No Laga Ningun Hende Daña Bo Costumbernan Útil
“No sea gañá. Mal asociacion ta daña costumber útil.”—1 CORINTIO 15:33.
1, 2. (a) Con apóstol Pablo a sintié tocante hende cristian corintio, i pakico? (b) Nos ta bai considera cua conseho special?
AMOR di tata i mama ta ki un emocion fuerte! E ta conmove mayornan pa haci sacrificio pa nan yiunan, pa siña i consehánan. Apóstol Pablo no tabata un tata natural, pero el a skirbi hende cristian den Corinto: “Aunque boso por tin diez mil maestro den Cristo, boso siguramente no tin hopi tata; pasobra den Cristo Jesus mi a bira boso tata mediante e bon nobo.”—1 Corintio 4:15.
2 Mas promé, Pablo a bai Corinto unda el a predica na hudío i griego. El a yuda forma e congregacion den Corinto. Den un otro carta Pablo a compara e cuido cu el a dúnanan cu e cuido di un yaya, pero e tabata manera un tata pa corintio. (1 Tesalonicense 2:7) Mescos cu un tata amoroso natural, Pablo a conseha su yiunan spiritual. Bo por probecha di tal conseho paternal duná na hende cristian den Corinto: “No sea gañá. Mal asociacion ta daña costumber útil.” (1 Corintio 15:33) Pakico Pablo a skirbi esei pa cristian corintio? Con nos por aplica e conseho?
Conseho pa nan i pa nos
3, 4. Kico nos sa di Corinto dje promé siglo i di su poblacion?
3 Den e promé siglo, e filósofo griego Strabo a skirbi: “Corinto ta ser yamá ‘ricu’ pa motibo di su comercio, siendo cu e ta situá ne istmo i ta domina dos haf, uno cu ta hiba directo na Asia, i e otro na Italia; i ta facilita e intercambio di mercancía dje dos país.” Cada dos aña Wega Istmico famoso a trece multitud grandi na Corinto.
4 Con hende dje stad tabata locual tabata un centro di autoridad di gobierno i dje adoracion sensual dje diosa Afrodita? Profesor T. S. Evans a splica: “E poblacion probablemente tabata rond di 400.000. Nan arreglo social [tabatin] un cultura halto pero moral baho, asta grosero. . . . Habitante griego di Acaya tabatin e identificacion di inketud intelectual i un deseo fuerte pa cos nobo. . . . Nan egoísmo tabata manera palu pe candela di secta.”
5. Cua peliger a enfrenta e rumanan corintio?
5 Cu tempo asta e congregacion a wordu partí bao di algun hende cu ainda tabata incliná na speculacion orguyoso. (1 Corintio 1:10-31; 3:2-9) Un problema principal tabata cu algun hende tabata bisa: “No tin resureccion di hende morto.” (1 Corintio 15:12; 2 Timoteo 2:16-18) Sea loke sea nan kerimento (of deskerimento) exacto, Pablo tabatin cu corrigínan dunando prueba claro di cu Cristo a ser “lantá for di morto.” P’sei, hende cristian por confia cu Dios por dúnanan “victoria pa medio di nos Señor Jesucristo.” (1 Corintio 15:20, 51-57) Si bo tabatei, bo por a hayábo den peliger di secta?
6. E conseho di Pablo den 1 Corintio 15:33 tabata specialmente aplicabel na ken?
6 Durante cu e tabata duna evidencia firme di cu hende morto lo ser resusitá, Pablo a bísanan: “No sea gañá. Mal asociacion ta daña costumber útil.” E punto dje conseho a toca esnan asociá cu e congregacion cu no a acepta e doctrina dje resureccion. Nan tabata simplemente insigur en cuanto un punto cu nan no a comprende? (Compara cu Lucas 24:38.) No. Pablo a skirbi cu “algun hende ta bisa cu no tin resureccion di hende morto,” pues, esnan tocá tabata expresá nan desacuerdo, inclinando nan mes na apostasía. Pablo tabata sa mashá bon cu nan por a daña costumber útil i e pensamento di otro hende.—Echo 20:30; 2 Pedro 2:1.
7. Menciona un situacion den locual nos por aplica 1 Corintio 15:33.
7 Con nos por aplica e spiertamento di Pablo tocante asociacion? Pablo no kier men cu nos mester nenga di yuda hende den e congregacion cu ta haya cu ta difícil pa comprende un texto of siñanza bíblico. Realmente, Hudas 22, 23 ta urgínos pa duna yudanza misericordioso na hende sincero cu tin duda asina. (Santiago 5:19, 20) Sin embargo, e conseho paternal di Pablo siguramente mester ta aplicá si un hende ta nenga loke nos ta conoce como berdad bíblico of ta sigi haci comentario di un carácter dudoso of negativo. Nos mester vigila contra asociacion cu tal clase di hende. Naturalmente, si un persona ta bira definitivamente apóstata, wardador spiritual mester dal paso pa proteha e tao.—2 Timoteo 2:16-18; Tito 3:10, 11.
8. Con nos por usa discernimiento ora un hende no ta di acuerdo cu un siñanza bíblico?
8 Nos por aplica també e palabra paternal di Pablo den 1 Corintio 15:33 ora nos tin cu trata cu hende pafó dje congregacion cu ta promove siñanza falso. Kico por atraénos pa asociá cu nan? Esei por sosode si nos no ta distingi e diferencia entre hende cu nos por yuda siña e berdad i hende cu simplemente ta busca pleitu pa nan por promove un siñanza falso. Por ehempel, den nos trabao di duna testimonio, nos por topa cu hende cu no ta di acuerdo cu un punto pero ta keda dispuesto pa consideré mas leu. (Echo 17:32-34) Esei di su mes no tin cu causa problema, pasobra cu mucho gusto nos ta splica e berdad bíblico na ken cu berdaderamente kier conoce e berdad, asta haciendo rebishita pa presenta evidencia convenciente. (1 Pedro 3:15) Sin embargo, por tá cu algun hende realmente no ta interesá den conocimento dje berdad bíblico.
9. Con nos mester reaccioná na desafío di nos creencia?
9 Hopi hende por debati ora largu, siman tras siman, pero no pa motibo cu nan ta busca e berdad. Nan solamente kier saboteá e fe di otro hende mientras cu nan ta broma di nan supuesto educacion den hebreo, griego, of ciencia di evolucion. Ora algun Testigo di Jehova ta topa cu nan, nan ta acepta e reto i como resultado ta tene asociacion extenso cu nan concentrando riba un kerimento religioso falso, un filosofía, of error científico. Ta importante cu Jesús no a laga esei sosodele, aunque e por a gana den debate cu lider religioso cu tabata studiá den hebreo of griego. Ora nan a reta Jesús, el a duna un contesta breve anto a dirigi su atencion atrobé na hende humilde, e berdadero carnénan.—Mateo 22:41-46; 1 Corintio 1:23–2:2.
10. Pakico cautela ta apropiado pa hende cristian cu tin computer i contacto cu centro electrónico di informacion?
10 Computer djawe ta habri otro camina pa mal asociacion. Algun compañía comercial ta haci posibel pa abonador cu ta usa computer i telefón manda i recibi mensahe for di un centro electrónico di manera cu hende por manda mensahe cu ta disponibel pa tur abonador. Esei a resulta den loke nan ta yama debate electrónico riba asunto religioso. Hende cristian por enbolbénan den tal debate i perde hopi tempo den un debate cu un hende cu pensamento apóstata cu por ta expulsá for dje congregacion. E instruccion den 2 Juan 9-11 ta enfatiza e conseho paternal di Pablo di evita mal asociacion.a
Evita gañamento
11. E situacion comercial den Corinto a ofrece cua oportunidad?
11 Manera nos a bisa caba, Corinto tabata un centro comercial, cu hopi tienda i negoshi. (1 Corintio 10:25) Hopi hende cu a asisti na Wega Istmico a biba den tent, i durante tal wega comerciante a bende for di tent of stal cu dak. (Compara cu Echo 18:1-3.) Esei a haci posibel pa Pablo haya empleo ei trahando tent. I e por a usa su lugar di trabao pa promove e bon nobo. Profesor J. Murphy-O’Connor a skirbi: “Den su tienda den un mercado druk cant’i caya yen di hende Pablo tabatin contacto, no solamente cu colega di trabao i cliente, sino també cu e multitud riba caya. Durante tempo menos ocupá e por a para den e porta i papia cu hende cu el a kere por a scucha . . . Ta difícil pa imagina cu su personalidad dinámico i conviccion total no a hacié un bez un ‘persona sobresaliente’ den e becindario, i esei por a atrae hende curioso, no simplemente hende desocupá sino també hende berdaderamente buscando informacion. . . . Hende muher casá hunto cu nan criánan, cu a tende di dje, por a bishité pretendiendo di haci compras. Den tempo di presion, ora cu persecucion of solamente strobacion a menazá, hende creyente por a encontré como cliente. Su tienda també a poné den contacto cu oficial dje stad.”
12, 13. Con 1 Corintio 15:33 por aplica apropiadamente ne lugar di empleo?
12 Además, Pablo por a reconoce e potencial di “mal asociacion” den e lugar di empleo. Nos també mester haci esei. Significativamente, Pablo a mencioná un actitud cu a prevalece den algun hende: “Bam come i bebe, pasobra mañán nos ta muri.” (1 Corintio 15:32) El a sigi un bez dunando su conseho paternal: “No sea gañá. Mal asociacion ta daña costumber útil.” Di ki manera bo lugar di empleo i e buscamento di placer por ta enlazá cu otro den e creacion di un peliger potencial?
13 Hende cristian kier keda amistoso cu colega di trabao, i hopi experencia ta demonstra ki efectivo esei por tá habriendo e camina pa duna testimonio. Sin embargo, un colega di trabao por haci mal interpretacion di bo amistad como un invitacion pa asociacion pa pasa un rato hunto. Colega homber of muher por dunábo un invitacion informal pa come hunto, of pa pasa cantina brevemente despues di trabao, of pa un recreo na fin di siman. E persona por parce bondadoso i decente, i e invitacion por parce inocente. Pero, segun e conseho di Pablo: “No sea gañá.”
14. Con asociacion a desviá algun hende cristian?
14 Algun hende cristian a ser gañá. Gradualmente nan a desaroya un actitud no vigilante en cuanto asociacion cu colega di trabao. Por ta cu esei a crece for di un interés mutuo den un deporte of hobby. Of un colega no cristian por ta extraordinariamente bondadoso i atento, cu ta resulta den pasamento di mas tempo cu e persona, i asta prefera su compañía en bez di e compañía di algun hende den e congregacion. Anto tal asociacion por resulta den e perdimento di un solo reunion. E por nifica salimento laat un anochi i kibra bo costumber di participa den e sirbishi di feld su mañán. E por resulta den wakmento di un película of video di un clase cu hende cristian normalmente no ta wak. Nos por pensa, ‘Ai, esei nunca por sosodémi.’ Pero, e mayor parti di esnan cu a ser desviá por a contestá di igual manera na principio. Nos tin cu puntra nos mes, ‘Exactamente ki determiná mi ta keda di aplicá e conseho di Pablo?’
15. Nos mester tene cua actitud balanzá en cuanto beciña?
15 Loke nos a caba di considerá en cuanto e lugar di empleo ta aplica també na nos asociacion cu beciña. Siguramente, hende cristian den Corinto di antigua tabatin beciña. Den algun comunidad ta normal pa ser basta amistoso i cooperativo cu beciña. Den campo beciña por depende di otro debí na isolacion. Enlace di famía ta specialmente fuerte den algun cultura, resultando den hopi invitacion pa come. Claramente, un punto di bista balanzá ta importante, manera Jesús a demonstra. (Lucas 8:20, 21; Juan 2:12) Den nos tratamento cu nos beciña i famía, nos ta keda incliná di sigi manera nos tabata promé cu nos a bira cristian? Mas bien, nos no tin cu repasa tal tratamento i cu conocimento determiná cua límite ta apropiado?
16. Con nos mester comprende e palabra di Jesús den Mateo 13:3, 4?
16 Un biaha Jesús a compara e palabra dje Reino cu simía cu “a cai cant’i camina, i páhara a bini i a comé.” (Mateo 13:3, 4, 19) Den e tempo ayá, e tera cant’i camina a bira duro pasobra hopi hende a camna riba dje. Ta asina cu hopi hende. Beciña, famía, i otro hende ta ocupa nan bida door di bai i bini. Den un sentido, esei ta haci e suela di nan curazón duro, i ta dificultoso pa simía dje berdad saca raíz. Un indiferencia similar por desaroya den hende cu ta un cristian caba.
17. Con asociacion cu beciña i otro hende por afectános?
17 Algun beciña of famía di mundo por mustra cariño i duna yudanza, aunque nan nunca a mustra interés den cosnan spiritual ni amor pa husticia. (Marco 10:21, 22; 2 Corintio 6:14) Ora nos ta bira cristian, esei no tin cu nifica cu nos no ta amistoso ni no ta bon beciña. Jesús a consehános pa mustra berdadero interés den otro hende. (Lucas 10:29-37) Pero igualmente inspirá i necesario ta e conseho di Pablo di tene cuidao tocante nos asociacion. Durante cu nos ta aplica e conseho di Jesús, nos no mag lubida e conseho di Pablo. Si nos no ta tene e dos principio presente, esei por afecta nos costumbernan. Con bo costumbernan ta compara cu costumber di beciña of famía en cuanto onradez of obedencia na ley di César? Por ehempel, ne tempo di paga belasting nan por kere cu ta husto pa no mencioná tur entrada of ganashi di negoshi, i cu esei ta asta necesario pa nan existi. Nan por purba di convencébo di nan punto di bista durante un cop’i cofi of durante un bishita breve. Con esei por afecta bo pensamento of costumber di ser onrado? (Marco 12:17; Romano 12:2) “No sea gañá. Mal asociacion ta daña costumber útil.”
Costumber di hovenan també
18. Pakico 1 Corintio 15:33 ta aplica també na hovenan?
18 Hovenan ta specialmente afectá pa loke nan ta mira i ta tende. Bo ta tuma nota di yiu cu tin costumber di move i papia mashá parecido di nan mayornan of rumanan? No mester ta un sorpresa, anto, cu muchanan ta mashá bao di influencia di otro mucha di becindario of di scol. (Compara cu Mateo 11:16, 17.) Si bo yiu homber of muher ta den compañía di muchanan cu ta papia sin respet tocante nan mayornan, pakico imaginábo cu esei lo no afecta bo yiunan? Kico lo sosode si hopi bez nan ta tende otro mucha usa palabra malu? Kico lo pasa si otro mucha di scol of dje becindario ta bira excitá tocante un moda nobo di zapato of moda di bistí? Nos mester kere cu hovenan cristian por resisti tal influencia? Pablo a bisa cu 1 Corintio 15:33 ta afecta solamente esnan cu ta yega na un cierto edad?
19. Mayornan mester purba di inculca cua punto di bista den nan yiunan?
19 Si bo ta un mayor, bo ta tuma e conseho na cuenta ora bo ta razona cu bo yiunan i ta tuma decision tocante nan? Probablemente ta yudábo si bo ta reconoce cu esei no kier men cu tur otro hoven cu locual bo yiunan ta asociá den e becindario of na scol no ta bon hende. Tal bez algun di nan ta agradabel i decente, mescos cu algun beciña, miembro di famía, i colega di trabao ta bon hende. Purba di yuda bo yiunan mira esei i comprende cu bo ta balanzá den bo aplicacion dje conseho sabí i paternal di Pablo duná né corintionan. Mientras cu nan ta mira e manera cu bo ta balanzá cosnan, esei por yúdanan imitábo.—Lucas 6:40; 2 Timoteo 2:22.
20. Hovenan, cua desafío ta enfrenta boso?
20 Boso cu ta hoven ainda, purba di mira con pa aplica e conseho di Pablo, sabiendo cu esei ta importante pa tur hende cristian, hoven of bieu. Esei lo exigi mashá determinacion i esfuerzo, pero pakico no keda dispuesto pa hacié? Comprende cu simplemente pa motibo cu bo a conoce e otro hovenan desde chikito, esei no kier men cu nan no por afecta bo costumbernan, no por daña costumbernan cu bo ta forma como un hoven cristian.—Proverbio 2:1, 10-15.
Pasonan positivo pa proteha nos costumbernan
21. (a) Nos tin cua necesidad den e asunto di asociacion? (b) Pakico nos por keda sigur cu algun asociacion ta peligroso?
21 Nos tur tin mester di asociacion. Pero, nos tin cu keda alerto ne echo cu otro socio por afectános, sea pa bon of pa malu. Esei a resulta di ser cierto den e caso di Adam i cu tur hende através dje siglonan desde Adam. Por ehempel, Jehosafat, un bon rey di Hudá, a disfruta dje fabor i bendicion di Jehova. Pero, despues cu el a permiti casamento di su yiu cu e yiu muher di rey Acab di Israel, Jehosafat a cuminza asocia cu Acab. E mal asociacion casi a costa Jehosafat su bida. (2 Rey 8:16-18; 2 Crónica 18:1-3, 29-31) Si nos no ta sabí scogiendo socio, esei por ta mes tanto peligroso.
22. Kico nos mester tuma na pecho, i pakico?
22 Pues, láganos tuma na pecho e conseho amoroso cu Pablo a ofrece den 1 Corintio 15:33. Esei no ta simplemente palabra cu nos por a tende tanto biaha cu nos por repitínan di memoria. Nan ta refleha e amor paternal cu Pablo tabatin pa su rumanan corintio, i cu extencion, pa nos. I sin duda nan ta contene e conseho cu nos Tata celestial ta duna pasobra e kier pa nos esfuerzo goza bon éxito.—1 Corintio 15:58.
[Nota]
a Un otro peliger di centro asina ta e tentacion di copia den bo mes computer programa of publicacion sin e permiso dje doño of autor original locual ta na conflicto cu ley internacional tocante derecho reservá.—Romano 13:1.
Bo ta corda?
◻ Pa cua motibo special Pablo a skirbi 1 Corintio 15:33?
◻ Con nos por aplica e conseho di Pablo na nos lugar di empleo?
◻ Nos mester tene cua punto di bista balanzá di beciña?
◻ Pakico 1 Corintio 15:33 ta conseho specialmente apropiado pa hovenan?
[Plachi na página 17]
Pablo a usa su lugar di empleo pa promove e bon nobo
[Plachi na página 18]
Otro hovenan por daña bo costumbernan cristian