora e spiritu santu pa promé bes a baha riba creyentenan gentil incircuncidá. Ta notabel cu esaki tabata e único biaha cu e spiritu santu a ser duná promé cu bautismo. Pero e mester a bai asina. Di otro manera, Pedro lo no tabata sa cu e gentilnan incircuncidá aki tabata cualificá pa bautismo. Comprendiendo plenamente e nificacion dje fenómeno aki, Pedro a puntra: “Tin hende cu por nenga awa pa esakinan [gentilnan] no ser bautisá, kendenan a ricibí e spiritu santu mescos cu nos?” Naturalmente, ningun hende presente por tabatin un bon motibu pa oponé, i p’esei e bautismo dje gentilnan aki a tuma lugá.—Echonan 10:44-48; compará cu Echonan 8:14-17.
Ningun Circuncision Mas
8. Pakico algun cristian di promé a haña ta difícil pa bandoná e siñansa di circuncision?
8 Un otro lus briyante mas dje berdad a aparecé en coneccion cu e cuestion di circuncision. E custumber di circuncision a cuminsá na 1919 P.E.C. cu Jehova su pacto cu Abraham. Dios a manda Abraham e tempu ei pa e i tur otro miembro masculino di su cas ser circuncidá. (Génesis 17:9-14, 23-27) Pues circuncision a bira un marca di identificacion dje desendientenan di Abraham. I ki orguyoso nan tabata dje custumber aki! Como resultado, “incircuncidá” a bira un expresion di desprecio. (Isaías 52:1; 1 Samuel 17:26, 27) Ta fácil pa mira pakico cierto cristiannan hudiu di promé kier a retené e símbolo aki. Algun di nan tabatin un discusion bastante formal cu Pablo i Barnabas riba e asuntu aki. Pa resolvé esaki, Pablo i otro rumannan a bai Jerusalem pa consultá cu e cuerpo gobernante cristian.—Echonan 15:1, 2.
9. Ki rayonan di lus a ser revelá n’e cuerpo gobernante di promé, segun Echonan capítulo 15?
9 E biaha aki, no tabata pa medio di un milager obvio cu e cristiannan di promé ei a ricibí e lus cu circuncision no tabata un rekisito mas pa Jehova su sirbidornan. Mas bien, nan a ricibí tal lus aumentante dor di scudriñá e Scritura, dependiendo riba e spiritu santu pa guia, i tendiendo e experencianan di Pedro i Pablo relacioná cu e combertimentu di gentilnan incircuncidá. (Echonan 15:6-21) E decision a ser emití den un carta cu a bisa en parte: “Spiritu santu i nos mes a haña ta bon pa no pone ningun carga mas riba boso, excepto e cosnan necesario aki, pa sigui abstené di cosnan sacrificá na ídolonan i di sanger i di cosnan sofocá i di fornicacion.” (Echonan 15:28, 29) Asina e cristiannan di promé a ser librá dje mandamentu pa practicá circuncision i dje otro rekisitonan dje Ley di Moises. P’esei, Pablo por a bisa e cristiannan galatio: “Pa tal libertad Cristo a libra nos.”—Galationan 5:1.
Lus den e Evangelionan
10. Cua tabata algun dje rayonan di lus revelá den e Evangelio di Mateo?
10 No tin ningun duda cu e Evangelio di Mateo, skirbí rond di 41 E.C., ta contené hopi rayo di lus p’e beneficio di su lectornan. Comparativamente poco dje cristiannan di promé siglo personalmente a tende Jesus splica su siñansanan. E Evangelio di Mateo en particular a enfatisá cu e tema di Jesus su predicacion tabata e Reino. I ki fuertemente Jesus a enfatisá e importancia di tin e motivacion corecto! Ki un cantidad di rayonan di lus tabatin den su Sermon riba e Ceru, den su comparacionnan (manera esnan registrá den capítulo 13), i den su gran profecia den capítulo 24 i 25! Tur esakinan a ser trecé na atencion dje cristiannan di promé den e relato dje Evangelio di Mateo, skirbí solamente un ocho aña asina despues di Pentecoste 33 E.C.
11. Kico por ser bisá tocante e contenido dje Evangelionan di Lucas i Marco?
11 Rond di 15 aña despues, Lucas a skirbi su Evangelio. Aunke un gran parti di dje ta similar na Mateo su relato, 59 porciento ta adicional. Lucas a registrá seis milager di Jesus i mas cu dos biaha e cantidad ei di Su ilustracionnan cu e otro escritornan di Evangelio no a mencioná. Aparentemente djis un par di aña despues, Marco a skirbi su Evangelio, poniendo énfasis riba Jesucristo como un homber di accion, un hacidor di milager. Aunke Marco a relatá principalmente sucesonan cubrí anteriormente dor di Mateo i Lucas, el a registrá un comparacion cu nan no tin. Den e ilustracion ei, Jesus a compará e Reino di Dios cu simia cu ta spruit, ta crece bira haltu i ta producí fruta gradualmente.a—Marco 4:26-29.
12. Te na ki grado e Evangelio di Juan a proveé mas iluminacion?
12 Tambe tabatin e Evangelio di Juan, skirbí mas cu 30 aña despues cu Marco a skirbi su relato. Ki un stral di lus Juan a tira riba Jesus su ministerio, particularmente mediante hopi referencia na Su existencia prehumano! Solamente Juan ta proveé e relato dje resureccion di Lázaro, i e so ta duna nos hopi di Jesus su comentarionan excelente na su fiel apostelnan i tambe su oracion conmovedor e anochi di su traicion, manera nan ta registrá den capítulo 13 te cu 17. Realmente, ta ser bisá cu 92 porciento dje Evangelio di Juan ta único.
Rayonan di Lus den Pablo Su Cartanan
13. Pakico algun persona a considerá Pablo su carta n’e Romanonan como si fuera un Evangelio?
13 Apostel Pablo a ser usá specialmente pa trece rayonan dje berdad pa cristiannan cu a biba den tempu apostólico. Por ehempel, tin e carta di Pablo n’e Romanonan, skirbí rond di 56 E.C.—aproximadamente e mésun tempu cu Lucas a skirbi su Evangelio. Den e carta aki Pablo ta resaltá e echo cu hende ta ser declará hustu como resultado di Dios su bondad inmerecí i mediante fe den Jesucristo. Pablo su énfasis riba e aspecto aki dje bon nobo a pone algun hende considerá su carta n’e Romanonan como si fuera un di cincu Evangelio.
14-16. (a) Den su promé carta n’e cristiannan na Corinto, ki lus Pablo a tira riba e necesidad pa unidad? (b) Cua lus mas en cuanto conducta Promé Corintionan ta contené?
14 Pablo a skirbi tocante cierto asuntunan cu tabata molestiando e cristiannan na Corinto. Su carta n’e corintionan ta incluí hopi conseho inspirá cu a beneficiá cristiannan te den nos tempu. Pa cuminsá, e tabatin cu iluminá e corintionan en cuanto e eror cu nan tabata cometiendo dunando prominencia na cierto individuonan. E apostel a corigí nan actitud mental, bisando nan cu curashi: “Mi ta insta boso, rumannan, den nomber di nos Señor Jesucristo pa boso tur papia di acuerdo, i pa no existí division den boso, sino pa boso keda aptamente uní den e mésun mente i den e mésun forma di pensa.”—1 Corintionan 1:10-15.
15 Inmoralidad grave tabata ser tolerá den e congregacion cristian na Corinto. Ei un homber a tuma e esposa di su tata, practicando asina ‘un fornicacion manera no a ser hañá ni sikiera den e nacionnan.’ Pablo a skirbi claramente: “Saca e homber malbado for di meimei di boso.” (1 Corintionan 5:1, 11-13) Esei tabata algu nobo p’e congregacion cristian—scomulgacion. Un otro asuntu riba cua e congregacion cristian tabatin mester di iluminacion tabatin di haber cu e echo cu algun di su miembronan tabata hibando nan rumannan spiritual na tribunalnan mundano pa por resolvé ofensanan. Pablo a reprendé nan fuertemente pa hacimentu di esaki.—1 Corintionan 6:5-8.
16 Un otro asuntu mas cu a plaga e congregacion na Corinto tabatin di haber cu relacionnan sexual. Den 1 Corintionan capítulo 7, Pablo a mustra cu debí n’e prevalencia di inmoralidad sexual, lo ta bon pa tur hende homber tin su propio esposa i tur hende muher tin su propio esposo. Tambe Pablo a mustra cu aunke personanan soltero por sirbi Jehova cu ménos distraicion, no tur tabatin e don di solteria. I si e esposo di un muher a muri, e tabata liber pa casa atrobe pero “solamente den Señor.”—1 Corintionan 7:39.
17. Ki lus Pablo a tira riba e siñansa di resureccion?
17 Ki rayonan di lus e Señor a usa Pablo pa tira riba resureccion! Cu ki sorto di curpa cristiannan ungí lo ser lantá? “E ta ser sembrá un curpa físico, e ta ser lantá un curpa spiritual,” Pablo a skirbi. Ningun curpa carnal lo ser tumá na cielu, pasobra “carni i sanger no por heredá e reino di Dios.” Pablo a agregá cu no ta tur esnan ungí lo drumi den morto, pero cu durante e presencia di Jesus algun lo ser lantá na bida inmortal instantáneamente ora nan muri.—1 Corintionan 15:43-53.
18. Ki lus relacioná cu e futuro Pablo su promé carta n’e Tesalonicensenan ta contené?
18 Den su carta n’e cristiannan na Tesalónica, Pablo a ser usá pa tira lus riba e futuro. E dia di Jehova lo bini mescos cu un ladron den anochi. Tambe Pablo a splica: “Ki ora cu nan ta bisando: ‘Pas i siguridad!’ anto destruccion di ripiente lo ser riba nan instantáneamente mescos cu e dolor di angustia riba un muher na estado; i nan lo no scapa di ningun manera.”—1 Tesalonicensenan 5:2, 3.
19, 20. Ki rayonan di lus e cristiannan na Jerusalem i Hudea a ricibí den Pablo su carta n’e Hebreonan?
19 Skirbiendo su carta n’e hebreonan, Pablo a comunicá rayonan di lus n’e cristiannan di promé na Jerusalem i Hudea. Ki poderosamente el a mustra e superioridad dje sistema cristian di adoracion riba e sistema di adoracion segun Moises! En bes di sigui e Ley comunicá mediante angelnan, cristiannan tin fe den un salbacion papiá promé dor dje Yu di Dios, kende ta muchu mas superior cu mensaheronan angelical. (Hebreonan 2:2-4) Moises tabata un simpel sirbidor den e cas di Dios. Sin embargo, Jesucristo ta presidí riba henter e cas. Cristo ta un sumo sacerdote segun e ordu di Melkísedec, teniendo un posicion muchu mas superior cu e sacerdocio arónico. Pablo a mustra tambe cu e israelitanan no por a drenta den e sosiegu di Dios debí na falta di fe i obedencia, pero cristiannan ta drenta den dje debí na nan fieldad i obedencia.—Hebreonan 3:1–4:11.
20 Anto, tambe, e pacto nobo ta muchu mas superior cu e pacto di Ley. Manera a ser profetisá 600 aña mas promé na Jeremías 31:31-34, esnan den e pacto nobo tin e ley di Dios skirbí den nan curason i ta disfrutá di berdadero pordon di picá. En bes di tin un sumo sacerdote cu mester a ofrecé sacrificio anualmente pa su mes picánan i pa esnan dje pueblo, cristiannan tin Jesucristo como nan Sumo Sacerdote, kende ta sin picá i kende un bes pa semper a ofrecé un sacrificio pa picánan. En bes di drenta un lugá santu trahá cu man pa presentá su ofrenda, el a drenta cielu mes, pa aparecé ei dilanti e persona di Jehova. Ademas, sacrificionan di animal bou dje pacto di Ley di Moises no por a kita picá completamente, sino nan lo no a ser ofrecí tur aña. Pero e sacrificio di Cristo, ofrecí un bes pa semper, sí ta kita picá. Tur esaki ta tira lus riba e gran tempel spiritual, di cua e resto ungí i e “otro carnénan” ta sirbi awe den su pationan.—Juan 10:16; Hebreonan 9:24-28.
21. Kico e consideracion aki a mustra en cuanto e cumplimentu di Salmo 97:11 i Proverbionan 4:18 den tempu apostólico?
21 No tin suficiente espacio pa cita mas ehempel, manera e rayonan di lus cu ta ser hañá den e cartanan di apostel Pedro i esnan dje disipelnan Santiago i Hudas. Pero loke a ser considerá aki mester ta suficiente pa mustra cu Salmo 97:11 i Proverbionan 4:18 tabatin cumplimentu remarcabel den tempu apostólico. E berdad a cuminsá avansá for di modelo i sombranan pa cumplimentu i realidadnan.—Galationan 3:23-25; 4:21-26.
22. Kico a sosodé despues di morto dje apostelnan, i kico e siguiente artículo lo mustra?
22 Despues dje morto di Jesus su apostelnan i e comienso dje apostasia profetisá, e lus dje berdad a lusa masha flou. (2 Tesalonicensenan 2:1-11) Sin embargo, segun e promesa di Jesus, despues di hopi siglo e Doño a regresá i a haña “e esclabo fiel i discreto” dunando e “domésticonan” nan alimento n’e debido tempu. Como resultado, Jesucristo a nombra e esclabo ei “riba tur su pertenencianan.” (Mateo 24:45-47) Ki rayonan di lus a sigui? Esaki lo ser considerá den e siguiente artículo.
[Notanan]
a Aki e tera ta referí n’e ambiente den cua un cristian ta scoge pa cultivá cualidadnan di su personalidad.—Mira E Toren di Vigilancia na spañó di 1 di november, 1980 [na ingles 15 di juni, 1980], página 18-19.
Bo Ta Corda?
◻ Cua textonan di Bijbel ta mustra cu comprendimentu dje berdad ta progresivo?
◻ Cua ta algun dje rayonan di lus registrá den e buki di Echonan?
◻ Ki lus ta ser hañá den e Evangelionan?
◻ Pablo su cartanan ta contené ki rayonan di lus?