Sigi Edifica un e Otro
“No laga ningun palabra corrumpí sali for di boso boca, sino tur palabra cu ta bon pa edificacion.”—EFESIO 4:29.
1, 2. (a) Pakico nos por bisa hustamente cu papiamento ta un maraviya? (b) Cua conseho ta apropiado tocante uso di nos lenga?
“PAPIAMENTO ta e hilo mágico cu ta enlazá amigo, famía i e arreglo social hunto . . . Cu e mente humano i cu e funcion coordiná di músculo [di lenga], nos ta produci sonido cu ta inspirá amor, envidia, respet—realmente, cualkier emocion humano.”—Hearing, Taste and Smell.
2 Nos lenga ta hopi mas cu un miembro pa guli of saborea cuminda; e ta permitínos expresa nos pensamento i sintimento. Santiago a skirbi: “E lenga ta un miembro chikito. Cuné nos ta bendiciona Jehova, asta e Tata, i toch cuné nos ta maldiciona hende cu a yega di existi den e ‘semehanza di Dios.’” (Santiago 3:5, 9) Sí, nos por usa nos lenga na moda excelente, manera ora nos ta alaba Jehova Dios. Pero, siendo cu nos ta imperfecto, ta fácil pa nos usa nos lenga pa papia loke ta perhudica of ta negativo. Santiago a skirbi: “No ta correcto, mi rumanan, pa tal cosnan sigi sosode asina.”—Santiago 3:10.
3. Nos mester presta atencion na cua dos aspecto di nos papiamento?
3 Aunque ningun hende por domina nan lenga perfectamente, nos siguramente mester haci esfuerzo pa mehora. Apóstol Pablo a consehános: “No laga ningun palabra corrumpí sali for di boso boca, sino tur palabra cu ta bon pa edificacion conforme cu e necesidad, pa duna loke ta favorable na oyentes.” (Efesio 4:29) Ripara cu e mandamento tin dos aspecto: loke nos mester haci esfuerzo pa evita i loke nos mester forza pa haci. Láganos considera e dos aspecto.
Evita Palabra Corrumpí
4, 5. (a) Hende cristian tin cua lucha contra papiamento sushi? (b) Cua splicacion por cuadra cu e frase “palabra corrumpí”?
4 Primeramente, Efesio 4:29 ta urgínos pa: “No laga ningun palabra corrumpí sali for di boso boca.” Por tá cu esei no ta fácil. Un motibo ta cu palabra obseno ta tanto común den e mundo aki. Hopi hoven cristian ta tende palabra malu tur dia, pasobra mucha di scol por kere cu esei ta duna forza na loke nan ta bisa of ta hácinan parce mas duro. Por tá cu nos no por evita di tende palabra malu, pero nos por i mester haci berdadero esfuerzo pa no síñanan. Nan no tin lugar den nos mente ni den nos boca.
5 Ora Pablo a duna tal advertencia, el a usa un palabra griego cu ta referi na piscá putrí of fruta cu a daña. Imaginábo lo sigiente: Bo ta mira un hende perde pacenshi anto bira furioso mes. Finalmente e ta consumi i bo ta mira un piscá putrí sali for di su boca. Anto bo ta mira fruta cu a daña i ta hole stinki sali i susha tur hende cerca dje. Ken ta e hende? Ki terribel si e ta cualkier di nos! No obstante, su actuacion por parce nos si nos ‘ta laga palabra corrumpí sali for di nos boca.’
6. Den ki sentido Efesio 4:29 ta aplica na papiamento crítico i negativo?
6 Un otro aplicacion di Efesio 4:29 ta pa nos evita di ser demasiado crítico. Ta cierto cu nos tur tin opinion i preferencia personal tocante loke nos no ta gusta of ta acepta, pero bo a yega di ser cu hende cu ta parce di tin algo negativo—of hopi cos negativo—pa bisa tocante tur hende, lugar, of cos mencioná? (Compara cu Romano 12:9; Hebreo 1:9.) Tal papiamento ta desbarata, desanimá, of ta destrui. (Salmo 10:7; 64:2-4; Proverbio 16:27; Santiago 4:11, 12) Kizás hende asina no sa cuanto nan ta parce criticón cu Malaquías a detaya. (Malaquías 3:13-15) Lo ta ki un sorpresa pa nan si nan compañé ta bísanan cu un piscá putrí of fruta dañá ta sali for di nan boca!
7. Cada un di nos mester haci cua examinacion di nos mes?
7 Aunque ta fácil pa reconoce comentario negativo of crítico constante di otro hende, toch puntra bo mes, ‘Mi tin e tendencia di haci esei? Francamente, mi ta hacié?’ Ta sabí pa reflexiona de bez en cuando riba e spiritu di nos palabra. Nan ta primeramente negativo, crítico? Nos ta papia manera e tres consolador falso di Job? (Job 2:11; 13:4, 5; 16:2; 19:2) Nos no por bisa algo positivo? Si un conbersacion ta principalmente crítico, pakico no guié pa asunto edificante?
8. Malaquías 3:16 ta duna cua les tocante papiamento, i con nos por mustra cu nos ta aplica e les?
8 Malaquías a presenta e sigiente contraste: “Esnan den temor di Jehova a papia un cu otro, cada un cu su compañé, i Jehova a sigi prestando atencion i scuchando. I un buki di recuerdo a cuminza ser skirbí dilanti dje pa esnan den temor di Jehova i pa esnan pensando riba su nomber.” (Malaquías 3:16) Bo a ripara con Dios a reacciona na papiamento edificante? Kico probablemente tabata e efecto di tal conbersacion riba nan compañé? Personalmente, nos por siña un les tocante nos conbersacion diario. Ta hopi mas probechoso pa nos i pa otro hende si nos conbersacion general ta refleha nos ‘sacrificio di alabanza pa Dios.’—Hebreo 13:15.
Traha pa Edifica Otro Hende
9. Pakico reunion cristian ta ocasion oportuno pa edifica otro hende?
9 Reunion di congregacion ta ocasion excelente pa papia ‘loke ta bon pa edificacion pa cualkier necesidad, pa inculca loke ta favorable na oyentes.’ (Efesio 4:29) Nos por haci esei ora nos ta duna discurso bíblico, ta participa den un demonstracion, of ta duna comentario contestando pregunta. Asina nos ta comprobá Proverbio 20:15: “Lip di conocimento ta baso precioso.” I ken sa cuanto curazón nos ta conmove of ta edifica?
10. Despues di tuma na cuenta cu ken nos tin e costumber di conbersá, por ta apropiado pa nos haci cua ahuste? (2 Corintio 6:12, 13)
10 Promé cu reunion i despues tin bon oportunidad pa tene conbersacion cu ta favorable pa oyentes. Ta fácil pa pasa e tempo ei trankilu den conbersacion cu miembro di famía i cu un grupo chikito di amigo. (Juan 13:23; 19:26) Pero, di acuerdo cu Efesio 4:29, pakico no busca otro hende i papia cu nan? (Compara cu Lucas 14:12-14.) Nos por determina di antemano pa haci mas cu duna un cumindamento formal na algun hende nobo, na esnan di mayor edad, of na hovenan, i nos asta por sinta cu e hovenan pa ser mas na nan nivel. Nos berdadero interés i papiamento edificante ne tempo ei por haci otro hende expresa e sintimento di David den Salmo 122:1.
11. (a) Hopi ruman tin cua costumber tocante unda nan ta sinta? (b) Pakico algun ruman ta decidi di varia nan lugar di sinta?
11 Un otro yudanza pa nos tene conbersacion edificante ta di cambia nos lugar di sinta den reunion. Tal bez ta necesario pa mama cu yiu chikito sinta cerca e excusado, of hende enfermo tin cu sinta cant’i gang, pero kico dje otronan? Simplemente costumber por hácinos sinta den un cierto stoel of seccion; asta páhara di instinto ta bolbe na nan percha. (Isaías 1:3; Mateo 8:20) Pero, francamente, siendo cu nos por sinta unda cu nos kier, pakico no varia nos lugar—na banda drechi, na banda robez, mas dilanti, etc.—i asina conoce otro hende mihor? Aunque no tin regla cu ta obligános di haci esei, anciano i otro ruman maduro cu ta cambia nan lugar di sinta, ta haya cu ta mas fácil pa comparti loke ta favorable cu hopi hende en bez di cu relativamente poco amigo íntimo so.
Edifica na Moda Piadosa
12. Cua tendencia indeseabel a ser manifestá durante e pasado?
12 E deseo di hende cristian pa edifica otro mester motivánan pa imita Dios respecto esei en bez di sigi tendencia humano pa traha un gran cantidad di regla.a Pa mashá tempo hende imperfecto tin e tendencia di domina otro hende rond di nan, i asta algun sirbidor di Dios a sucumbi na tal tendencia. (Génesis 3:16; Eclesiastés 8:9) Den e tempo di Jesús lider hudío a ‘mara carga pisá riba otro hende pero nan mes ni cu nan dede kier a kítanan.’ (Mateo 23:4) Nan a haci costumber inofensivo bira tradicion obligatorio. Ora nan a preocupánan demasiadamente cu regla humano, nan a pasa por halto di asunto cu Dios a identifica como di mayor importancia. Ningun hende tabata edificá como resultado di nan trahamento di hopi regla no bíblico; nan moda no tabata juist e moda di Dios.—Mateo 23:23, 24; Marco 7:1-13.
13. Pakico no ta apropiado pa inventa un cantidad di regla pa otro hende cristian?
13 Hende cristian sinceramente kier pega na ley divino. No obstante, asta nos por bira víctima dje tendencia di pone e carga pisá di hopi regla. Pakico? Entre otro cosnan, hende tin distinto gusto of preferencia, pues, algun hende por considera aceptable loke otronan no ta gusta i ta kere mester ta rechazá. Además, hende cristian ta distinto den nan progreso te na madurez spiritual. Pero, e trahamento di hopi regla ta e manera piadosa pa yuda otronan progresá te na madurez? (Filipense 3:15; 1 Timoteo 1:19; Hebreo 5:14) Asta ora hende realmente ta sigi un camina cu ta parce extremo of peligroso, un regla cu ta prohibi esei ta e mihor solucion? Dios ta manda esnan cu tin e debido calidadnan di purba di restorá hende gedwal, razonando suavimente cu tal hende.—Galatio 6:1.
14. Ley cu Dios a duna Israel a cumpli cu cua propósito?
14 Ta cierto cu ora Dios tabata usa Israel como su pueblo, el a declara cientos di ley tocante adoracion den e tempel, sacrificio, i asta tocante limpieza. Esei tabata apropiado pa un nacion distinto di mundo, i hopi ley tabata di importancia profético i a yuda guia hudío te na Mesías. Pablo a skirbi: “E Ley a bira nos maestro guiando nos na Cristo, pa nos ser declará husto debí na fe. Pero awor cu fe a yega, nos no ta bao di maestro mas.” (Galatio 3:19, 23-25) Despues cu e Ley tabata cancelá riba e staca di tormento, Dios no a duna hende cristian un lista largu di regla cu ta aplica ne mayoría di aspecto di bida, como si esei ta e manera pa mantenénan edificá den e fe.
15. Dios a percura cua guía pa adorador cristian?
15 Naturalmente, nos no ta sin ley. Dios ta mándanos abstene di idolatría, fornicacion i adulterio, i uso incorrecto di sanger. E ta prohibi específicamente asesinato, gañamento, spiritismo, i varios otro picá. (Echo 15:28, 29; 1 Corintio 6:9, 10; Revelacion 21:8) I e ta ofrece den su Palabra conseho claro tocante hopi asunto. Sin embargo, nos ta responsabel pa siña i aplica principio bíblico te na un grado cu hopi mas alcance cu israelita. Anciano por edifica otro hende ora nan ta yúdanan haya i examina tal principio en bez di solamente busca i traha regla.
Anciano cu ta Edifica
16, 17. E apóstolnan a pone cua ehempel excelente en cuanto trahamento di regla pa otro adorador?
16 Pablo a skirbi: “Te ne grado cu nos a haci progreso, láganos sigi anda ordenadamente den e mesun rutina.” (Filipense 3:16) Di acuerdo cu tal punto di bista piadoso, e apóstol a trata cu hende di tal manera cu el a edificánan. Por ehempel, un pregunta a surgi tocante si tabata apropiado of no pa come carni cu por a bini di un tempel pagano. Pablo, como anciano, pa establece uniformidad of pa simplifica e asunto a impone un regla pa tur congregacion di promé? No. El a reconoce cu e variedad den conocimento i progreso te na madurez por a causa tal cristian di yega na diferente conclusion. Di su parti, Pablo a keda determiná di pone un bon ehempel.—Romano 14:1-4; 1 Corintio 8:4-13.
17 E Scritura Griego Cristian ta mustra cu e apóstolnan a duna conseho útil riba algun asunto personal, tal como bistí i cabei, pero nan no a establece regla cu ta aplica den cada caso. Esei ta un ehempel excelente pa superintendente cristian djawe, cu ta interesá den edificacion dje tao. Realmente, esei ta e manera básico cu Dios a usa asta pa Israel di antigua.
18. Jehova Dios a duna Israel cua regla en cuanto bistí?
18 Dios no a duna israelita ley en detaye tocante bistí. Ta parce cu hende homber i muher a usa mantel of bistí exterior similar, aunque bistí di hende muher tabata bordá of mas colorido. Tanto homber como muher a bisti sa·dhinʹ, of paña djabao. (Huez 14:12; Proverbio 31:24; Isaías 3:23) Cua ley Dios a duna tocante bistí? Ni homber ni muher por a usa bistí dje otro sexo, evidentemente cu intencion homosexual. (Deuteronomio 22:5) Pa mustra cu nan tabata separá for di nacion beciña, israelita tabatin cu pone franja na zom di nan bistí, cu un cuerde blau mas halto cu e franja, i kizas cu kloshi na skina dje mantel. (Número 15:38-41) Esei básicamente ta tur guía cu e Ley a duna tocante moda di bistí.
19, 20. (a) Cua instruccion e Bijbel ta duna hende cristian en cuanto bistí i cabei? (b) Anciano mester tene cua punto di bista tocante trahamento di regla en cuanto aparencia personal?
19 Aunque hende cristian no ta bao dje Ley, nos tin otro regla en detaye den e Bijbel tocante con nos mester bisti of dórnanos? Realmente cu no. Dios a duna principio balanzá cu nos por aplica. Pablo a skirbi: “Mi ta deseá pa hende muher dórnanan cu bistí bon arreglá, cu modestia i sano huicio, no cu moda di flekmento di cabei i oro of perla of bistí mashá costoso.” (1 Timoteo 2:9) Pedro a urgi pa hende muher cristian en bez di concentra riba adorno fisical, concentrá riba “e persona secreto di curazón den e bistí incorruptibel di un spiritu ketu i suave.” (1 Pedro 3:3, 4) E echo cu Pedro a skirbi tal conseho ta sugeri cu algun hende cristian dje promé siglo mester a keda mas modesto i eherce dominio propio den nan bistí i cabei. Pero, en bez di exigi—of taha—cierto moda, e apóstolnan simplemente a duna conseho edificante.
20 Testigo di Jehova mester ta respetá pa nan aparencia modesta i generalmente esei ta e caso. No obstante, estilo di bistí ta varia di un país pa otro i asta ta varia den un cierto region of congregacion. Naturalmente, anciano cu tin opinion fuerte of cierto gusto en cuanto bistí i cabei por tuma decision pa nan mes i pa nan famía. Pero, en cuanto e tao, nan tin cu corda loke Pablo a bisa: “No cu nos ta doño di boso fe, sino nos ta colaborador pa boso gozo, pasobra ta door di boso fe cu boso ta firme.” (2 Corintio 1:24) Di manera cu ora anciano ta resisti cualkier impulso pa establece regla den e congregacion, nan ta trahando pa edifica e fe dje otronan.
21. Con anciano por duna yudanza edificante si un ruman ta usa bistí extremo?
21 Mescos cu den e promé siglo, tin bez cu un publicador nobo of un ruman spiritualmente swak por sigi un camina cu ta dudoso of imprudente en cuanto su bistí of uso di cosmético of di hoyas. Kico por ta hací den tal caso? Una bez mas Galatio 6:1 ta ofrece guía na anciano cristian cu sinceramente kier yuda. Promé cu un anciano ta decidi di ofrece conseho, ta prudente pe consulta cu otro anciano, i ta preferibel pe no consulta cu anciano cu e sa tin gusto of moda di pensa mescos cuné. Si un tendencia mundano di bistí of di cabei ta parce di afecta hopi ruman den un congregacion, e cuerpo di anciano por determiná cua ta e mihor manera pa duna yudanza, sea mediante discurso bondadoso i edificante den un reunion of ofrece yudanza individual. (Proverbio 24:6; 27:17) Nan meta mester ta pa anima den e rumanan e punto di bista presentá den 2 Corintio 6:3: “Di ningun manera nos ta duna algun motibo pa trompica, pa hende no contra cu falta den nos ministerio.”
22. (a) Pakico nos no tin cu preocupános si ta existi distinto punto di bista di poco importancia? (b) Cua ehempel excelente Pablo a pone?
22 Anciano cristian cu ta ‘pastoreá e tao di Dios den nan cuido’ kier haci loke Pedro a bisa, es decir, no ‘domina esnan cu ta e herencia di Dios.’ (1 Pedro 5:2, 3) Por tá cu durante cu nan ta efectua nan trabao amoroso, pregunta por presenta tocante asunto ora cu por tin preferencia diferente. Kizás e costumber local ta pa lector di paragraf lanta pa leza durante estudio di Toren di Vigilancia. Organizacion di grupo pa sirbishi di feld i hopi otro detaye dje ministerio por ta hací segun costumber local. Sin embargo, ta un desaster si un ruman ta hacié un poco diferente? Superintendente amoroso kier pa ‘tur cos ser hací decentemente i pa medio di arreglo,’ cua expresion Pablo a usa en cuanto don milagroso. Pero e contexto ta mustra cu e interés principal di Pablo tabata “edificacion dje congregacion.” (1 Corintio 14:12, 40) E no a mustra ningun inclinacion di traha un cantidad di regla sin fin, como si su meta principal tabata uniformidad absoluto of eficacia completo. El a skirbi: “Señor a dúnanos [autoridad] pa edifica boso i no pa desbarata boso.”—2 Corintio 10:8.
23. Con nos por imita ehempel di Pablo di edifica otro hende?
23 No cabe duda cu Pablo a traha pa edifica otronan pa medio di papiamento positivo i animador. En bez di asocia cu un grupito di amigo so, el a haci esfuerzo extra pa bishita hopi ruman homber i muher, tanto esnan fuerte spiritualmente como esnan cu specialmente tabatin necesidad di edificacion. I el a duna énfasis na amor—en bez di regla—pasobra “amor ta edifica.”—1 Corintio 8:1.
[Nota]
a Por ta cu den e famía ta consehabel pa traha diferente regla segun circunstancia. E Bijbel ta autoriza mayornan pa tuma decision pa nan yiunan menor.—Éxodo 20:12; Proverbio 6:20; Efesio 6:1-3.
Punto di Repaso
◻ Pakico un cambio ta apropiado si nos tin e tendencia di usa papiamento negativo of crítico?
◻ Kico nos por haci pa ser mas edificante den e congregacion?
◻ Cua ta e modelo piadoso tocante trahamento di hopi regla pa otro hende?
◻ Kico por yuda anciano evita di traha regla humano pe tao?