Pagando Bek na Cesar e Cosnan di Cesar
“Rindi na tur loke ta debí na nan.”—ROMANONAN 13:7.
1, 2. (a) Segun Jesus, con cristiannan mester balansá nan obligacionnan na Dios i na César? (b) Kico ta e promé preocupacion di Testigonan di Jehova?
SEGUN Jesus, tin cosnan cu nos ta debe na Dios i tin cosnan cu nos ta debe na César, of Estado. Jesus a bisa: “Paga bek na César e cosnan di César, pero na Dios e cosnan di Dios.” Den e poco palabranan aki, el a confundí su enemigunan i a resumí brevemente e actitud balansá cu nos mester tin den nos relacion cu Dios i den nos tratamentu cu Estado. Nada straño cu su scuchadornan a “cuminsá keda asombrá di dje”!—Marco 12:17.
2 Naturalmente, e promé preocupacion di Jehova su sirbidornan ta cu nan ta paga bek na Dios loke ta di Dios. (Salmo 116:12-14) Sin embargo, haciendo esei, nan no ta lubidá cu Jesus a bisa cu nan mester rindi cierto cosnan na César. Nan concenshi bíblicamente entrená ta rekerí pa nan considerá huntu cu oracion te na ki grado nan por paga bek loke César ta rekerí. (Romanonan 13:7) Den tempu moderno, hopi hurista a reconocé cu poder gubernamental tin límite i cu hende i gobiernunan na tur parti ta mará na ley natural.
3, 4. Ki comentarionan interesante a ser hací tocante ley natural, ley revelá i ley humano?
3 Apostel Pablo a referí n’e ley natural aki ora el a skirbi tocante hende dje mundu: “Loke por ta conocí tocante Dios ta ser manifestá entre nan, pasobra Dios a haci esei manifestá na nan. Pasobra su cualidadnan invisibel ta ser mirá claramente desde creacion di mundu padilanti, pasobra nan ta ser percibí den e cosnan trahá, asta su poder eterno i Divinidad, di manera cu nan ta inexcusabel.” Si nan lo respondé na dje, ley natural lo asta impulsá e concenshi dje incrédulonan aki. Pues, Pablo a bisa mas aleu: “Ki ora cu hende dje nacionnan cu no tin ley ta haci di naturalesa e cosnan dje ley, e hendenan aki, aunke nan no tin ley, ta un ley pa nan mes. Nan ta net esnan cu ta demostrá cu e substancia dje ley ta skirbí den nan curason, miéntras cu nan concenshi ta duna testimonio cu nan.”—Romanonan 1:19, 20; 2:14, 15.
4 Den siglo 18, e hurista ingles renombrá William Blackstone a skirbi: “E ley di naturalesa aki [ley natural], siendo contemporáneo [mes bieu] cu humanidad i dictá dor di Dios mes, ta naturalmente superior den obligacion cu cualkier otro ley. E ta válido rond mundu, den tur pais, i na tur tempu: ningun ley humano tin algun valides, si e ta contrario cu esaki.” Blackstone a sigui papia di “ley revelá,” manera e ta ser hañá den Bijbel, i a comentá: “Riba e dos fundeshinan aki, e ley di naturalesa i e ley revelá, tur ley humano ta dependé; esei ta nificá cu no mester permití ningun ley humano contradicí esakinan.” Esaki ta na armonia cu loke Jesus a bisa tocante Dios i César, manera Marco 12:17 ta mencioná. Claramente, tin áreanan caminda Dios ta limitá loke César por rekerí di un cristian. Net den e área ei e Sanedrin a bai mas ayá dje límitenan cu Dios a pone ora nan a manda e apostelnan pa stop di predicá tocante Jesus. P’esei, e apostelnan corectamente a respondé: “Nos mester obedecé Dios como gobernante mas bien cu hende.”—Echonan 5:28, 29.
“E Cosnan di Dios”
5, 6. (a) En bista dje nacementu dje Reino na 1914, kico cristiannan mester tene mas estrechamente na mente? (b) Con un cristian ta duna evidencia cu e ta un minister?
5 Specialmente desde 1914, ora Jehova Dios, e Todopoderoso, a cuminsá reina como rey mediante e Reino Mesiánico di Cristo, cristiannan tabatin cu haci sigur pa no duna César e cosnan di Dios. (Revelacion 11:15, 17) Manera nunca promé, e ley di Dios ta exigí awor di cristiannan pa “no ser parti dje mundu.” (Juan 17:16) Siendo dedicá na Dios, nan Dunador di Bida, nan mester demostrá claramente cu nan no ta pertenecé mas na nan mes. (Salmo 100:2, 3) Manera Pablo a skirbi, “nos ta pertenecé na Jehova.” (Romanonan 14:8) Ademas, ora un cristian bautisá, e ta ser ordená como un minister di Dios, di manera cu e por bisa huntu cu Pablo: “Dios . . . en berdad a cualificá nos adecuadamente pa ser ministernan.”—2 Corintionan 3:5, 6.
6 Apostel Pablo a skirbi tambe: “Mi ta glorificá mi ministerio.” (Romanonan 11:13) Siguramente nos mester haci mescos. Sea nos ta participá den e ministerio di tempu completo of pa algun ora pa siman, nos ta tene na mente cu Jehova mes a asigná nos na nos ministerio. (2 Corintionan 2:17) Siendo cu algun por cuestioná nos posicion, tur cristian dedicá i bautisá mester ta cla pa duna prueba claro i positivo cu e berdaderamente ta un minister dje bon nobo. (1 Pedro 3:15) Su conducta tambe mester duna evidencia di su ministerio. Como minister di Dios, un cristian mester boga pa i practicá moralidad limpi, apoyá unidad di famia, ser onesto i mustra respet pa ley i ordu. (Romanonan 12:17, 18; 1 Tesalonicensenan 5:15) Un cristian su relacion cu Dios i su ministerio asigná dor di Dios ta e cosnan di mas importante den su bida. E no por entregá esakinan riba mandato di César. Claramente, nan tin cu ser contá entre “e cosnan di Dios.”
“E Cosnan di César”
7. Kico ta e reputacion di Testigonan di Jehova en cuanto pagamentu di belasting?
7 Testigonan di Jehova sa cu nan ta debe ‘sumision n’e autoridadnan superior,’ e gobernantenan. (Romanonan 13:1) P’esei, ora César, Estado, ta bini cu exigencianan cu base legal, nan concenshi bíblicamente entrená ta permití nan cumpli cu e exigencianan aki. Por ehempel, cristiannan berdadero ta entre e pagadornan di belasting di mas ehemplar riba tera. Na Alemania e corant Münchner Merkur a bisa di Testigonan di Jehova: “Nan ta e pagadornan di belasting di mas onesto i puntual na República Federal.” Na Italia e corant La Stampa a remarcá: “Nan [Testigonan di Jehova] ta e ciudadanonan di mas leal cu cualkier pais por deseá: nan no ta purba evitá di paga belasting of busca manera pa saca nan mes probecho dor di evadí leynan cu no ta cumbiní nan.” Jehova su sirbidornan ta haci esaki ‘pa causa di nan concenshi.’—Romanonan 13:5, 6.
8. Loke nos debe na César ta limitá na belastingnan monetario?
8 “E cosnan di César” ta limitá na pagamentu di belasting? No. Pablo a mencioná otro cosnan, manera temor i onor. Den su obra Critical and Exegetical Hand-Book to the Gospel of Matthew, escolástico aleman Heinrich Meyer a skirbi: “Cu [e cosnan di César] . . . nos no mester comprendé meramente belasting civil, sino tur loke César tabatin derecho ariba den birtud di su gobernacion legítimo.” Historiador E. W. Barnes, den su buki The Rise of Christianity, a remarcá cu un cristian lo a paga belasting si el a debe nan i “di igual manera lo a aceptá tur otro obligacion di Estado, basta no a exigí di dje p’e rindi na César loke a pertenecé na Dios.”
9, 10. Ki duda un cristian por tin tocante pagamentu bek na César e cosnan cu ta debí na dje, pero ki echonan e mester tene na mente?
9 Ki cosnan Estado por rekerí sin pasa e límite dje cosnan cu legítimamente ta pertenecé na Dios? Algun cristian a sinti cu nan legítimamente por duna César placa den forma di belasting pero nada otro. Nan siguramente lo no sinti nan confortabel dunando César nada cu por tuma tempu cu lo por ser usá pa actividadnan teocrático. No obstante, aunke ta cierto cu nos mester ‘stima Jehova nos Dios cu henter nos curason, alma, mente i forsa,’ Jehova ta spera pa nos dedicá tempu den cosnan cu no ta nos sirbishi sagrado. (Marco 12:30; Filipensenan 3:3) Por ehempel, un cristian casá ta ser consehá pa dedicá tempu pa agradá su partner matrimonial. E actividadnan ei no ta incorecto, pero apostel Pablo ta declará cu nan ta “e cosnan di mundu” i no “e cosnan di Señor.”—1 Corintionan 7:32-34; compará cu 1 Timoteo 5:8.
10 Ademas, Cristo a autorisá su siguidornan pa “paga bek” belasting, i esaki siguramente ta enbolbé usa tempu cu ta ser dedicá na Jehova—siendo cu henter nos bida ta dedicá den e manera aki. Si e promedio di belasting den un pais ta 33 porciento di entrada (e ta mas haltu den algun pais), esaki ta nificá cu tur aña e trahador promedio ta paga Ontvanger di Estado un suma na balor di cuater luna di su entrada. Bisá den un otro manera, na fin di tur e añanan cu el a traha, e trahador promedio lo a dedicá rond di 15 aña ganando e placa di belasting cu “César” ta rekerí. Considerá, tambe, e asuntu di enseñansa escolar. Den mayoria pais ley ta rekerí pa mayornan manda nan yu scol pa un cantidad mínimo di aña. E cantidad di aña di enseñansa escolar ta varia di pais pa pais. Den mayoria lugá esei ta un tempu basta largu. Ta cierto cu tal enseñansa escolar ta generalmente beneficioso, pero ta César ta dicidí ki porcion dje bida di un mucha mester ser dedicá den e manera aki, i mayornan cristian ta cumpli cu e decision di César.
Servicio Militar Obligatorio
11, 12. (a) Kico César ta exigí den hopi pais? (b) Con e cristiannan di promé a mira servicio militar?
11 Un otro exigencia di César den algun pais ta servicio militar obligatorio. Den siglo 20, mayoria nacion a instituí e areglo aki den tempu di guera i algun den tempu di pas tambe. Na Francia e obligacion aki pa hopi aña a ser yamá belasting di sanger, nificando cu tur homber hóben mester tabata boluntario pa sacrificá su bida pa Estado. Esaki ta algu cu esnan dedicá na Jehova por rindi conciencialmente? Con e cristiannan di promé siglo a mira e asuntu aki?
12 Aunke cu e promé cristiannan a haci nan best pa ser bon ciudadano, nan fe a prevení nan di kita bida di otro of di sacrificá nan propio bida pa Estado. The Encyclopedia of Religion ta declará: “E tatanan dje iglesia di promé, incluyendo Tertuliano i Origen, a afirmá cu no tabata permití pa cristiannan kita bida humano, un principio cu a prevení nan di forma parti dje ehército romano.” Den su buki The Early Church and the World, profesor C. J. Cadoux ta skirbi: “Por lo ménos te cu e reinado di Marco Aurelio [161-180 E.C.], ningun cristian lo a bira un soldat despues di su bautismo.”
13. Pakico e mayoria den cristiandad no ta mira servicio militar manera e cristiannan di promé a mir’é?
13 Pakico miembronan dje iglesianan di cristiandad no ta mira cosnan asina aki awe? Pa motibu di un cambio radical cu a tuma lugá den siglo cuater. E publicacion católico A History of the Christian Councils ta splica: “Hopi cristian, . . . bou dje emperadornan pagano, tabatin obhecionnan moral religioso relacioná cu servicio militar, i positivamente a nenga di carga arma, of sino a desertá. E Sinodo [di Arles, Francia, tené na 314 E.C.], tumando na consideracion e cambionan cu Constantino a haci, a describí e obligacion cu cristiannan tin pa sirbi den guera, . . . pasobra e Iglesia ta na pas (in pace) cu Estado bou di un prins cu ta na fabor dje cristiannan.” Como resultado di a bandoná Jesus su siñansanan, for dje tempu ei te awor, clero di cristiandad a animá nan tounan pa sirbi den e ehército dje nacionnan, aunke algun individuo a oponé pa motibu di concenshi.
14, 15. (a) Riba ki base cristiannan den algun lugá ta pidi dispensacion for di servicio militar? (b) Caminda dispensacion no ta disponibel, ki principionan bíblico lo yuda un cristian tuma un decision corecto den e asuntu di servicio militar?
14 Cristiannan awe ta obligá pa sigui e mayoria den e asuntu aki? No. Si un cristian dedicá i bautisá ta biba den un pais unda nan ta duna ministernan di religion dispensacion for di servicio militar, e por haci uso dje percuracion aki, pasobra e ta en realidad un minister. (2 Timoteo 4:5) Un cantidad di pais, incluyendo Merca i Australia, a otorgá tal dispensacion asta den tempu di guera. I durante tempu di pas, hopi pais cu tin servicio militar como algu obligatorio ta duna dispensacion na Testigonan di Jehova como ministernan di religion. Pues nan por sigui yuda hende cu nan sirbishi público.
15 Sin embargo, kico si e cristian ta biba den un pais unda ministernan di religion no ta haña dispensacion? E ora ei lo e tin cu tuma un decision personal siguiendo su concenshi bíblicamente entrená. (Galationan 6:5) Aunke e ta tuma e autoridad di César na consideracion, lo e pisa cuidadosamente loke e ta debe na Jehova. (Salmo 36:9; 116:12-14; Echonan 17:28) E cristian lo corda cu e marca di un cristian berdadero ta amor pa tur su compañeronan creyente, asta esnan cu ta biba den otro paisnan of esnan cu ta pertenecé na otro tribunan. (Juan 13:34, 35; 1 Pedro 2:17) Ademas, lo e no lubidá e principionan bíblico hañá den textonan manera Isaías 2:2-4; Mateo 26:52; Romanonan 12:18; 14:19; 2 Corintionan 10:4; i Hebreonan 12:14.
Servicio Civil
16. Den algun pais, ki servicio no-militar César ta exigí di esnan cu no ta aceptá servicio militar?
16 Sin embargo, tin paisnan unda, aunke e Estado no ta duna dispensacion pa ministernan di religion, ta reconocé sí cu algun individuo por tin obhecion contra servicio militar. Hopi dje paisnan aki ta haci percuracion pa tal individuonan conciencial no ser forsá pa drenta servicio militar. Den algun lugá un servicio civil rekerí, manera trabou útil den e comunidad, ta ser mirá como servicio nacional no-militar. Un cristian dedicá lo por efectuá un servicio asina? Aki atrobe, un cristian dedicá i bautisá lo tin cu tuma su propio decision a base di su concenshi bíblicamente entrená.
17. Tin un precedente bíblico pa servicio civil no-militar?
17 Ta parce cu servicio obligatorio tabata un custumber den tempu bíblico. Un buki di historia ta declará: “Ademas dje belastingnan i retribucionnan cu a ser exigí for dje habitantenan di Hudea, tabatin tambe un ‘corvée’ [trabou no-pagá exigí dor di autoridadnan público]. Esaki tabata un institucion antiguo den Medio Oriente, cu e autoridadnan griego i romano a sigui mantené. . . . E Testament Nobo, tambe, ta cita ehempelnan di corvée den Hudea, mustrando con extenso esei tabata. Di acuerdo cu e custumber aki, e soldatnan a forsa Simon di Cirene pa carga Jesus su crus [staca di tormento] (Mateo 5:41; 27:32; Marco 15:21; Lucas 23:26).”
18. Cu ki tipo di servicio no-militar i no-religioso na comunidad Testigonan di Jehova ta cooperá frecuentemente?
18 Di manera similar, awe Estado of autoridadnan local den algun pais ta rekerí di ciudadanonan pa participá den vários forma di servicio na comunidad. Tin biaha esaki ta pa un tarea specífico, manera cobamentu di pos of trahamentu di caya; tin biaha esei ta riba un base regular, manera participacion semanal den mantené caya, scol of hospitalnan. Caminda tal servicio civil ta pa e bienestar dje comunidad i no ta conectá cu religion falsu ni no ta molestiá e concenshi di Testigonan di Jehova den algun otro manera, hopi biaha nan a cumpli cuné. (1 Pedro 2:13-15) Esaki generalmente a resultá den un excelente testimonio i tin biaha a silenciá esnan cu ta acusá e Testigonan falsamente di ta anti-gobiernu.—Compará cu Mateo 10:18.
19. Con un cristian mester considerá e asuntu si César pidié efectuá servicio nacional no-militar pa un periodo di tempu?
19 Pero kico si Estado ta rekerí pa un cristian efectuá pa un periodo di tempu servicio civil cu ta un parti di servicio nacional bou di un administracion civil? Aki atrobe, cristiannan mester tuma nan mes decision basá riba un concenshi informá. “Nos tur lo para dilanti e asiento di huicio di Dios.” (Romanonan 14:10) Cristiannan cu ta enfrentá un rekisito di César mester studia e asuntu i meditá riba dje huntu cu oracion.a Tambe lo por ta sabí pa papia riba e asuntu cu cristiannan maduro den e congregacion. Despues di esaki un decision personal mester ser tumá.—Proverbionan 2:1-5; Filipensenan 4:5.
20. Ki preguntanan i principionan bíblico ta yuda un cristian razoná riba e asuntu di servicio civil nacional no-militar?
20 Segun cu cristiannan ta haci un investigacion asina, nan lo tuma un cantidad di principio di Bijbel na consideracion. Pablo a bisa cu nos mester “ta obediente na gobiernu i autoridad como gobernante, . . . cla pa tur bon obra . . . razonabel, desplegando tur suavedad pa cu tur hende.” (Tito 3:1, 2) N’e mésun tempu, cristiannan lo haci bon pa examiná e trabou civil cu ta ser proponé. Si nan acept’é, nan lo por mantené neutralidad cristian? (Mikéas 4:3, 5; Juan 17:16) Lo e enbolbé nan cu un of otro religion falsu? (Revelacion 18:4, 20, 21) Hacimentu dje trabou lo prevení nan of limitá nan irazonablemente di cumpli cu nan responsabilidadnan cristian? (Mateo 24:14; Hebreonan 10:24, 25) N’e otro banda, nan lo por sigui haci progreso spiritual, tal bes asta participando den e ministerio di tempu completo miéntras cu nan ta efectuá e servicio rekerí?—Hebreonan 6:11, 12.
21. Sea cual sea su decision, con e congregacion mester mira un ruman cu ta atendiendo e asuntu di servicio civil nacional no-militar?
21 Kico si e contestanan onesto dje cristian riba preguntanan asina hib’é na concluí cu e servicio civil nacional ta un “bon obra” cu e por efectuá den obedencia na autoridadnan? Esei ta su decision dilanti Jehova. Ancianonan nombrá i otronan mester respetá completamente e concenshi dje ruman i sigui mir’é como un cristian cu bon reputacion. Sin embargo, si un cristian sinti cu e no por efectuá e servicio civil aki, su posicion mester ser respetá tambe. E tambe ta permanecé cu un bon reputacion i mester ricibí apoyo amoroso.—1 Corintionan 10:29; 2 Corintionan 1:24; 1 Pedro 3:16.
22. Sea cual sea e situacion cu ta enfrentá nos, kico nos lo sigui haci?
22 Como cristiannan, nos lo no stop di rindi “na esun cu ta exigí onor, tal onor.” (Romanonan 13:7) Nos lo respetá bon ordu i soru pa ta ciudadanonan pacífico i obediente na ley. (Salmo 34:14) Nos por asta haci oracion “en cuanto reynan i tur esnan cu ta den puesto haltu” ora e hombernan aki ta haña nan ta tuma decision cu ta afectá nos bida i trabou cristian. Como resultado di nos pagamentu bek na César e cosnan di César, nos ta spera cu “nos por sigui hiba un bida calmu i ketu cu pleno debocion piadoso i seriedad.” (1 Timoteo 2:1, 2) Riba tur cos, nos lo sigui predicá e bon nobo dje Reino como humanidad su único speransa, pagando bek conciencialmente na Dios loke ta di Dios.
[Nota]
a Mira E Toren di Vigilancia [edicion ingles] di 15 di mei, 1964, página 308, §21.
Bo Por Splica?
◻ Balansando su relacion cu César i Jehova, kico ta un cristian su promé preocupacion?
◻ Kico nos ta debe na Jehova cu nos nunca por duna na César?
◻ Kico ta algun cos cu nos apropiadamente ta duna bek na César?
◻ Ki textonan ta yuda nos tuma un decision corecto den e asuntu di servicio militar obligatorio?
◻ Kico ta algun cos pa tene na mente si nos ser pidí pa duna servicio público nacional no-militar?
◻ En cuanto Jehova i César, kico nos lo sigui haci?
[Plachi na página 16]
E apostelnan a bisa e Sanedrin: “Nos mester obedecé Dios como gobernante mas bien cu hende”